این، کتابی است که هفته ی گذشته یکی از برادران عزیز، به کلاس آوردند و طبق تورقی که در آن داشتم، کاملا بر مباحث این چند روز اخیر ما در مسئله ی «قوه و فعل» و «حرکت» منطبق است. اصل مسئله ی آنست که مسئله ی «تغییر» و نیازمندی آن به امر ثابتی به نام «موضوع» تنها حکما را دل‌مشغول خود نکرده، بلکه پای فیزیکدانان را نیز به میدان کشیده و آنان را به اظهار نظر در این میدان و تحقیق در باب ماده اولی و... وارد کرده. بحث «قوه و فعل» و «حرکت» میدان مقابله ی حکما و عالمان علوم طبیعی است که هر یک به زبان خود به تحلیل ماده ی اولی و حرکت و تبدیل قوه به فعل پرداخته اند. سرک کشیدن در کتابخانه فیزیکدانان قطعا برای ما دلبستگان روش عقلی جذاب است و حتما برای آنان نیز. خصوصا آنکه آنان (فیزیکدانان) ره بجاهایی برده اند که ما می گوییم. به قول آن حکیم: «انچه ما می گوییم آنها می بینند و...» بحث از تکامل و توسعه ی دائمی عالم، از بحث های مشترک هر دو رشته است و در باب پایان جهان نیز، احتمالا هر دو به دیدگاه های قریب به هم برسند. این، کوچه پس کوچه های شهر زیبای علم و معرفت است، که گاهی به نور وحی و گاهی با چراغ عقل و گاه دگر با فانوس تجربه طی می شود و همه ی کوچه ها هم بهم راه دارند. عالم برای ما که کوچکیم خیلی بزرگ است و آنگاه که پرده ها بیفتد بینیم که دانه ای بود در دست خالق و مدبر هستی؛ فتبارک الله الملک الحق. دیگر آنکه توصیه ام به برادران اهل علم همواره این بود که به دانش فیزیک مثل یک غریبه نگاه نکنید. فیزیک و قواعد آن پایه ی فهم جهان جدید است و ما بدون آن فهمی از ریشه های جهان مدرن نداریم، و در نتیجه ممکن است به دام آن فرو افتیم. ادعای این قرابت و نزدیکی یکبار دیگر ظاهر شد. @taamollat

📌مرهمی که درمان نمی کند. 🔹در سالهای اخیر مناسک مذهبی جدیدی به طومار مناسک مذهبی افزوده شده که نه تنها درد لامذهبی و شل مذهبی را درمان نمی کند، بلکه آن را از دسترس دورتر و درمان آن را دشوار تر می کند. اگر بجای میدان خراسان، در همه ی میدان‌های شهر جشن بگیریم و بجای چهار مداح سلبریتی ، چهل مداح سلبریتی هم بیاوریم، تا زمانیکه ذهن ها را اقناع و قلب ها را آرام نکنیم، کمکی به دین و ایمان مردم نکرده ایم، بلکه تنها خود را گول زده ایم. مع الاسف حدود یک دهه ای هست که با بهادادن بیشتر به مناسک، از مغز دین دورتر و دورتر افتاده آیم و به همین هم دل خوش کرده ایم و فکر می کنیم با مناسک مسلمان تر شده ایم. هیهات، هیهات! #سبک_دینداری #دین_منسکی @taamollat

🔴امام خامنه ا ی: ♦️مَا خُيِّرَ عَمَّارٌ بَيْنَ أَمْرَيْنِ إِلَّا اخْتَارَ أَرْشَدَهُمَا... عمار همیشه کار سخت تر را انجام میداد. بین دوکار خیر، کار سخت تر را انجام میداد. ♦️این حدیث در صدد این است که یک ضابطه کلی به ما بدهد. ضابطه کلی این است که انسان در امور خیر، سراغ کار سخت تر برود. ♦️در مواجهه با جبهه عظیمی از دشمن که با ابزارهای سخت و نرم در مواجهه با پرچم برافراشته اسلام قرار گرفته بعضی کارها آسان است و بعضی کارها سخت. ♦️در بعضی کارها پیدا کردن یار لازم است، فحص لازم است، مطالعه و بررسی لازم دارد و ... ولی ما معمولا سراغ کارهای سهل میرویم. ♦️امروز حوزه های علمیه خصوصا حوزه علمیه قم وظایف سنگینی برعهده دارند که کارهای سختی هم هست. اینکه شاگردانی بپرورانیم کارخوبی است ولی کار آسانی است. من نمیگویم درس ندهند ولی از کارهای سخت نباید غفلت کرد. ♦️امروز ابزار دشمن برای تغییر باورها چیست؟ ما برای جلوگیری از تغییر باورهای مردم چه باید بکنیم؟ انجام دادن آن هم نوشتن کتاب نیست؛ بنشینیم و کتابی درباره ولایت فقیه بنویسیم؛ اینها کار سهل است. کار سخت این است که: راه دشمن را بشناسیم. راه نفوذ به او را بفهمیم. ♦️میلیونها دانشجو مشتاقند یک تعریف درست از اسلام بشنوند ببینیم چگونه میشود این را انجام داد. ♦️مَا خُيِّرَ عَمَّارٌ بَيْنَ أَمْرَيْنِ إِلَّا اخْتَارَ أَرْشَدَهُمَا ... این درس است برای ما... 📍22 فروروین 95 درس خارج فقه @taamollat

