📚 #دریافت_کتاب از آیةالله سید کاظم حائری دامت برکاته در زمینه #حکومت_اسلامی و #ولایت_فقیه
🔖 ولایة الامر فی عصر الغیبة
(۱۴۱۰ هـ.ق / ۱۳۶۸ هـ.ش)
✔️ مطالعه چکیده‌ی #روان و خواندنی که به قلم استاد سید علی‌اکبر حائری دام عزه (برادر کوچک‌ترِ مؤلف) ابتدای کتاب آمده برای آشنایی با نظریات مطرح شده در کتاب بسیار سودمند است.
#pdf
🌐 https://drive.google.com/open?id=0B5UvkM76IiOlV19ZQUsxWHB5bjA
#online
🌐 http://ar.lib.eshia.ir/72001/1/6
🔖 أساس الحکومة الإسلامیة، دراسة الاستدلالیة مقارنة بین الدیمقراطیة و الشّوری و ولایة الفقیه»
(۱۳۹۹ هـ.ق / ۱۹۷۹ م)
✔️ مقایسه سه #نظام_حکومتی: #دموکراسی، #شورایی و #ولایت فقیه
#pdf
🌐 http://alfeker.mediafire.com/file/haj3kr8q41uwpkj
#online
🌐 http://lib.eshia.ir/72006/1/4
@tafaqqoh
🖊 یادداشت استاد رسول جعفريان دام عزه پيرامون كتاب «نظام حكومت در اسلام» آیةالله سید محمدصادق روحانی دام ظلّه که در مقدمه ویراست جدید کتاب آمده‌است.
📚 بر گرفته از «مجموعه رسائل سياسى ـ اسلامى سال‌هاى ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷» / چاپ مركز اسناد انقلاب اسلامی
اين كتاب در سيزده فصل تنظيم شده كه سرفصل‌هاى آن چنين است:
🔹 فصل اول: لزوم تشكيل حكومت
🔹 فصل دوم: آيا حكومت در اسلام انتصابى است؟
🔹 فصل سوم: حاكم از نظر اسلام
🔹 فصل چهارم: طرز حكومت اسلامى
🔹 فصل پنجم: برنامه حكومت اسلامى
🔹 فصل ششم: حاكم در حكومت اسلامى امتيازى ندارد.
🔹 فصل هفتم: وجوب اطاعت حاكم
🔹 فصل هشتم: مدت حكومت حاكم
🔹 فصل نهم: تعيين حاكم در صورت تعدد
🔹 فصل دهم: لزوم تصدّى مقدار ممكن از وظايف حاكم
🔹 فصل يازدهم: لزوم محدود نمودن حكومت
🔹 فصل دوازدهم: عالمِ تابع حاكم جور، آفت دين است.
🔹 فصل سيزدهم: سكوت عالِم جايز نيست.
نويسنده در مقدمه كتاب از نقش پيامبر (صلى الله عليه و آله) به عنوان يک حاكم اسلامى ياد كرده و بر اين باور است كه با #انحراف امامت از مسير خود، علما نيز از قلم زدن در آن باره خوددارى كردند. در اين اواخر، با برآمدن #استعمار، نظريه #جدايى دين از سياست پديد آمد و به اين ترتيب باز هم بحث از حكومت اسلامى به عنوان يكى از #كهن‌ترين اصول اسلامى به فراموشى سپرده شد.
ايشان با اظهار تأسف از اين‌كه در #مشروطه از قوانين #غربى استفاده كردند، از اين‌كه اخيراً كسانى روى نظريه حكومت اسلامى كار كرده و تلاش كرده‌اند تا در آن باره بحث كنند، اظهار #شعف كرده است. بحث ايشان درباره ولايت فقيه نيز طى #درس_خارج_فقه ايشان مطرح شده و در پايان با طرح #سيزده پرسش اصلى، طرح تنظيم نهايى كتاب را در سيزده فصل ريخته‌اند.
🔹 فصل اول با عنوان لزوم تشكيل حكومت، بحث از ضرورت حكومت اسلامى است. آياتى كه حكومت را به خدا و رسول و #اولى_الامر واگذار كرده مهم‌ترين #مستند قرآنى است. به علاوه، اسلام #مؤسسات_اجرايى داشته و روش حكومت پيامبر نيز شاهد اين مدعاست. به علاوه، قوانين فقهى، مانند احكام #دفاع_ملى، احكام جزايى و مالى و احقاق حقوق همه نشان‌گر آن است كه اسلام سر و كار #مستقيم با حكومت دارد.
🔹 در فصل دوم به چگونگى انتخاب حاكم پرداخته شده است. دو راه وجود دارد #انتصاب و #انتخاب توسط مردم. از نظر مؤلف، حاكم اسلام #انتصابى و از #طرف خداست و افزون بر پيامبر و امامان معصوم كه از طرف خدايند، در عصر غيبت، فقها هم #منصوب از طرف ائمه هستند. ايشان سپس به راه انتخاب پرداخته و شرحى از #مفاسد دموكراسى غير هدايت شده بيان مى‌كند. در ضمن اشاره به انديشه تازه ظهور ميان برخى از روشن‌فكران اشاره دارد كه #دموكراسى عمومى را نمى‌پذيرند و انتخاب را تنها در جوامع پيشرفته راه درست مى دانند.
🔹 پرسش اصلى در فصل سوم آن است كه حاكم اسلامى از نظر اسلام چه كسى است. به علاوه، يک حاكم اسلامى، چه ويژگى‌هايى بايد داشته باشد. ايشان تأكيد دارد كه بحث دين و فقه #تنها تبيين احكام فقهى نيست، بلكه تأسيس يك #نظام_عادلانه_اجتماعى نيز هست. #انبياء نيز براى تحقق همين امر آمده‌اند. به نوشته اين مؤلف «يكى از وظايف بسيار مهم رسول الله (صلى الله عليه و آله) #تشكيل حكومت اسلامى و برپا كردن نظام اجتماعى عادلانه و اجراى احكام و قوانين الهى است». بنابر اين با وجود پيامبر و امام معصوم، پاسخ پرسش اول روشن است. اما در عصر #غيبت، امام چه كسى خواهد بود؟ اين پرسشى است كه در بحث از ولايت فقيه دنبال مى‌شود. مؤلف در اين‌جا، به يک يک #ادله_ولايت_فقيه از #روايات موجود استدلال كرده و به #اشكالاتى كه در اين‌باره شده يا مى‌تواند بشود، #پاسخ داده است. در واقع اين بحث، #اصلى‌ترين بحث كتاب است كه اختصاص به موضوع #اثبات ولايت فقيه دارد. روايات مربوط به اين‌كه «علما ورثه انبياء هستند.»، «فقها امناى پيامبرانند.»، «علما خليفه انبياء هستند.»، «رجوع در حوادث واقعه به علما و فقها»، و نيز «مقبوله عمر بن حنظله» از جمله رواياتى است كه به آن‌ها استناد شده‌است.
اما در پاسخ اين پرسش كه حاكم اسلامى چه شرايطى بايد داشته باشد، به #شرايط كلى مربوط به #مرجعيت و نيز شايستگى، عدم #حرص به #مقام، #مطيع احكام الهى بودن و جز آن اشاره شده است.
🔽 ادامه 🔽
@tafaqqoh
🔼 🔼
🔹 فصل چهارم در موضوع طرز حكومت اسلامى است. در اين بخش، به چگونگى #شكل حكومت اسلامى پرداخته شده و موضوعاتى كه مربوط به #ساختار_كلى نظام اسلامى است مورد بحث قرار گرفته است. در نخستين عنوان فرعى، #نظام_شاهى مورد انكار قرار گرفته و دلايل #رد آن از كتاب و سنت و #عقل ارائه شده‌است. بحث از #دموكراسى در ادامه آمده و ضمن شرح انواع دموكراسى، اشكالات اين نوع نظام بيان شده است. حاكميت #اقليت_ممتازه يا حكومت #اريستقراطى نيز مورد نقادى مؤلف قرار گرفته و در ادامه عيب‌هاى حكومت #ماركسيستى هم كه حكومت #اقليت_بر_اكثريت است نيز شرح داده شده است.
اما حكومت اسلامى، مهم‌ترين ويژگى‌اش، آن است كه قوانين آن #آسمانى است. مجرى آن نيز پيامبر و امام است و بنابراين از #بنياد با انواع حكومت‌هاى غيردينى تفاوت دارد. بنابراين تا وقتى #قانون_الهى هست، كسى حق وضع قانون ندارد. #استنباط قوانين هم به عهده #مجتهدين است و بايد مطابق آن عمل شود. مى‌ماند مسائل مربوط به #قوانين_فرعى كه در فقه مورد بحث قرار نگرفته يا #مسائل_اجرايى. در اين موارد نيز آن‌چه بايد از متون كلى فهميده شود به عهده #مجتهدين است، اما حاكم اسلامى كه خود يک #مجتهد است، بايد افراد زبده‌اى براى #مشاوره برگزيند. از نظر مؤلف، #شورى به معناى #مشورت است و يک #مجلس_مشورتى مى‌بايست در كنار حاكم وجود داشته باشد. وى با استناد به آيات و روايات و #سيره_عملى پيامبر (صلى الله عليه و آله) لزوم عمل بر اساس مشورت را بيان كرده و حتى اگر موجب نوعى #ضرر_احتمالى هم باشد، مصلحت را در آن مى‌بيند كه حاكم به رأى مشاورين #احترام بگذارد، كما اين‌كه پيامبر در #اُحد چنين كرد.
عنوان ديگرى كه در اين فصل مورد بحث قرار گرفته اين است كه حكومت اسلامى بر دو اصل #حرّيت و #مساوات استوار است. وى در اين‌جا مطالبى را از كتاب #تنبيه_الامه مرحوم نائينى نقل مى‌كند و اين نقل‌ها تا آخر كتاب در بخش‌هاى مختلف ادامه مى‌يابد. در واقع، مؤلف در نگارش #نيمه_دوم كتاب، #متأثر از آراى مرحوم نائينى است. نمونه‌هايى كه در اين بخش از سيره پيامبر (صلى الله عليه و آله) و امام على (عليه السلام) نقل شده، تقريباً همگى برگرفته از كتاب ياد شده مى‌باشد. توجه داريم كه مرحوم نائينى بر حسب اراده‌اى كه در #دفاع از #مشروطه داشت، رويكرد جدى‌اش دفاع از #حريت و #مساوات بود و نمونه‌هايى كه از تاريخ انتخاب مى‌كرد، در همين دايره بود.
🔹 عنوان فصل پنجم #برنامه حكومت اسلامى است. مقصود آن است كه پس از تبيين آن‌كه «حاكم اسلامى چه كسى است؟»، كه كسى جز #مجتهد متدين و عالم نيست، نظام اسلامى با چه ترتيبى بايد شكل بگيرد. در واقع، سيستم اجرايى آن چگونه خواهد بود. #وزارت يكى از مناصبى است كه در #دولت_اسلامى وجود خواهد داشت. مؤلف براى مثال از چند وزارت خانه مانند #فرهنگ، #بهدارى و #اقتصاد ياد كرده‌است. در اين‌جا به مناسبت وزارت اقتصاد، #اصول_اساسى_اقتصاد_اسلامى را با رعايت جنبه #عدالت‌خواهانه مورد بحث قرار داده‌است. #اصل_اشتراک در نيازمندى‌هاى عمومى، #انفال، حقوق واجبه شامل #خمس و #زكات، #انفاق، #تعاون عمومى، #تكافل_اجتماعى و اقتصاد اسلامى از اساسى‌ترين اصول اقتصاد حاكم بر حكومت اسلامى است. وى سپس با اشاره به #وزارت_دفاع و جنگ و اين‌كه حكومت اسلامى بايد در #نهايت_قوت_نظامى باشد از وزارت #تظلمات ياد كرده و اين‌كه اين وزارت خانه با همه اهميتى كه براى دفاع از #حق و #مقابله با #ظلم دارد، در دنياى اسلام مورد #فراموشى قرار گرفته است. وى بحثى هم درباره خطر #رياست_خواهى و نيز شرايطى كه #صاحب_منصبان دولت اسلامى بايد داشته باشند ارائه كرده است.
🔹 فصل ششم كتاب با عنوان «حاكم در حكومت اسلامى امتيازى ندارد.» مختص به بحث درباره اين نكته است كه در نظام حكومتى اسلام، حاكم در #رديف ساير مردم بوده و لازم است تا زندگى #ساده‌اى داشته، #هم‌طراز با سطح زندگى #فقيرترين مردم روزگار را بگذراند. به علاوه، در حكومت اسلامى، مردم #حق_مراقبت دارند و حاكم در مقابل ملت #مسؤول است.
🔹 فصل هفتم درباره وجوب اطاعت از حاكم است كه در آيات قرآن هم با تعبير «اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم» روى آن تأكيد شده است. درست است كه مقصود از اولى الامر، ائمه طاهرين است، اما #ملاک اصلى كه حكومت و تسلط است، در بقيه موارد هم اطاعت را #واجب مى‌كند. ايشان در اين باره به رواياتى كه روى «سمع و طاعت» تكيه دارد، استناد كرده است. طبيعى است كه اطاعت در اين‌جا مطلق نيست و مشروط به آن است كه حاكم #عادل بوده مطابق احكام اسلامى عمل كند.
🔽 ادامه 🔽
@tafaqqoh