🔰 فلز ارزشمند «آهن» و ساخت سلاح‌های بازدارنده در مقابل ظالمان در قرآن 👈 به بهانه حملات تلافی‌جویانه ایران به رژیم غاصب صهیونیستی ✅ حضرت داوود نبی با استفاده از آهن، زره‌های جنگی فراخ می‌ساخت (وَاَلَـنّا لَهُ الحَديدَ اَنِ اعمَل سـٰبِغـٰتٍ وَقَدِّر فِی السَّ‍ردِ... ، سبأ/10و11) ✅ حضرت ذوالقرنین با ترکیب آهن و مس، آلیاژی مستحکم درست کرد و با احداث سدی غیرقابل‌نفوذ، مردم قفقاز را از تجاوزگری یأجوج و مأجوج نجات داد (ءاتونی زُبَرَ الحَديدِ... ، کهف/96) ✅ خداوند متعال بلافاصله بعد از کلمه عدالت (قسط) اشاره به قدرت آهن نموده و می‌فرماید: «و آهن را به وجود آوردیم که مایه سختی و شدت در جنگ است...» (وَاَنزَلنَا الحَديدَ فيهِ بَأسٌ شَديدٌ... ، حدید/25) 👈 نکات تکمیلی: ✅ در آیات ذکرشده، از آهن به عنوان سلاحی باصلابت و نیرویی بازدارنده در مقابل ظلم و بی‌عدالتی یاد شده است. ✅ مؤمنین علاوه بر سلاح اندیشه و مسیر تعلیم، تربیت و تبلیغ، بایستی برای دفاع از خود در مقابل سرکشان، از سلاح سخت نیز استفاده نمایند. ✅ اجرای عدالت در جامعه علاوه بر فرستادن پیامبران، نیازمند نیروی بازدارنده از تخلّفات است زیرا برخی انسان‌ها به عدل و انصاف عمل نمی‌کنند از این رو برای پاس‌داری از جامعه، به نیرویی بازدارنده نیاز است و این نیرو جز با «آهن» که مصداقی از صلابت و ابزار بازدارنده از تبه‌کاری‌ها است تأمین نمی‌شود. 🔸 منابع: المیزان، ج 19، ص 171، #قرآن_حکیم (ویژه عموم مردم) ص541، #قرآن_حکیم (ویژه دانش‌آموزان) ص303 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ شنبه 14 مهر 1403 🔅 اُولـٰٓئِكَ عَلیٰ هُدًی مِن رَبِّهِم وَ اُولـٰٓئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (بقره/5) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه پنجم سوره مبارکه بقره) این قرآن که به شماره 2۴۳۷ در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود در ۴۱۰ برگه و روی پوست نگاشته شده است. ابعاد این قرآن 20.9 در 14.4 سانتی‌متر می‌باشد و در هر صفحه، ۱۲ سطر کتابت شده است. خط نسخه، #کوفی بوده و بر اساس دسته‌بندی فرانسوا دروش در کتاب سبک عباسی، می‌توان آن را در دسته C یا D قرار داد. معمولا این دسته از قرآن‌ها در قرن دوم هجری کتابت شده‌اند. نسخه فاقد نَقط‌ُالاِعجام (نقطه‌گذاری برای تمییز حروف متشابه) می‌باشد اما برای نشان دادن حرکات، از ضبط ابوالاَسود (نَقطُ‌الاعراب) که به شکل نقاطی به رنگ قرمز دیده می‌شود استفاده شده است. آیه‌ها با دایره‌های طلایی‌رنگ از همدیگر جدا شده‌اند که ظاهرا این جداسازی در دورانی متأخرتر از کتابت اولیه انجام شده است. در کنار نقطه‌های قرمزرنگ، گاهی اوقات از رنگ سبز یا زرد نیز برای نشان دادن سایر قرائات استفاده شده است. نسخه، کل قرآن را شامل شده و از ابتدا یا انتها نقصانی ندارد. در دو صفحه ابتدایی، از تذهیب‌های طلایی‌رنگ با نقوش مربع و مستطیل استفاده شده و سرسوره‌ها با قلم زر و یک تذهیب در حاشیه نوشته شده است. این قرآن از اوراق مکشوفه‌ای است که در دهه ۴۰ در آستان قدس رضوی به دست آمده است. در این رابطه در مطلبی جداگانه به‌زودی نکاتی خدمتتان تقدیم خواهد شد. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/5) اُولـٰٓئِكَ عَلیٰ هُدًی: آنها هدايتی دارند، گویی آنها بر هدايت، سوار هستند و آن را در اختيار دارند. اُولـٰٓئِكَ هُمُ المُفلِحونَ: آنها هستند که به نتيجه مطلوب، دست يافته‌اند [نه ديگران]. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص17 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/5) ❇️ عَنِ الحَسَنِ العَسکَرِیّ عَلَیهِ السَّلامُ: «اُولـٰٓئِكَ هُمُ المُفلِحونَ‏» النّاجونَ مِمّا مِنهُ يوجِلونَ، الفائِزونَ بِما يُؤَمِّلونَ. ❇️ امام حسن عسکری علیه‌السلام: منظور از «آنان همان رستگارانند» کسانی هستند که از آنچه بیم دارند، نجات خواهند یافت و به آنچه که به آن امید دارند، دست خواهند یافت. 🔸منبع: تفسیر منسوب به امام حسن عسکری «ع»، ص90 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 اُولـٰٓئِكَ عَلیٰ هُدًی مِن رَبِّهِم وَ اُولـٰٓئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (بقره/5) (متقین) از هدایتی (بزرگ) از جانب پروردگارشان برخوردارند و ایشان‌اند که به هدف خود دست خواهند یافت. ✅ «اُولـٰٓئِكَ» اشاره به پرهیزکارانی دارد که صفاتشان در آیات قبل ذکر شد. یعنی هدایت پروردگار شامل حال پرهیزکارانی است که به غیب، ایمان دارند و اهل نماز، انفاق و يقين به آخرت هستند. ✅ «عَلیٰ هُدًی مِن رَبِّهِم» بدین معناست که هدایت و ایمان از جانب خداست هرچند توسط بنده‌اش انجام شده باشد. علامه طباطبایی (ره) در این خصوص می‌فرمایند: «هدايت، همه‌اش از خداى سبحان است، و هيچ قِسمى از آن، به هيچ‌كس نسبت داده نمی‌شود، مگر به طريق مجازگويى.» ✅ تعبير به هُدًی (به‌صورت نكره) اشاره به عظمت هدايتى است كه از ناحيه خداوند، شامل حال آنها مى‌شود، يعنى آنها هدايتى بس عظيم دارند و این هدایت، قطعی و تضمین‌شده است. ✅ با توجه به اینکه لفظ «عَلیٰ» در ادبیات عربی، بیانگر تسلط و چیرگی است، بنابراین تفسیر عبارت «عَلیٰ هُدًی» این می‌شود: گویا پرهیزکاران بر مرکبی از هدایت سوارند که با واسطه آن بر همه چیز چیره شده و به سوی هدف نهایی رهسپارند. 🔸منابع: قرآن حکیم (خلاصه مجمع البیان) ص2؛ الکشاف، ج1، ص43؛ تفسیر نمونه، ج1، ص77؛ تفسیر المیزان، ج1، ص46؛ تفسیر نور، ج1، ص51 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/5) 💢 اُولـٰٓئِكَ: در مورد این کلمه که در آیه 5 سوره مبارکه بقره دو مرتبه تکرار شده، دو نکته در حوزه #رسم مطرح است: 1⃣ حرف «واو» بعد از الف: این حرف در #کتابت می‌بایست حتما نوشته شود ولی در #قرائت ، ناخواناست. ❓ اما چرا باید حرفی را که نمی‌خوانیم بنویسیم؟! ✓ می‌دانیم که قرآن کریم در ابتدای شکل‌گیری و کتابت، بدون #نقطه و #علامت ، نگارش می‌شده و تشخیص قرائت صحیح کلمات، بیشتر به‌واسطهٔ #حفظ آیات میسّر بوده است. در این میان، کاتبان وحی نیز تا حد امکان، تلاش می‌کردند تا #نگارش_خاص کلمات به صحیح‌خوانی قرآن کمک کند. ✓ در کلمهٔ «اُولـٰٓئِكَ» حرف واو، زائد