🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/5) ❇️ عَنِ الحَسَنِ العَسکَرِیّ عَلَیهِ السَّلامُ: «اُولـٰٓئِكَ هُمُ المُفلِحونَ‏» النّاجونَ مِمّا مِنهُ يوجِلونَ، الفائِزونَ بِما يُؤَمِّلونَ. ❇️ امام حسن عسکری علیه‌السلام: منظور از «آنان همان رستگارانند» کسانی هستند که از آنچه بیم دارند، نجات خواهند یافت و به آنچه که به آن امید دارند، دست خواهند یافت. 🔸منبع: تفسیر منسوب به امام حسن عسکری «ع»، ص90 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 اُولـٰٓئِكَ عَلیٰ هُدًی مِن رَبِّهِم وَ اُولـٰٓئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (بقره/5) (متقین) از هدایتی (بزرگ) از جانب پروردگارشان برخوردارند و ایشان‌اند که به هدف خود دست خواهند یافت. ✅ «اُولـٰٓئِكَ» اشاره به پرهیزکارانی دارد که صفاتشان در آیات قبل ذکر شد. یعنی هدایت پروردگار شامل حال پرهیزکارانی است که به غیب، ایمان دارند و اهل نماز، انفاق و يقين به آخرت هستند. ✅ «عَلیٰ هُدًی مِن رَبِّهِم» بدین معناست که هدایت و ایمان از جانب خداست هرچند توسط بنده‌اش انجام شده باشد. علامه طباطبایی (ره) در این خصوص می‌فرمایند: «هدايت، همه‌اش از خداى سبحان است، و هيچ قِسمى از آن، به هيچ‌كس نسبت داده نمی‌شود، مگر به طريق مجازگويى.» ✅ تعبير به هُدًی (به‌صورت نكره) اشاره به عظمت هدايتى است كه از ناحيه خداوند، شامل حال آنها مى‌شود، يعنى آنها هدايتى بس عظيم دارند و این هدایت، قطعی و تضمین‌شده است. ✅ با توجه به اینکه لفظ «عَلیٰ» در ادبیات عربی، بیانگر تسلط و چیرگی است، بنابراین تفسیر عبارت «عَلیٰ هُدًی» این می‌شود: گویا پرهیزکاران بر مرکبی از هدایت سوارند که با واسطه آن بر همه چیز چیره شده و به سوی هدف نهایی رهسپارند. 🔸منابع: قرآن حکیم (خلاصه مجمع البیان) ص2؛ الکشاف، ج1، ص43؛ تفسیر نمونه، ج1، ص77؛ تفسیر المیزان، ج1، ص46؛ تفسیر نور، ج1، ص51 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/5) 💢 اُولـٰٓئِكَ: در مورد این کلمه که در آیه 5 سوره مبارکه بقره دو مرتبه تکرار شده، دو نکته در حوزه #رسم مطرح است: 1⃣ حرف «واو» بعد از الف: این حرف در #کتابت می‌بایست حتما نوشته شود ولی در #قرائت ، ناخواناست. ❓ اما چرا باید حرفی را که نمی‌خوانیم بنویسیم؟! ✓ می‌دانیم که قرآن کریم در ابتدای شکل‌گیری و کتابت، بدون #نقطه و #علامت ، نگارش می‌شده و تشخیص قرائت صحیح کلمات، بیشتر به‌واسطهٔ #حفظ آیات میسّر بوده است. در این میان، کاتبان وحی نیز تا حد امکان، تلاش می‌کردند تا #نگارش_خاص کلمات به صحیح‌خوانی قرآن کمک کند. ✓ در کلمهٔ «اُولـٰٓئِكَ» حرف واو، زائد است و خوانده نمی‌شود و #تنها_دلیل وجود آن، ایجاد تفاوت با کلمهٔ «اِلَيكَ» است که با توجه به مطالب بالا، اگر آن را بدون نقطه در نظر بگیریم (الىك) بسیار شبیه «اولىك» می‌شود و تنها #وجه_تفاوت بین این دو کلمه، حرف «واو» بین الف و لام است. 2⃣ حرف الف بعد از لام: در این خصوص اتفاق نظر میان همهٔ علمای رسم‌المصحف و کاتبان متقدم و متأخر قرآن بر این است که این کلمه در تمام متون عربی، چه قرآن و چه غیر قرآن به این شکل نگارش می‌شود و صدای #الف_مدی در آن، با #الف_کوچک نشان داده