🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 45 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: arabe 334 (j)
✓ محل نگهداری: کتابخانه ملی فرانسه
✓ نوع خط: #کوفی سبک D
👈 البته نوع خط این مصحف، خاص بوده و با کوفیهای معمول، متفاوت است، ما این نوع را #کوفی_مدور مینامیم.
✓ تعداد برگهها: 53 برگ
✓ ابعاد هر برگه: 287*390 میلیمتر
✓ جنس برگه: پوست
✓ نشان پایان آیات: در اصل کتابت، محلی برای انتهای آیات وضع نشده و فاقد علامت است، اما در دوران متأخر، از یک گل هشتپر طلاییرنگ با نقاط قرمزرنگ استفاده شده است.
✓ علامت تخمیس: حرف «هاء» کوفی طلاییرنگ
✓ علامت تعشیر: یک دایره مذهّب طلاییرنگ که تعداد آیات، به حروف، داخل آن نوشته شده است.
✓ نقط الاِعجام: نقطههای مستطیلشکل مشکیرنگ
✓ نقط الاِعراب:
← نقاط قرمزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود
← همزه: نقطههای مدوّر سبز
← سایر قرائات: نقطههای آبی و زردرنگ
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/45)
استَعينوا: کمک بجوييد.
الصَّبرِ: «صبر» و از جمله «روزه»
لَكَبيرَةٌ: قطعاً سنگين و سخت است.
👈 لام، لامِ ابتداست و برای تأکيد به کار میرود.
الخـٰشِع: متواضع، ذليل و خوار [در برابر خدا]
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص29
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/45)
❇️ عَنِ الرِّضا عَلَیهِ السَّلامُ فی قَولِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ» قالَ: الصَّبرُ الصَّومُ. اِذا نَزَلَت بِالرَّجُلِ الشِّدَّةُ اَوِ النّازِلَةُ، فَليَصُم.
❇️ امام رضا علیهالسلام دربارۀ این سخن خدا عزوجل که می فرماید: «از #صبر و #نماز یاری بجویید» فرمودند: منظور از صبر، روزه است. هنگامی که سختی و گرفتاری به سراغ کسی میآید، روزه بگیرد.
🔸منبع: تفسیر عیاشی، ج1، ص44
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ وَاِنَّها لَكَبيرَةٌ اِلّا عَلَی الخـٰشِعينَ (بقره/45)
(در مشکلات و امور مهم،) از صبر و نماز یاری بجویید. و قطعا نماز دشوار است؛ مگر بر فروتنان.
✅ جهانی که در آن زندگی میکنیم لبریز از حوادث تلخ و شیرین است، حوادثی همچون سیل، زلزله، بیماریها، فوت عزیزان و بسیاری از اتفاقات ناگوار که در زندگی هر انسانی پدید میآید. حال این سؤال مطرح میشود که آیا در مقابل این سختیها راهی وجود دارد که انسان، با انگیزه به زندگی خود ادامه دهد؟ پروردگار متعال، پاسخ این پرسش را در این آیه به ما میدهد. او دو چیز گرانبها به ما معرفی میکند که اگر از آنها کمک بگیریم هیچ مشکلی نمیتواند ما را مأیوس کند، یکی #صبر و دیگری #نماز است.
✅ #صبر ، مقاومت و تحمل مشکلات، یک قدرت درونی است که اگر انسان آن را داشته باشد هرگز #متلاطم نمیشود و میتواند همه آشفتگیها را در خود حل کند و #نماز ، همان چیزی است که بزرگان دین هرگاه مشکلی برایشان پیش میآمد به نماز میایستادند و از آن کمک میگرفتند. امام ششم شیعیان توصیه فرمودهاند که هرگاه غم و اندوهی از غمهای دنیا به دل ما وارد شد، وضو بگیریم و دو رکعت نماز بخوانیم و از خدا بخواهیم آن مشکل را برطرف کند.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه دانشآموزان)، ص7
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/45)
💢 «الصَّلوٰةِ»:
درباره این کلمه که 77 مرتبه در قرآن تکرار شده است و کلمات دیگری شبیه به آن، دو نکته وجود دارد:
✓ از نظر رسم المصحف:
نگارش این کلمه بر خلاف آنچه تلفظ میشود، بدون الف و با حرف واو صورت گرفته است. مطابق آنچه در منابع #رسم_المصحف آمده است، الف در این کلمه تبدیل به «واو» شده و نوشته میشود و نگارش آن با الف در کتابت مصحف، کاملا غیرموجه است؛ البته نگارش این کلمه در املای عربی با #اثبات_الف مرسوم است و اشکالی ندارد.
