📌 در جست و جوی نظریه ی اجتماعی شهید مطهری (بخش پانزدهم) 🔹هستی شناسی جامعه ۴ 🔻تبیین صدرایی از هستی جامعه که تبیین آن از کلام استاد پارسانیا در یادداشت های قبل گذشت، در یادداشت های یکی از اندیش‌ورزان فاضل توسعه و عمق بیشتری پیدا کرده است. استاد سیدمهدی موسوی، در سلسله یادداشت هایی با عنوان «واقعیت اجتماعی در بستر حکمت متعالیه»، طی سیزده یادداشت نسبتا مبسوط، به تشریح دیدگاه شهید مطهری و استاد پارسانیا در باب هستی جامعه پرداخته اند. ایشان پس از تحلیل وجودی حقیقت «معنا»، و اشاره به «معناساز» و «معنایاب» بودن انسان، به نقش معنا در شکل گیری جهان اجتماعی انسان ها پرداخته و سپس به نقش فلسفه و علوم در «ساخت» و «شناخت» معانی پرداخته اند. چنانکه استاد پارسانیا در کتاب «جهان های اجتماعی» اشاره کرده اند، جهان اجتماعی امر ثابتی نیست و بر اثر دخالت انسانها، مدام در حال بازتولید است، استاد موسوی به رشته ای دیگر از عوامل موثر بر بازتولید و تکامل جهان اجتماعی اشاره کرده و نقش «دین» را در «تعالی شبکه مفاهیم و کشف نظام معنایی واقعیت» تشریح نموده اند. ایشان در این بخش با استناد به کلماتی از مرحوم علامه طباطبایی ره در کتاب «علی ع و فلسفه ی الهی» به ناتوانی عقل و تجربه در توسعه ی کمی و کیفی جهان اجتماعی اشاره کرده و دین را مهمترین عامل توسعه ی جهان اجتماعی انسانها قلمداد نموده است. بیان علامه ره در باب نقش دین در تکامل تاریخی بشر، دقیقا با نگاه استاد مطهری ره در باب دین و تکامل تاریخی همراستا ست. گویا همه ی متفکران انقلاب اسلامی معتقدند که دین مهمترین عامل تراکم و تکامل جهان اجتماعی است. فصول بعدی یادداشت های استاد موسوی به نقش فلسفه در «تعالی شبکه ی مفاهیم» و «کشف نظام معنایی واقعیت» اختصاص دارد. فصول پایانی نیز عهده دار تبیین فلسفی برخی از مفاهیم مورد نیاز علم الاجتماع، مانند واقعیت، تغییر اجتماعی و... است. #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #هستی_شناسی_جامعه #تغییرات_اجتماعی #نظام_اندیشه_متفکران_مسلمان @taamollat

🔗حلقه ی مطالعاتی و پژوهشی 📌اولین حلقه ی مطالعاتی و پژوهشی «نظریه ی اجتماعی شهید مطهری ره» بامداد امروز، در «مدرسه ی حکمت سلمان» برگزار گردید. موضوع این حلقه، بررسی «فلسفه ی دین از دیدگاه استاد مطهری ره» بود. فلسفه ی دین از نگاه استاد شهید، بمانند سایر مسائل، از مبانی فکر اسلامی ایشان مایه می گیرد و به عبارت دیگر فلسفه ی دین استاد مطهری، یکی از نتایج و امتداد های دیدگاه فلسفی، کلامی و اجتماعی ایشان است. وجه پرداختن به فلسفه ی دین استاد شهید نیز همین است که ما فلسفه ی دین استاد شهید را یکی از پنجره های ورود به نظریه ی اجتماعی ایشان می دانیم. استاد شهید دیدگاه فلسفه ی دین خود را بر اساس برداشتی از انسان، تاریخ و تکامل اجتماعی مطرح می کند و از این رو بسیار قابل توجه و دقت است. در جلسات اینده، پس از مرور آثار استاد شهید، به امتداد های تربیتی و اجتماعی آن خواهیم پرداخت. جلسات پایانی نیز به گفت و گو و مناظره با آثار استاد شهید در موضوعات جدید -بمانند عرفی شدن، دین و زندگی مدرن و...- خواهیم پرداخت و در جلسات پایانی نیز نظریه ی اجتماعی استاد شهید را از دریچه ی فلسفه ی دین تنقیح و جمع بندی خواهیم نمود. پیش بینی می شود که مباحث «فلسفه ی دین و نظریه ی اجتماعی» حدود ده هفته ادامه داشته باشد. پنج شنبه ها، پس از نماز صبح، تهران، مدرسه ی حکمت سلمان. @taamollat

