.
🔰به مناسبت ۶ ربیع‌الاول سالگرد درگذشت #آیت_الله_سید_علی_قاضی
#جریان_شناسی_حوزه_تهران
✍️ اگر فضای #حوزه_تهران را از نظر تربیت سلوکی مورد بررسی قرار دهیم با شخصیتهای متعدد و طرق متنوعی روبرو می‌شویم.
اما اگر بخواهیم وجه اشتراکی میان این طرق بیابیم، این وجه اشتراک، توجه به خلق و انجام خدمات اجتماعی و تربیتی و رسیدگی به امور مردم در بیشتر آنها است.
اما از میان شاگردان مرحوم #سید_علی_قاضی که تهرانی الاصل بودند و سرانجام هم به تهران بازگشتند با دو شخصیت مهم و اثرگذار روبرو هستیم:
🔸۱. آیت‌الله #شیخ_علی_اکبر_برهان که با تأسیس مدرسه و #مسجد_لرزاده و #مدرسه_برهانیه_شهرری به امر تربیت طلاب و عموم مردم پرداخت و بسیاری از بزرگان اهل معنا در دوره اخیر همچون #آیت_الله_خوشوقت، آیت‌الله #شیخ_علی_سعادت_پرور، آیت‌الله #سید_عبدالله_جعفری_تهرانی و جمعی دیگر از بزرگان همچون حضرات آیات #مهدوی_کنی ، #باقری_کنی ، #شیخ_احمد_مجتهدی از تربیت شدگان مرحوم برهان در دوره نخست تربیت خود هستند. تلاشهای مرحوم برهان در رسیدگی به امور مردم و کارهای عام‌المنفعه نیز در خور توجه است.
🔸۲. آیت‌الله #شیخ_محمدتقی_آملی که پس از بازگشت به تهران در قامت یک مدرس فقه و حکمت ظاهر شد و اندک اندک جنبه فقاهتی خود را آشکارتر کرد و به عنوان یکی از مراجع عظام تهران به شمار آمد. برخی از تربیت‌شدگان ایشان عبارتند از: مرحوم آیت‌الله #شیخ_محمدتقی_شریعتمداری، مرحوم #علامه_حسن_زاده_آملی، #آیت_الله_جوادی_آملی، آیت‌الله #سید_رضی_شیرازی.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 از چپ: حاج شیخ حسین خندق آبادی؛ آیة الله حاج شیخ جعفر خندق آبادی؛ حاج شیخ محمد خندق آبادی.
✍ #شیخ_حسین_خندق_آبادی فرزند مرحوم آیت‌الله #شیخ_محمد_خندق_آبادی در سال ۱۲۹۶ش در محله #چاله_میدان تهران متولد شد.
تحصیلات مقدماتی را در تهران پشت‌سر گذاشته و سپس به قم عزیمت می‌کند و در مدت ده سال دروس عالیه را از محضر اساتید حوزه قم فرامیگیرد و در همین مدت با #امام_خمینی ره نیز انس می‌یابد.
🔹در همان سالها، پی از آنکه برادر وی حاج میرزا خلیل خندق‌آبادی که امامت جماعت
مسجد خندق‌آباد را برعهده داشت، مرحوم می‌شود، به دعوت مردم محل و به توصیه عموی بزرگوارش مرحوم حاج #شیخ_جعفر_خندق_آبادی به تهران بازمی‌گردد و امامت جماعت مسجد خندق‌آباد را برعهده گرفته و در زمره یکی از وعاظ توانای تهران جای می‌گیرد و در هیئتهای مختلفی از جمله صنف لباس‌فروش‌ها، صنف کفاش‌ها، و مساجدی همچون #مسجد_لرزاده و #مسجد_حاج_ابوالفتح به منبر می‌رود.
🔹شیخ حسین خندق‌آبادی در جریان مبارزات روحانیون مبارز تهران در حوادث مختلفی همچون مخالفت با طرح #انجمن_های_ایالتی و ولایتی و #قیام_۱۵_خرداد حضوری فعال داشت و در کنار دیگر وعاظ و روحانیون، بارها به زندان افتاد.
🍃مرحوم حاج شیخ حسین خندق‌آبادی سرانجام در شب ۲۱ ماه رمضان برابر با ۱۳ دی ۱۳۴۵ در حالی که بر روی منبر #مسجد_خندق_آباد مشغول سخنرانی بود دار فانی را وداع می‌گوید.