می‌شود، که به ضبط‌المصحف مربوط است. ✓ در زمینهٔ قرائت این کلمه و کلمات مشابه آن مانند «اُولاء»، «اُولوا»، «اُولي» و ... می‌بایست به #ناخوانا بودن حرف واو، دقت ویژه داشت که دخالتی در کلمه نداشته و #صدای_کوتاه ضمه در الف، تبدیل به #صدای_کشیده واو مدی نشود. ✓ ضبط واو: در ضبط مصری، روی واو، علامتی شبیه صفر به نشانه ناخوانا بودن حرف گذاشته شده است. در ضبط هندی، ترکی، ایرانی و کم‌علامت، هیچ علامتی روی واو وجود ندارد. ✓ ضبط «الف کوچک»: #الف_کوچک با علامت مد در ضبط مصری، هندی، ایرانی و ضبط کم‌علامت، در #سمت_چپ لام، و قبل از دندانهٔ پایهٔ همزه گذاشته شده است. در ضبط ترکی، برخی کاتبان این الف کوچک را در #سمت_راست حرف لام و علامت مد را بالای حرف لام نوشته‌اند و برخی ابتدا علامت مد را روی حرف لام و سپس الف کوچک را در بالای علامت مد نوشته‌اند همچنانکه در تصویر مشاهده می‌شود. ✓ ضبط «همزه روی دندانه»: علامت‌گذاری این حرف در ضبط مصری و هندی به این صورت است که همزه و حرکت کسره، هر دو در زیر دندانه نوشته شده است. در ضبط ایرانی، برخی کاتبان، علامت همزه را روی دندانه و حرکت کسره را در زیر همزه (بین دندانه و علامت همزه) نوشته‌اند؛ برخی دیگر نیز علامت همزه را روی دندانه و کسره را زیر دندانه نوشته‌اند. در ضبط ترکی و کم‌علامت، همزه روی دندانه و حرکت کسره زیر دندانه نوشته شده است (مطابق تصویر). 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ یکشنبه 15 مهر 1403 🔅 اِنَّ الَّذينَ كَفَروا سَوآءٌ عَلَيهِم ءَاَن‍ـذَرتَ‍هُم اَم لَ‍م تُنذِرهُم لايُؤمِنونَ (بقره/6) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ نکات لغوی-ادبی 2️⃣ اشاره روایی 3️⃣ شرح تفسیری 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری 5️⃣ معرفی نسخه

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/6) اِنَّ الَّذينَ كَفَروا: کسانی که کافر شدند [منظور، بزرگان قريش است] سَوآءٌ عَلَيهِم: يکسان است برای آنها ءَاَن‍ـذَرتَ‍هُم: چه آنها را هشدار دهی اَم لَ‍م تُنذِرهُم: چه آنها را هشدار ندهی؛ انذار يعنی هشدار دادن، اعلام خطر کردن و ترساندن. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص18 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #اشاره_روایی (بقره/6) ❇️ عَنِ العَسکَرِيّ عَلَیهِ السَّلامُ: لَمّا ذَكَرَ هٰؤُلاءِ المُؤمِنينَ وَمَدَحَهُم، ذَكَرَ الكافِرينَ المُخالِفينَ لَهُم في كُفرِهِم، فَقالَ: «اِنَّ الَّذینَ کَفَروا» بِاللهِ وَبِما آمَنَ بِهٖ هٰؤُلاءِ المُؤمِنونَ مِن تَوحیدِ اللهِ وَنُبُوَّةِ مُحَمَّدٍ رَسولِ اللّهِ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهٖ وَسَلَّمَ وَبِوَصِیِّهٖ عَلِيٍّ عَلَیهِ السَّلامُ وَلِيِّ اللهِ وَوَصِيِّ رَسولِهٖ وَبِالاَئِمَّةِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ صَلَواتُ اللهِ عَلَیهِم اَجمَعینَ خِیارِ عِبادِهِ المَیامینَ، القَوّامینَ بِمَصالِحِ خَلقِ اللهِ. ❇️ امام حسن عسکری علیه‌السلام: وقتی خداوند از این مؤمنین یاد کرد و آنان را ستود، از کافران یاد کرد که با کفرشان با مؤمنین مخالفت می​​‌کردند، پس فرمود: «اِنَّ الَّذینَ کَفَروا» کسانی هستند که به خدا و به آنچه این مؤمنین ایمان آوردند، کافر شدند [آنچه که این مؤمنین به آن ایمان آوردند عبارت است از]: یگانگی و توحید خدا، نبوّت حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم و نیز وصایت حضرت علی علیه‌السلام ولیّ خدا و جانشین پیامبرش و امامان پاک، صلوات الله علیهم اَجمعین که از میان بندگان شایسته خدا و برگزیده هستند و در میان مردم به حفظ مصالح خلق قیام کرده‌اند. 