✓ از نظر ضبط المصحف:
و اما در علامتگذاری این کلمه، یک نکتۀ مهم وجود دارد؛ در چهار شیوه از شیوههای علامتگذاری، بالاتفاق الف کوچک بر روی حرف واو به نشانۀ صدای مدی «آ» گذاشته شده است (وٰ) و قرائت آن، عموما بدون اشکال و صحیح انجام میشود، لیکن وجود حرکت فتحه همراه الف مدی در شیوۀ #ضبط_مصری موجب شده است تا بسیاری از تلاوتکنندگان، حرف «لام» را در این کلمه با حرکت فتحه و حرف «واو» را با حرکت الف مدی بخوانند که نتیجۀ آن در تلفظ، منجرّ به تبدیل کلمه از مفرد (صَلاة) به جمع (صَلَواة) شده است.
← از این دست کلمات در آیات دیگر قرآن نیز وجود دارد؛ مانند:
زکَوٰة ، حیَوٰة ، غدَوٰة و ...
ضبط #مصری : الصَّلَوٰةِ
ضبط #هندی ، #ترکی ، #ایرانی و #کم_علامت : الصَّلوٰةِ
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 یادبود #مفاخر_قرآنی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🔸 استاد مرحوم حجة الاسلام شهیدیپور
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 یادبود #مفاخر_قرآنی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🔸 استاد مرحوم حجة الاسلام شهیدیپور
✅ مرحوم حجة الاسلام محمدرضا شهیدیپور در سال 1337، در شهر مقدس قم متولد شد. ایشان در سال 1351 وارد حوزه علمیه قم شد و در کنار علوم حوزوی به یادگیری فنون قرائت و حفظ قرآن کریم پرداخت. وی بیش از 22 سال در دانشگاهها و حوزههای علمیه معتبر کشور به تدریس علوم قرائات پرداخت.
✅ در معرفی این استاد وارسته همین بس که در زبان دوستان و آشنایان، حُسن خلق و رفتار متواضعانهاش مثالزدنی بود و در انتقال هر آنچه میدانست به سایر قرآنآموزان و علاقهمندان، همواره کوشا بود و خود را هیچگاه بینیاز از فراگیری علوم قرآنی نمیدانست.
✅ از مهمترین فعالیتهای قرآنی ایشان در مرکز طبع و نشر قرآن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. عضویت در شورای تحقیق و پژوهش مرکز طبع و نشر و تأثیرگذار در تعیین راهبردها و استراتژیهای مرکز
2. عضویت فعال در شورای علامتگذاری وقف و ابتدای مصحف جمهوری اسلامی ایران
3. مؤلف مؤخَّرهٔ تجویدی به سفارش مرکز (قرآنی که به نکات تجویدی مورد استفاده عموم مردم ختم میشود.)
4. مؤلف کتاب مستندات و مواضع وقف و ابتدا
5. مروج مصحف جمهوری اسلامی ایران در کنفرانسها و نشستهای بینالمللی
6. مشوق دانشجویان جامعة المصطفی العالمیة بهعنوان مدیر گروه قرائات در نوشتن پایاننامههای مرتبط با مباحث علمی مرکز؛ موضوعاتی همچون رسم، قرائات و وقف و ابتدا
7. پل ارتباطی بین مرکز طبع و نشر و جامعه روحانیت و خصوصا مراجع عظام تقلید به واسطه تدریس در حوزههای علمیه و مورد اعتماد بودن ایشان نزد مراجع عظام
✅ این استاد برجسته قرآنی، سرانجام در روز یکشنبه 23 مردادماه 1401 مصادف با 16 محرم 1444ه.ق رحلت کرد و پس از تشییع و اقامه نماز بر پیکر ایشان توسط آیتالله العظمی شبیری زنجانی، در حرم مطهر حضرت معصومه سلاماللهعلیها به خاک سپرده شد. پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیتالله العظمی خامنهای به خانواده آن مرحوم و اخوان، حکایت از جایگاه ارزشمند این دانشآموخته مکتب قرآن دارد.