او که خود از روحانیون مبارز تهران بود، مراسم تشییع پیکرش تا شهرری نیز به عرصه مبارزه علیه رژیم شاه تبدیل شد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💡گزارشی مربوط به سال ۱۳۳۷ش از مخالفت علمای تهران با پپسی‌کولا
۱. آقایان آیت‌الله [سید محمد] بهبهانی، امام جمعه تهران، آیت‌الله [بهاء الدین] نوری، حاج میرزا عبدالله چهل‌ستونی، محرمانه به وعاظ دستور داده‌اند که پپسی کولا را تکذیب کنند.
۲. آقای خرازی نماینده مجلس، البته به طوری که شایع است می‌گویند آقای اسلامی از او خواهش کرده، فعالیت‌هایی راجع به از بین رفتن و برداشتن پپسی کولا کرده‌اند با نظر سید جعفر بهبهانی.
۳. آقای برهان پیشنماز #مسجد_لرزاده، آقا شیخ جواد [فومنی] پیشنماز مسجد خیابان خراسان، حاج #شیخ_مرتضی_کاتوزیان پیشنماز مسجد انبار غله، و نماینده آقای بروجردی را فرستاده‌اند مسجد جدیدالتاسیس جاده شهرری، نزدیک میدان شوش، ...
بهاری می‌گوید: علاوه بر اینکه پپسی‌کولا از شراب نجس‌تر است، تومانی یک ریال هم از آن خرج محفل بهائی می‌شود بر ضرر دین اسلام.
۴. شخصی به نام شیخ رضا دوغی که مدت مدیدی است پیشکار آیت‌الله کاشانی است، در تمام مجالس بزرگ می‌رود و می‌گوید پپسی‌کولا نجس است و هرکس پپسی‌کولا بخورد رفته به جنگ سیدالشهداء. چندین مرتبه هم متصدیان پپسی‌کولا از او شکایت کرده و پس از اینکه او را به دادگستری برده‌اند، او را رها نموده‌اند.
۵. به #شعبان_جعفری در حدود پنجاه هزار تومان کمک کردند که شیخ رضا دوغی را سرکوب کند و او هیچ کاری نتوانست بکند. حتی روز چهارشنبه گذشته که جنازه آیت‌الله [سید یونس] اردبیلی را مسجد #سر_قبر_آقا آوردند ، جلوی ده هزار نفر و سرتیپ شاه خلیلی رییس پلیس، مجددا شیخ رضا دوغی این جریان را بلند فریاد زد و تکرار کرد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
☑️ #شیخ_علی_تهرانی درگذشت.
🔸«علی مرادخانی ارنگه» معروف به شیخ علی تهرانی در سن ۹۶ سالگی درگذشت.
🔸وی بعد از پیروزی انقلاب به‌دلیل سابقه مبارزاتی‌اش به عضویت مجلس خبرگان قانون اساسی در آمد اما در همان سالها به‌دلیل گرایشات کمونیستی خود که در آثار اقتصادی‌‌اش مشهود بود، به هواداری از مجاهدین خلق و بنی‌صدر پرداخت.
🔸با عزل بنی‌صدر از ریاست‌جمهوری و شورش مسلحانه منافقین علیه نظام و مردم، وی مدتی بازداشت بود .
🔸در سال ۶۳ همزمان با حضور منافقین در عراق، به این کشور رفت و پناهنده حکومت صدام شد و در رادیوی فارسی بغداد به تبلیغ علیه نظام می‌پرداخت و با حضور در اردوگاه‌های اسرا به فحاشی علیه مسئولان نظام و انقلاب می‌پرداخت.
🔸با از بین رفتن کارکرد تبلیغاتی او برای صدام و منافقین، وی را در مرز ایران و عراق رها کرده و به مرزبانی ایران تحویل دادند!
🔸شیخ علی تهرانی بعد از چند سال زندانی بودن، به‌دلیل کهولت سن و بیماری مشمول رأفت اسلامی گشته و آزاد شد.
▫️ارسال شده توسط همراهان تاریخ حوزه تهران
...................؛
شیخ علی تهرانی اهل ارنگه بود و به این خاطر با آیت‌الله حاج شیخ علی‌اکبر برهان هم‌ولایتی بود و از این‌رو دوران تحصیلات مقدماتی خود را در #مسجد_لرزاده سپری کرد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💠 لیلة الرغائب در مسجد لرزاده
📖 یکی از شاگردان آیت‌الله حاج #شیخ_علی_اکبر_برهان:
«مرحوم برهان اکثر مستحبات #ماه_رجب را خودش با همان جثه‌ی نحیفش انجام می‌داد. من الان ۵۰ سال هست که سعی می‌کنم در ایام البیض ماه رجب، اعمالم ترک نشود و این همه‌اش از برکات مرحوم برهان است.