است و خوانده نمی‌شود و #تنها_دلیل وجود آن، ایجاد تفاوت با کلمهٔ «اِلَيكَ» است که با توجه به مطالب بالا، اگر آن را بدون نقطه در نظر بگیریم (الىك) بسیار شبیه «اولىك» می‌شود و تنها #وجه_تفاوت بین این دو کلمه، حرف «واو» بین الف و لام است. 2⃣ حرف الف بعد از لام: در این خصوص اتفاق نظر میان همهٔ علمای رسم‌المصحف و کاتبان متقدم و متأخر قرآن بر این است که این کلمه در تمام متون عربی، چه قرآن و چه غیر قرآن به این شکل نگارش می‌شود و صدای #الف_مدی در آن، با #الف_کوچک نشان داده می‌شود، که به ضبط‌المصحف مربوط است. ✓ در زمینهٔ قرائت این کلمه و کلمات مشابه آن مانند «اُولاء»، «اُولوا»، «اُولي» و ... می‌بایست به #ناخوانا بودن حرف واو، دقت ویژه داشت که دخالتی در کلمه نداشته و #صدای_کوتاه ضمه در الف، تبدیل به #صدای_کشیده واو مدی نشود. ✓ ضبط واو: در ضبط مصری، روی واو، علامتی شبیه صفر به نشانه ناخوانا بودن حرف گذاشته شده است. در ضبط هندی، ترکی، ایرانی و کم‌علامت، هیچ علامتی روی واو وجود ندارد. ✓ ضبط «الف کوچک»: #الف_کوچک با علامت مد در ضبط مصری، هندی، ایرانی و ضبط کم‌علامت، در #سمت_چپ لام، و قبل از دندانهٔ پایهٔ همزه گذاشته شده است. در ضبط ترکی، برخی کاتبان این الف کوچک را در #سمت_راست حرف لام و علامت مد را بالای حرف لام نوشته‌اند و برخی ابتدا علامت مد را روی حرف لام و سپس الف کوچک را در بالای علامت مد نوشته‌اند همچنانکه در تصویر مشاهده می‌شود. ✓ ضبط «همزه روی دندانه»: علامت‌گذاری این حرف در ضبط مصری و هندی به این صورت است که همزه و حرکت کسره، هر دو در زیر دندانه نوشته شده است. در ضبط ایرانی، برخی کاتبان، علامت همزه را روی دندانه و حرکت کسره را در زیر همزه (بین دندانه و علامت همزه) نوشته‌اند؛ برخی دیگر نیز علامت همزه را روی دندانه و کسره را زیر دندانه نوشته‌اند. در ضبط ترکی و کم‌علامت، همزه روی دندانه و حرکت کسره زیر دندانه نوشته شده است (مطابق تصویر). 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ یکشنبه 15 مهر 1403 🔅 اِنَّ الَّذينَ كَفَروا سَوآءٌ عَلَيهِم ءَاَن‍ـذَرتَ‍هُم اَم لَ‍م تُنذِرهُم لايُؤمِنونَ (بقره/6) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ نکات لغوی-ادبی 2️⃣ اشاره روایی 3️⃣ شرح تفسیری 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری 5️⃣ معرفی نسخه

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/6) اِنَّ الَّذينَ كَفَروا: کسانی که کافر شدند [منظور، بزرگان قريش است] سَوآءٌ عَلَيهِم: يکسان است برای آنها ءَاَن‍ـذَرتَ‍هُم: چه آنها را هشدار دهی اَم لَ‍م تُنذِرهُم: چه آنها را هشدار ندهی؛ انذار يعنی هشدار دادن، اعلام خطر کردن و ترساندن. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص18 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #اشاره_روایی (بقره/6) ❇️ عَنِ العَسکَرِيّ عَلَیهِ السَّلامُ: لَمّا ذَكَرَ هٰؤُلاءِ المُؤمِنينَ وَمَدَحَهُم، ذَكَرَ الكافِرينَ المُخالِفينَ لَهُم في كُفرِهِم، فَقالَ: «اِنَّ الَّذینَ کَفَروا» بِاللهِ وَبِما آمَنَ بِهٖ هٰؤُلاءِ المُؤمِنونَ مِن تَوحیدِ اللهِ وَنُبُوَّةِ مُحَمَّدٍ رَسولِ اللّهِ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهٖ وَسَلَّمَ وَبِوَصِیِّهٖ عَلِيٍّ عَلَیهِ السَّلامُ وَلِيِّ اللهِ وَوَصِيِّ رَسولِهٖ وَبِالاَئِمَّةِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ صَلَواتُ اللهِ عَلَیهِم اَجمَعینَ خِیارِ عِبادِهِ المَیامینَ، القَوّامینَ بِمَصالِحِ خَلقِ اللهِ. ❇️ امام حسن عسکری علیه‌السلام: وقتی خداوند از این مؤمنین یاد کرد و آنان را ستود، از کافران یاد کرد که با کفرشان با مؤمنین مخالفت می​​‌کردند، پس فرمود: «اِنَّ الَّذینَ کَفَروا» کسانی هستند که به خدا و به آنچه این مؤمنین ایمان آوردند، کافر شدند [آنچه که این مؤمنین به آن ایمان آوردند عبارت است از]: یگانگی و توحید خدا، نبوّت حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم و نیز وصایت حضرت علی علیه‌السلام ولیّ خدا و جانشین پیامبرش و امامان پاک، صلوات الله علیهم اَجمعین که از میان بندگان شایسته خدا و برگزیده هستند و در میان مردم به حفظ مصالح خلق قیام کرده‌اند. 🔸منبع: تفسیر منسوب به امام حسن عسکری «ع»، ص91 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 اِنَّ الَّذينَ كَفَروا سَوآءٌ عَلَيهِم ءَاَن‍ـذَرتَ‍هُم اَم لَ‍م تُنذِرهُم لايُؤمِنونَ (بقره/6) برای کافران (لجوج) یکسان است که آنان را (از عذاب الهی) بیم دهی یا ندهی؛ (در هر صورت، آنان) ایمان نمی‌آورند. ✅ مراد از کافران در این آیه، همه کافران نیستند، بلکه کسانی هستند که بر کفر، ثابت‌اند و انکار و تکذیب حق، بر دل‌های آنها چیره شده است و از هیچ تلاشی برای دشمنی و لجاجت با دین خدا مضایقه نمی‌کنند؛ مانند سران کافر قریش که تا آخرین لحظه زندگی‌شان از دشمنی با پیامبر دست برنداشتند. طبق آیه 136 سوره #شعراء چنین کسانی چون گناه، تمام قلبشان را سیاه کرده و هیچ راهی برای آنها نمانده، در مقابل پیامبران می‌گویند: «...برای ما یکسان است که ما را پند دهی یا ندهی.» 🔸منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص 3 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/6) 💢 «کَفَروا»: در زبان عربی، کلماتی شبیه به این کلمه که صیغهٔ سوم افعال غایب یا مخاطب هستند و انواع گوناگونی از لحاظ زمان دارند، بنا بر دلایلی به حرف الف ختم می‌شوند؛ مانند «فعلوا»، «اَنکِحوا»، «تکفروا»، «یکونوا» و ... ✓ قاعدۀ ثابت در این‌گونه کلمات، #ناخوانا بودن الفِ بعد از واوِ آخر کلمه است که در مصاحف، با علامت‌گذاری گوناگون به نوعی نشان داده شده است. ✓ در ضبط #مصری روی حرف راء، حرکت ضمّه و روی این الف -که همواره ناخواناست- علامت #دایره_کوچک گذاشته شده که یکی از نشانه‌های ناخوانا بودن حروف است (همان علامت شبیه به صفر بر روی واو کلمه «اولئك» کهدر آیه 5 توضیح داده شد). ✓ در ضبط #هندی که شلوغ‌ترین و پرعلامت‌ترین مصحف در میان مصاحف است، علاوه بر ضمه که روی راء گذاشته شده، یک علامت سکون هم بر روی حرف واو آمده، اما روی حرف الف ناخوانای آخر کلمه، هیچ علامتی نوشته نشده است. ✓ در ضبط #ترکی و #ایرانی ، حرکت ضمّه بر روی حرف واو نوشته شده است و علامتی روی راء و الف وجود ندارد. ✓ در ضبط #کم_علامت ، هیچ علامتی بر روی الف به‌عنوان حرف ناخوانا گذاشته نشده است. برای آگاهی از منطق علامت‌گذاریِ «الف بعد از واو آخر کلمه»، روی عبارت «توضیح» ضربه بزنید. 