🙏 برای شادی روح این استاد عزیز، صلوات و فاتحهای عنایت فرمایید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ شنبه 12 آبان 1403
🔅 وَاتَّقوا يَومًا لاتَجزی نَفسٌ عَن نَفسٍ شَیـًٔا وَلايُقبَلُ مِنها شَفاعَةٌ وَلايُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (بقره/48)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ اشاره روایی
4️⃣ شرح تفسیری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 48 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: (507623)،(3)
✓ محل نگهداری: آستان مقدس حضرت ابوالفضل العباس علیهالسلام- کربلا
✓ خط: #ثلث با قلم زر
✓ تعداد برگهها: 53 برگ
✓ ابعاد برگهها: 164*217 میلیمتر
✓ جنس برگهها: کاغذ
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 5 سطر
✓ نشان پایان آیات: در زمان کتابت، علامتی برای انتهای آیات وضع نشده، اما در دوران متأخر یک گل 8 پر طلایی به این منظور استفاده شده است.
✓ علامت تخمیس: وضع یک گل به شکل قطره اشک که در میان آن، حرف «هاء» آمده و رسم یک شمسه منقش و مذهّب در حاشیه که در میان آن، کلمه «خمس» نوشته شده است.
✓ علامت تعشیر: وضع یک دایره طلایی که شماره آیه به حساب ابجد، داخل آن آمده و رسم یک دایره منقش طلایی در حاشیه که در میان آن، عدد آیات به حروف نوشته شده است مانند «عشرون، ثلاثون و …»
✓ نقط الاعجام: تمام حروف دارای نقطه هستند.
✓ روش علامتگذاری: استفاده از حرکات به شیوه خلیل بن احمد فراهیدی
✓ قرائت نسخه: بر اساس قرائت ابوعمرو بصری کتابت شده است.
✓ نام سورهها و تعداد آیات: به قلم زر و به خط #کوفی و با یک حاشیه تزیینی
✅ نسخه، حاوی جزء اول قرآن کریم است.
❇️ #عتبه_عباسیه در سال 2015 این نسخه را همراه با توضیحات آقای علی الصفار بهصورت عکسی منتشر کرده است. دیدگاه محقق چنان بوده که این نسخه به خط ابن بواب، کاتب مشهور دوران عباسی است، اما به نظر میرسد این انتساب صحیح نباشد زیرا چنانکه قبلاً گفته شد این نسخه شامل تنها یک جزء از قرآن کریم بوده و برخی از اجزای آن در کتابخانهها و موزههای دیگر یافت شده است، بهعنوان مثال جزء 26 در کتابخانه ملی فرانسه، جزء 18 در موزه هنرهای زیبا (بوستون) و جزء 28 در مجموعه ناصر خلیلی در لندن نگهداری میشود. بر اساس نسخه مجموعه خلیلی این مصحف شریف در سال 607 هجری قمری برای یکی از سلاطین زنگی در شهر سنجار به نام قطب الدین محمد بن زنگی کتابت شده است.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/48)
اتَّقوا يَومًا: خود را در امان نگه داريد از روزی که...
لاتَجزی نَفسٌ عَن نَفسٍ: «هيچکس نمیتواند مسئوليت شخص ديگری را به عهده بگيرد.» يا «هيچکس نمیتواند به جای ديگری، حقی را ادا کند.»
عَن: به جای
لايُقبَلُ: پذيرفته نمیشود.
لايُؤخَذُ: گرفته نمیشود.
عَدلٌ: عوض، جايگزين، فديه.
👈 در اينجا يعنی هر چيزی که داده میشود تا از مجازات شخص، صرف نظر شود.
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص30
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/48)
❇️ قالَ الاِمامُ العَسكَرِیُّ عَلَيهِ السَّلامُ: ثُمَّ قالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ «وَاتَّقوا يَومًا لاتَجزی نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيئًا» لاتَدفَعُ عَنها عَذابًا قَدِ استَحَقَّتهُ عِندَ النَّزعِ «وَلايُقبَلُ مِنها شَفاعَةٌ» يَشفَعُ لَها بِتَأخیرِ المَوتِ عَنها «وَلايُؤخَذُ مِنها عَدلٌ» لايُقبَلُ [مِنها] فِداءٌ [بِمَكانِهٖ] مَكانَه يُماتُ وَيُترَكُ هُوَ.