ماه رجب در #مسجد_لرزاده حقیقتاً ماه اصبّ بود. گویا حقیقتاً در آنجا باران می بارید؛ باران رحمت و معنویت. همه را نسبت به روزه گرفتن در آن ماه تشویق می‌فرمودند. همه‌ی جوان ها اهل روزه گرفتن بودند.
اول ماه، دوم ماه، #لیلة_الرغائب و... نماز مستحبی را نشسته خواندن، در مسجد لرزاده، اصلاً باب نبود. همه روی پا و ایستاده می‌خواندند، حتی خودش.
الان با اینکه در تهران اعتکاف هست، ولی در مساجد نماز لیلة الرغائب را بین دو نماز مغرب و عشاء به جا نمی‌آورند. آنجا [مسجد لرزاده] به جا می‌آوردند و بعد از آن تازه نماز عشاء را می‌خواندند. برنامه‌ها و رفتارهای مرحوم برهان این گونه بود.»
📚 کتاب #عالم_ربانی ص۵۵ و ۵۶
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💠دو مجتهد که منطقه‌ای از تهران را دگرگون کردند!
✍آیت‌الله حاج شیخ جواد فومنی در سال ۱۳۱۷ ش یعنی اواخر دوران سلطنت رضاخان از نجف به تهران آمد و در خیابان خراسان ساکن شد و با بنای #مسجد_نو به فعالیتهای تبلیغی خود استحکام بخشید.
مرحوم آیت الله حاج شیخ علی‌اکبر برهان نیز سال ۱۳۱۸ش به تهران آمد و با اقامت در محله خیابان لرزاده زمینه بنای #مسجد_لرزاده را فراهم آورد.
مجاورت خیابان خراسان و خیابان لرزاده و فعالیت دو مجتهد پرکار و نوآور نقش مهمی در تحول دینی آن منطقه داشت.
▫️مرحوم فومنی در ابتدای ورود #اتحادیه_دینی را تأسیس کرد تا با همراهی مردم بتواند به احیای شعائر دینی که در زمان رضاخان از بین رفته بود بپردازد.
مرحوم برهان نیز با تأسیس هیئت نوباوگان و بزرگسالان مسجد لرزاده به این امر مهم پرداخت.
▫️هر دو بزرگوار به تأسیس مدارس پسرانه و دخترانه اقدام نمودند تا برخلاف رویکرد مدارس دولتی شاهنشاهی نسلی از کودکان مسلمان و متدین و انقلابی تربیت کنند و به این ترتیب دبستان نو در خراسان و دبستان و دبیرستان برهانیه در لرزاده پدید آمدند.
▫تاسیس شرکت تعاونی «روزی دهشاهی» جهت تأمین هزینه‌های فرهنگی و آموزشی توسط آیت‌الله فومنی و #صندوق_قرض_الحسنه جهت تأمین مخارج نیازمندان منطقه توسط آیت‌الله برهان راه‌اندازی شد.
مجموعه فعالیتهای فرهنگی و تبلیغی این دو عالم مجاهد با محوریت مسجد، در آغاز دوران سلطنت پهلوی دوم، منطقه خیابان خراسان و لرزاده و اطراف آن را به دارالمؤمنین تبدیل کرد.
▪️آیت‌الله شیخ جواد فومنی در تاریخ ۷ بهمن ۴۳ و آیت‌الله برهان سال ۱۳۳۹ دارفانی را وداع گفتند.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📖 زمانى که کتابى تحت عنوان«مأموریت براى وطنم» براى محمدرضا پهلوى نوشته شد و به نام او منتشر گردید، معلوم شد که مأموریت اصلى پهلوى‌ها، وابسته کردن ایران به بیگانگان بوده است.
💡 امام خمینى(ره) در این باره مى‌فرمایند:
«ایشان مى‌گوید که کتاب مى‌نویسد، «مأموریت [براى] وطنم»! درست مى‌گوید که که براى وطنش مأموریت دارد! از طرف امریکایى‌ها هم مأموریت دارد! مأموریت دارد که این وطن را، این جوان‌هاى وطن را ضایع بکند، اینها را عقب بنشاند، مملکت را به حال عقب ماندگى نگه دارد که در آن رشد حاصل نشود...» «صحیفه امام، ج 4 ـ ص 63»
📃 دو هفته قبل از هفده شهریور خونین سال ۱۳۵۷، در کنار در ورودى #مسجد_لرزاده در حوالى میدان خراسان تهران، کاریکاتور بالا به دیوار نصب شد که محمدرضا پهلوى را با تاج بر سر، در حال سجده به طرف امریکا نشان مى‌داد و در ذیل آن نوشته شده بود:
«مأموریتى براى وطنم»
📚منبع: طرح‌ها و کاریکاتورهای مردمی به روایت اسناد ساواک، صفحه 47 و 48.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷سال ۱۳۲۷/ آیت‌الله کاشانی در حال حرکت برای #نماز_عید_فطر
✍در سال‌های دهه ۲۰ و اوایل دهه ۳۰، نمازهای عید فطر در تهران باشکوه خاصی برگزار می‌شد. مردم شهر همراه با علما از خانه #آیت_الله_کاشانی در پامنار حرکت میکردند و جمعیت کثیری از مردم نماز عید را به امامت ایشان اقامه میکردند.
بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ و شهادت شهید نواب صفوی و فدائیان اسلام در سال ۳۴ فشارها بر اجتماعات بزرگ دینی همچون نماز عید فطر بیشتر شد و علما تنها اجازه داشتند در داخل مساجد به اقامه نماز عید بپردازند.
در آن زمان آیت‌الله حاج شیخ علی اکبر برهان از علمای مطرح تهران بود که گاه نسبت به رؤیت هلال ماه سوال حکم می‌کرد و نماز عید فطر را نیز اقامه می‌فرمود.
📚به گزارش زیر از کتاب «عالم ربانی» ص۱۲۳ بنگرید:
«در آن سالها... خیابان تیردوقلو بیابان بود. آنجا را فرش میکردند برای نماز عید فطر. صبح جمعیت زیادی از #مسجد_لرزاده می‌آمدند. یک سال که آیت‌الله برهان در حال خواندن نماز بودند و فردی هم داشت دعا را میخواند در میان تکبیر بود که نظامی‌ها رسیدند. وقتی دیدند که جمعیت نماز میخوانند، یک نفر از مأموران را فرستادند. آمد و مفاتیح را پاره کرد و ایشان را از آن بالا پایین کشیدند. جمعیت هجوم آوردند و نماز به هم خورد و ایشان را با پای پیاده بردند. میخواستند ببرند داخل ماشین پلیس که بزرگان محل نگذاشتند. ایشان با پای برهنه به مسجد آمدند و نماز عید را در داخل مسجد خواندند. به‌طور کل بعدها هم نگذاشتند که آقایان در بیرون شهر نماز بخوانند و در همان مساجد نماز خوانده می‌شد.»
🕌 https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran
▪️انا لله و انا الیه راجعون
✨آیت‌الله سید رسول موسوی تهرانی از مفاخر حوزه تهران و اساتید معظم حوزه علمیه قم دار فانی را وداع گفت.
🔹قسمتی از مصاحبه با این استاد عالیقدر:
«وقتی آقای مجتهدی آمدند تهران، اون موقع شغل بنده زرگر بود. شنیدیم یک آقایی آمدند و جوانها دورشان جمع شدند و درس می‌گویند ابتدا یک مسجد کوچکی بود نزدیک #مسجد_امین_الدوله. ما رفتیم اونجا. دو سه هفته‌ای هم بیشتر نشد اونجا بودیم، ایشان منتقل شدند به این مسجد. همین مسجد ملا جعفر که ایشان هم امام جماعت شدند و هم درسشان می‌آمد اونجا. ما هم دیگه اینجا منتقل شدیم.
من شب و روز درس می خواندم. صبح، عصر، شب. البته من پیش ایشان اونقدری درس نخواندم. یک مقدار مقدمات، یک مقدار سیوطی، یک مقدار مغنی. بقیه درس ما #مسجد_حاج_ابوالفتح و #مسجد_لرزاده بود و بیت آقایان، مثلا بیت آقای بتولی و آقای حاج سید هاشم آقا حسینی و حاج محمد تقی جعفری (علامه جعفری) بود. بیشتر درس ما منزل آقای [حاج شیخ حسین] کنی، بعضی از بزرگان حوزه، بود.
ولی چون (آقای مجتهدی) کسی را نداشت، قحط الرجال بود، دو سال نشد که من شدم مدرس رسمی مسجد. البته اون موقع مسجد بود ما هم تو مسجد می خوابیدیم. اصلا اتاقی هیچی نبود. من و #حاج_آقافخر_تهرانی با هم در شبستان می‌خوابیدیم. منتها ایشان صبح که می‌شد می‌رفت می‌خوابید. شب بیدار بود. ما تازه اول کارمون بود، روزی چندتا درس من می‌گفتم. این تدریس ادامه داشت تا ۱۵ سال من اونجا درس می گفتم.