📌 درباره ی پروژه ی کلان نظریه اجتماعی شهید مطهری ره 🔹نظریات اجتماعی متفکران همواره از شرایط فرهنگی و تاریخی شأن متاثر بوده. از اینرو نظریه ی اجتماعی الزاما دارای مسائل یکسان نیست بلکه نظریات تنوع و گونه گونی بسیاری دارند. برخی خردند و برخی کلان، برخی فردگرایانه اند و برخی جامعه گرا و.... درگیر و دار تغییر نظامات سیاسی در فرانسه، «همبستگی و تغییر مدل آن» ، هسته ی مرکزی نظریه ی دورکیم قرار می گیرد، در حالیکه چند سال بعد و تحت تأثیر معرفت شناسی و انسان شناسی کانت، و تاثیر پذیری از تاریخ، این رفتارهای خرد انسانی است که هسته ی مرکزی نظریات ماکس وبر قرار می گیرد. استاد پارسانیا در مقاله ی «نظریه و فرهنگ» -که بسیار مورد عنایت و استناد خودشان است- به عوامل متعدد اثرگذار بر شکل گیری نظریات اشاره می کنند. با اینحال رشته ای از مسائل مشترک در نظریات اجتماعی وجود دارد که آنها را بهم پیوند می دهد؛ مانند: هستی شناسی جامعه نسبت فرد و جامعه تاریخ و.... . نظریات متفکران مسلمان نیز در همین بستر قابل ارزیابی و مطالعه است. بطور خاص، استاد شهید مطهری پس از بیان برخی رئوس نظریه ی اجتماعی (مانند هستی شناسی جامعه، فلسفه ی تاریخ، عاملیت و ساختار) بقیه ی مسائل نظریه ی خود را بر اساس موقعیت تاریخی و فرهنگی خویش اختیار می کند. فلسفه ی دین، تغییرات اجتماعی، زن و خانواده، اصلاح اجتماعی، احیای فرهنگی و... از جمله مسائلی هستند که استاد شهید در چارچوب نظریه ی اجتماعی خود می گنجاند و از آنها بحث می کند. نقص کار فضای‌های علمی ما آنست که این حجم از تولیدات فکری آن استاد فرزانه را جمع بندی نکرده و بصورت نظام مند و در قامت یک نظریه اجتماعی عرضه نکرده است. 🔹اما چند توضیح درباره ی دیدگاه ما و چشم انداز مان: ۱. گام اول فعالیت ما در «مدرسه ی حکمت سلمان» مطالعه و مباحثه ی تک به تک این مسائل، در جهت یافتن نظم موجود میان آنها و در نهایت دستیابی به نظریه ی اجتماعی استاد مطهری ره است. ۲. واقفیم که این طرح کلان خود نیازمند بحثی مقدماتی درباره ی ذات نظریه ی اجتماعی، ویژگیهای و عوامل موثر بر آن است. بحث از خود نظریه ی اجتماعی مورد توجه متفکرین اجتماعی -هم در جهان اسلام و هم در غرب- بوده و ما نیز انشالله برخی از جلسات آتی مدرسه ی حکمت را به این موضوع اختصاص خواهیم داد. ۳. معتقدیم که نظریه ی اجتماعی استاد شهید، در امتداد #نظام_جامع_اندیشه_اسلامی متولد شده و پیش رفته است. نظام جامع اندیشه اسلامی همان مدل فکری عمیقی است که دارای بنیان‌هایی عمیق و ریشه دار در سنت اسلامی است و در هر دوره ای متناسب با شرایط ثمر و میوه ی خاص خود را داده است. از اینرو نظریه ی اجتماعی استاد شهید، دیدگاهی جدا و منفک از نظرگاه سایر متفکرین و عالمان گذشته نیست، بلکه همان نظام جامع اندیشه ی اسلامی تولید شده در سده های گذشته است که در مقطع کنونی، به شکل یک نظریه ی اجتماعی پدیدار شده. همین اشتراک نظام مند میان استاد شهید و سایر متفکران، معبری خواهد بود برای استخراج نظریه ی اجتماعی دیگر متفکران مانند امام و آقا و... امیدواریم که به آن روز برسیم که با جمع بندی و تحلیل نظریات همه ی متفکران مسلمان، نظریه ی اجتماعی انقلاب اسلامی را عرضه کنیم، بعون الله #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #نظریه_اجتماعی_متفکران_مسلمان #جریان_حکمت_و_اجتهاد #نظام_جامع_اندیشه_اسلامی @taamollat