💠 آمادگی كه حضرت امام برای انقلاب در سطح جامعه به وجود آورده بود، حتی در زمان مشروطه نيز اتفاق نيفتاد. 📝 #حمید_پارسانیا ❇️ امام با استفاده از ظرفيت مرجعيت توانست حركت بزرگی در حوزه های مختلف اعم از اجتماعی و سیاسی و دیگر حوزه ها ايجاد كند. 🌀 فقه به تنهايی واقعيت اجتماعی ايران و فرهنگ ايران نمی‌تواند شكل دهد و امام به اسم فقه و نهاد مرجعيت كه يک واقعيت اجتماعی بود، ظرفيت نهان ولايت را آشکار كرد. ✳️ امام خمینی (ره) دغدغه تاريخ و تمدنی و فرهنگی داشتند. ما نمی‌توانيم از قلمرو فلسفه و فرهنگ و زيست اسلامی عقبه‌های استدلالی را برداريم و فقط فقه را مورد توجه قرار دهيم. 💢 امروز اگر جمهوری اسلامی آن مجاری اسلامی خود را به غرب تغيير دهد، يعنی به جای ابن سينا ، كانت باشد با غلبه مبانی غرب چيزی به نام فقه باقی نخواهد ماند. امام، ميراث معرفتی جهان اسلام را زمانی احيا كرد كه حوزه‌های علميه‌ داشتند افول می‌كردند. ✴️ شخصيت فلسفی امام جدای شخصيت كلامی ايشان نبوده است و از هويت فلسفی جامعه شيعه آمده است. باید گفت امام شخصيت همه جانبه‌‌ای است كه تمام ابعاد را در خود دارد. شخصيت فلسفی امام به گذشته فلسفه و تاريخ شيعه باز می‌گردد. ♻️ امام خمینی يک شخص نيست كه فرهنگ با او كاری نداشته باشد؛ ياران و همراهانی دارد و در آينده اين حركت در صورتی ادامه پيدا خواهد کرد كه اين جامعيت ادامه داشته باشد. لذا انقلاب اسلامی بايد هويت خود را تحكيم ببخشد و هويت های ديگر را بشناسد تا بتواند پيام خود را به جهان نشان دهد. 🌸 کانال نخبگانی و متفاوت "مطالعات فلسفه سیاسی و انقلاب اسلامی":👇 🆔 @mirkhalili

📌 در جست و جوی نظریه ی اجتماعی شهید مطهری (بخش پانزدهم) 🔹هستی شناسی جامعه ۴ 🔻تبیین صدرایی از هستی جامعه که تبیین آن از کلام استاد پارسانیا در یادداشت های قبل گذشت، در یادداشت های یکی از اندیش‌ورزان فاضل توسعه و عمق بیشتری پیدا کرده است. استاد سیدمهدی موسوی، در سلسله یادداشت هایی با عنوان «واقعیت اجتماعی در بستر حکمت متعالیه»، طی سیزده یادداشت نسبتا مبسوط، به تشریح دیدگاه شهید مطهری و استاد پارسانیا در باب هستی جامعه پرداخته اند. ایشان پس از تحلیل وجودی حقیقت «معنا»، و اشاره به «معناساز» و «معنایاب» بودن انسان، به نقش معنا در شکل گیری جهان اجتماعی انسان ها پرداخته و سپس به نقش فلسفه و علوم در «ساخت» و «شناخت» معانی پرداخته اند. چنانکه استاد پارسانیا در کتاب «جهان های اجتماعی» اشاره کرده اند، جهان اجتماعی امر ثابتی نیست و بر اثر دخالت انسانها، مدام در حال بازتولید است، استاد موسوی به رشته ای دیگر از عوامل موثر بر بازتولید و تکامل جهان اجتماعی اشاره کرده و نقش «دین» را در «تعالی شبکه مفاهیم و کشف نظام معنایی واقعیت» تشریح نموده اند. ایشان در این بخش با استناد به کلماتی از مرحوم علامه طباطبایی ره در کتاب «علی ع و فلسفه ی الهی» به ناتوانی عقل و تجربه در توسعه ی کمی و کیفی جهان اجتماعی اشاره کرده و دین را مهمترین عامل توسعه ی جهان اجتماعی انسانها قلمداد نموده است. بیان علامه ره در باب نقش دین در تکامل تاریخی بشر، دقیقا با نگاه استاد مطهری ره در باب دین و تکامل تاریخی همراستا ست. گویا همه ی متفکران انقلاب اسلامی معتقدند که دین مهمترین عامل تراکم و تکامل جهان اجتماعی است. فصول بعدی یادداشت های استاد موسوی به نقش فلسفه در «تعالی شبکه ی مفاهیم» و «کشف نظام معنایی واقعیت» اختصاص دارد. فصول پایانی نیز عهده دار تبیین فلسفی برخی از مفاهیم مورد نیاز علم الاجتماع، مانند واقعیت، تغییر اجتماعی و... است. #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #هستی_شناسی_جامعه #تغییرات_اجتماعی #نظام_اندیشه_متفکران_مسلمان @taamollat

