✳️سهم #پژوهش_در_درس_خارج
🔹فعالیت شاگرد در درس خارج، به سه دسته تقسیم میشود که هر سه را باید انجام دهد. دسته اول، فعالیتهای تمهیدی؛ دسته دوم، فعالیتهای تقریری و دسته سوم، فعالیتهای پژوهشی.
🔻فعالیتهای تمهیدی این است که طلبه باید برای درس خارج مهیا شود ... طلبه باید پیشمطالعه دقیق داشته باشد، اقوال را ببیند ... و هر چه آمادگیهای قبل از درس خارج، بیشتر باشد، میزان و سطح بهرهمندی از درس خارج بیشتر میشود.
🔻فعالیت دیگر، فعالیت تقریری است. درس خارج به لحاظ اهمیت و نیز هدف مهمی که بر دوش خود دارد که ایجاد اجتهاد است، حتماً باید همراه با فعالیت تقریری باشد، چه تقریر شفاهی و چه تقریر کتبی. شاگرد باید بعد از درس، درس را تقریر کند. چه در قالب مباحثه... و چه تقریر کتبی با قلم خودش (نه اینکه حرف های استاد را من البدو الی الختم بنویسد).
🔻علاوه بر تقریر، یک مرحله دیگر هم وجود دارد که آن، نقد و پژوهش است. پس طلبه باید فعالیت تحقیقی هم داشته باشد. مثلاً اینکه استاد میگوید قال فلانٌ کذا، آیا درست میگوید؟ باید تحقیق شود یا اینکه ببیند وقتی استاد استدلالی میکند، درست استدلال کرده است؟ طلبه باید نسبت به آن نقد کند. پس اگر این رکن رکین تحقیق و فعالیت تحقیقی نباشد، درس خارج، ارزش و فایدهای ندارد و طلبه به مقلّدی تبدیل میشود که حرفهایی را میشنود که تأثیر دارد، اما اجتهادی را که خود طلبه پا پیش بگذارد و جرئت نظر دادن پیدا کند، به همراه نمیآورد.
📎حجت الاسلام احمد مبلغی، رهنامه، ش 7، ص16و17
✍️پانوشت: گویا #پژوهش به معنای واقعی کلمه در درس خارج نیز چندان یافت نمی شود!
👉@rahnameh
✅پیشنهادی شش مرحله اي، برای حضور بایستۀ #پژوهش_در_درس_خارج
🔻حجت الاسلام عبدالحمید واسطی:
1️⃣طلبه درس خارج، در مرحله نخست، مسئله را صرفاً به عنوان یک ایده دریافت کند و موظّف باشد صورت مسئله را موجّهسازی بکند که آیا واقعاً مسئله همین است با همین تقریر؟
2️⃣برای حل مسئله فرضیهپردازی بکند. مقصود از فرضیهپردازی این است که بدون مراجعه به منابع و کارهایی که متخصّصین انجام داده اند سعی کند مستقیماً از آیات و روایات پاسخ مسئله را استخراج کند و این استخراجِ خود را بتواند قدم به قدم توضیح بدهد و استدلال عملیات استخراج خود را بیان کند. استظهارها ناخودآگاه نباشد، بلکه مستندسازی بشوند و نتیجهگیریها مبتنی بر مقدمات باشد.
3️⃣نظرات متخصّصینی را که به این مسئله پرداختهاند و همین مسیر را طی کرده اند، شناسایی کند.
به مطالعه تطبیقی این نظرات بپردازد، نقاط اشتراک، نقاط اختلاف، علت اختلاف و تأثیر این اختلاف را روشن کند.
4️⃣فرضیه خود را با این مطالعات تطبیقی مقایسه کند و سپس اصلاح و تکمیل یا تأیید نسبت به نظر خودش داشته باشد.
آنگاه یک تقریر اولیهای را به صورت یک بسته علمی از مسئله و نظرش تنظیم کند،
5️⃣ بعد سر کلاس برود. یعنی در مرحله ابتدایی تولید علم صورت بگیرد بعد سر درس برود. اگر این کار را انجام بدهد حتّی اگر استاد، استادی پژوهشمحور یا مسئلهمحور نباشد، تفکر شاگرد فعال خواهد شد چون استاد به صورت ناخودآگاه این مراحل را با شدّت و ضعفهایی در مراحل مختلف طی میکند، و شاگرد دائم ذهن خود را در یک موقعیت تطبیقی بین عملیات خودش با عملیات استاد قرار میدهد و نقاط اشتراک و نقاط اختلاف بین کار خودش و کار استاد را ردیابی میکند، به خصوص کشف علّت اختلاف که چرا این مطلب را استاد متوجّه شده و من متوجّه نشدم یا استاد کجا را دیده و من ندیدم را ردیابی خواهد کرد.
6️⃣در نهایت هم حتماً در یک جمعبندی نهایی در قالب یک «مقاله»، آن مسئله تدوین بشود و تأثیر آن مسئله بر فضای فکری، فضای رفتاری چه در مقیاس خُرد و چه در مقیاس کلان توصیف شود. حل مسئله نباید ابتر بماند. مسئلهای داشتیم که حل شد، حال چه اثری دارد؟ حتماً تاثیر آن مسئله در عمل و کاربرد پیگیری و ارائه بشود.