🏴شهادت امام جواد(علیه السلام) تسلیت باد 🌹سائل شبی که زائر باب المراد شد تسبیح وار، گرم دمِ "یا جواد" شد 🌹در اولین قدم به مراد دلش رسید... سائل دمی که ساجد باب‌الجواد شد @taamollat

📣 جلسه ی دوم کارگروه «فلسفه ی دین از منظر شهید مطهری ره» ، پنجشنبه، اول تیر، پس از نماز صبح (حدود۳:۴۵بامداد) برگزار می شود. آدرس: تهران، خ۱۷شهریور، بالاتر از میدان خراسان، مسجد سلمان 🔹موضوع جلسه ی فردا: تبارشناسی دیدگاه ها درباره ی خاستگاه دین بر اساس کتاب «کلام جدید» و سایر کتب استاد شهید. 🔻جهت هماهنگی حضور با آدرس @mrkarbs در ارتباط باشید. #مدرسه_حکمت_سلمان @taamollat

🔖گزارش جلسه 🔗دومین جلسه ی کارگروه «فلسفه ی دین از دیدگاه شهید مطهری ره»، دقایقی پیش به پایان رسید. دستور کار این جلسه، بررسی دیدگاه ها درباره خاستگاه دین بود. استاد شهید بعنوان نمونه به مواردی چون جهل، ترس و کنترل اجتماعی، بعنوان بخشی از ادله ی توجیه حضور دین در جامعه اشاره کرده اند. نکته ی جالب توجه آنکه تمام کسانی که بدنبال توجیهی برای حضورم دین در جامعه هستند، گویا پیش فرضشان این است که دین نسبتی با جامعه ندارد و اگر می بینم جامعه ای به سمت دین می رود، باید در پی علل آن باشیم. دیدگاه استاد شهید دقیقا بر خلاف این مطلب است و ایشان معتقدند دینداری اتفاقا نه تنها خلاف اقتضای حیات بشر نیست، بلکه اگر اجتماع بشری در مسیر طبیعی خودش قرار داده باشد، میل به سمت دین یک امر قطعی خواهد بود. از نکات مهم و قابل توجه دیگر در این جلسه، بررسی دیدگاه فروید در باب خاستگاه دین بود که در بستر روانشناسی خاص وی مطرح گردیده است. الحمدلله، جلسه خوب و پرباری بود. #فلسفه_دین #نظریه_اجتماعی #شهید_مطهری @taamollat