🔗حلقه ی مطالعاتی و پژوهشی 📌اولین حلقه ی مطالعاتی و پژوهشی «نظریه ی اجتماعی شهید مطهری ره» بامداد امروز، در «مدرسه ی حکمت سلمان» برگزار گردید. موضوع این حلقه، بررسی «فلسفه ی دین از دیدگاه استاد مطهری ره» بود. فلسفه ی دین از نگاه استاد شهید، بمانند سایر مسائل، از مبانی فکر اسلامی ایشان مایه می گیرد و به عبارت دیگر فلسفه ی دین استاد مطهری، یکی از نتایج و امتداد های دیدگاه فلسفی، کلامی و اجتماعی ایشان است. وجه پرداختن به فلسفه ی دین استاد شهید نیز همین است که ما فلسفه ی دین استاد شهید را یکی از پنجره های ورود به نظریه ی اجتماعی ایشان می دانیم. استاد شهید دیدگاه فلسفه ی دین خود را بر اساس برداشتی از انسان، تاریخ و تکامل اجتماعی مطرح می کند و از این رو بسیار قابل توجه و دقت است. در جلسات اینده، پس از مرور آثار استاد شهید، به امتداد های تربیتی و اجتماعی آن خواهیم پرداخت. جلسات پایانی نیز به گفت و گو و مناظره با آثار استاد شهید در موضوعات جدید -بمانند عرفی شدن، دین و زندگی مدرن و...- خواهیم پرداخت و در جلسات پایانی نیز نظریه ی اجتماعی استاد شهید را از دریچه ی فلسفه ی دین تنقیح و جمع بندی خواهیم نمود. پیش بینی می شود که مباحث «فلسفه ی دین و نظریه ی اجتماعی» حدود ده هفته ادامه داشته باشد. پنج شنبه ها، پس از نماز صبح، تهران، مدرسه ی حکمت سلمان. @taamollat

📌 درباره ی پروژه ی کلان نظریه اجتماعی شهید مطهری ره 🔹نظریات اجتماعی متفکران همواره از شرایط فرهنگی و تاریخی شأن متاثر بوده. از اینرو نظریه ی اجتماعی الزاما دارای مسائل یکسان نیست بلکه نظریات تنوع و گونه گونی بسیاری دارند. برخی خردند و برخی کلان، برخی فردگرایانه اند و برخی جامعه گرا و.... درگیر و دار تغییر نظامات سیاسی در فرانسه، «همبستگی و تغییر مدل آن» ، هسته ی مرکزی نظریه ی دورکیم قرار می گیرد، در حالیکه چند سال بعد و تحت تأثیر معرفت شناسی و انسان شناسی کانت، و تاثیر پذیری از تاریخ، این رفتارهای خرد انسانی است که هسته ی مرکزی نظریات ماکس وبر قرار می گیرد. استاد پارسانیا در مقاله ی «نظریه و فرهنگ» -که بسیار مورد عنایت و استناد خودشان است- به عوامل متعدد اثرگذار بر شکل گیری نظریات اشاره می کنند. با اینحال رشته ای از مسائل مشترک در نظریات اجتماعی وجود دارد که آنها را بهم پیوند می دهد؛ مانند: هستی شناسی جامعه نسبت فرد و جامعه تاریخ و.... . نظریات متفکران مسلمان نیز در همین بستر قابل ارزیابی و مطالعه است. بطور خاص، استاد شهید مطهری پس از بیان برخی رئوس نظریه ی اجتماعی (مانند هستی شناسی جامعه، فلسفه ی تاریخ، عاملیت و ساختار) بقیه ی مسائل نظریه ی خود را بر اساس موقعیت تاریخی و فرهنگی خویش اختیار می کند. فلسفه ی دین، تغییرات اجتماعی، زن و خانواده، اصلاح اجتماعی، احیای فرهنگی و... از جمله مسائلی هستند که استاد شهید در چارچوب نظریه ی اجتماعی خود می گنجاند و از آنها بحث می کند. نقص کار فضای‌های علمی ما آنست که این حجم از تولیدات فکری آن استاد فرزانه را جمع بندی نکرده و بصورت نظام مند و در قامت یک نظریه اجتماعی عرضه نکرده است. 🔹اما چند توضیح درباره ی دیدگاه ما و چشم انداز مان: ۱. گام اول فعالیت ما در «مدرسه ی حکمت سلمان» مطالعه و مباحثه ی تک به تک این مسائل، در جهت یافتن نظم موجود میان آنها و در نهایت دستیابی به نظریه ی اجتماعی استاد مطهری ره است. ۲. واقفیم که این طرح کلان خود نیازمند بحثی مقدماتی درباره ی ذات نظریه ی اجتماعی، ویژگیهای و عوامل موثر بر آن است. بحث از خود نظریه ی اجتماعی مورد توجه متفکرین اجتماعی -هم در جهان اسلام و هم در غرب- بوده و ما نیز انشالله برخی از جلسات آتی مدرسه ی حکمت را به این موضوع اختصاص خواهیم داد. ۳. معتقدیم که نظریه ی اجتماعی استاد شهید، در امتداد #نظام_جامع_اندیشه_اسلامی متولد شده و پیش رفته است. نظام جامع اندیشه اسلامی همان مدل فکری عمیقی است که دارای بنیان‌هایی عمیق و ریشه دار در سنت اسلامی است و در هر دوره ای متناسب با شرایط ثمر و میوه ی خاص خود را داده است. از اینرو نظریه ی اجتماعی استاد شهید، دیدگاهی جدا و منفک از نظرگاه سایر متفکرین و عالمان گذشته نیست، بلکه همان نظام جامع اندیشه ی اسلامی تولید شده در سده های گذشته است که در مقطع کنونی، به شکل یک نظریه ی اجتماعی پدیدار شده. همین اشتراک نظام مند میان استاد شهید و سایر متفکران، معبری خواهد بود برای استخراج نظریه ی اجتماعی دیگر متفکران مانند امام و آقا و... امیدواریم که به آن روز برسیم که با جمع بندی و تحلیل نظریات همه ی متفکران مسلمان، نظریه ی اجتماعی انقلاب اسلامی را عرضه کنیم، بعون الله #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #نظریه_اجتماعی_متفکران_مسلمان #جریان_حکمت_و_اجتهاد #نظام_جامع_اندیشه_اسلامی @taamollat

