🗓️ سهشنبه 6 آذر 1403
🔅 وَقالوا لَن تَمَسَّنَا النّارُ اِلّآ اَيّامًا مَعدودَةً قُل اَتَّخَذتُم عِندَ اللهِ عَهدًا فَلَن يُخلِفَ اللهُ عَهدَهٓ اَم تَقولونَ عَلَی اللهِ ما لا تَعلَمونَ (بقره/80)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ شرح تفسیری
4️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 80 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: 2752goj
✓ محل نگهداری: کتابخانه آستان قدس رضوی
✓ خط متن و ترجمه: #نسخ کهن
✓ تعداد برگها: 41 برگ
✓ ابعاد برگها: 16.5*20.3 سانتیمتر
✓ جنس برگها: کاغذ سمرقندی
✓ تعداد سطور در هر صفحه: متن و ترجمه هر کدام 5 سطر
✓ نشان پایان آیات: یک گوی زرین با یک خط قرمز در اطراف آن که به شکل گل درآمده است.
✓ علامت تخمیس: یک ترنج طلایی در حاشیه که با یک نوار لاجورد تزیین شده است.
✓ علامت تعشیر: یک شمسه طلایی در حاشیه که در میان آن، تعداد آیات به حروف ابجد نگارش شده است.
✓ نقط الاعجام: تمامی حروف معجمه در این مصحف، دارای نقطه هستند. از ویژگی این نسخه این است که برای حروفی که امروزه فاقد نقطه هستند، نقطه وضع شده است؛ مانند «س» سه نقطه در زیر، دال و راء یک نقطه در زیر، «ص» یک نقطه در زیر.
✓ روش علامتگذاری:
← حرکات کوتاه و تنوینها: نقاط قرمز مدوّر به شیوه #ابوالاسود
← علائم ساکن ( ْ )، تشدید ( ّ )، مد ( ~ ) و همزه ( ء ) به رنگ آبی و به شیوه #خلیل بن احمد
← نگارش کلمه «وقف» برای نشان دادن مواضع وقف
✓ نام سوره و تعداد آیات: به خط #رقاع و به قلم زر به همراه یک نقش تزیینی در حاشیه مصحف
✅ ترجمه فارسی موجود در قرآن را از جهات مختلف میتوان کهن به شمار آورد و برخی از محققان آن را متعلق به قرن پنجم هجری دانستهاند که به نظر، قریب به واقع است.
❇️ این مصحف شریف در اصل در 30 بخش (جزء) کتابت شده است که تاکنون 17 پاره مختلف از آن در کتابخانه آستان قدس رضوی، مجلس شورای اسلامی، کتابخانه دانشگاه تهران و حراج ساتبیز یافت شده است.
✅ این نسخه توسط خانم «خراسان بنت ابیالقاسم بن علی بن مانکدیم» احتمالاً در قرن ششم، وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده است.
❇️ این نسخه از ابعاد رسم المصحف، قرائات و ترجمه قرآن کریم، حاوی اطلاعات ارزشمندی است که آن را شایسته تحقیق میکند. البته جناب آقای دکتر کریمینیا درباره این نسخه مقالاتی نگاشته است که علاقمندان میتوانند به آن مراجعه کنند.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/80)
لَن تَمَسَّنا: هرگز به ما نخواهد رسيد، هرگز ما را لمس نخواهد کرد.
مَعدودَةً: اندک
اَتَّخَذتُم: در اختيار داريد، به دست آوردهايد.
📝 در اصل، «اَ اؚتَّخَذتُم» بوده که همزه وصل آن حذف شده است.
لَن يُخلِفَ: هرگز خلف وعده نخواهد کرد.
اَم: مطلب ديگر؛
📝 ظاهراً منقطعه است، نه متصله و به معنای «يا»، هر چند بعضی احتمال دادهاند که متصله باشد، در اين صورت معنای آيه چنين میشود: آيا خداوند با شما عهد و پيمان بسته که شما را عذاب نکند يا با اين ادعا به خدا افترا میزنيد؟ ولی اگر «اَم» را منقطعه بدانيم جمله «تَقولونَ ...» میتواند #خبری باشد.
تَقولونَ عَلَی اللّٰهِ: افترا میزنيد به الله.