📚رهنامه، ش 7، ص 19.
👉@rahnameh
🌿⭕️🌿درس خارج به سبک مکتب سامرا؛ نوعی از حضور بایستۀ #پژوهش_در_درس_خارج
🔹سبک سامرایی به سبک «شاگردمحوری»، معروف و دارای ویژگیهای منحصر به فردی است. میرزای شیرازی، بارزترین مجری این روش بوده است.
در این روش، ابتدا استاد مسئله اصولی یا فرع فقهی را مطرح، و پس از بررسی موضوع توسط استاد، اصل بحث، به صورت شاگردمحوری و مباحثه میان شاگردان و استاد آغاز میشود و شاگردان به اظهار نظر و نقض و ابرام میپردازند و از آرا و افکار آنها در درس بهره برده میشود.
🔹همه شاگردان پیش از حضور در درس، به تحقیق و بررسی آرا و تفکر میپرداختند. سپس در کلاس شرکت میکردند.
🔹وقتی از میرزای شیرازی سؤال میشد، ابتدا ایشان از شاگردان نظر میخواستند و پس از اظهار نظر شاگردان، به آنها جواب میداد و با این شیوه، استعداد شاگردان هم شناسایی میشد.
🔹از آنجا که این سبک بر اساس شاگردمحوری بود، گاهی استاد چندین ساعت به کلاس ادامه میداد. میرزای شیرازی، بر اساس استعداد شاگردان، آن ها را امتحان میکرد و به آنها موضوع تحقیق میداد. سپس از آنها نتیجه تحقیق را میخواست.
♦️افزون بر میرزای شیرازی، میرزا محمدتقی شیرازی، سید میرزا حسن شیرازی، سید محمد فشارکی، میرزا عبدالهادی شیرازی، از طرفداران مکتب سامرا بودهاند. در این سبک، افراد با سرعت بیشتری پیشرفت میکردند و طی مدت کوتاهتری مجتهد میشدند. آخوند خراسانی و شیخ فضلالله نوری و بسیاری دیگر، از پرورش یافتگان این روش هستند.
♦️در این مکتب طلبه حکم محققی را دارد که استاد فقط راهنمای اوست. همچنین در این روش، روحیه علمی در شاگرد به وجود میآید و تثبیت میشود و او نحوه فعالیت جمعی را در حل و فصل مسائل علمی فرا میگیرد. در این سبک، شاگرد روش منطقی اندیشیدن، صحبت کردن و ارائه نظر به دیگران و احترام به نظر مقابل را میآموزد.
📚حجت الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی، مقاله «سبکهای مختلف درس خارج»، رهنامه، ش 7
#پژوهش
#طلبه_محوری
👉@rahnameh
✅فهرست برچسب های کانال جهت جستجوی مطالب مورد نیاز:
#آیه_پژوهشی
#حدیث_پژوهشی
#کلام_رهبری
#مقاله_علمی (ساختار مقاله علمی)
#بروشور
#موضوع_پژوهش 🍃
#چشم_انداز_پژوهش
#مهارتهای_پژوهشی
#اهمیت_پژوهش
#لوازم_پژوهشگری
#آموزش_پژوهش_محور
#آموزش_پژوهش_گرا
#سیره_پژوهشی_بزرگان
#آسیب_شناسی_پژوهش
#معرفی_اثر_پژوهشی
#پژوهش_در_درس_خارج
#رسالت_پژوهشی_حوزه
#روش_شناسی_پژوهش
#نیازمحوری_در_پژوهش
#موانع_پژوهش
#تفکر
#تفکرمحوری
#تفکر_انتقادی
#کلام_بزرگان
#الزامات_پژوهش
#نشاط_پژوهشی
#خلاقیت
#خودباوری
#دوره_آموزش_روش_تحقیق
#تخصص
#تخصص_گرایی
•┈┈••••✾•🌿🌸🌼🌸🌿•✾•••┈┈•
💌با معرفی کانال به دوستانتان به گفتمان سازی پژوهش در میان طلاب کمک کنید:
👉@rahnameh
🔴🔵✳️ حجاب معاصرت
🔹خوب است در نظام هنجاری درس خارج حوزه جست و جو کنیم و ببینیم در استفاده از آرای دیگران، چقدر بر آرای معاصران تکیه دارد و چقدر بر آرای گذشتگان.
🔹در کتابهای ما از نقد نظریه های معاصر کمتر خبری است. لذا نه استاد خود را ملزم به پی جویی و مطالعه آنها می داند و نه شاگرد. اینکه به مقالات و آرای روز مراجعه کنیم و در جلسه درس آنها را مطرح کنیم، در سنت فعلی ما نیست! طبیعی است که چنین عواملی، مانع نشاط می شود. در این وضعیت ارتباط به وجود نمی آید. ارتباطات گستردۀ علمی، نشاط علمی می آفریند.
💢چه اشکالی دارد که بزرگان ما یک جا بنشینند و با هم بحث کنند و یکدیگر را به چالش بکشانند؟
🌐 گفتگوی حجت الاسلام علیرضا امینی با خشت اول، ش1، ص 15.
#آسیب_شناسی_پژوهش در حوزه
#پژوهش_در_درس_خارج
#هنجارهای_حوزوی
👉@rahnameh