🏴شهادت امام جواد(علیه السلام) تسلیت باد 🌹سائل شبی که زائر باب المراد شد تسبیح وار، گرم دمِ "یا جواد" شد 🌹در اولین قدم به مراد دلش رسید... سائل دمی که ساجد باب‌الجواد شد @taamollat

📣 جلسه ی دوم کارگروه «فلسفه ی دین از منظر شهید مطهری ره» ، پنجشنبه، اول تیر، پس از نماز صبح (حدود۳:۴۵بامداد) برگزار می شود. آدرس: تهران، خ۱۷شهریور، بالاتر از میدان خراسان، مسجد سلمان 🔹موضوع جلسه ی فردا: تبارشناسی دیدگاه ها درباره ی خاستگاه دین بر اساس کتاب «کلام جدید» و سایر کتب استاد شهید. 🔻جهت هماهنگی حضور با آدرس @mrkarbs در ارتباط باشید. #مدرسه_حکمت_سلمان @taamollat

🔖گزارش جلسه 🔗دومین جلسه ی کارگروه «فلسفه ی دین از دیدگاه شهید مطهری ره»، دقایقی پیش به پایان رسید. دستور کار این جلسه، بررسی دیدگاه ها درباره خاستگاه دین بود. استاد شهید بعنوان نمونه به مواردی چون جهل، ترس و کنترل اجتماعی، بعنوان بخشی از ادله ی توجیه حضور دین در جامعه اشاره کرده اند. نکته ی جالب توجه آنکه تمام کسانی که بدنبال توجیهی برای حضورم دین در جامعه هستند، گویا پیش فرضشان این است که دین نسبتی با جامعه ندارد و اگر می بینم جامعه ای به سمت دین می رود، باید در پی علل آن باشیم. دیدگاه استاد شهید دقیقا بر خلاف این مطلب است و ایشان معتقدند دینداری اتفاقا نه تنها خلاف اقتضای حیات بشر نیست، بلکه اگر اجتماع بشری در مسیر طبیعی خودش قرار داده باشد، میل به سمت دین یک امر قطعی خواهد بود. از نکات مهم و قابل توجه دیگر در این جلسه، بررسی دیدگاه فروید در باب خاستگاه دین بود که در بستر روانشناسی خاص وی مطرح گردیده است. الحمدلله، جلسه خوب و پرباری بود. #فلسفه_دین #نظریه_اجتماعی #شهید_مطهری @taamollat

📌اندک اندک جمع مستان می رسند🏃‍♂🏃 🔹با گذشت دو هفته از آغاز به کار حلقه های علمی #مدرسه_حکمت_سلمان به لطف خدا این حلقه مورد توجه و اقبال اهل علم و دغدغه مندان تفکر انقلاب اسلامی قرار گرفته است. دوستان و علاقمندانی بصورت حضوری و مجازی برای شرکت در جلسات یا تشکیل حلقه های جدید ابراز تمایل کردند. انشالله و با عنایت امام عصر (عج) از این هفته دو حلقه ی مطالعاتی جدید، به مجموع حلقات علمی مدرسه ی حکمت سلمان اضافه می شود. 🔸اول: حلقه ی فلسفه ی تاریخ چنانکه قبلاً هم متذکر شده ایم، فلسفه ی تاریخ و رویکرد استاد شهید به تاریخ، بی شک یکی از قطعات پازل #نظریه_اجتماعی استاد شهید خواهد بود؛ بطوریکه امیدواریم پژوهش های حلقه ی «فلسفه ی دین»، در نقطه ای با مباحث فلسفه ی تاریخ پیوند بخورد. اداره ی این حلقه به عهده ی یکی از دانشوران ارجمند و دانش آموختگان حوزه و دانشگاه خواهد بود که بعداً به تفصیل معرفی خواهد گردید. 🔸🔸دوم: حلقه ی اقتصاد اسلامی بدون شک تحلیل مسائل اجتماعی، بدون اطلاع از اقتصاد و تاثیرات آن بر پدیده های اجتماعی امکانپذیر نیست. ولی شناخت تاثیر اقتصاد بر جامعه، خود متوقف بر اشراف حداقل کلی بر دانش پیچیده ی اقتصاد است. در اولین جلسه ی #حلقه_اقتصاد_اسلامی، یکی از دانشوران حوزوی و دانشگاهی که در رشته اقتصاد مشغول به تحصیل است، کلیات دانش اقتصاد و برخی از مفاهیم اولیه ی آن را شرح خواهد داد. 🕰جزییات زمان جلسات در روزهای بعد اطلاع رسانی خواهد شد. #مدرسه_حکمت_سلمان #نظام_اندیشه_متفکران_مسلمان #نظریه_احتماعی_شهید_مطهری #فلسفه_دین #فلسفه_تاریخ #اقتصاد_اسلامی @taamollat