💢 «ءَاَنذَرتَهُم»: به نظر برخی از صاحب‌نظران علم تجوید، حرف همزه، یکی از حروف سنگین برای تلفظ است؛ حتی گاهی در برخی قرائات، همزه، #تسهیل می‌شود یعنی در هنگام تلفظ، اندکی از تیزی و سنگینی آن گرفته می‌شود. در کلمۀ «ءَاَنذَرتَهُم» دو حرف همزه، بلافاصله در کنار هم قرار گرفته‌اند که این موجب سنگینی بیشتر در تلفظ این حرف شده است، لذا در هنگام قرائت می‌بایست به این موضوع توجه داشته و مراقب از بین نرفتن صفت ذاتی حرف همزه -که اصطلاحا در تجوید به آن «نَبر» گفته می‌شود- باشیم. ✓ نکته: باید توجه داشته باشیم که در این کلمه، دو همزه‌ای که در کنار هم آمده‌اند هرچند به ابتدای کلماتی مانند «ءامنوا» شبیه هستند اما در «ءَاَنذرتهم»، هر دو حرف اول کلمه، #همزه است و هر دو با حرکت #فتحه تلفظ می‌شوند اما در کلمه «ءامنوا»، حرف دوم، با صدای الف مدی، تلفظ می‌شود. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه ششم سوره مبارکه بقره) ❇️🔆 نسخه‌ای کهن در کتابخانه آستان قدس رضوی 🔆❇️ قرآن شماره 26 کتابخانه #آستان_قدس_رضوی یکی از مهمترین مصاحف کهنی است که در این کتابخانه نگهداری می‌شود. این نسخه از چند جهت اهمیت دارد: 🔘 1- تاریخ کتابت: بر اساس شواهد متنی، کتابت این مصحف شریف به اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم هجری بازمی‌گردد، امری که با انجام آزمایش کربن 14، روی این نسخه نیز تأیید و بازه کتابت آن به حدود سال‌های 80 تا 120 هجری محدود شد. 🔘 2- رسم کلمات: رسم به‌کاررفته در نگارش کلمات نیز منطبق با قرآن‌های قرن اول هجری بوده و در برخی مواضع، #رسم آن مانند مصاحف حجازی است (درباره ویژگی‌های مصاحف حجازی، اینجا ضربه بزنید). 🔘 3- نظام نقطه‌گذاری: ❇️ در این مصحف با چند نوع نظام نقطه‌گذاری مواجه هستیم: ← الف. نقط مستطیل: از این نقاط که هنگام کتابت وضع شده‌اند بیشتر برای جدا کردن آیات از همدیگر استفاده شده است. این شیوه در قرآن‌های حجازی و کوفی قدیم، کاملا مرسوم بوده است. ← ب. نقط مُدَوَّر (مشکی): از این نقاط به منظور نقطه‌گذاری بر روی حروف متشابه بهره گرفته شده که به آن نَقط‌ُالاِعجام گویند. با توجه به رنگ مرکب و شکل نقطه، این نقطه‌گذاری به احتمال زیاد در قرون بعدی انجام شده است. ← ج. نقط مدور (قرمز و سبز): از این نقاط برای نشان حرکات حروف و کلمات استفاده شده که همان‌گونه که قبلا هم اشاره شد، به آن، شیوه ضبط ابوالاَسوَد گفته می‌شود. در مواضعی که کلمات، دارای قرائت دیگری نیز هستند با رنگ سبز به آن اشاره شده است. 