eitaa logo
رهنامه پژوهش
787 دنبال‌کننده
234 عکس
5 ویدیو
30 فایل
🔻 معاونت پژوهش حوزه های علمیه 🔻 مدیریت ترویج پژوهش ☘️رهنامه پژوهش، فصلنامه ای برای ترویج فرهنگ پژوهش، ارتقای مهارتهای پژوهشی و افزایش سواد پژوهش در میان طلاب جوان: www.rahnamehmag.ir ▫️ارتباط با سردبیر ✅ @sadramah ارسال پیامک 5000400030096
مشاهده در ایتا
دانلود
🌀🌀 در حوزه 🔻روش موجود در حوزه روش «استاد محوری» است نه . طلبه کمتر در دروس درگیر است؛ حالا ممکن است بعضی از استادان به طلبه تحقیق هم بدهند ولی بسیاری از استادان حوزه، خصوصا در دروس مقدماتی نه تنها محقق نیستند، بلکه تحقیق را هم قبول ندارند!! ممکن است مدرس خوبی باشند ولی محقق خوبی نباشند لذا پیشنهادی هم برای تحقیق کردن و یا کنفرانس کلاسی ندارند. استاد می‌آید، درس را می دهد و می رود. در دانشگاه هم بعضی از اساتید این شیوه نادرست را دارند. عملا این روش‌ها انگیزه‌ها را کاهش می دهد. 🔻شما باید با «برنامه‌ریزی پژوهشی» این نقص ها را جبران کنید تا انگیزه طلاب کاهش پیدا نکند. 🔻طلبه [باید] احساس کند مطلب تولید می کند و یک مولد است. این تولید هم، نباید منحصر در پایه های بالا باشد و از همان اوایل تحصیل در مدارس علمیه می‌توان این رویۀ پژوهشی را برنامه ریزی کرد. در غیر این صورت، می‌بینید این یک نوع آسیب است که می‌تواند منشأ کاهش انگیزه باشد. 📚خشت اول، شماره 4، ص 80، مصاحبه با حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه 👉@rahnameh
⛔️⛔️⛔️دلال نباشید؛ تولیدکننده و نوآور باشید! 🌀من به حوزه خیلی ارادتمند هستم؛ اما ما یک دلّال داریم، یک مبتکر! فلان آقا اینطور گفته، مبنای فلان کس اینطور است! ... آقای نائینی اینطور گفته، آقا ضیاء اینطور گفته، آخوند اینطور گفته، این دلّال علم شدن است؛ این فضیلت نیست! 🌀... دلّال بودن، آشنا بودن به آرای دیگران، آشنا بودن به اقوال دیگران، غیر از نوآوری است. 🌀...راه دلّال شدن را باید ببندیم. علم محدود نیست و تقسیم نکردند. خدا شیخ اشراق را غریق رحمتش کند! گفت تاکنون وقف‌نامه‌ای در نیامده که علم را خدا وقف فلان زمان و زمین کرده باشد. چرا ما نباشیم؟ چرا به دست ما نباشد؟ 🌀دلّال بودن، آشنا بودن به آرای دیگران، آشنا بودن به اقوال دیگران، غیر از نوآوری است. (آئین رونمایی از کتاب «تحریر الاصول» تقریر درس خارج اصول حضرت امام خمینی(ره) توسط آیت الله جوادی آملی، ۶ دی ماه ۱۳۹۷) در حوزه 👉@rahnameh