📌بعد التحریر 🔹اینطور به نظر می‌رسد که آنچه استاد شهید مطهری،استاد پارسانیا و سایرین در باب ترکیب حقیقی جامعه و نقش معنا در شکل گیری آن می گویند، امتداد همان کلمات معلم ثانی در باب فلسفه، دین و زبان است که در کتاب الحروف نگاشته شده. فارابی در آن کتاب توضیح می دهد که ذهن آدمی چگونه از طریق معنا به واقعیت خارجی دست پیدا می کنند و سپس از طریق زبان دیگران را نیز در فهم و نیل به آن معنا سهیم می کند و تشکیل جامعه نیز چیزی جز این نیست. کیفیت درک ماهیت معنا، چگونگی و عوارض آن و همچنین نحوه ی دخالت انسان در شکل گیری آن، تغییر و تحول در معنا، رابطه ی معنا و واقعیت و اشتراک بین الاذهانی معنا (که منجر به تشکیل جامعه ی انسانی می شود) همگی از مسائلی است که ذیل این بحث قابل طرح است و کلیدی است برای تحلیل اندیشه ی متفکر بزرگ استاد شهید مطهری ره. در اینجا دو مقاله می گذارم که گمان می کنم فضای بحث را کمی روشنتر می کند. هنیئا لکم. @taamollat

📌در جست و جوی نظریه ی اجتماعی شهید مطهری ره (بخش شانزدهم) 🔹تغییرات اجتماعی۱ 🔻تغییر اجتماعی مسئله ایست که همپای اندیشه ی اجتماعی وجود داشته و محل بحث بوده. گویی بشر اولیه نیز حس می کرده که این اجتماعات انسانی، هر چه که هست، مدام در حال تغییر یافتن و تبدل است. تغییر ساختارهای اجتماعی ساده ترین صورت تغییر اجتماعی بود که توجه همه را جلب می کرد. عموم مردم نیز وقتی حال را با گذشته مقایسه می کنند، گویی این تفاوت و تغییر را با گوشت و پوست خود حس می کنند. اما در همین حال نیز همان اذعان دارند که در تغییر اجتماعی، چیزی بیش از تغییر ساختار ها در حال وقوع است که همه آن را درک می کنند، اما دقیقا نمی دانند چیست. این، مسئله ی اول در باب تغییرات اجتماعی است. (چیستی تغییر اجتماعی) مسئله ی مهم دیگر، منطق حاکم بر تغییرات اجتماعی است. در این مرحله سوال این است که تغییرات اجتماعی از چه الگویی پیروی می کند و بر این اساس، آیا الگوی واحدی بر همه ی تغییرات اجتماعی حاکم است؟ و آیا از طریق این الگو می توان حوادث آینده را پیش بینی نمود؟ با تمرکز بر تغییرات اجتماعی، آنگاه این پرسش رخ می نماید که آیا اصلا امر ثابتی هم در حیات اجتماعی وجود دارد یا نه؟ تعمق در این مسئله بر اساس مبانی فلسفی و هستی شناسی، برخی را به این نتیجه رسانده که اساسا هیچ امر ثابتی در عالم وجود ندارد و هستی یکسره در حال تغییر و شدن است و «هر آنچه سخت است، دود می شود و به هوا میرود.» در نقطه ی مقابل، تنها جنبه های ثابت جامعه، مورد توجه برخی جامعه شناسان قرار گرفته و گویی اصلا تغییرات اجتماعی را ملاحظه نکرده اند. رویکرد تلفیقی در این باب (یعنی توجه همزمان به ثوابت و تغییرات) نیز کار را چندان آسان نمی کند، چون در اینصورت با سوالی بغرنج تر و پیچیده تر مواجه می شویم و آن کیفیت رابطه س امور ثابت و متغیر در امور اجتماعی است. واهالی حکمت میدانند که مسئله «ربط ثابت به متغیر» یکی از معماهای هستی شناسی فصل حرکت در فلسفه است. روزنه ای به حل مسئله مسئله ی تغییرات اجتماعی، چه بخواهیم و چه نخواهیم، از نگاه های هستی شناختی فلسفی متاثر است؛ چه آنکه جامعه شناسان انتقادی، آن را در دامن «فلسفه ی علمی» خود، و جامعه شناسان اثبات گرا در دامن هستی شناختی خاص خود و جامعه شناسان مسلمان، در بستر فلسفه ی اسلامی، آن را تفسیر و تحلیل کرده اند. در این فضا، مجال مرور همه دیدگاه ها نیست، از اینرو تنها به مرور دیدگاه فیلسوف اجتماعی بزرگ، استاد شهید مطهری، آن هم در بستر حکمت اسلامی می پردازیم. #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #تغییرات_اجتماعی #نظام_اندیشه_متفکران_مسلمان @taamollat