📌اندک اندک جمع مستان می رسند🏃‍♂🏃 🔹با گذشت دو هفته از آغاز به کار حلقه های علمی #مدرسه_حکمت_سلمان به لطف خدا این حلقه مورد توجه و اقبال اهل علم و دغدغه مندان تفکر انقلاب اسلامی قرار گرفته است. دوستان و علاقمندانی بصورت حضوری و مجازی برای شرکت در جلسات یا تشکیل حلقه های جدید ابراز تمایل کردند. انشالله و با عنایت امام عصر (عج) از این هفته دو حلقه ی مطالعاتی جدید، به مجموع حلقات علمی مدرسه ی حکمت سلمان اضافه می شود. 🔸اول: حلقه ی فلسفه ی تاریخ چنانکه قبلاً هم متذکر شده ایم، فلسفه ی تاریخ و رویکرد استاد شهید به تاریخ، بی شک یکی از قطعات پازل #نظریه_اجتماعی استاد شهید خواهد بود؛ بطوریکه امیدواریم پژوهش های حلقه ی «فلسفه ی دین»، در نقطه ای با مباحث فلسفه ی تاریخ پیوند بخورد. اداره ی این حلقه به عهده ی یکی از دانشوران ارجمند و دانش آموختگان حوزه و دانشگاه خواهد بود که بعداً به تفصیل معرفی خواهد گردید. 🔸🔸دوم: حلقه ی اقتصاد اسلامی بدون شک تحلیل مسائل اجتماعی، بدون اطلاع از اقتصاد و تاثیرات آن بر پدیده های اجتماعی امکانپذیر نیست. ولی شناخت تاثیر اقتصاد بر جامعه، خود متوقف بر اشراف حداقل کلی بر دانش پیچیده ی اقتصاد است. در اولین جلسه ی #حلقه_اقتصاد_اسلامی، یکی از دانشوران حوزوی و دانشگاهی که در رشته اقتصاد مشغول به تحصیل است، کلیات دانش اقتصاد و برخی از مفاهیم اولیه ی آن را شرح خواهد داد. 🕰جزییات زمان جلسات در روزهای بعد اطلاع رسانی خواهد شد. #مدرسه_حکمت_سلمان #نظام_اندیشه_متفکران_مسلمان #نظریه_احتماعی_شهید_مطهری #فلسفه_دین #فلسفه_تاریخ #اقتصاد_اسلامی @taamollat

📌بعد التحریر 🔹اینطور به نظر می‌رسد که آنچه استاد شهید مطهری،استاد پارسانیا و سایرین در باب ترکیب حقیقی جامعه و نقش معنا در شکل گیری آن می گویند، امتداد همان کلمات معلم ثانی در باب فلسفه، دین و زبان است که در کتاب الحروف نگاشته شده. فارابی در آن کتاب توضیح می دهد که ذهن آدمی چگونه از طریق معنا به واقعیت خارجی دست پیدا می کنند و سپس از طریق زبان دیگران را نیز در فهم و نیل به آن معنا سهیم می کند و تشکیل جامعه نیز چیزی جز این نیست. کیفیت درک ماهیت معنا، چگونگی و عوارض آن و همچنین نحوه ی دخالت انسان در شکل گیری آن، تغییر و تحول در معنا، رابطه ی معنا و واقعیت و اشتراک بین الاذهانی معنا (که منجر به تشکیل جامعه ی انسانی می شود) همگی از مسائلی است که ذیل این بحث قابل طرح است و کلیدی است برای تحلیل اندیشه ی متفکر بزرگ استاد شهید مطهری ره. در اینجا دو مقاله می گذارم که گمان می کنم فضای بحث را کمی روشنتر می کند. هنیئا لکم. @taamollat