🔘 4- نظام شمارش آیات: چنانکه اشاره شد در این نسخه، پایان آیات با وضع چند نقطه، متمایز شده و برای پایان هر 5 آیه، حرف «ه» -که در حساب ابجد، معادل 5 است- قرار دارد. این کار را #تخمیس می‌گویند. همچنین در پایان هر 10 آیه، یک مربع طلایی‌رنگ که داخل آن، حرف ابجد نوشته است قرار داده شده که به این عمل #تعشیر می‌گویند. سوره‌ها با یک نوار طلایی‌رنگ که داخل آن #تذهیب و تزیین شده، از یکدیگر جدا شده‌اند و در بالای نوار، نام سوره به همراه تعداد آیات آن با مرکب قرمز نوشته شده است. ✴️ این مصحف در ۳۱۰ برگ و بر روی پوست، کتابت شده است. 💢 شایان ذکر است که مرکز طبع و نشر قرآن کریم در راستای پژوهش بر روی مصاحف کهن، تحقیق این نسخه ارزشمند را انجام داده و ان‌شاءالله به‌زودی در اختیار پژوهشگران و علاقه‌مندان به علوم قرآنی قرار خواهد گرفت. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ دوشنبه 16 مهر 1403 🔅 يُخٰدِعونَ اللهَ وَالَّذينَ ءامَنوا وَما يَخدَعونَ اِلّآ اَنفُسَهُم وَما يَشعُرونَ (بقره/9) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه نهم سوره مبارکه بقره) ❇️ این نسخه به شماره 1203 در موزه حرم حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها نگهداری می‌شود. 👈 ابعاد آن 24 ✖️ 18.3 سانتی‌متر بوده و تعداد اوراق آن، 244 برگ و هر صفحه شامل 22 سطر است. 👈 خط نسخه، #کوفی و بر روی پوست و احتمالا در سده سوم هجری کتابت شده است. 👈 متن نسخه، بدون نقطه کتابت شده و نقطه‌گذاری حروف متشابه (نَقط‌ُالاِعجام) در زمانی متأخرتر از کتابت نسخه (با قلم و مرکبی متفاوت) صورت گرفته است. 👈 علامت‌گذاری آیات با استفاده از نقاط قرمز‌رنگ ( #شَنگَرف ) موسوم به ضبط ابوالاَسود انجام شده و از نقاط سبزرنگ برای نشان دادن همزه و برخی نشانه‌های تجویدی مانند ادغام، اماله و تسهیل و حتی سایر قرائات استفاده شده است. 👈 علائم پایان آیات، ظاهرا پس از زمان کتابت به آن افزوده شده‌اند. این علامت دایره‌ای، متشکل از یک گل طلایی‌رنگ شش‌پَر است. علامت #تخمیس (جداسازی پنج‌تایی آیات)، حرف «هاء» (به حساب ابجد) است و علامت #تعشیر (جداسازی ده‌تایی آیات) دایره‌ای طلایی و مُذَهَّب است که با نقاط سبز و قرمز، تزئین شده و شماره آیات به عربی و به حروف در میان آن نوشته شده است مانند «اربعون، خمسون، ستون و ...» 👈 نام سوره‌ها در وسط قابی مستطیل‌شکل که با رنگ طلایی و گل‌های تزئینی، تذهیب شده است، به خط کوفی و با رنگ سفید به همراه تعداد آیات سوره نوشته شده است. 💢 قواعد #رسم_المصحف در مصاحف این دوران (قرون سوم و چهارم) به صورت نسبی رعایت شده است، یعنی کلماتی بر خلاف قواعد رسم و به صورت قیاسی نگارش شده‌اند که عمدتاً کلمات دارای الف را شامل می‌شود. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/9) يُخـٰدِعونَ اللهَ وَالَّذينَ ءامَنوا: «خيال می‌کنند که می‌توانند به خدا و مسلمانان نيرنگ بزنند» يا «در صدد نيرنگ زدن به خدا و مسلمانان هستند.» ما يَشعُرونَ: «نمی‌دانند» يا «حس نمی‌کنند» (اين عبارت به معنای «شعور ندارند» نيست) 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص18 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/9) ❇️ الرَّسولُ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهٖ قیلَ لَه: وَکَیفَ یُخادِعُ اللهَ؟ قالَ: یَعمَلُ بِما اَمَرَ اللهُ بِهٖ ثُمَّ یُریدُ بِهٖ غَیرَه، فَاتَّقُوا اللهَ وَاجتَنِبُوا الرِّیاءَ فَاِنَّه شِرکٌ بِاللّٰهِ. ❇️ به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض شد: چگونه کسی خدا را فریب می‌دهد؟ فرمودند: [در ظاهر] به فرمان خداوند عزوجل عمل می‌کند، اما در دل، نیتی به جز او دارد و قصدش چیز دیگری است. #تقوا پیشه کنید و از ریا بپرهیزید که #ریا شرک به خداوند است. 🔸منبع: بحارالانوار، ج69، ص295 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 يُخـٰدِعونَ اللهَ وَالَّذينَ ءامَنوا وَما يَخدَعونَ اِلّآ اَنفُسَهُم وَما يَشعُرونَ (بقره/9) (به خیالشان) خدا و کسانی را که ایمان آورده‌اند، فریب می‌دهند؛ درحالی که فقط خویش را می‌فریبند و (خود) نمی‌فهمند. ✅ در صدر اسلام، پیامبر خدا و مسلمانان از طرف دو گروه تهدید می‌شدند؛ گروه نخست، کافران بودند، کسانی که دعوت پیامبر را آشکارا رد می‌کردند و برای نابودی اسلام، شمشیر کشیده بودند. گروه دوم، منافقان بودند، کسانی که اسلام را در ظاهر پذیرفته بودند اما در حقیقت هیچ اعتقادی به آن نداشتند و تمام همّ و غمّ آنها نابود کردن دین خدا بود. ✅ خداوند بارها و بارها مسلمانان را از خطر منافقان آگاه کرده است و در آیه 4 سوره منافقون به پیامبر درباره آنان فرموده است: «دشمنان واقعی، آنان هستند؛ بنابراین از آنها بپرهیز.» همین افراد، مسیر خلافت پیامبر را تغییر دادند و جانشین حقیقی آن حضرت یعنی علی‌ابن‌ابی‌طالب را کنار زدند، این درحالی بود که حدود دو ماه پیش از رحلت پیامبر اکرم «ص» بیش از صدهزار نفر از مسلمانان در #غدیر_خم با او بیعت کرده بودند. ✅ پیامبر گرامی اسلام: «من از منافق پنهان‌کار می‌ترسم که به شما آسیب برساند؛ کسانی که به زیبایی سخن می‌گویند و سخنانی بر زبان می‌آورند که شما آن را سخنان خوب می‌دانید؛ ولی کارهایی می‌کنند که آن کارها را زشت می‌شمارید.» 🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه دانش‌آموزان)، ص3 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/9) 💢 «یُخـٰدِعونَ»: بر اساس نظر همه علمای رسم‌المصحف و کاتبان مدینه، کوفه، بصره و شام، کتابت این کلمه با حذف الف بعد از حرف خاء، صحیح بوده و بر آن، اتفاق نظر دارند. بنا بر آنچه در کتاب «نثر المرجان في رسم نظم القرآن» که یکی از کتب مرجع در زمینۀ رسم‌المصحف است نوشته شده، دلیل دیگر #حذف_الف در این کلمه و برخی کلمات مشابه در قرآن، #کوتاه و #سبُک کردن آنهاست. ✓ در شیوۀ علامت‌گذاری #مصری -همانطور که در آیات گذشته نیز توضیح داده شد- در کنار الف کوچک روی حرف خاء، حرکت #فتحه نیز نوشته شده است، همچنین بر روی حرف «ع»، حرکت #ضمه آمده است (یُخَـٰدِعُون). ✓ در شیوۀ علامت‌گذاری #هندی ، روی حرف خاء، فقط یک الف کوچک نوشته شده اما در حروف پایانی کلمه، هم روی حرف «ع»، حرکت #ضمه و هم روی حرف واو مدی، علامت #سکون گذاشته شده است (یُخـٰدِعُوْن). ✓ در ضبط #ترکی که رسم‌المصحف را رعایت نکرده و خاء را با الف آورده است، مانند ضبط مصری قبل