📝 نقدی بر مقوله "جلسه" در زیست ما 📌 بخش اول: فقدان فناوری جلسه مفید 🔻 ما #زمان را معمولاً جدی نمی‌گیریم. حتی استفاده بهینه از زمان، کمتر به‌عنوان یک #مسئله برای ما مطرح است. لذا تعامل خوبی با آن نداریم و راحت مقادیر زیادی زمان از دست می‌دهیم. 🔻 یکی از مصادیق بی‌اعتنایی به زمان، #جلسه است. طیف زیادی از ما #جلسه‌زده ایم. به اقتضای کنش‌های مختلفی که داریم، دائم از این جلسه به آن جلسه می‌رویم و دائم خودمان بانی جلسه هستیم. نه‌تنها برای زمان خودمان که برای زمان دیگران هم کمتر ارزش قائلیم و راحت دیگری را به جلسه دعوت می‌کنیم. 🔻 اساساً "جلسه" چيست و برای چیست؟ گاهی جلسه ماهیت همفکری و هم‌اندیشی دارد تا از مسیر تضارب آرا رأی صواب متولد شود. گاهی جلسه ماهیت مدیریتی و هماهنگی دارد تا کنش میدانی بین کنش‌گران درست توزیع و تنظیم شود. گاهی جلسه ماهیت آشنايی دارد، تا امکان یک تعامل یا از نوع فکری یا از نوع عملياتی را فراهم کند. گاهی جلسه ماهیت تشریفاتی دارد و لابد منه است و ساختار اقتضای آن را دارد. و البته انواع دیگری نیز متصور است. اما همه این جلسات از حیث خروجی و اثر عینی دونوع هستند: #عامل_پیشرفت و #آفت_پیشرفت و جلسات جاری که من می‌بینم معمولاً #آفت_پیشرفت است. اما چرا جلسات ما آفت و مانع پیشرفت است، یعنی عملاً منتج نیست: 1⃣ فقدان طراحی جلسه ما برای جلسات معمولاً سناریو نداریم. دستور جلسه، وجه نازله و ابتدایی برای طراحی جلسه است. ما حتی نمی‌دانیم محصول مطلوب یک جلسه باید چه باشد، لذا اساساً امکان طراحی جلسه خوب را نداریم. بحث چگونه آغاز شود چگونه پیش برود نقاط تمرکز کجا باشد نقاط حاشیه چیست و چگونه کنترل شود چگونه جمع‌بندی شود تجربه نشان‌داده بسیاری از جلسات ما به‌صورت فی المجلس اداره می‌شود. در جلسه #فکر می‌کنیم که چه بگوییم، جلسه را چطور مدیریت کنيم تا زمان بگذرد و کسی هم متوجه عدم آمادگی ما نشود. 2⃣ طراحی قبل از جلسه جلسه زمانی مفید است که مخاطبین پیش از جلسه نسبت به موضوع، روند، هدف و نقش خود در جلسه توجیه شده باشند درحالی‌که بسیاری مواقع مخاطب تازه داخل جلسه متوجه موضوع بحث می‌شود. طبیعتاً همانجا فکر می‌کند چه بگوید. درحالی که اگر پیش از جلسه #فرآیند_توجیه درست طی شده بود، جلسه به‌صورت بهینه اداره شده و از حضور تک تک افراد استفاده صحیح می‌شد. 3⃣ ترکیب جلسه در اولین اقدام هرکسی به ذهنمان می‌رسد را برای جلسه دعوت می‌کنیم. اما نسبت افراد باهم، نسبت افراد با مسئله، زمان افزودن یک فرد به روند بحث و میزان ادامه دعوت از یک فرد و... مسائلی نیست که درباره آن برنامه‌ریزی کنیم. 4⃣ هدف و افق جلسه چرا جلسه تشکیل می‌دهیم؟ چقدر به هدف جلسه و نحوه دنبال کردن آن فکر می‌کنیم؟ جلسه را تا کجا ادامه دهیم؟ گاهی چون یک جلسه شکل گرفته و باید به‌صورت روتین آن را ادامه داد، جلسه را ادامه می‌دهیم در حالی‌که خروجی خاصی هم ندارد و البته همه به‌همین حالت تن می‌دهند و کسی نمی‌پرسد چرا جلسه ادامه دارد؟ گاهی نیز به دستاوردهای حداقلی اکتفا می‌کنیم. 5⃣ تحلیل، بازخورد، ارزیابی و تدوين جلسه رفتار و فرآیند فکری جلسه نیازمند تحلیل، نگاشت و ارزیابی است. صورتجلسه اگر به‌صورت حرفه‌ای تدوین شود، نشان می‌دهد میزان مفیدبودن جلسه تا چه حد است و ادامه مسیر چگونه باید باشد؟ از سوی دیگر حرف های مفید جلسه به‌دلیل ضعف در تدوين، استیفا و اصطیاد نمی‌شود لذا اندیشه یک گام به جلو نمی‌رود. 6⃣ فقدان جایگاه فکر و مطالعه ما برای #فکر ارزش زیادی قائل نیستیم. همچنین برای #مطالعه در حالی‌که هم‌اندیشی زمانی مفید است که متکی به فکر و مطالعه باشد. نگاهی به #سبک کار #آقا نشان می‌دهد با مدل کاری ما بسیار متفاوت است. حجم بسیار بالای مطالعه درباره موضوعات کشور، تأمل و بعد همفکری و گفتگو درباره آن موجب خروجی ویژه می‌شود. ما می‌خواهیم با جلسه از زیر بار #فکر و مطالعه خلاص شویم. اساساً دچار حالت #جلسه_به‌جای_فکر شده‌ایم. درحالی که جلسه باید متکی و معاضد فکر باشد. #آسیب‌شناسی #جبهه_انقلاب #فناوری_جلسه #جلسه #زمان 🆔@taalighat

📝 نقدی بر مقوله "جلسه" در زیست ما 📌بخش دوم: "جلسه" و محرومیت از "برکت" 🔻 اساساً "جلسه" در متن #حیات_دینی و گفتگوی برادران دینی حول مسئله‌ای از مسائل جامعه اسلامی به‌لحاظ عنوانی، قابل اندراج ذیل عناوین اسلامی مختلفی است از جمله "تعاون علی البر"، جلسه می‌شود تجلی "#اخوت ایمانی" برای حل مسئله "جامعه اسلامی" 🔻 از چنین منظری، جلسه اگر بر اساس یک توجه و با رویکرد دینی منعقد شود، جهت و معنای خاص خواهد داشت. حال اگر چنين اجتماع برخوردار از مفهومی، به زوایای مختلف اتمسفر دینی ملتزم نباشد، طبیعتاً نباید نتیجه مطلوب را از آن انتظار داشت. این بخش را می‌توان توسعه داد و تبیین کرد ولی به‌همین اختصار بسنده می‌کنم. 🔻 اما یک مثال مورد ابتلا جدی: باتوجه به همه آنچه گفته شد، جلسه در فضای تعاملات دینی باید به قواعدی ملتزم باشد. از جمله قواعد "زمان" است. زمان مورد اهتمام دین، مورد اهتمام ما نیست. ما خودمان را با نظام معنایی و #نظم_زمانی مدنظر شارع تنظیم نمی‌کنیم. 🔻 اما با صدها تأسف می‌بینیم بسیاری از جلسات ما برگزار می‌شود و هیچ اعتنایی به #نماز_اول_وقت ندارد. وقت نماز می‌رسد و جلسه ادامه پیدا می‌کند. شاید این مسئله به ظاهر ساده و پیش‌پاافتاده باشد اما اگر در #چارچوب_کلان تحلیل شود دلالت‌های نامناسبی به‌دست می‌دهد. 🔻 جلسه‌ای که زمان نماز را رعايت نمی‌کند #برکت نخواهد داشت. ما مفهوم برکت را محدود و محصور به حوزه اقتصاد کرده‌ایم در حالی‌که گستره برکت، همه حیات و زیست انسانی را شامل می‌شود نه فقط اقتصاد و جمعی که به برخی مفاهیم بی‌اعتنا باشد از برکت محروم می‌شود و متأسفانه وقتی کاری به نتیجه نمی‌رسد متوجه نمی‌شویم از کجا ضربه خورديم. ✔️ جلسه‌ای که مراعات زمان نماز را نمی‌کند يعنی هنوز افراد نمی‌دانند اولویت‌ها و نظام ارزشی در #نظام_اسلامی چگونه طبقه‌بندی می‌شود. یعنی جایگاه مفاهیم پایه هنوز روشن نیست. یعنی من تعریف درستی از #جنس_کنش‌گری در متن انقلاب اسلامی ندارم. ✔️ جلسه‌ای که مراعات زمان نماز را نمی‌کند یعنی مسئله و موضوع جلسه را عملاً مهمتر از نماز اول وقت می‌داند. جلسه‌ای که مترصد لحظه اذان و نماز نیست، یعنی در نظام اولویت‌ها دچار خطای محاسباتی است. 