📌در جست و جوی نظریه ی اجتماعی شهید مطهری ره (بخش شانزدهم) 🔹تغییرات اجتماعی۱ 🔻تغییر اجتماعی مسئله ایست که همپای اندیشه ی اجتماعی وجود داشته و محل بحث بوده. گویی بشر اولیه نیز حس می کرده که این اجتماعات انسانی، هر چه که هست، مدام در حال تغییر یافتن و تبدل است. تغییر ساختارهای اجتماعی ساده ترین صورت تغییر اجتماعی بود که توجه همه را جلب می کرد. عموم مردم نیز وقتی حال را با گذشته مقایسه می کنند، گویی این تفاوت و تغییر را با گوشت و پوست خود حس می کنند. اما در همین حال نیز همان اذعان دارند که در تغییر اجتماعی، چیزی بیش از تغییر ساختار ها در حال وقوع است که همه آن را درک می کنند، اما دقیقا نمی دانند چیست. این، مسئله ی اول در باب تغییرات اجتماعی است. (چیستی تغییر اجتماعی) مسئله ی مهم دیگر، منطق حاکم بر تغییرات اجتماعی است. در این مرحله سوال این است که تغییرات اجتماعی از چه الگویی پیروی می کند و بر این اساس، آیا الگوی واحدی بر همه ی تغییرات اجتماعی حاکم است؟ و آیا از طریق این الگو می توان حوادث آینده را پیش بینی نمود؟ با تمرکز بر تغییرات اجتماعی، آنگاه این پرسش رخ می نماید که آیا اصلا امر ثابتی هم در حیات اجتماعی وجود دارد یا نه؟ تعمق در این مسئله بر اساس مبانی فلسفی و هستی شناسی، برخی را به این نتیجه رسانده که اساسا هیچ امر ثابتی در عالم وجود ندارد و هستی یکسره در حال تغییر و شدن است و «هر آنچه سخت است، دود می شود و به هوا میرود.» در نقطه ی مقابل، تنها جنبه های ثابت جامعه، مورد توجه برخی جامعه شناسان قرار گرفته و گویی اصلا تغییرات اجتماعی را ملاحظه نکرده اند. رویکرد تلفیقی در این باب (یعنی توجه همزمان به ثوابت و تغییرات) نیز کار را چندان آسان نمی کند، چون در اینصورت با سوالی بغرنج تر و پیچیده تر مواجه می شویم و آن کیفیت رابطه س امور ثابت و متغیر در امور اجتماعی است. واهالی حکمت میدانند که مسئله «ربط ثابت به متغیر» یکی از معماهای هستی شناسی فصل حرکت در فلسفه است. روزنه ای به حل مسئله مسئله ی تغییرات اجتماعی، چه بخواهیم و چه نخواهیم، از نگاه های هستی شناختی فلسفی متاثر است؛ چه آنکه جامعه شناسان انتقادی، آن را در دامن «فلسفه ی علمی» خود، و جامعه شناسان اثبات گرا در دامن هستی شناختی خاص خود و جامعه شناسان مسلمان، در بستر فلسفه ی اسلامی، آن را تفسیر و تحلیل کرده اند. در این فضا، مجال مرور همه دیدگاه ها نیست، از اینرو تنها به مرور دیدگاه فیلسوف اجتماعی بزرگ، استاد شهید مطهری، آن هم در بستر حکمت اسلامی می پردازیم. #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #تغییرات_اجتماعی #نظام_اندیشه_متفکران_مسلمان @taamollat

📌 حلقه ی اقتصاد اسلامی 🔹اولین جلسه ی حلقه ی مطالعاتی اقتصاد اسلامی، پنج شنبه ی گذشته (۹تیر) در مدرسه ی حکمت سلمان برگزار شد. موضوع این حلقه که توسط یکی از دانش آموختگان رشته ی اقتصاد برگزار اداره می شود، مرور مفاهیم اولیه ی دانش اقتصاد و رابطه ی این مفاهیم با یکدیگر است. در جلسه ی اول تعریف دانش اقتصاد و مفاهیمی چون تورم و تولید و نسبت آنها با یکدیگر مورد بحث قرار گرفت. 🔻در مباحثات این جلسه این نتیجه به دست آمد که آنچه در اقتصاد بعنوان دانش بهترین انتخاب در امور مالی بحث می شود، با آنچه در حکمت عملی بعنوان دانش شناخت مصالح و مفاسد عملی به دنبال انیم یکسان است. جلسه خوب و پرباری بود بحمدلله. پس از مرور کلیات دانش اقتصاد، انشالله بازگشتی خواهیم داشت به آثار استاد شهید و سایر متفکران انقلاب اسلامی برای استنطاق آنها. و الله هو الموفق و المعین. ⏰جلسه ی بعدی حلقه ی اقتصاد اسلامی: جمعه، ۱۶تیر، پس از نماز صبح، مدرسه ی حکمت سلمان. برای حضور به @mrkarbs پیام دهید. #نظریه_اجتماعی_شهید_مطهری #حلقه_اقتصاد @taamollat