📌 حلقه ی اقتصاد اسلامی 🔹اولین جلسه ی حلقه ی مطالعاتی اقتصاد اسلامی، پنج شنبه ی گذشته (۹تیر) در مدرسه ی حکمت سلمان برگزار شد. موضوع این حلقه که توسط یکی از دانش آموختگان رشته ی اقتصاد برگزار اداره می شود، مرور مفاهیم اولیه ی دانش اقتصاد و رابطه ی این مفاهیم با یکدیگر است. در جلسه ی اول تعریف دانش اقتصاد و مفاهیمی چون تورم و تولید و نسبت آنها با یکدیگر مورد بحث قرار گرفت. 🔻در مباحثات این جلسه این نتیجه به دست آمد که آنچه در اقتصاد بعنوان دانش بهترین انتخاب در امور مالی بحث می شود، با آنچه در حکمت عملی بعنوان دانش شناخت مصالح و مفاسد عملی به دنبال انیم یکسان است. جلسه خوب و پرباری بود بحمدلله. پس از مرور کلیات دانش اقتصاد، انشالله بازگشتی خواهیم داشت به آثار استاد شهید و سایر متفکران انقلاب اسلامی برای استنطاق آنها. و الله هو الموفق و المعین. ⏰جلسه ی بعدی حلقه ی اقتصاد اسلامی: جمعه، ۱۶تیر، پس از نماز صبح، مدرسه ی حکمت سلمان. برای حضور به @mrkarbs پیام دهید. #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #حلقه_اقتصاد @taamollat

📌در جست و جوی نظریه ی اجتماعی شهید مطهری ره (بخش هفدهم) 🔹تغییرات اجتماعی۲ بحث از تغییرات اجتماعی در اندیشه استاد شهید را باید در ذیل مباحث فلسفه تاریخ و تکامل تاریخ جست و جو کرد. استاد شهید در مسئله تکامل تاریخی -خصوصا در تقابل با فلسفه تاریخ مارکسیستی- دیدگاه هایی را عرضه نموده که همگی در امتداد اندیشه ی هستی شناسی و انسان شناسی ایشان است. به نظر می‌رسد مهمترین پایه ی فلسفه تاریخ ایشان، وجود «فطرت» هم برای جامعه ی انسانی و هم برای فرد انسانی است. استاد شهید به هر دو مطلب تصریح دارد و حتی اصل فطرت را «ام المسائل» تعالیم اسلامی می داند. از این رو در هر مسئله ای می توان بازتاب های این مسئله ی بنیانی را جست و جو کرد. مهمترین دستاویز اندیشه ی استاد شهید برای تبیین بحث تکامل جامعه همین فطرت جامعه است. کلمات ایشان در این باب حاوی دو مطلب مهم است: اول: اینگونه نیست که تاریخ حرکتی مبهم و بی جهت داشته باشد، بلکه دارای حرکتی مشخص و مسیری معین و به سوی سرمنزلی روان است. دوم: آنکه مسیر حرکت تاریخ و جوامع انسانی، قبل از آنکه از اراده های انسانی متاثر باشد، از فطرت و حقیقت خود جامعه متاثر است. به عبارت دیگر نیروی محرکه و جهت گیری حرکت تاریخ در درون خود آن تعبیه شده و تاریخ و جامعه نیز به همان سمت و سو در حرکت است و منظور از حرکت تکاملی تاریخ نیز چیزی جز این نیست. آنچه از تغییرات اجتماعی قصد می شود، همان چیزی است که در دل این حرکت تکاملی رخ می دهد و در نهایت منجر به وقوع تکامل تاریخی می شود. فطرت جامعه به کدام سو می برد؟ ایشان در باب تکامل معتقدند صرف تغییر و دگرگونی و پیشرفت را نباید تکامل به شمار اورد، بلکه تکامل زمانی تکامل رخ می دهد که یک واقعیت (در اینجا فطرت جامعه) به نحو شدیدتری بروز و ظهور داشته باشد. از این رو هر تغییری را نباید تکامل به شمار آورد. اما فطرت جامعه چه اقتضائاتی دارد و به کدام سو در حرکت است؟ استاد شهید در کتاب «جامعه و تاریخ در قرآن» و در فصل «جامعه و فطرت» می گوید: «... آیا همین طور که فرد هدف دارد، روح جمعی هدف دارد یا ندارد؟ ... اگر جامعه فطرت نداشته باشد هدف هم ندارد...ولی اگر قائل شدیم که روح جمعی از روح افراد به وجود آمده... چون در افراد فطرت هست، در روح جمعی هم فطرت هست و همین فطرت تکامل جوی روح جمعی است که جامعه ی انسان را بسوی وحدت واقعی و حقیقی یعنی یه سوی جامعه ی جهانی واحد... سوق می دهد. آن آیاتی که در قرآن هست .... بیانگر همان حرکتی است که جامعه به حکم فطرت خودش و به کمک دین، به سوی غایت فطری و طبیعی خودش انجام می دهد.» (جامعه و تاریخ در قرآن، ص۱۰۹,۱۱۰) #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #تغییرات_اجتماعی #نظام_جامع_اندیشه_اسلامی @taamollat