🔻 ظاهراً مسئله ساده است اما باطن آن نشان از یک #نارسایی عمیق دارد. بی‌توجهی به نماز اول وقت در هر جلسه‌ای بد است، اگر در #حوزه_علمیه اتفاق بیافتد بدتر و عجیب‌تر و ناپسندتر... ☘ مگر حدّت و شدّت روایات را نمی‌بینیم که چگونه نماز را در نظام حیات دینی در عالی‌ترین مراتب جانمایی می‌کند؟ این روایت عزیز و محک شیعه با محافظت بر اوقات نماز را چگونه می‌فهمیم؟ عَنِ الإمامِ جَعْفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ عليه السلام قالَ: اِمتَحِنوا شيعَتَنا عِنْدَ ثَلاثٍ: عِندَ مَواقيتِ الصَّلاةِ، كَيْفَ مُحافَظَتِهِمْ عَلَيْها.... بپذیریم در #تربیت_انقلابی و رفتار مکتبی دچار نقصان هستیم. #جلسه #جبهه_انقلاب #آسیب‌شناسی #نماز #زمان 🆔@taalighat

📝 نقدی بر مقوله "جلسه" در زیست ما 📌 بخش سوم: جلسه و ضعف عقلانیت 🔻 برخی پیشنهاد می‌دهند برای عبور از مشکلات و عدم بهره‌وری جلسات، باید یک #دبیر خوب انتخاب کرد تا جلسه فاخر و با دستاورد از آب دربیاید. بنده نقش دبیر خوب در طراحی جلسه را انکار نمی‌کنم اما گمانم مسئله در #ضعف_عقلانیت برگزاری جلسه است. اگر دقت کنیم ما از نوع جلسات مان راضی هستیم. حداقل احساس ناراحتی شدید نداریم. عدم احساس و ادراک خلاء، ناشی از سطح معینی از عقلانیت است. 🔻 عقلانیتی که یک گفتگو را به بهره‌وری می‌رساند، در نقطه فهم مسئله و #درک_مسئله ایستاده است و اساساً مدل حل مسئله را می‌داند یا سبک مشخصی برای آن دارد. درحالی‌که بسیاری از ما #جلسه را بخشی از #فرآیند_حل_مسئله نمی‌دانیم. یعنی آن را در این مسیر جانمایی نمی‌کنیم. ✔️ ضعف عقلانیت برگزاری جلسه یعنی عدم درک درست از نحوه بهره‌مندی از #گفتگو و فقدان مهارت کاربست #استنطاق برای استحصال اندیشه. ✔️ ضعف عقلانیت برگزاری جلسه یعنی عدم امکان تمییز بین لزوم تکرار و ادامه گفتگو تا لحظه تولد رأی صواب و بین موارد توقف گفتگو حین عدم امکان گفتگوی منتج ✔️ ضعف عقلانیت جلسه یعنی عدم ادراک ماهیت گفتگو، ماهیت تفکر و محصول مطلوب از گفتگو ✔️ ضعف عقلانیت جلسه یعنی عدم بهره‌مندی از سناریوی حل مسئله و عدم امکان جانمایی جلسه به‌عنوان یک قطعه از قطعات حل مسئله ✔️ ضعف عقلانیت جلسه یعنی بی‌توجهی به مسئله زمان و مسئله فکر و امکان هزینه‌کرد حداکثری زمان و حداقلی فکر ✔️ ضعف عقلانیت جلسه یعنی عدم شناخت فرآیند اجتماعی حل مسئله به‌معنای ایجاد مسئله، درگیرکردن ذهن، توسعه مسئله در بخشی از افراد مؤثر، خود بخشی از حل مسئله است. 🔻 البته با تفکیکی که در یادداشت اول نسبت به انواع جلسه شد، و تفکیک موقعیت‌های گوناگون، موارد بالا تفاوت خواهند کرد. این متن را می‌توان از زاویه تحلیل #حل_مسئله ادامه داد، اما دغدغه اصلی متن توجه دادن به کم اعتنایی ما به مقوله‌های مهمی چون "زمان"، "فکر" و "گفتگو" بود. #جلسه #حل_مسئله #آسیب‌شناسی #ضعف_عقلانیت 🆔@taalighat