❇️ امام حسن عسکری «ع»: خداوند فرمود: «و خود را از (سختی) روزی حفظ کنید که کسی به جای شخصی (دیگر)، حقی را ادا نمیکند» کسی نمیتواند عذابى را كه شخص در هنگام مرگ، مستحق آن است از او دور کند «و شفاعتی از او پذیرفته نمیشود» که برایش تأخير مرگ را شفاعت کند «و جایگزینی (برای رهایی) از او گرفته نمیشود» یعنی جایگزینی [از او] پذيرفته نمیشود تا به جایش کشته شود و او رها شود.
🔸منبع: تفسیر منسوب به امام حسن عسکری «ع»، ص241
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاتَّقوا يَومًا لاتَجزی نَفسٌ عَن نَفسٍ شَیـًٔا وَلايُقبَلُ مِنها شَفاعَةٌ وَلايُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (بقره/48)
و خود را از (سختی) روزی حفظ کنید که کسی به جای شخصی (دیگر)، حقی را ادا نمیکند و شفاعتی از او پذیرفته نمیشود و جایگزینی (برای رهایی از عذاب) از او گرفته نمیشود و یاری نخواهند شد.
✅ در تفسیر این جمله از آیه كه میفرماید: «و شفاعتی از او پذیرفته نمیشود» گفتهاند بیانگر این مطلب است كه #شفاعت هیچكسی در قیامت بدون اجازه خداوند پذیرفته نخواهد شد؛ ولی كسانی كه خدا به آنها اجازه شفاعت بدهد، شفاعت میكنند و خدا نیز شفاعت آنها را قبول خواهد كرد؛ چنانكه خداوند در آیه 109 سوره طه فرموده است: «در آن روز، شفاعت (هیچكس برای كسی) سودی ندارد؛ مگر اینکه (خدای) رحمان درباره او اجازه (شفاعت) دهد و سخن (شفاعتكننده) را در مورد شفاعتشونده بپسندد.»
✅ این آیه و مانند آن، ویژه #كفار و افرادی است كه به دلیل گناهان سنگین، از شفاعت محرومند و بنابراین با آیات شفاعت و روایات بسیاری كه میگویند پیامبر «ص» و سایر معصومان «ع» برای #گنهكاران این امت شفاعت میكنند، منافات ندارد. البته تذكر این مطلب ضروری است كه شفاعت، نه تشویق به گناه است و نه عامل عقبافتادگی و نه چیزی شبیه به پارتیبازی در جامعههای دنیای امروز؛ بلكه یک راهكار مهم #تربیتی است كه از جهات گوناگون، آثار مثبت و سازندهای دارد؛ مانند اینكه در گنهكاران، #امید و فكر #مبارزه_با_یأس ایجاد میكند و اجازه نمیدهد آنها بهخاطر نومیدی از بخشایش گناهان، در آلودگی غوطهور شوند.
✅ همچنین كسی كه به شفاعت امید دارد، سعی میكند بهنوعی با شفاعتكننده رابطه برقرار كند و كاری انجام دهد كه موجب خشنودی اوست و همین رابطه معنوی، باعث انتقال صفات نیكوی شفاعتكننده به شفاعتشونده میشود.
✅ همانطور كه گفته شد، مهمترین شرط شفاعت، اجازه خداست و بیشک كسی كه به شفاعت، امید دارد، باید مقدمات این اجازه را به نحوی فراهم كند؛ یعنی كاری انجام دهد كه مورد پسند خدا باشد.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص7
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ یکشنبه 13 آبان 1403
🔅 *وَاِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ يَسومونَكُم سوٓءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ اَبنآءَكُم وَيَستَحيونَ نِسآءَكُم وَفی ذٰلِكُم بَلآءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ (بقره/49)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ شرح تفسیری
4️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 49 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: 661go
✓ محل نگهداری: کتابخانه آستان قدس رضوی
✓ خط: #کوفی تکاملیافته همراه با ترجمه فارسی به خط #نسخ کهن
✓ تعداد برگهها: 224 برگ
✓ ابعاد هر برگه: 27*37 سانتیمتر
✓ جنس برگهها: کاغذ
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 17 سطر
✓ کاتب: ابوعلی حسن بن محمد بن حسین الخطیب در تاریخ 13 صفر سال 556 ه.ق
✓ نشان پایان آیات: دایره زردرنگ
✓ علامت تخمیس: یک شکل منقش در حاشیه
✓ علامت تعشیر: یک دایره سبزرنگ که با 12 دایره طلایی احاطه شده و در کنار این دایرهها نیز نقاط سبز و قرمز تزیینی آمده است. در میان دایره سبزرنگ نخست، حرف «یاء» به نشانه عدد 10 بر اساس حساب ابجد نوشته شده است.