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص41
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَقالوا لَن تَمَسَّنَا النّارُ اِلّآ اَيّامًا مَعدودَةً قُل اَتَّخَذتُم عِندَ اللهِ عَهدًا فَلَن يُخلِفَ اللهُ عَهدَهٓ اَم تَقولونَ عَلَی اللهِ ما لا تَعلَمونَ (بقره/80)
(یهودیان) گفتند: «(چون ما نژاد برتریم، اگر گناهکار هم باشیم،) آتش (جهنم) فقط چند روزی به ما خواهد رسید.» بگو: «مگر پیمانی از خدا گرفتهاید؟ -که (البته در این صورت،) خداوند خلاف وعدهاش (عمل) نخواهد کرد-؛ یا چیزی را که (بهدرستی) نمیدانید، به خدا نسبت میدهید؟»
✅ این آیه به یکی از گفتههای بیاساس یهود اشاره دارد که آنان را به خود مغرور کرده بود و سرچشمه قسمتی از انحرافات و خودخواهیها و خودپرستیهای آنان به شمار میآید. بر اساس این اعتقاد، نژاد یهود بر همه نژادها برتری دارد و آنان تافته جدابافتهاند و گنهکارانشان فقط چند روز کیفر و مجازات میبینند و سپس بهشت الهی برای ابد در اختیار آنان خواهد بود.
✅ جامعه یهود، خود را فرزندان پیامبران میدانستند و میگفتند: آنان در روز رستاخیز در حق فرزندان خویش شفاعت خواهند کرد. همچنین به دلیل اعتقادی که به شفاعت آنها داشتند میگفتند: «آتش جهنم فقط چند روزی به ما خواهد رسید.» این آیه با بیانی منطقی، این پندار غلط را ابطال میکند و میگوید این گفتار شما از دو حال خارج نیست: یا باید عهد و پیمان خاصی از خدا در این زمینه گرفته باشید -که نگرفتهاید- یا دروغ و تهمت به خدا میبندید.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص12
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/80)
💢 «اَتَّخَذتُم»:
نحوه نگارش #همزه_استفهام و #همزه_وصل در قرآن کریم:
واردشدن همزه استفهام بر افعالی که با همزه وصل شروع میشوند، موجب حذف همزه وصل در کتابت میشود چنانکه فعل «اؚتَّخَذتُم» پس از واردشدن همزه استفهام بهصورت «اَ اؚتَّخَذتُم» درآمده و با حذف همزه دوم که همزه وصل است، تبدیل به «اَتَّخَذتُم» شده است. لازم به ذکر است در صورت واردشدن همزه استفهام بر الف و لام تعریف، حالات دیگری پیش میآید که در آینده، قواعد آن بیان خواهد شد ان شاء الله.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
📖 2 مصحف با ویژگیهای منحصر به فرد
✳️ رونمایی از مصاحف جدید چاپ شده مرکز طبع و نشر قرآن فردا چهارشنبه 7 آذر ماه در حسینیه الزهرا (س) ساعت 14
🌸 برای آگاهی از ویژگیهای منحصر به فرد این قرآنها با ما همراه باشید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ چهارشنبه 7 آذر 1403
🔅 بَلیٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَاَحاطَت بِهٖ خَطيٓــَٔتُه فَاُولـٰٓئِكَ اَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (بقره/81)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ اشاره روایی
4️⃣ شرح تفسیری
5️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 81 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: arabe 348 (e)
✓ محل نگهداری: کتابخانه ملی فرانسه
✓ خط: #کوفی D بر اساس دستهبندی فرانسوا دروش
✓ تعداد برگها: 50 برگ
✓ ابعاد برگها: 245*175 میلیمتر
✓ جنس برگها: پوست
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 7 سطر
✓ نشان پایان آیات: یک گل ششپر
✓ علامت تخمیس: حرف «هاء» به خط #کوفی و قلم طلا
✓ علامت تعشیر: یک شمسه طلایی که در میان آن، تعداد آیات به حروف نگارش شده است.
✓ نقط الاعجام: برخی حروف معجمه در این مصحف، دارای نقطه هستند.
✓ روش علامتگذاری: استفاده از نقاط قرمز، سبز، آبی و زرد مدوّر به شیوه #ابوالاسود
✅ برای مشاهده تصاویر این نسخه میتوانید به سایت زیر مراجعه کنید.
https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b52513903f/f1.item.r=arabe348
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/81)
بَلیٰ: چرا؛
📝 «بَلیٰ» برای #پاسخ_مثبت به #سؤال_منفی به کار میرود.