📷 تصویر: آیت‌الله سید رسول موسوی در آغاز طلبگی، نشسته در سمت راست آیت‌الله مجتهدی
🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran
▪️مرحوم حاج سید علی‌اصغر رخصفت:
قبل از ۱۳۲۰، مرحوم پدر ما، حاج سید ابوطالب رخصفت، از متدینین خیابان لرزاده و از مریدان سرسخت مرحوم #شیخ_علی_اکبر_برهان در خیابان لرزاده و #مسجد_لرزاده بود.
من از بچگی، از شش، هفت سالگی #مسجد_لرزاده بودم تا مثلاً سی سال و چهل سال بعد از آنکه مرحوم برهان به رحمت خدا رفت. ما بچه بودیم، ولی خب، آن کشش مرحوم برهان، جوانان و افراد بسیاری را خیلی خوب جذب کرده بود.
پدرهای ما خیلی به مرحوم برهان علاقه‌مند بودند؛ مثلاً اگر شما دو شب به مسجد لرزاده نمی‌آمدی، شب سوم در خانۀ شما بود و در میزد که شما کجا هستی و چی شده و چرا نمی‌آیی؟
من حدوداً شانزده سالم بود که دیگر به مرحوم ن#واب_صفوی علاقه‌مند شدم و به جمع #فدائیان_اسلام پیوستم. در مسجد لرزاده منبر می‌رفتند و سخنرانی میکردند و البته کار خطرناکی هم بود. بالای منبر علناً به شاه و آمریکا و انگلیس فحش می‌دادند. راه‌‌دادن اینها از سوی مرحوم برهان، از سوی امام جماعتی در تهران و مسجد لرزاده که پایگاه متدینان تهران بود و تقریباً افراد آن هم متدین و از بازاری‌های پول‌دار و استخوان‌داری بودند که با مرحوم برهان انس داشتند، کار خطرناکی بود.
شبی من تنها گوشۀ مسجد لرزاده، پای ستونی نشسته بودم. در همان حال بودم که مرحوم برهان دست خود را بر روی شانۀ من گذاشت. حدوداً ۱۷ سالم بود. من بچه بودم. یک دستشان روی زمین بود و یک دست روی شانۀ من.
گفت: «آسید علی‌اصغر، من پیامی دارم برای شما؛ بگویم؟» عرض کردم: «بفرمایید حاج آقا.» گفت: «پدر شما به من پیغام داده که از شما راضی نیست.» گفتم: «چرا حاج آقا؟» گفت: «علاقه‌مند نیست که شما بین این فدائیان اسلام رفت‌و‌آمد می‌کنی.» من هم در همان حالت بچگی، همین طور که مرحوم برهان نیمه‌خیز دست خود را روی شانۀ من گذاشته بود، برگشتم و به صورت او نگاه کردم و گفتم: «اینها بد هستند؟ اگر بد هستند مقصر شمایی.» گفت: «من!؟ برای چی من!؟» گفتم: «شما اینها را به مسجد لرزاده آورده‌اید و به ما شناساندید. من از اینجا اینها را شناختم.» زد زیر خنده و گفت: «من فقط پیغام پدرت را برای شما آوردم.»
من عکس مرحوم برهان و نواب را زده بودم داخل اتاق. هر وقت که من به خانه می‌آمدم و احیاناً اوقاتم تلخ بود، مرحوم پدرم می‌آمد و زیر این عکس‌ها می‌نشست و می‌گفت: «چیه؟! آقاتون طوری شده؟» شوخی می‌کرد و ما را دست می‌انداخت.
🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran
💠روز گذشته ۲۴ شهریور سالروز درگذشت مرحوم حاج #حسین_لرزاده بود.
وی حق بزرگی به گردن حوزه و علمای تهران دارد.
برخی از آثار معماری او در تهران:
#مسجد_لرزاده، مسجد سجاد، مسجد مهدیه، مسجد امام حسین، مسجد فخریه، مسجد زعیم، مسجد فرازنده، مسجد سپهسالار، مسجد انبار گندم، مسجد سنگی، مسجد عمار، خیابان سپاه؛ مسجد جاوید، مسجد حاج ابوالفتح، مسجد شیخ فضل الله نوری (یونس خان)، مسجد ارک، مسجد آشتیانی‌ها، مسجد چارسوق بزرگ، مسجد قائم(ع)
🔹بانی اصلی مسجد لرزاده آیت‌الله #شیخ_علی‌اکبر_برهان بود ولی باوجود اینکه اطرافیان قصد داشتند مسجد را به نام وی، «مسجد برهانیه» بگذارند، اما ایشان نپذیرفت و فرمود نام معمار مسجد یعنی حاج حسین لرزاده را بر آن بگذارند.
🕌https://eitaa.com/tarikh_hawzah_tehran