✓ نام سورهها و تعداد آیات: به قلم زر و به خط #نسخ
✓ نقط الاعجام: تمام حروف دارای نقطه هستند.
✓ روش علامتگذاری: استفاده از حرکات به شیوه خلیل بن احمد فراهیدی
✅ استفاده از رنگ سبز برای نمایش سایر #قرائات و استفاده از رنگ قرمز برای نمایش علامت مد، علائم #وقف سجاوندی
❇️ نسخه تقریبا کامل بوده و از ابتدا تا انتهای قرآن را شامل میشود و یکی از مهمترین قرآنهای دارای ترجمه فارسی در کتابخانه آستان قدس رضوی به شمار میرود، چرا که بازتاب زبان و ادبیات #فارسی در قرن ششم هجری است و از جهات مختلف میتواند مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد که متأسفانه تاکنون مغفول مانده است.
❇️ نسخه از جهات علوم قرآنی (رسم، قرائات، ضبط، علائم وقف) نیز حاوی اطلاعات ارزشمندی است که شایسته تحقیق میباشد. عزیزانی که تمایل به #تحقیق روی نسخه را دارند میتوانند با مدیر کانال در ارتباط باشند.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/49)
اِذ: يا مفعولٌبه برای «اذکر» مقدر است، يا #ظرف برای عامل مقدر، در اينجا مثلا: اَنعمنا عليكم اِذ نجّيناكم.
نَجَّينٰكُم: نجات داديم شما را
📝 باب تفعيل از «نجا، ينجو»
ءالِ فِرعَونَ: قوم فرعون
📝 «آل» هم به معنای #فاميل و #خانواده است، هم به معنای #قوم و اطرافيان انسان
يَسومونَكُم: تحميل میکردند بر شما، میرساندند به شما
📝 «سام، يسوم» يعنی «کاری را به عهده کسی گذاردن» و لزوما #بار_منفی ندارد.
سوٓءَ: بدی، زشتی
سوٓءَ العَذابِ: عذاب و شکنجه بد
يُذَبِّحونَ: سَر میبُرند [پسران زيادی را]
📝 باب تفعيل در اينجا برای #کثرت_مفعول است.
يَستَحيونَ: زنده نگه میدارند.
نِسآءَ: دختران؛
📝 گويند: نساء، مجازاً به معنای دختران نابالغ است.
ذٰلِكُم: آن؛
📝 «كُم» در اين كلمه نشان میدهد كه مخاطبين، چند مرد هستند.
بَلآءٌ: لطف و #نعمت يا #مصيبت يا #امتحان ؛
📝 شايد با توجه به «اذكُروا نِعمَةَ اللهِ عَلَيكُم اِذ اَنجاكُم ... وَفی ذٰلِكُم بَلآءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ» (ابراهيم/6)، مراد از «بلاء»، نعمت باشد نه مصيبت.
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، صص 30 و 31
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ يَسومونَكُم سوٓءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ اَبنآءَكُم وَيَستَحيونَ نِسآءَكُم وَفی ذٰلِكُم بَلآءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ (بقره/49)
هنگامی (را به یاد آورید) كه شما را از (چنگال) فرعونیان نجات دادیم كه پیوسته بلا و مصیبتی سخت بر سر شما میآوردند (و لحظهای از آزارشان در امان نبودید): بسیاری از پسرانتان را سر میبریدند و زنانتان را (برای كنیزی) زنده میگذاشتند. در آن (سختیها)، از جانب پروردگارتان (برای شما) آزمایشی بزرگ بود.
✅ در اینکه چرا فرعون، پسران بنیاسرائیل را سر میبرید، سخنان گوناگونی گفته شده است. بعضی گفتهاند که او در خواب دید که شعله آتشی از سوی بیتالمقدس برخاست و تمام خانههای مصر را فرا گرفت و خانههای قبطیان (فرعونیان) را سوزاند؛ ولی خانههای بنیاسرائیل سالم ماندند. او از تعبیرکنندگان خواب، توضیح خواست. آنها گفتند: از سرزمین بیتالمقدس، مردی خروج میکند که سلطنت و قدرت فرعونیان را نابود خواهد کرد.