🔸منبع: تفسیر منسوب به امام حسن عسکری «ع»، ص91 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 اِنَّ الَّذينَ كَفَروا سَوآءٌ عَلَيهِم ءَاَن‍ـذَرتَ‍هُم اَم لَ‍م تُنذِرهُم لايُؤمِنونَ (بقره/6) برای کافران (لجوج) یکسان است که آنان را (از عذاب الهی) بیم دهی یا ندهی؛ (در هر صورت، آنان) ایمان نمی‌آورند. ✅ مراد از کافران در این آیه، همه کافران نیستند، بلکه کسانی هستند که بر کفر، ثابت‌اند و انکار و تکذیب حق، بر دل‌های آنها چیره شده است و از هیچ تلاشی برای دشمنی و لجاجت با دین خدا مضایقه نمی‌کنند؛ مانند سران کافر قریش که تا آخرین لحظه زندگی‌شان از دشمنی با پیامبر دست برنداشتند. طبق آیه 136 سوره #شعراء چنین کسانی چون گناه، تمام قلبشان را سیاه کرده و هیچ راهی برای آنها نمانده، در مقابل پیامبران می‌گویند: «...برای ما یکسان است که ما را پند دهی یا ندهی.» 🔸منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص 3 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/6) 💢 «کَفَروا»: در زبان عربی، کلماتی شبیه به این کلمه که صیغهٔ سوم افعال غایب یا مخاطب هستند و انواع گوناگونی از لحاظ زمان دارند، بنا بر دلایلی به حرف الف ختم می‌شوند؛ مانند «فعلوا»، «اَنکِحوا»، «تکفروا»، «یکونوا» و ... ✓ قاعدۀ ثابت در این‌گونه کلمات، #ناخوانا بودن الفِ بعد از واوِ آخر کلمه است که در مصاحف، با علامت‌گذاری گوناگون به نوعی نشان داده شده است. ✓ در ضبط #مصری روی حرف راء، حرکت ضمّه و روی این الف -که همواره ناخواناست- علامت #دایره_کوچک گذاشته شده که یکی از نشانه‌های ناخوانا بودن حروف است (همان علامت شبیه به صفر بر روی واو کلمه «اولئك» کهدر آیه 5 توضیح داده شد). ✓ در ضبط #هندی که شلوغ‌ترین و پرعلامت‌ترین مصحف در میان مصاحف است، علاوه بر ضمه که روی راء گذاشته شده، یک علامت سکون هم بر روی حرف واو آمده، اما روی حرف الف ناخوانای آخر کلمه، هیچ علامتی نوشته نشده است. ✓ در ضبط #ترکی و #ایرانی ، حرکت ضمّه بر روی حرف واو نوشته شده است و علامتی روی راء و الف وجود ندارد. ✓ در ضبط #کم_علامت ، هیچ علامتی بر روی الف به‌عنوان حرف ناخوانا گذاشته نشده است. برای آگاهی از منطق علامت‌گذاریِ «الف بعد از واو آخر کلمه»، روی عبارت «توضیح» ضربه بزنید. 💢 «ءَاَنذَرتَهُم»: به نظر برخی از صاحب‌نظران علم تجوید، حرف همزه، یکی از حروف سنگین برای تلفظ است؛ حتی گاهی در برخی قرائات، همزه، #تسهیل می‌شود یعنی در هنگام تلفظ، اندکی از تیزی و سنگینی آن گرفته می‌شود. در کلمۀ «ءَاَنذَرتَهُم» دو حرف همزه، بلافاصله در کنار هم قرار گرفته‌اند که این موجب سنگینی بیشتر در تلفظ این حرف شده است، لذا در هنگام قرائت می‌بایست به این موضوع توجه داشته و مراقب از بین نرفتن صفت ذاتی حرف همزه -که اصطلاحا در تجوید به آن «نَبر» گفته می‌شود- باشیم. ✓ نکته: باید توجه داشته باشیم که در این کلمه، دو همزه‌ای که در کنار هم آمده‌اند هرچند به ابتدای کلماتی مانند «ءامنوا» شبیه هستند اما در «ءَاَنذرتهم»، هر دو حرف اول کلمه، #همزه است و هر دو با حرکت #فتحه تلفظ می‌شوند اما در کلمه «ءامنوا»، حرف دوم، با صدای الف مدی، تلفظ می‌شود. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه ششم سوره مبارکه بقره) ❇️🔆 نسخه‌ای کهن در کتابخانه آستان قدس رضوی 🔆❇️ قرآن شماره 26 کتابخانه #آستان_قدس_رضوی یکی از مهمترین مصاحف کهنی است که در این کتابخانه نگهداری می‌شود. این نسخه از چند جهت اهمیت دارد: 🔘 1- تاریخ کتابت: بر اساس شواهد متنی، کتابت این مصحف شریف به اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم هجری بازمی‌گردد، امری که با انجام آزمایش کربن 14، روی این نسخه نیز تأیید و بازه کتابت آن به حدود سال‌های 80 تا 120 هجری محدود شد. 🔘 2- رسم کلمات: رسم به‌کاررفته در نگارش کلمات نیز منطبق با قرآن‌های قرن اول هجری بوده و در برخی مواضع، #رسم آن مانند مصاحف حجازی است (درباره ویژگی‌های مصاحف حجازی، اینجا ضربه بزنید). 🔘 3- نظام نقطه‌گذاری: ❇️ در این مصحف با چند نوع نظام نقطه‌گذاری مواجه هستیم: ← الف. نقط مستطیل: از این نقاط که هنگام کتابت وضع شده‌اند بیشتر برای جدا کردن آیات از همدیگر استفاده شده است. این شیوه در قرآن‌های حجازی و کوفی قدیم، کاملا مرسوم بوده است. ← ب. نقط مُدَوَّر (مشکی): از این نقاط به منظور نقطه‌گذاری بر روی حروف متشابه بهره گرفته شده که به آن نَقط‌ُالاِعجام گویند. با توجه به رنگ مرکب و شکل نقطه، این نقطه‌گذاری به احتمال زیاد در قرون بعدی انجام شده است. ← ج. نقط مدور (قرمز و سبز): از این نقاط برای نشان حرکات حروف و کلمات استفاده شده که همان‌گونه که قبلا هم اشاره شد، به آن، شیوه ضبط ابوالاَسوَد گفته می‌شود. در مواضعی که کلمات، دارای قرائت دیگری نیز هستند با رنگ سبز به آن اشاره شده است. 🔘 4- نظام شمارش آیات: چنانکه اشاره شد در این نسخه، پایان آیات با وضع چند نقطه، متمایز شده و برای پایان هر 5 آیه، حرف «ه» -که در حساب ابجد، معادل 5 است- قرار دارد. این کار را #تخمیس می‌گویند. همچنین در پایان هر 10 آیه، یک مربع طلایی‌رنگ که داخل آن، حرف ابجد نوشته است قرار داده شده که به این عمل #تعشیر می‌گویند. سوره‌ها با یک نوار طلایی‌رنگ که داخل آن #تذهیب و تزیین شده، از یکدیگر جدا شده‌اند و در بالای نوار، نام سوره به همراه تعداد آیات آن با مرکب قرمز نوشته شده است. ✴️ این مصحف در ۳۱۰ برگ و بر روی پوست، کتابت شده است. 💢 شایان ذکر است که مرکز طبع و نشر قرآن کریم در راستای پژوهش بر روی مصاحف کهن، تحقیق این نسخه ارزشمند را انجام داده و ان‌شاءالله به‌زودی در اختیار پژوهشگران و علاقه‌مندان به علوم قرآنی قرار خواهد گرفت. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ دوشنبه 16 مهر 1403 🔅 يُخٰدِعونَ اللهَ وَالَّذينَ ءامَنوا وَما يَخدَعونَ اِلّآ اَنفُسَهُم وَما يَشعُرونَ (بقره/9) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری