🔼 🔼
🔹 فصل چهارم در موضوع طرز حكومت اسلامى است. در اين بخش، به چگونگى #شكل حكومت اسلامى پرداخته شده و موضوعاتى كه مربوط به #ساختار_كلى نظام اسلامى است مورد بحث قرار گرفته است. در نخستين عنوان فرعى، #نظام_شاهى مورد انكار قرار گرفته و دلايل #رد آن از كتاب و سنت و #عقل ارائه شده‌است. بحث از #دموكراسى در ادامه آمده و ضمن شرح انواع دموكراسى، اشكالات اين نوع نظام بيان شده است. حاكميت #اقليت_ممتازه يا حكومت #اريستقراطى نيز مورد نقادى مؤلف قرار گرفته و در ادامه عيب‌هاى حكومت #ماركسيستى هم كه حكومت #اقليت_بر_اكثريت است نيز شرح داده شده است.
اما حكومت اسلامى، مهم‌ترين ويژگى‌اش، آن است كه قوانين آن #آسمانى است. مجرى آن نيز پيامبر و امام است و بنابراين از #بنياد با انواع حكومت‌هاى غيردينى تفاوت دارد. بنابراين تا وقتى #قانون_الهى هست، كسى حق وضع قانون ندارد. #استنباط قوانين هم به عهده #مجتهدين است و بايد مطابق آن عمل شود. مى‌ماند مسائل مربوط به #قوانين_فرعى كه در فقه مورد بحث قرار نگرفته يا #مسائل_اجرايى. در اين موارد نيز آن‌چه بايد از متون كلى فهميده شود به عهده #مجتهدين است، اما حاكم اسلامى كه خود يک #مجتهد است، بايد افراد زبده‌اى براى #مشاوره برگزيند. از نظر مؤلف، #شورى به معناى #مشورت است و يک #مجلس_مشورتى مى‌بايست در كنار حاكم وجود داشته باشد. وى با استناد به آيات و روايات و #سيره_عملى پيامبر (صلى الله عليه و آله) لزوم عمل بر اساس مشورت را بيان كرده و حتى اگر موجب نوعى #ضرر_احتمالى هم باشد، مصلحت را در آن مى‌بيند كه حاكم به رأى مشاورين #احترام بگذارد، كما اين‌كه پيامبر در #اُحد چنين كرد.
عنوان ديگرى كه در اين فصل مورد بحث قرار گرفته اين است كه حكومت اسلامى بر دو اصل #حرّيت و #مساوات استوار است. وى در اين‌جا مطالبى را از كتاب #تنبيه_الامه مرحوم نائينى نقل مى‌كند و اين نقل‌ها تا آخر كتاب در بخش‌هاى مختلف ادامه مى‌يابد. در واقع، مؤلف در نگارش #نيمه_دوم كتاب، #متأثر از آراى مرحوم نائينى است. نمونه‌هايى كه در اين بخش از سيره پيامبر (صلى الله عليه و آله) و امام على (عليه السلام) نقل شده، تقريباً همگى برگرفته از كتاب ياد شده مى‌باشد. توجه داريم كه مرحوم نائينى بر حسب اراده‌اى كه در #دفاع از #مشروطه داشت، رويكرد جدى‌اش دفاع از #حريت و #مساوات بود و نمونه‌هايى كه از تاريخ انتخاب مى‌كرد، در همين دايره بود.
🔹 عنوان فصل پنجم #برنامه حكومت اسلامى است. مقصود آن است كه پس از تبيين آن‌كه «حاكم اسلامى چه كسى است؟»، كه كسى جز #مجتهد متدين و عالم نيست، نظام اسلامى با چه ترتيبى بايد شكل بگيرد. در واقع، سيستم اجرايى آن چگونه خواهد بود. #وزارت يكى از مناصبى است كه در #دولت_اسلامى وجود خواهد داشت. مؤلف براى مثال از چند وزارت خانه مانند #فرهنگ، #بهدارى و #اقتصاد ياد كرده‌است. در اين‌جا به مناسبت وزارت اقتصاد، #اصول_اساسى_اقتصاد_اسلامى را با رعايت جنبه #عدالت‌خواهانه مورد بحث قرار داده‌است. #اصل_اشتراک در نيازمندى‌هاى عمومى، #انفال، حقوق واجبه شامل #خمس و #زكات، #انفاق، #تعاون عمومى، #تكافل_اجتماعى و اقتصاد اسلامى از اساسى‌ترين اصول اقتصاد حاكم بر حكومت اسلامى است. وى سپس با اشاره به #وزارت_دفاع و جنگ و اين‌كه حكومت اسلامى بايد در #نهايت_قوت_نظامى باشد از وزارت #تظلمات ياد كرده و اين‌كه اين وزارت خانه با همه اهميتى كه براى دفاع از #حق و #مقابله با #ظلم دارد، در دنياى اسلام مورد #فراموشى قرار گرفته است. وى بحثى هم درباره خطر #رياست_خواهى و نيز شرايطى كه #صاحب_منصبان دولت اسلامى بايد داشته باشند ارائه كرده است.
🔹 فصل ششم كتاب با عنوان «حاكم در حكومت اسلامى امتيازى ندارد.» مختص به بحث درباره اين نكته است كه در نظام حكومتى اسلام، حاكم در #رديف ساير مردم بوده و لازم است تا زندگى #ساده‌اى داشته، #هم‌طراز با سطح زندگى #فقيرترين مردم روزگار را بگذراند. به علاوه، در حكومت اسلامى، مردم #حق_مراقبت دارند و حاكم در مقابل ملت #مسؤول است.
🔹 فصل هفتم درباره وجوب اطاعت از حاكم است كه در آيات قرآن هم با تعبير «اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم» روى آن تأكيد شده است. درست است كه مقصود از اولى الامر، ائمه طاهرين است، اما #ملاک اصلى كه حكومت و تسلط است، در بقيه موارد هم اطاعت را #واجب مى‌كند. ايشان در اين باره به رواياتى كه روى «سمع و طاعت» تكيه دارد، استناد كرده است. طبيعى است كه اطاعت در اين‌جا مطلق نيست و مشروط به آن است كه حاكم #عادل بوده مطابق احكام اسلامى عمل كند.
🔽 ادامه 🔽
@tafaqqoh
✔️ #چکیده_پایان‌نامه بررسی نظام تربیتی ملاصدرا
با توجه به اهمیتِ وجودِ یک مبنای فلسفی مستحکم در جهت ارائه مبانی، اصول، روش‌ها و اهداف #تربیتی، این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی #نظام_تربیتی ملاصدرا پرداخته است. در این راستا پس از بررسی ۴ نظریه اساسی #حکمت_متعالیه ( #اصالت_وجود و #تشکیک_وجود، #حرکت_جوهری، #اتحاد_عاقل_و_معقول و #نفس و قوای آن) که هر یک به نوبه خود مسائل و مشکلات فلسفی بسیاری را پاسخ‌گو بوده‌اند، نتایج زیر به دست آمد:
1⃣ در جستجوی #مبانی نظامِ تربیتیِ ملاصدرا #متربی دارای، وجود الهی و عزتمند، #وحدت_وجودی، تفاوت‌های اکتسابی، وجود انحصاری، حرکت کمالی، نیازمندی، ناطقیت، تاثیر گذاری و تاثیر پذیری، قوه ذاتی تمام کمالات، حرکت وجودی، #عشق به کمالات، نفس قابل رشد، بالقوه معقول بودن، تفاوت در نفوس و قوای نفس است.
2⃣ در جستجوی #اصول نظامِ تربیتیِ ملاصدرا #مربی باید ایجاد کردن زمینه عزّت، برابری، #عدل، تمایز، زمینه‌سازی برای حرکت تعالی جویانه، #سخاوت در علم‌آموزی، #خودآگاهی، #مسئولیت، به #فعلیت رساندن #قوه کمالات ذاتی، تعالی دادن #صفات، شناختن کمالات، رسیدن به مرحله عقل بالفعل، #حریت یافتن نسبت به #تعلقات مادی نفس، تعالی دادن فضایل نفس و تعالی دادن قوای کمال نفس را در خصوص #تربیت_متربیان مد نظر قرار دهد.
3⃣ در جستجوی #روش های نظام تربیتی ملاصدرا مربی باید، ورع و تقوا، #تکریم، #چشم‌پوشی کردن از خطا، چشم‌پوشی کردن از تفاوت‌های #غیر_اکتسابی، توجه کردن به #ظرفیت، توجه کردن به توانایی‌ها، کشف کردن #علاقه‌مندی کمالی، عدم چشم‌داشت، شناخت توانایی و ضعف، مواجهه با نتایج کار، فراهم کردن شرایط #فعلیت دهی به #قوه_تعقل، دل کندن از #تعلقات، شناخت نقص‌ها و کمبودها، ایجاد کردن زمینه #طلب مجهول، آموزش دادن مطلوبات، #تهذیب نفس، #معتدل کردن قوه‌های نفس، کنار زدن حجاب‌های نفس، را در خصوص تربیت #متربیان به کار گیرد.
4⃣ در جستجوی #اهداف نظام تربیتی #ملاصدرا مربی باید، #هویت و #شخصیت دادن، حفظ #کرامت، تعالی رتبه وجودی، #تعاون و همکاری، تربیت کردن #عبد_واقعی، #توجه به خویشتن، هوشیاری داشتن نسبت به تبعات موجودیت خود و دیگران، تعالی رتبه وجودی، صعود کردن به مراتب عالیه وجودی، شعله‌ور ساختن عشق به کمالات، عالَم عقلی شدن، رسیدن به #درک_عقلی، تعالی منزلت، علم به #مبدأ_اعلی را هدف امر تربیت قرار دهد.
@tafaqqoh
🔖 #دریافت_مقاله تعلیم و تربیت مبتنی بر فطرت (تربیت فطرت گرا) با تاکید بر دیدگاه آیة الله شاه آبادی: مدل سازی فطرت با هرم سه وجهی
🌐 https://jphilosophy.um.ac.ir/article/view/21486/7850
✔️ #چکیده
«فطرت» به عنوان یکی از بنیادی‌ترین مباحث #انسان_شناسی_اسلامی و #نظام_تربیتی_اسلامی، همواره مورد توجه اندیشمندان، فیلسوفان و مربیان مسلمان قرار داشته است. با این همه، با توجه به تفاوت منظر و موضعی که هر اندیشمند اتخاذ نموده، تفاسیر متنوع و تا حدی متفاوت از #فطرت ارائه شده است؛ لذا تعریف، قلم‌رو و انواعی که برای فطرت در نظر گرفته می‌شود، تأثیر مستقیمی در الگوی ارائه شده در مورد ساختار #روانی انسان از منظر اسلام خواهد داشت. آیة الله شاه آبادی [رحمه الله] از جمله برجسته‌ترین اندیشمندان معاصری است که بحث فطرت را مورد کنکاش قرار داده و بر اساس آن تلاش نموده است تا برای بسیاری از مباحث عمده اسلام، بنیانی نوین برپا نماید و از همین رو «فیلسوف فطرت» لقب گرفته است. این مقاله با پذیرفتن این مفروضه که «فطرت» به عنوان تقریر دینی از سرشت مشترک #انسان، می‌تواند در تعریف، قلم‌رو، اهداف و ارکان و مبانی، اصول و روش‌های #تعلیم و #تربیت اسلامی نقش عمده‌ای ایفا نماید، بر آن است تا با بهره‌گیری از آرا و تقریر این #فیلسوف، #مجتهد و #عارف معاصر، تصویری از الگوی ساختار روانی انسان بر اساس فطرت ارائه نماید.
آیة الله شاه آبادی [رضوان الله علیه] علاوه بر ویژگی‌هایی هم‌چون #غیر_اکتسابی بودن و #همگانی بودن فطرت در میان همه انسان‌ها، به ویژگی‌هایی چون #بالقوه بودن، #معصومیت از خطا و #ثابت بودن فطرت اشاره می‌نماید. وی با ذکر جلوه‌های مختلف فطرت (از جمله فطرت های #عالمه، #کاشفه، #حریت و #حب_راحت)، «فطرت عاشقه» را هسته اصلی #ساختار_روانی انسان معرفی می‌نماید. بر این اساس می‌توان فطریات انسان را در قالب هرمی سه وجهی (با ابعاد #علم، #عشق و #قدرت) توصیف نمود که که قاعده آن با مرکزیت «خود»، از عشق بهره برده است. همه فطریات (وجوه هرم و یال‌های آن) ریشه در فطرت عاشقه دارند و «عشق» #کلیدواژه انسان خواهد بود.
#رحلت_مرحوم_آیةالله_شاه‌آبادی
@tafaqqoh