📌بعد التحریر 🔹استاد شهید در ضمن مطلب فوق الذکر، به کلامی از علامه طباطبایی ره در باب فطرت جامعه اشاره می کنند که در توصیف فطرت جامعه می گویند: «جمع کینونتی دارد مسانخ با کینونت افراد». (جامعه وجودی دارد از سنخ وجود افراد) معنی این کلام آنست که فطرت جامعه، برآیند همان فطرت افراد انسانی است و از همین جهت فطرت جامعه با فطرت فرد انسانی همسو و هم جهت است. ❓اکنون سوال این است: در حالیکه بر اساس اندیشه استاد شهید و تبیین استاد پارسانیا، جامعه ی انسانی عبارتست از اتحاد انسانها در صورت های علمی(به بیانی که گذشت) در این صورت نفس انسانهای حاضر در اجتماع نسبت به آن صور و معانی حالت انفعالی دارد، حال فطرت انسانی چطور و چگونه می تواند بر آن روح جمعی برآمده از اتحاد انسانها با صور اثر بگذارد و فطریات خود را بر او تحمیل کند؟ 🤔🤔🤔 فیه تأمل !!! @taamollat

📌بعد التحریر ۲ 🔹بحث از تغییرات اجتماعی علی رغم قدمت و دل‌مشغولی که ایجاد کرده، در میان جامعه شناسان و فیلسوفان اجتماعی، بستر واحدی ندارد. برخی آن را ذیل بحث از تکامل دیده اند و برخی آن را ذیل مفهوم انقلاب فهم کرده اند و شاید عده ای هم ذیل تاریخ و برخی دیگر ذیل تغییرات خرد ساختاری. تاکنون اثری نیافته ام که دیدگاه جامعی پیش کشیده و نهایتا منطق روشنی برای همه ی لایه های تغییر عرضه کرده باشد. اما پرونده اش باز است هنوز. @taamollat

📌بعد التحریر ۳ 🔹آنچه ابتدائا از تغییر اجتماعی متبادر می شود، تغییرات ساختار اجتماع، تغییرات ارزشی و فرهنگی و اموری از این قبیل است و وقتی ما می گوییم جامعه تغییر کرده، منظورمان تغییراتی از این سنخ است. وقتی سراغ این لایه از پدیده های اجتماعی می رویم، پرسشمان بطور مشخص این است که در تغییرات اجتماعی -در حالیکه ظاهراً همه چیز در سر جای خودش است- دقیقا چه چیزی تغییر کرده؟ وانگهی قاعده ی حاکم بر آن تغییر چیست و آیا ما می توانیم تغییرات آینده را پیش بینی کنیم یا خیر؟ شهید مطهری نیز بمانند بسیاری از فیلسوفان این مسئله را ذیل بحث از تکامل تاریخی کاویده، ما در پایان این مرحله از بحث تلاش می کنیم تا رهیافت ایشان برای تحلیل تغییرات خرد را از کلماتشان استنطاق کنیم. @taamollat

📌مسکن هایی که آرام نمی کند. 🔹کار اصلی در دیندار کردن جامعه، تعلیم و تزکیه ی مردم از طریق رشد علم و عقلانیت و اخلاق است. اگر علم و عقلانیت و اخلاق را در مساجد و پای منبرها رشد دادیم، مردم را دیندار تر کرده ایم، و الا افزودن بر مناسک مذهبی، تنها «توهم دینداری» را افزایش می دهد. #راه_پیمایی_آیینی #جشن_۱۰_کیلومتری @taamollat

📌حلقه ی «فلسفه ی دین از منظر استاد شهید ره» 🔹بامداد فردا پنج شنبه ۱۵تیر سومین جلسه ی «فلسفه ی دین از منظر استاد مطهری ره » برگزار خواهد شد انشالله. قبلاً گفته بودیم که فلسفه ی دین یکی از منفذهای کشف نظریه ی اجتماعی استاد شهید است. دین هر چه باشد، پدیده ای اجتماعی با کارکردهای اجتماعی فوق العاده است، بنحوی که حتی آنانی که دین را جادو و خرافات می پندارند، به نقش دین در حفظ انسجام اجتماعی و همبستگی اعتراف دارند. در نتیجه دین در بستری از زندگی جمعی متولد شده و رشد می کند. ما در این جلسات تلاش می کنیم از رهگذر مرور فلسفه ی دین استاد مطهری، نقبی بزنیم به دیدگاه استاد به جامعه و تاریخ. موضوع جلسه ی فردا که خود بنده آن را تقریر خواهم کرد، گزارشی است از کتاب «جامعه شناسی دین», نوشته ی ملکوم همیلتون و تلاش می کنیم رویکرد های کلی درباره ی دین و خاستگاه های اجتماعی آن را مرور و سپس با دیدگاه استاد شهید به مقایسه بگذاریم؛ و خداوند در همه حال یار و ولی مومنان است. @taamollat

📌گزارش جلسه 🔹 سومین جلسه ی کارگروه «فلسفه ی دین از منظر استاد مطهری ره» دقایقی پیش به پایان رسید. گزارش جلسه به زودی منتشر خواهد شد. #فلسفه_دین @taamollat

🟢 خطاب شنیدنی و شورانگیز شهید مطهری به حضرت مولی الموحدین امیرالمؤمنین علی(ع) 🌹 عید سعید غدیر خم، روز اکمال دین و اتمام نعمت و عید الله الاکبر مبارک باد! ⭕️ کانال رسمی «بنیاد شهید مطهری» در ایتا، تلگرام و سروش👇 eitaa.com/motahari_ir t.me/motahari_ir sapp.ir/motahari_ir