✅ تقویت قوۀ ⬅️ حلقۀ مفقودۀ تعلیم پژوهش 🔻در روش جدید آموزش ما در کنار همان متون و مفاهیم، از طلبه می‌خواهیم، در کنار موضوعات خاصی، برود و کار پژوهشی انجام دهد که عمدتاً همان «مشق پژوهش» است. تمرین نویسندگی است. این روش یک روش تقلیدی است. حتی در آن جاهایی که این روش بالاصاله مورد توجه بوده است، توفیقش، کامل نیست. 🔻چیزی که مهم است و گاهی هم به آن توجه می‌شود و دیگران هم گفتند تمرکز و در واقع تأکید بر «تقویت قوّه‌ی خلّاقیّت و ابداع» در طلبه است. صرف اینکه شما بخشی از نمره‌ی آموزشی را قرار بدهید برای اینکه یک چند سطری را سیاه بکند و بیاورد، جواب نخواهد داد. این الصاق کردن پژوهش پانزده صفحه‌ای، با همین سبک و سیاقی که اصلاً تأکیدی بر قوه‌ی خلّاقیّت ندارد، نمی‌تواند باشد. آموزش پژوهش محور باید بتواند در خودِ فرایند آموزشی، تمرکز و تأکیدش بر «تقویت خلاقیت ذهنی» باشد. 🔹رهنامه پژوهش، ش 1، ص 17. مصاحبه با حجت الاسلام علی عباسی در حوزه 👉@rahnameh
✍️بزرگ ترین مانع بر سر پژوهش گرایی در نظام آموزشی حوزه ♦️اگر طلبه بخواهد دروس سطح را خوب و عمیق بفهمد باید چهار کار انجام دهد: 1ـ پیش مطالعه با استفاده از صِرف کتاب درسی 2ـ حضور جدی در کلاس با حداقل غیبت 3ـ مطالعه درس استاد و رجوع به حواشی در موارد لازم 4ـ مباحثه جدی با حداقل غیبت 🔹بنابراین و با توجه به کثرت دروس هر پایه و تاکید بر محدوده ها، عملا زمانی برای فراگیری عملی پژوهش و انجام مشق پژوهش باقی نخواهد ماند؛ تازه اگر فراگیری رشته تخصصی را نیز اضافه کنیم که دیگر هیچ .... ✅پیشنهادات: 1ـ بخشی از دروس آموزشی یا محدوده های مصوب، به نفع پژوهش کاسته شود. (دفع دخل: اگر انگیزه و نشاط علمی طلبه حفظ شود، در ادامۀ حیات علمی خود ـ به هنگام تدریس یا تحقق ـ آنچه را لازم دارد و احیانا نخوانده است خودجوش فرا خواهد گرفت.) 2ـ فقه و اصول نیز از پایۀ هفتم، یک رشته تخصصی در کنار دیگر رشته های تخصصی تلقی شود و دیگر لازم نباشد همه طلاب به یک اندازه مکاسب، رسائل و کفایه را درس بگیرند. رشته های غیر فقه و اصول، بخشی از این کتاب ها را بخوانند کافی است و در عوض رشتۀ تخصصی خود را به شکل پژوهشگرا بگذرانند. (دفع دخل: به تعویق انداختن «پژوهش گرایی» به بعد از مقطع سطح، است چرا که «فراگیری پژوهش»، تنها نیازمند سواد پژوهش نیست؛ بلکه نیازمند روحیات و مهارتهای پژوهشی نیز هست، و اینها اموری است که باید به تدریج شکل بگیرند و سرمایۀ پژوهش در درس خارج شوند نه اینکه تازه زمانی که باید به تولید دانش پرداخت به فکر پیش نیازهای نداشته افتاد. البته بگذریم که درس خارج نیز عمدتا به حاشیه نگاری و تقریر نویسی می گذرد تا فعالیت پژوهشی جدی و تولید مقالات علمی!) در حوزه 👉@rahnameh
♦️🔸لازم نیست نابغه باشی؛ شهامت داشته باشی کافی است❗️ ✅امروز شهامت و جسارت حرف نو زدن در محققان ما نیست، باید این توهم را که فقط نوابغ می‌توانند حرف نو بزنند، در هم بشکنیم؛ البته نوابغ جایگاه خاص خودشان را دارند؛ چنان‌که در عصر ما دو شخصیت موازی نوآور بودند: شهید محمدباقر صدر و شهید مطهری و من با جسارت می‌گویم اولی نابغه بود و دومی نبود؛ ولی دستاورد شهید مطهری بسی بیش از شهید صدر است زیرا هر دو از خصیصه جرأت و جسارت علمی برخوردار بودند. 📚علی اکبر رشاد،مقاله «حوزه باید متحول گردد»، رهنامه، ش6 👉@rahnameh
❇️گزیده ای از سخنان استاد علی_اکبر_رشاد در مقاله «حوزه باید متحول گردد»: 🔴کارآمدی حوزه در حد انتظار نیست! امروز ذهن‌ها و زبان‌ها پر از پرسش است. وقتی این همه سؤال‌های بی‌جواب را در قلمرو فلسفه، کلام و فقه ملاحظه می‌کنم و می‌بینم کمتر کسی خود را موظف به پاسخگویی می‌داند، تعجب می‌کنم. کارآمدی حوزه در حد انتظار نیست، زیرا مطالعات و تحقیقات در آن کاربردی نیست، تعلیم و تربیت و انتشارات نیازسنجانه نیست ... امروز اسلام در ایران در بوته آزمون و اجرا و در جهان در معرض داوری و ارزیابی قرار گرفته است. بدین لحاظ رسالت متفکران اسلامی و روشنفکران مسلمان در تبیین و توسعه معرفت دینی و رفع نواقص و ناراستی‌های تئوریک و ارائه پاسخ در‌خور به پرسش‌های نوپدید و پیشنهاد مدل‌های کاربردی در زمینه تدبیر مناسبات اجتماعی صد چندان شده است. 🔹لزوم تاثیر فلسفه در صدر تا ذیل حیات بشر فلسفه ما فلسفه آسمانی است و این فلسفه تا زمینی نشود و دوباره به زمین بازنگردد کارآیی و کاربرد کافی در حیات و مناسبات ما ایفا نخواهد کرد. فلسفه ما غنی و قویم، عمیق و دقیق است، بسیار گسترده و اصیل است. اما این فلسفه کمتر در حیات و زندگی ما نقش برعهده دارد. این فلسفه باید به ما بگوید که در سیاست چه کنیم، در اقتصاد چه کنیم، در مدیریت چه کنیم، در مواجهات اجتماعی و جامعه‌شناسی چه کنیم. در حوزه‌های مختلفی که مماس با لحظه‌های حیات روزمره ماست فلسفه باید راه را به ما نشان بدهد. تا زمانی که فلسفه را در محدوده متافیزیک متوقف می‌کنیم، یک علم اشراقی خواهد بود که خواص و نوادری با آن سروکار دارند. 🔻 و تولید علم در ابتدا باید توجه داشت که میان مقوله نقد و مسأله نوآوری، پیوندی گسست ناپذیر برقرار است، آن سان که نفی هریک، ملازم با انتفای دیگری است، زیرا نقد منهای نوآوری، منفی بافی است و نوآوری بدون نقد نیز تلاشی است در معرض زوال، و یک نظریه نو، آن‌گاه شانس پذیرش و پایایی می‌یابد که نظریه‌های رقیب آن با نقادی جدی از صحنه خارج شده باشند، به علاوه نقدها سبب نوآوری‌هاست، بدین سان که، فکر مورد نقادی، از رهگذر دفاع و اصلاح، خود را بازسازی و نوسازی می‌کند یا با حذف شدن فکر نارس و ناتوان، فکر نوظهور به منصه اثبات و ثبات می‌نشیند. 🌿لزوم دیدارهای علمی مراجع دو مرجع که از قله های فقهی و فکری در یک عصر محسوب می‌شوند، گاهی دو سه دهه در یک شهر زندگی می‌کنند اما حتی یک دیدار_علمی میان آنها اتفاق نمی‌افتد! و اگر روزی چنین شد، به عنوان یک حادثه تاریخی ثبت می‌شود. در حالی که اگر این دیدارها فرهنگ شود، آیا احتمال ندارد که در تضارب علمی میان آن دو یک دیدگاه مورد قبول واقع شود و به لحاظ مبانی و اصول استنباط، این کار در حد فحص از دلیل ارزش علمی ندارد؟ «فقد سنت نقد و تضارب آرا» و همچنین «فقدان عرف تعلم و تبادل علمی و کار گروهی در تحقیق» از آثار این فرهنگ [کنونی] است. ♨️ چند سال پیش یکی از فضلای قم که به نجف مشرف شده بود، خدمت حضرت آیت‌الله سیستانی می‌رسند و ایشان از اوضاع قم و دروس حوزه می‌پرسند. او پاسخ می‌دهد بحمدالله درس و بحث رونق خوبی دارد و کرسی‌های درس خارج دائر است. ایشان می‌پرسند چه مباحث و ابوابی مورد تدریس قرار می‌گیرند؟ او پاسخ می‌دهد: طبق عرف، ابوابی مانند طهارت، صوم و صلاه و… ایشان با تعجب می‌گویند: "هنوز این بحث‌ها مطرح می‌شوند؟!" موضوعات دروس فقه حوزه علمیه قم باید از مجلس شورای اسلامی بیاید! باید مجلس بگوید که نیاز فقهی کشور چیست. 📚رهنامه، ش 6، صص 16ـ19. 👉@rahnameh
🌀✳️🌀وقتی استادی پژوهش‌گر نباشد، طلبه‌اش هم دنبال نمی‌رود!! 🔸تا ما نیرو و برنامه برای تربیت فضلای حوزه، جهت توانمندی در پژوهش نداشته باشیم، نیازهای جامعه هم برطرف نمی‌شود. ♦️وقتی استادی پژوهش‌گر نباشد، طلبه‌اش هم دنبال پژوهش نمی‌رود؛ چون در این کار تربیتی، طلبه متأثر از روحیات و توانایی‌های استاد است. اگر استادی در دانشگاه مقاله علمی-پژوهشی منتشر نکند، نه تنها پیشرفت نمی‌کند، حتی بعدها از دانشگاه اخراج هم می‌شود. بنابراین باید کار پژوهشی بکند. چرا در حوزه استادان را رتبه‌بندی نمی‏کنیم؟ نمی‌گویم به پیروی از دانشگاه، استادان را با عنوان‌های مربی، استادیار و استاد تمام رتبه‌بندی کنیم؛ بلکه حوزه باید برای خودش عنوان درست کند و ارتقای اساتید براساس کارهای پژوهشی‌ اساتید باشد. کار پژوهشی‌شان هم باید در راستای نیازهای پژوهشی جامعه باشد، نه مسائلی که گره‌ای از جامعه باز نمی‌کند. 📚گفتگوی حجت الاسلام خسروپناه با رهنامه، ش 6، ص 27ـ28 در حوزه 👉@rahnameh
💠🍃💠در حوزه، ارزش «تدریس» به مراتب بیش از ارزش «کار پژوهشی» است! 🔻در دانشگاه کار پژوهشی در قالب پایان‌نامه است و جزو سابقه درسی استاد به شمار می‌آید، ولی در حوزه این گونه نیست. به شخصی که پانزده سال سابقه تدریس داشته باشد، توجه می‌کنند، ولی برای بررسی پانزده پایان‌نامه، هیچ ارزشی قائل نمی‌شوند! از این رو، استادها به این موضوع اهمیت نمی‌دهند. 🔸گفتگوی حجت الاسلام رضا اسلامی با رهنامه، شماره 10، ص 11. در حوزه 👉@rahnameh
✅ ضرورت اصلاح نظام هنجاری علم و پژوهش در حوزه 🔻جامعۀ علمی، با هنجارهای ویژه خود است که اداره می شود. بر هر جامعۀ علمی، هنجارهایی حکومت می کنند. در برخی دانشگاه ها، کارِ کم اما با کیفیت یک هنجار و ارزش محسوب می شود و استاد دانشگاه افتخار می کند که در طول دوران تدریس مثلا پایان نامه های کم تعداد و عمیقی را راهنمایی کرده است. 🔻در حوزه علمیۀ ما برخی از این هنجارهای و معیارها باید کنار برود. اینکه برای شخصیت علمی افراد، بسته به تدریس و متعلق تدریس آنها ارزش قائل شویم و آنها را با این ملاک ارزیابی کنیم، چندان منطقی به نظر نمی رسد! 🔻نظام هنجاری ما در ارزیابی ها و ارزشگذاری ها باید تغییر کند؛ مثلا ما به تدریس و عنوان «مدرس» خیلی بها می دهیم. اگر کسی در همه عمرش یک عمیق و استوار هم ننوشته باشد، ولی جزو مدرسین باشد، از کسی که فقط به پژوهش پرداخته و آثار ارزشمندی نیز دارد، گاه ارزشمندتر محسوب می شود! 🔻نظام هنجاری می تواند به مدیریت علمی و پژوهشی ما و به استادان و طلاب ما جهت بدهد. اگر بنده خجالت بکشم از اینکه نتوانسته ام اندوخته های علمی ام را به صورت کتاب ارائه کنم و در قالب مقاله و امثال آن در بیاورم، طبیعی است که مجبور می شوم چاره ای بیندیشم و به حرکت بیفتم. 🔔 سنت حوزه ما این بوده که طلاب را حتی به «ننوشتن» تشویق کند! می گفته اند: «تا چهل سال هیچ ننویسید؛ فقط حول نوشته های گذشتگان کار کنید.» البته معلوم است که اگر کسی چهل سال ننویسد، دیگر هرگز نخواهد نوشت. 📚گفتگوی حجت الاسلام علیرضا امینی با خشت اول، ش1، ص 14ـ15. ✍️پانوشت: امروزه برخی اساتید ـ بر خلاف گذشته ـ طلاب را به نوشتن ترغیب می کنند، ولی به «منتشر نکردن» تا رسیدن مکتوبات به ده هزار صفحه تشویق می کنند! در حوزه 👉@rahnameh
🔴🔵✳️ حجاب معاصرت 🔹خوب است در نظام هنجاری درس خارج حوزه جست و جو کنیم و ببینیم در استفاده از آرای دیگران، چقدر بر آرای معاصران تکیه دارد و چقدر بر آرای گذشتگان. 🔹در کتابهای ما از نقد نظریه های معاصر کمتر خبری است. لذا نه استاد خود را ملزم به پی جویی و مطالعه آنها می داند و نه شاگرد. اینکه به مقالات و آرای روز مراجعه کنیم و در جلسه درس آنها را مطرح کنیم، در سنت فعلی ما نیست! طبیعی است که چنین عواملی، مانع نشاط می شود. در این وضعیت ارتباط به وجود نمی آید. ارتباطات گستردۀ علمی، نشاط علمی می آفریند. 💢چه اشکالی دارد که بزرگان ما یک جا بنشینند و با هم بحث کنند و یکدیگر را به چالش بکشانند؟ 🌐 گفتگوی حجت الاسلام علیرضا امینی با خشت اول، ش1، ص 15. در حوزه 👉@rahnameh
♦️ضرورت اولویت سنجی پژوهشی 📌 از آنجا که ما نمی توانیم همه مسائل را حل کنیم، باید مهمترین مساله را بیابیم و برای این کار باید دستگاه اولویت سنجی تاسیس کنیم. شاخصه های این دستگاه بیان می کنند که کدام مساله ها اولویت دارند. 📌 نخستین وظیفه پژوهشگر این است که معضلات را بشناسد؛ معظلاتی که شاخه ای از علوم، یا یک جامعه یا یک نظام با آن درگیر است. مقام شناختن معضلات، پیش از مقام پژوهش است و تا حاصل نیاید پژوهشی هم راه نمی افتد... ▪️حجت الاسلام سیدمحمدعلی عماد، معاون پژوهش سابق حوزه‌های علمیه 📎خشت اول، ش5و6، ص 135،136 👉@rahnameh