کَسَبَ: انجام دهد، کسب و جمعآوری کند.
📝 «مَن کَسَبَ سَيِّئَةً»، به معنای «مَن عَمِلَ سَيِّئَةً وَجَمَعَها»، تشبیه به کسب مال.
سَيِّئَةً: زشتی، بدی
اَحاطَت بِهٖ: احاطه کند او را.
خَطيٓــَٔة: خطای عمدی و مورد قصد
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص41
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/81)
❇️ عَنِ الکاظِمِ (ع): لا يُخَلِّدُ اللَّهُ فِی النّارِ اِلّا اَهلَ الكُفرِ وَالجُحودِ وَاَهلَ الضَّلالِ وَالشِّركِ.
❇️ امام کاظم (ع): خداوند فقط اهل کفر و انکار و گمراهی و شرک را در آتش، جاودانه نگه می دارد.
🔸منبع: توحید، ص407
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 بَلیٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَاَحاطَت بِهٖ خَطيٓــَٔتُه فَاُولـٰٓئِكَ اَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (بقره/81)
آری؛ (عذاب طولانی به شما خواهد رسید؛ زیرا) کسانی که بدی کنند و (آثار) گناهانشان (سراسر وجود) آنان را فراگیرد، اهل آتشاند و همیشه در آن خواهند ماند.
✅ منظور از «احاطه خطیئه» این است که انسان، دستش از هر راه نجاتی بریده شود، گویا گناهان، آنچنان او را محاصره کردهاند که هیچ راه و روزنهای برای هدایت او وجود ندارد، در نتیجه چنین کسی جاودانه در آتش خواهد بود و اگر در قلب او مقداری #ایمان وجود داشت یا از اخلاق و صفات فاضله مانند انصاف، خضوع و... مقداری بهره داشت، قطعاً امکان #هدایت و سعادت برای او متصور بود.
✅ برخلاف گمان بنیاسرائیل که خیال میکردند کیفر خداوند درباره آنان با کیفر الهی نسبت به دیگران تفاوت دارد، این آیه میفرماید: همه در برابر قانون یکسان هستند و اگر آثار گناهان، چنان انسان را احاطه کند که فرصت #توبه و بازگشت نداشته باشد، برای همیشه در جهنم خواهد بود.
👈 در ارتباط با #اختلاف_قرائت آیه شریفه گفتنی است: نافع و ابوجعفر بهصورت «خَطیئاتُه» و باقی قراء بهصورت «خَطيئَتُه» تلاوت کردهاند.
🔸 منبع: المیزان، ج1، ص215؛ نور، ج1، ص147
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/81)
💢 «اَحاطَت»:
شیوه نگارش واژه «اَحاطَت» در مصاحف مختلف به دو دسته تقسیم میشود:
- اَحـٰطَت به #حذف_الف : در مصحف امیری و مصحف مدینه بر اساس نقل ابوداود سلیمان بن نجاح
- اَحاطَت به #اثبات_الف : مصحف لیبی، مصحف شبه قاره و مصحف مرکز طبع و نشر قرآن بر اساس آراء ابوعمرو دانی
✅ وجه ترجیح اثبات الف در این واژه #سهولت_قرائت ذکر شده است.
💢 «خَطيٓــَٔتُه»:
واژه «خَطيٓــَٔتُه» در منابع علم #رسم_المصحف و به تبع آن مصاحفی که ملتزم به رعایت قواعد آن هستند، به حذف پایه همزه نقل شده است. در مصحف #کم_علامت نیز واژه «خَطيٓــَٔتُه» بدون پایه همزه نگارش شده است.
✍ لازم به ذکر است در برخی مصاحف #ترکی و #ایرانی که التزامی بر رعایت قواعد رسم المصحف ندارند، «خَطیــئَتُه» با درج پایه یاء برای همزه، نگارش شده است.
✴️ جهت آشنایی بیشتر با انواع ضبط این عبارت در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، میتوانید به دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر قرآن به نشانی زیر مراجعه کنید:
http://pediaquran.ir/word?wid=651925&type=rasm
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