✅ برخی از مفسران بر آنند که فرعونیان برای تضعیف بنیاسرائیل این نقشه را طرح کرده بودند تا نسل ذکور آنها را که توانایی قیام و جنگ دارند، براندازند و فقط دختران و زنان را که بهتنهایی قدرت قیام و مبارزه ندارند، برای خدمتکاری زنده بگذارند.
✅ همچنین بر اساس آیه 25 سوره مبارکه غافر، کشتن پسران و زنده نگهداشتن زنان بنیاسرائیل، حتی پس از قیام حضرت موسی «ع» نیز ادامه داشت: «پس هنگامی که حق و حقیقت را از جانب ما برایشان آورد، گفتند: "پسران کسانی را که با او ایمان آوردهاند، بکشید و زنانشان را (برای کنیزی) زنده نگه دارید." و این در حالی بود که نیرنگ کافران فقط در تباهی و گمراهی جای داشت.»
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص8
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/49)
💢 «نَجَّینٰکُم»:
چنانکه ملاحظه میکنید در این کلمه، #الف حذف شده است.
بر اساس قواعد رسم المصحف، حرف الف در تمامی کلمات دارای ضمیر متکلم معالغیر (نا) متصل به ضمیر مفعولی (در اینجا ضمیر «کُم») با #حذف_الف نگارش شده است.
✓ #علامت_گذاری این کلمه:
ضبط #مصری : نَجَّیْنَـٰکُم (علامت سکون روی حرف میم در این کلمه به دلیل ادغام با حرف میم در کلمه بعدی حذف شده است)
ضبط #هندی : نَجَّیْنٰکُمْ
ضبط #ترکی : نَجَّیْنَاکُمْ (اصولا حرکت فتحه قبل از الف ایستاده، قاعدهمندتر از این حرکت قبل از الف کوچک است)
ضبط #ایرانی : نَجَّیْنٰاکُمْ
ضبط #کم_علامت : نَجَّینٰکُم
← چنانکه ملاحظه میکنید در ضبط ترکی و ایرانی #رسم_المصحف رعایت نشده است.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ دوشنبه 14 آبان 1403
🔅 وَاِذ فَرَقنا بِكُمُ البَحرَ فَاَنجَينٰكُم وَاَغرَقنآ ءالَ فِرعَونَ وَاَنتُم تَنظُرونَ (بقره/50)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ شرح تفسیری
4️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 50 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: Ma VI 151
✓ محل نگهداری: دانشگاه توبینگن آلمان
✓ نوع خط: #کوفی نوین، فرانسوا دروش این سبک را جدید (New style) مینامد.
✓ تعداد برگهها: 38 برگه
✓ ابعاد برگهها: 14.5*21 سانتیمتر
✓ جنس برگه: پوست
✓ تعداد سطور: 15 سطر
✓ نشان پایان آیات: گل طلاییرنگ
✓ علامت تخمیس: ندارد.
✓ علامت تعشیر: گل طلاییرنگ 8پر بزرگ همراه با نقطههای قرمزرنگ
✓ نام سورهها و تعداد آیات: به خط #کوفی و با قلم زر
✓ نقط الاعجام: در اصل، فاقد نقطه برای حروف است مگر در مواضع بسیار معدود که با قلم لاجورد به صورت نقط مستطیل، اعجام شده است.
✓ روش علامتگذاری: استفاده از نقاط قرمزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود
✅ نمایش #همزه با استفاده از نقاط مدوّر زردرنگ
❇️ صفحات زیادی از نسخه در دوران متأخر #بازنویسی شده است بدین صورت که در صفحات داخلی پوست (لایهای که به گوشت متصل بوده است) به جهت رنگپریدگی مرکب، توسط قاریان یا کاتبان دورههای بعد دوباره با مرکب جدیدی بازنویسی و پررنگ شده است.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/50)
فَرَقنا: شکافتيم.
بِكُم: با حضور شما، با وجود شما
البَحرَ: خليج سوئز در دريای احمر
اَنجَينٰكُم: نجات داديم شما را
📝 باب #افعال از «نجا، ينجو»
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص31
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاِذ فَرَقنا بِكُمُ البَحرَ فَاَنجَينٰكُم وَاَغرَقنآ ءالَ فِرعَونَ وَاَنتُم تَنظُرونَ (بقره/50)
و هنگامی (را یاد کنید) که دریا را با (ورود) شما شکافتیم و نجاتتان دادیم، و در حالی که شما نگاه میکردید، فرعونیان را غرق کردیم.
✅ ممکن است در آیه شریفه، این سؤال پیش آید که چرا خداوند اينهمه آيات روشن و #معجزه به حضرت #موسى «ع» داد ولی به سایر پيامبران عطا نفرمود تا براى امّت آنان نيز حجّت و دليل آشكار وجود داشته باشد؟
✅ جواب: خداوند هميشه براى هدايت مردم، معجزاتى را به دست پيامبران ظاهر میكند، اما با توجه به درجه #عقل آنان، این معجزه متفاوت است. چون قوم موسى «ع» و بنىاسرائيل از نظر #ناتوانى_فكرى و #ضعف_روحى در درجهاى بودند كه تنها استدلال به آيات حقيقى و به كار انداختن نيروى عقل و فكر، براى آنان فایدهاى نداشت ناچار بايد معجزات فراوانى به دست حضرت موسى «ع» انجام میشد تا شاید #هدایت شوند. در تاريخ اين قوم مىبينيم كه وقتى از دريا گذشتند و به مردمى بتپرست رسيدند با آن همه معجزات كه ديده بودند باز به موسى «ع» میگويند: «براى ما خدايى چون خداى اينان بساز.»!! موسى «ع» گفت: «شما مردمى نادان هستيد.» اما در امّت اسلام، قدرت #فكر و #تيزهوشى در آن حد بود كه #استدلال_هاى_عقلى میتوانست جاى معجزات را بگيرد و روح آنان را از راه صحيح فكرى، رهبرى و هدايت كند، لذا مطابق روحيّات آنان، آيات الهى و حجّتهاى آشكار نمايان شد تا از آن راه، شک و ترديد بينندگان برطرف شده و به فضاى وسيع علم و #يقين برسند و راه رستگارى را بپيمايند.
🔸منبع: ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج1، ص 168
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/50)
💢 در مطلب روز قبل گفتیم که #الف در افعالی که ضمیر متکلم معالغیر «نا» به آن چسبیده و بعد از آن، ضمیر مفعولی آمده باشد حذف میشود.
حال در این آیه شریفه، ما با سه کلمه که هر سه دارای ضمیر «نا» هستند مواجهیم (فَرَقنا، فَاَنجَینٰکُم، اَغرَقنا).
✓ چنانکه میبینید ضمیر «نا» در این افعال وجود دارد اما فقط در یکی از این افعال (فَاَنجَینٰکُم)، #الف حذف شده است.
توضیح قاعدهٔ بالا با ملاحظهٔ این سه کلمه کاملا روشن و قابل درک است، زیرا الف ضمیر «نا» که در دو فعل «فَرَقنا» و «اَغرَقنا» اثبات شده، در «فَاَنجَینٰکُم» حذف شده است و دلیل آن بر طبق قاعدهای که ذکر شد، آن است که بعد از ضمیر «نا» در این کلمه، ضمیر مفعولی «کم» آمده و به همین دلیل، #الف حذف شده است.
✓ #علامت_گذاری این کلمه:
ضبط #مصری : فَأَنجَیْنَـٰکُمْ
ضبط #هندی : فَاَنْجَیْنٰکُمْ
ضبط #ترکی : فَاَنْجَیْنَاکُمْ
ضبط #ایرانی : فَاَنْجَیْنٰاکُمْ
ضبط #کم_علامت : فَاَنجَینٰکُم
← چنانکه ملاحظه میکنید در ضبط ترکی و ایرانی، #رسم_المصحف رعایت نشده است.
☝️ یک نکتهٔ تجویدی:
حرف «م» در آخر کلمهٔ «فَاَنجَینٰکُم» و حرف «واو» که بلافاصله بعد از آن آمده، هر دو از حروفی هستند که از ناحیه لبها تلفظ میشوند (حروف شَفَوی) و به همین دلیل، امکان #ادغام شدن در هم را دارند، بنا بر این در حوزه تجوید و فصیحخوانی، بسیار تأکید شده است که تلاوتکننده میبایست حتما مراقب باشد تا حرف «میم» در حرف «واو»، ادغام نشده ❌ و کاملا #واضح تلفظ شود.
✓ یادآور میشود که مثال مهم دیگر برای این نکته، در آیهٔ آخر سوره حمد -که در همهٔ #نمازهای_واجب خوانده میشود- در بین دو کلمهٔ «عَلَیهِم وَلَاالضّآلّین» وجود دارد که اهمیت توجه به این موضوع را بیشتر میکند.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