از الف، روی حرف خاء، حرکت #فتحه گذاشته شده، همچنین بر روی حرف «ع»، حرکت #ضمه آمده است (یُخَادِعُون). ✓ در ضبط #کم_علامت اما -همانطور که قبلا نیز گفته شد- از حرکت و علامت غیرضروری پرهیز شده است، بنا بر این در علامت‌گذاری این کلمه -بر مبنای آنچه در نگارش فارسی آموزش داده می‌شود- بر روی حرف خاء فقط یک #الف_کوچک (بدون حرکت همراه) قرار داده شده و بر روی حرف «ع» و «واو»، علامتی نوشته نشده است (یُخٰدِعون). 💢 «ءامَنوا»: روز گذشته در توضیح کلمهٔ «ءَاَنذَرتَهُم» (بقره/6)، در خصوص #همزه بودن هر دو حرف ابتدای آن، مطالبی ارائه شد. اکنون در کلمۀ «ءامَنوا» هرچند از لحاظ شکل کلمه و نگارشی، ابتدای هر دو کلمه شبیه به هم هستند اما شرایط متفاوت است. ✓ #تفاوت دو حرف ابتدای این دو کلمه در آن است که در «ءامنوا» ابتدا #همزه آمده و سپس حرف #الف_مدی ، صدای کشیدۀ حرف همزه شده است، در حالی که در کلمۀ «ءَاَنذَرتَهُم» دو حرف #همزه با حرکت #فتحه آمده است که هیچ‌کدام از آنها مدّی نیستند. ❓ شاید در اینجا این سؤال مطرح شود که «چرا در "ءانذرتهم" همزۀ دوم (ا) شبیه به همزۀ اول (ء) نوشته نشده و شبیه به الف است؟» ✅ پاسخ این است که علمای رسم‌المصحف در مواضع استفهام (جملۀ سؤالی که در عربی با همزۀ مفتوح شروع می‌شود)، از نگارش دو بار از یک حرف در کنار هم خودداری نموده و در این‌گونه کلمات، به نگارش یک همزه اکتفا کرده‌اند که در مصاحف مختلف، گاه همزۀ اول به صورت کوچک (رأسُ العَین) نوشته شده است و گاه همزۀ دوم. ✓ این رویه در کلمات مشابه در قرآن نیز دیده می‌شود، مانند: «ءَاَشفَقتُم»، «ءَاَنتُم»، «اَءِلـٰهٌ» یا «اَءُلقِیَ». 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بزرگداشت شیخ زین العابدین محلاتی با میزبانی یکصد استاد خوشنویسی کشور ❇️ بخوانید: ✅ برگزاری همایش شیخ زین العابدین‌محلاتی در سالن فرهنگسرای اندیشه محلات. ✅ سخنرانی «استاد علیرضا بخشی» پیرامون «زین العابدین محلاتی»، بیانات استاد «محسن جدیدی» در خصوص «تاثیرات زین العابدین محلاتی در هنر ایران»، اشاره به موضوع «مقایسه و تطبیق خط نسخ دوره صفوی و دوره قاجار» توسط «استاد فرهاد نصیری شیرازی»، پرداختن به موضوع «ساختار کتابت نسخ ایرانی در شیوه زین العابدین محلاتی و زین العابدین اصفهانی اشرف الکتاب» توسط استاد «مصطفی یونسیان» و سخنرانی «استاد مجید سعید کافی» در خصوص «ارزش‌های کتابت در خط نسخ زین العابدین محلاتی». ✅ برپایی نمایشگاه آثار شیخ زین العابدین محلاتی، شجره نامه و یک جلد قرآن کامل دست نویس ایشان. ✅ به نمایش گذاشته شدن آثار چهل هنرمند برتر خوشنویس کشور. ✅ کتابت آیات نورانی قرآن و ادعیه توسط خوشنویسان برتر خط نسخ و ثلث کشور. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم: 👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ سه‌شنبه 17 مهر 1403 🔅 فی قُلوبِهِم مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللهُ مَرَضًا وَلَهُم عَذابٌ اَليمٌ بِما كانوا يَكذِبونَ (بقره/10) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری