💥نقدی بر روش تحصیل فلسفه در حوزه
🎙آیت الله حسن #رمضانی:
🔹متأسفانه روش تعلیم و تعلم فلسفه در زمان حاضر به این صورت استقرار یافته است که ابتدا بدایه و بعد نهایه و بعد منظومه را میخوانند و در نهایت سر سفره اسفار مینشینند.
این روش بویژه در سالهای نخست تحصیل فلسفه برای محصلین رشته فلسفه مشکلاتی به بار آورده و میآورد.
زیرا بدایه و نهایه و منظومه تقریباً چکیده اسفارند و اسفار هم – همانطور که واضح است – حکمت متعالیه است و کسی که میخواهد فلسفه بخواند، نباید آن را با حکمت متعالی که عالیترین و نابترین و دقیقترین افکار فلسفی را در خود جای داده است، شروع کند؛ زیرا آن طور که لازم است، قدرت تلقی ندارد و نیز کسی که میخواهد به عنوان استاد آن را تفهیم کند، نمیتواند آن را برای یک مبتدی آنطور که باید القا کند.
مباحثی که در ابتدای بدایه آمده است، مانند: اصالت وجود، تشکیک وجود، بساطت وجود، وجود ذهنی، اشکالات آن و … مباحث عمیقی است که ریشه در عرفان دارد و صحیح نیست که آنها را در ابتدا برای کسی که هیچ سابقهای در فلسفه ندارد و هنوز با مباحث فلسفی عرفانی آشنا نیست، مطرح کرد.
♨️پیامدها
این رویه چند پیامد منفی دارد:
✔️نخست آنکه بسیاری از مبتدیان، مباحثی را که بدانها اشاره شد، به خوبی درک نمیکنند و این خود سبب میشود که افراد کم کم دلسرد شده و فلسفه خواندن را رها کنند و عطایش را به لقایش ببخشند.
✔️دوم آنکه افراد مبتدی آنطور که باید نسبت به اینگونه مباحث احساس نیاز نمیکنند؛ در نتیجه از خواندن فلسفه لذت نمیبرند؛ چون با خود میگویند: وجود نه خدای من است، نه پیغمبر من است و نه دردی از دردهای من دوا میکند و نه مشکلی از مشکلات دینی جامعه را حل میکند. اصالت وجود به چه درد من میخورد؟ چرا باید وقت من صرف اینگونه مباحث شود؟
🔸و این برخلاف صورتی است که یک مبتدی، فلسفه را از حکمت متعارف شروع کند؛ مثلاً در کتاب اشارات، قسمت الهیات، مطلب با این بحث شروع میشود که «کل محسوس موجود» آیا عکس این قضیه یعنی «کل موجود محسوس» نیز صادق است؟ یا اینکه خیر، عکس موجبه کلیه، موجبه جزئیه است؛ یعنی «بعض الموجود محسوس». طلبه مبتدی این مسأله را به راحتی میفهمد و نیاز به آن را آنطور که باید احساس میکند و از خواندن فلسفه، لذت لازم را میبرد.
✔️سوم آنکه رویه یاد شده موجب میشود که در بسیاری موارد برای افراد، برداشتهای دور از واقعیت پیش آید که چه بسا تا پایان در ذهنشان باقی بماند و یا دستکم مدت مدیدی ذهن و فکرشان را به خود مشغول کند و پس از سالیانی بفهمند که در طول این مدت کله بیصاحب میتراشیدهاند، به شکلی که هم خود از تلقی صحیح بازماندهاند و هم دیگران را به اشتباه انداختهاند.
🔸روش صحیح تحصیل فلسفه
برای اینکه ما با این مشکلات روبهرو نشویم، باید #فلسفه را با خواندن یک دوره حکمت متعارف مشائی - که با فهم و استعداد افراد مبتدی مناسب است - شروع کنیم و بعد از آن به فراگیری حکمت اشراق، که ناظر به حکمت مشاء است، بلکه نقدی است بر آن حکمت، بپردازیم و در کنار اینها باید مباحث کلامی را نیز پیگیری کنیم.
💎 منبع 👉
#فلسفه_اسلامی
#نقد_حوزه
┄┅┅┅┅❀┅┅┅┅┄
🆔@river1399
🌸 @kashkolenab
هدایت شده از چشمه معرفت
🟢فلسفه اسلامی برای کودکان: فرمانی که بیست سال بر زمین مانده!
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔶رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی، مشخصاً از سال ۱۳۷۸ دربارهی نقش آموزش تفکر و تعقل بر پایه اندیشه و فکر اسلامی به کودکان تأکید کردهاند. از جمله در دیماه سال ۱۳۸۲ نیز برای چندمین بار میفرماید:
«یکی از رشتههای تألیف و کار فلسفی، نوشتن فلسفه برای کودکان است. کتابهای فلسفیِ متعدّدی برای کودکان نوشتهاند و ذهن آنان را از اوّل با مبانی فلسفیای که امروز مورد پسند لیبرال دمکراسی است، آشنا میکنند. ... ما از این کار غفلت داریم. من به دوستانی که در بنیاد ملاّصدرا مشغول کار هستند، سفارش کردم، گفتم بنشینید برای جوانان و کودکان کتاب بنویسید. این کاری است که قم میتواند بر آن همّت بگمارد. بنابراین از جمله کارهای بسیار لازم، بسط فلسفه است؛ البته با مبانی مستحکم و ادبیات خوب و جذّاب.»
🔻هر چند در این زمینه کارهای پراکندهای توسط بخشهای مختلف پژوهشی کشور، انجام گرفته است اما معالأسف کاری در خور و شایسته انجام نگرفته است.
با حول و قوه الهی قصد آن داریم که در دانشگاه بینالمللی قم، به سهم ناچیز خود، با راهاندازی رشته فلسفه اسلامی برای کودکان (فابک) در مقطع کارشناسی ارشد، در دو بخش خواهران و برادران، این «فرمان زمین مانده» را، اجرایی کنیم.
#فلسفه
#فابک
#دانشگاه
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🟢آموزش فلسفه اسلامی برای کودکان: فرایند یا فرآورده فلسفهورزی؟
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برخی از محققان با تکیه بر مطالعات تجربیِ پارهای از روانشناسان مثل ژان پیاژه و پیروان وی، مدعیاند که آموزش مضامین و مفاهیم و آموزههای فلسفی به کودکان، ناممکن و ناشدنی است! اساساً کودکان یعنی تا سن حدود ۱۰ سالگی امکان درک مفاهیم و حقایق فلسفی را ندارند! البته اینان مخالف «فلسفه برای کودکان» نیستند. بلکه مدعیاند منظور از آموزش فلسفه به کودکان، آموزش «فرایند فلسفهورزی» است: یعنی «آموزش تفکر و تعقل».
اما برخی دیگر از محققان مدعیاند میتوان و میباید «آموزهها و فرآوردههای فلسفی» را نیز به زبان کودکی و برای کودکان آموزش داد. فیالمثل، میتوان پارهای از آموزههای فلسفه صدرایی مثل اصالت وجود، تشکیک در وجود، عین ربط بودن هستی به علت حقیقی و امثال آن را به کودکان نیز آموزش داد.
به نظر میرسد، رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی به عنوان یکی از پیشگامان طرح ضرورت آموزش فلسفه اسلامی به کودکان، هر دو نوع آموزش را شدنی و ممکن میداند. به عنوان نمونه در جایی میفرماید:
«امروز در دنیا به زبان کودکی به کودکان فلسفه میآموزند؛ یعنی چیزی که از نظر بعضی از طراحان کشور ما بیمعنی است؛ فکر میکنند فلسفه مخصوص آدمهای ریش و سبیلدار و کسانی است که یک سنی از آنها گذشته باشد. نگاه مدرن به مسائل حیات، امروز پیشروان علمی دنیا را به اینجا رسانده که باید فلسفه را از دورهی دبستان به کودکان تعلیم داد؛ البته با زبان کودکی»(۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۵)
و در جایی دیگر از ضرورت آموزش فلسفه به معنای فرایند فلسفهورزی به کودکان سخن میگوید و میفرماید:
«امروز در کشورهای پیشرفتهی مادی دنیا، یکی از کارهای اساسی و یک رشتهی مهم، تدریس فلسفه برای کودکان است. خیلیها در جامعهی ما اصلاً تصور نمیکنند که برای کودک هم فلسفه لازم است. برخی تصور میکنند فلسفه به معنای یک چیزِ قلمبه سلمبهای است که یک عدهای در سنین بالا به آن توجه میکنند؛ این نیست. فلسفه شکل دادن فکر است، یاد دادنِ فهم کردن است، ذهن را به فهمیدن و تفکر کردن عادت دادن است؛ این از اول باید به وجود بیاید. قالب مهم است. اگرچه محتوا هم در همین فلسفهی کودکان حائز اهمیت است، اما عمده شیوه است؛ یعنی کودک از اول کودکی عادت کند به فکر کردن، عادت کند به خردورزی؛ این خیلی مهم است.» (۲۰ مهر ۱۳۹۱)
#فلسفه
#فابک
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
#آيتالله_جوادیآملی #فلسفه
✅ پاسخ آيتالله العظمی جوادیآملی به سؤال پروفسور کارتانگارا در مورد «اهمیت فلسفه در جهان معاصر»
🔹چون اصل فلسفه، جهانبینی است و ما جزئی از جهان هستیم، #معرفت_نفس جزء مسائل فلسفه است که من کی ام، از کجا آمدهام به کجا میروم و ره توشه من چیست، با ابدیت خودم کار دارم؛ مبدأ را که هو الاول است، فلسفه تعیین میکند، معاد را که هوالآخر است فلسفه را تعیین میکند، بین آغاز و انجام وظیفه من چیست، فلسفه تعیین میکند، مسئله وحی و نبوت را فلسفه تعیین میکند، مسئله #معاد را فلسفه تعیین میکند، مهمتر از همه رابطه بین انسان و جهان را که خدا تعیین کرد را هم فلسفه تعیین میکند؛ اما فلسفه را از راه #قرآن باید یاد گرفت.
🗓۱۴۰۱/۹/۶
🆔@hekmateislami
#فلسفه #عرفان
📌راه فلسفه با راه عرفان جدا و ماهيت آنها مختلف است.
آیت الله مصباح یزدی(ره):
🔍 «شناخت عرفانى» در مقابل «شناخت عقلى» است. شناخت عقلى سر و كارش با استدلال، مفاهيم، تصورات و الفاظ است، در حالى كه عرفانى از سنخ كشف، شهود و شناخت حضورى است. از اينرو در اين مقدار كه، اين دو نوع شناخت جداى از يكديگر و در مقابل هم هستند، تقريباً بحث و اختلافى وجود ندارد.
👈 با اين حساب روشن است «فلسفه» نيز كه مباحث آن با روش عقلى بررسى مىشود، در مقابل #عرفان قرار مىگيرد. كار فلسفه شناخت حقايق است؛ ولى ابزارى كه براى اين منظور بهكار مىگيرد و مسايل را با آن حل و اثبات مىكند «عقل» و «مفاهيم ذهنى» است. كار فلسفه هيچگاه از مفاهيم ذهنى فراتر نمىرود. از اينرو از #عقل و فلسفه تنها مىتوان انتظار داشت كه وجود خدا را اثبات كند؛ ولى از آن نبايد توقع داشت كه ما را به خدا برساند. با عقل و فلسفه تنها مىتوان خدا را شناخت؛ ولى نه اينكه او را ديد و يافت. ديدن و يافتن خدا مربوط به حوزه عرفان است.
📌راه فلسفه با راه عرفان جدا و ماهيت آنها مختلف است.
📚در جستجوی عرفان اسلامی
#علامه_مصباح_یزدی
🆔@hekmateislami
#فلسفه_اسلامی
📌 شمار مسائل فلسفى در تمدن يونانى از ۲۰۰ مسأله تجاوز نمىكرد...
🔰ما نبايد در تاريخ فلسفه، فلسفه يونانيان را مبدأ دانسته و بگوييم تفكر فلسفى از آنجا آغاز گشته است، زيرا تمدّنهاى كهنتر از تمدّن يونان مانند مصر و چين نيز داراى تفكر فلسفى بوده است.
🔹چيزى كه هست تفكر فلسفى بهسان ديگر معارف بشرى، در بستر زمان، حالت تكامل پيدا كرده، و روزبهروز گستردهتر گشته است.
🔸از نظر استاد بزرگ، مرحوم علّامه طباطبايى شمار مسائل فلسفى در #تمدن يونانى از ۲۰۰ مسأله تجاوز نمىكرد، ولى در #فلسفه اسلامى به مرز ۷۰۰ رسيده است.
🔹ايشان اين سخن را در مقالهاى كه براى كنگره بزرگداشت صدرالمتألهين نگاشته بودند، يادآور شدهاند، ولى عناوين مسائلى را كه در فلسفه اسلامى پىريزى شدهاند، مشخص ننمودند، و اگر مرد برجستهاى، بهسان ايشان تسلّط كامل بر #معارف دو دوره داشته باشد، به اين امر قيام كند، در اين صورت عظمت فلسفه اسلامى و بزرگى رنجهايى كه حكيمان #اسلام در پرورش اين نوع تفكر به كار بردهاند، كاملا روشن مىگردد.»
📚 هستى شناسى در مكتب صدرالمتألهين، آیتالله جعفر سبحانی، مقدمه
#آیتالله_سبحانی
🆔@hekmateislami
#فلسفه
✅ اصول فقه را بدون فلسفه نمیتوان متوجه شد...
🔸نهایه، همانطور که از نامش پیدا است آخرین کتابی است برای کسی که میخواهد در مورد فلسفه یک سری مطالب داشته باشد و نمیخواهد در این رشته، متخصص باشد. این کتاب برای کسی که میخواهد در مورد علوم اسلامی کار کند ضرورت دارد.
🔹حتی آيتالله جوادی قائل بود که اصول فقه را بدون فلسفه نمیتوان متوجه شد کما اینکه بسیاری اذعان کرده بودند که ما حاشیه مرحوم اصفهانی بر کفایه را متوجه نمیشویم و حتی گفته شده است که کلام ایشان در حاشیه حاوی مطالبی است که هر کدام از عبارات ایشان میتواند مبنا و اصل برای مطالب دیگر باشد که از آنها فروع کثیره ای متفرع شود.»
📝 درس نهایة الحکمة، آیت الله غلامرضا فیاضی، ۱۳۶۹/۰۷/۰۱
#آیتالله_فیاضی
🆔@hekmateislami
#کلام_اساتید #فلسفه
📌 اگر بخواهیم در حوزه کلام بصورت منطقی و عقلی وارد بشویم باید یک مبادی و مقدماتی را مثل بقیه علوم که نیاز به مقدمات و مبادی دارند، طی بنماییم.
استاد ربانی گلپایگانی، عضو هیئت مؤسس مجمع عالی حکمت اسلامی:
▫️یکی از مبادی برای عقاید استدلالی، آشنایی با قواعد عقلی که در باب هستی شناسی مطرح است چون خداشناسی، نبی شناسی، امام شناسی و... همگی در حوزه هستی شناسی مطرح میشود. وقتی تجرید مرحوم خواجه با عنوان نصیرالدین والملة، را میبیند بعد از منطق التجرید مباحث فلسفه رامطرح کرده. این کتاب کشف المراد که هست، شش مطلب دارد که مطلب اول و دومش فلسفه است و از مطلب سوم به بعد اعتقادات است.
♻️ باید بحث فلسفی را حلاجی کنید و در آنها ورزیدگی پیدا کنید تا بتوانید مباحث اعتقادی مثل وجوب خداوند و وحدت و فاعلیت خداوند و ... را بفهمید. و حداقل در خواندن فلسفه باید این را بگوییم که در مباحث اعتقادی، نظریات فلسفی مطرح شده و هرکس هم بخواهد این نظریات را رد کند باید با فلسفه آشنایی داشته باشد و آن را خوانده باشد. مثلا میگوییم خداوند فاعل است. آیا خداوند فاعل بالقصد است یا فاعل بالرضا یا فاعل بالعناة یا فاعل بالتجلی یا...؟
🆔@hekmateislam
هوالعلیم
#روش_تحصیل_حوزه
🔹 اگر فلسفه نخوانیم تا روز قیامت در جهل باقی ماندهایم
#علامه_طهرانی :
بزرگان ما به مسائل اعتقادیّه بذل توجّه ندارند، و آن را بیاهمّیّت تلقّی میکنند و امروزه بیشتر به مسائل فقهیه و به خصوص به مسائل اصول فقه عنایت دارند؛ و اگر هم ذکری از فلسفه و حکمت به میان آید، میگویند: به مقداری که انسان را در اصول فقه اعانت کند، لازم است، زیرا بسیاری از مسائل اصول فقه مشحون از مسائل فلسفی است. و این رویّه خسرانی است بزرگ که انسان فلسفه را به خاطر اصول فقه بخواند ... .
علوم عقلیّه راهگشا و راهنمای ما بدین معارف هستند. علوم عقلیّه راه صواب را از خطا نشان میدهد، و بنابراین با این علوم میتوانیم به حقایق آن معارف برسیم؛ وگرنه تا روز قیامت در جهل فرو ماندهایم، و چنین میپنداریم که اخبار و روایات را فهمیدهایم.
📚سرالفتوح، ص ۴۹ تا ۵۱.
#روش_تحصیل_در_نگاه_عارفان
#فلسفه #فقهالمعارف
#علوم_عقلی #کاربرد_علوم
https://eitaa.com/joinchat/2337342120C0f71cd5687