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ

📌گزارش جلسه «فلسفه ی دین» 🔹 در این جلسه گزارشی از فصل دوم و چهارم کتاب «جامعه شناسی دین» ارائه شد. از نگاه نویسنده ی کتاب، نظریات موجود در باب علل گرایش به دین به دو دسته ی کلی نظریات روان شناختی و جامعه شناختی قابل تقسیم است. نظریات روان شناختی نظریاتی هستند که دین را نتیجه کنش و واکنش درونی خود انسانها -بدون اثرپذیری از جامعه - می دانند. به عبارت دیگر نظریات روان شناختی معتقدند که دین پاسخی است به سوالات و نیازهای درونی انسان. نظریات روان شناختی خود دو دسته اند. نظریات عقلگرایانه و نظریات عاطفه گرایانه. نظریات روان شناختی عقلگرایانه، دین را نتیجه ی جست و جوی عقلی انسان و قوه ی تعمیم او در شناخت هستی می پندارند، در حالیکه دیدگاه های عاطفه گرایانه، دین را نتیجه ی نوعی نیاز عاطفی به خدا، ماورا و اموری از این دست تلقی می کنند. فصل دوم کتاب همیلتون شرح دیدگاه هایی است که دین را برآمده از کاوش عقلی انسان برای شناخت طبیعت معرفی می کند و فصل چهارم نیز شرح دیدگاه های عاطفه گرایانه است. آگوست کنت، فریزر و تایلر کسانی هستند که دین را نتیجه ی جست و جوی عقلی بشر قلمداد می کنند و هر یک برای ادعای خود به گونه ای به تاریخ بشر و ویژگیهای انسانی استناد می کنند. فصل دو و چهار احتمالا خواندنی ترین فصل های این کتاب هستند. در جلسات بعد به مقارنه ی این دیدگاه ها با نظریات متفکران مسلمان خصوصا استاد شهید خواهیم پرداخت. #فلسفه_دین @taamollat

📌بعد التحریر 🔹یکی از تفاوت های روش شناختی عمده در فلسفه ی دین استاد مطهری با سایرین، تمرکز بر مبانی انسان شناسی برهانی است. به عبارتی استاد شهید در تحلیل نیاز انسان به دین، از ابزار برهان و انسان شناسی فلسفی هیچ کوتاه نمی آید، این در حالی است که عموم جامعه شناسان دین، نیاز روانی به دین را بر بستری از تحلیل تاریخی استنتاج کرده اند. درباره ی این دو روش، حجیت و نتایج انها، در آینده بیشتر خواهم نوشت انشالله. @taamollat

📌در جست و جوی نظریه ی اجتماعی شهید مطهری ره (بخش هجدهم) 🔹تغییرات اجتماعی (۳ و پایانی) 🔻یکی از نوآوری های شهید مطهری در باب تکامل و تغییر اجتماعی، تقسیم تغییرات به مثبت و منفی است. آنانی که به فرایند تکاملی تاریخ باور دارند، عموما تغییرات اجتماعی را نیز حرکت های تکاملی و رو به جلو تلقی می کنند، اما شهید مطهری بر اساس مبنای هستی شناختی و انسان شناختی، علیرغم پذیرش و باور به تغییر اجتماعی، هر تغییری را الزاما تکاملی تلقی نمی کند. نتیجه ی این تفکیک در لایه ی تجویزی اندیشه ی ایشان ظاهر خواهد شد که خواهیم رسید انشالله. توضیح مطلب آنکه بر اساس پذیرش اصل واقعیت و اصل فطرت انسانی، آدمی دارای بینش ها و گرایش هایی است که مجموعا شکل دهنده ی بخشی از افکار و رفتارهای اوست. فطرت انسانی در کنار میل به تغییر و ابداع، آدمی را در راه شناخت هستی و به کارگیری آن، به حرکت و تکاپو می اندازد، اینگونه است که فطرت انسانی ریشه حرکت تاریخ و تکامل نوع بشر است. با اینحال، همه ی تغییراتی که بشر به اقتضای فطرت ایجاد می کند مثبت و قابل پذیرش نیست. میل به تغییر و ابداع و کشف فطری است، اما همه ی آنچه در این مسیر رخ می دهد، الزاما در راستای فطرت انسانی و واقعیات طبیعی عالم نیست. از این رو برخی تغییرات اجتماعی تکاملی و مقبول و برخی دیگر قهقرایی و مردود است. استاد شهید این دیدگاه را در کتاب مهم «اسلام و نیازهای زمان» به تفصیل شرح داده است. 🔹تغییرات تکاملی و مقبول تغییراتی است که در راستای اقتضائات همان فطرت آدمی باشد. میل به کشف حقایق عالم، میل به توحید، شوق به خیر و فضیلت و... اموری فطری هستند که هر تغییر اجتماعی در راستای آن پذیرفته و ممدوح است. و بالطبع اموری چون تسلط بی حد و مرز بر طبیعت، استثمار طبیعت و سایر انسانها، دستبرد در طبیعت، توسعه طلبی، شهوت پرستی و.... اگر چه ممکن است پیشرفت تلقی شود، اما .ون بر خلاف فطرت انسان و فطرت جامعه است، قطعا تغییراتی قهقرایی بوده و باید در مقابل آن ایستاد. 🔻نکته ی پایانی این فرسته اینکه یکی از کاربردهای مهم این تفکیک در اندیشه ی استاد شهید، در مسئله ی اجتهاد ظاهر می شود که در یادداشت های سپس تر به آن خواهیم پرداخت. #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #تغییرات_اجتماعی #تکامل_تاریخی #نظام_جامع_اندیشه_اسلامی @taamollat