🌺 برای علاقمندان به #مباحث #اصولی ✅ #مراتب_امتثال 💠 امتثال داراي مراتب ذيل است: 1. امتثال علمي 2. امتثال ظني 3. امتثال احتمالي. امتثال علمي يا تفصيلي است و يا اجمالي. 💠 امتثال علمي تفصيلي: انجام متعلق تکليف با احراز متعلق تکليف بودن آن است. احراز از راه علم و يقين، اماره و يا اصل معتبر حاصل مي‌شود. 💠 امتثال علمي اجمالي: عبارت است از انجام تمامي اطراف علم اجمالي در شبهه وجوبيه مانند علم اجمالي به وجوب نماز ظهر يا نماز جمعه در روز جمعه و عمل به هر دو و يا ترک تمامي اطراف در شبهه تحريميه مانند علم اجمالي به غصبي بودن آب يکي از چند ظرف و اجتناب از همه آن‌ها. 💠 امتثال ظني: عمل به ظن غير معتبر است مانند خواندن نماز به سمت قبله ظني با امکان به دست آوردن علم به آن. 💠 امتثال احتمالي: انجام دادن يکي از اطراف علم اجمالي در شبهه وجوبيه مانند انجام نماز ظهر در مثال ياد شده و ترک يکي از آن‌ها در شبهه تحريميه مانند اجتناب از ظرفي از ظروف در مثال ياد شده مي‌باشد. 💠 با امکان امتثال علمي، امتثال ظني و احتمالي کفايت نمي‌کند، اما در کافي بودن امتثال اجمالي با امکان امتثال تفصيلي، اختلاف است. #ويکي_فقه #اصول #امتثال #تجري ⚜️براي مطالعه کامل مقاله بر روي لينک زير کليک کنيد👇 ▶️ http://wikifeqh.ir/امتثال 🆔 @wikifeqh_ir instagram.com/wikifeqh/ http://eitaa.com/joinchat/609681418C9a83e3fcdf

🌺🍃🌸🍃 🍃🌸🍃 🌸🍃 ♻️ راهنمای #مباحث کانال ویکی‌فقه: 🔹#اخلاقی 🔸#اصولی 🔹#تاریخی 🔸#تربیتی 🔹#حقوقی 🔸#رجالی 🔹#سیاسی 🔸#عرفانی 🔹#فقهی 🔸#فلسفی 🔹#قرآنی 🔸#کلامی 🔹#مهدویت 🔰 کانال ویکی‌فقه 🌸 🆔 @wikifeqh 🌺🍃🌸 🍃🌺🍃🌸🍃🌺

✍️ #مباحث| محورهای اختلاف مکتب اخباری و اصولی 🔸 عمده‌ترین محورهای اختلاف میان دو مکتب اخباری و اصولی عبارت است از: 🔺منابع استنباط در مکتب اخباری محدود به قرآن و سنّت است. 🔺در مکتب اخباری اشیاء یا حلال هستند یا حرام و یا مشتبه. 🔺اخباریان دستیابی به احکام شرعی را از راه ظن حرام می دانند. 🔺اجتهاد نزد اخباریان، حرام است. 🔺اخباریان تقلید را جایز نمی دانند. 🔺در مکتب اخباری تمامی احادیث کتب اربعه صحیح است. 🔺اخباریان احادیث را به دو قسم صحیح و ضعیف تقسیم می کنند. 📌 مطالعه کامل مقاله 👇 📚 wikifeqh.ir/اخباری 📎 #اصولی 📎 #اخباریان 📎 #اصولیان 🔘 #کانال_ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh

✍️ #مباحث | اقوال حجیت استصحاب 💠اصولیان در ملاک حجیت استصحاب بر سه نظرند: 1️⃣ اصول عملیه بودن استصحاب 🔹بیشتر دانشوران اصولی متأخر استصحاب را از اصول عملیه می‌دانند؛ یعنی آن را کاشف از حکم واقعی الهی ندانسته و تنها عمل به آن را از باب رفع تحیر و تردید مکلف می‌دانند. 🔸این گروه از اصولیون از جمله شیخ انصاری استصحاب را به «ابقاء ما کان» تعریف کرده‌اند، یعنی باقی گذاشتن آنچه بوده است. البته نه ابقای تکوینی و خارجی، بلکه ابقای اعتباری (حکم به بقا) و از آن‌جا که آوردن وصف (ما کان)، دلالت و اشعار به علیّت دارد، پس علت حکم به بقا، آن است که شئ قبلا ثبوت و تحقق داشته است، ازاین‌رو باقی گذاشتن حکم در زمان دوم بر اثر ماندن علت یا دلیل آن، استصحاب نیست. استصحاب در موردی است که حکم به بقا بر اثر ثبوت سابق (ما کان) باشد. 🔹در کفایه استصحاب چنین تعریف شده است: حکم کردن به بقای حکم یا موضوع دارای حکم در صورتی که بقا مشکوک باشد». 🔸از این تعریف برمی‌آید که استصحاب گاه در احکام جاری می‌شود؛ مانند استصحاب نجاست در آب کرّ متغیّری که تغیّر آن خود به خود زایل و به‌صورت اول باز گردد، و گاه در موضوع جاری می‌شود؛ مانند آن‌که عدالت کسی سابقاً معلوم بوده و اکنون شک در بقای آن داریم. البته استصحاب در هر موضوعی جاری نمی‌شود، بلکه باید موضوعی باشد که دارای اثر شرعی است. 2️⃣ اماره بودن استصحاب 🔹گروهی دیگر که استصحاب را از امارات برشمرده و حجیت آن را از باب ظن نوعی دانسته‌اند در تعریف استصحاب گفته‌اند: یقینی بودن حصول حکم یا وصفی در زمان سابق و مشکوک بودن آن در زمان بعدی. 3️⃣ ظنی بودن استصحاب 🔸گروه سوم استصحاب را از باب ظن شخصی معتبر دانسته آن را این‌گونه تعریف کرده‌اند: ظن به بقای حکمی که یقیناً در زمان سابق حاصل بوده و در زمان بعد مشکوک است. 📎 #اصولی 📎 #استصحاب 📎 #حجیت_استصحاب 📥 wikifeqh.ir/استصحاب_در_قرآن 🔘 #کانال_ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh

✍️ #مباحث | استصحاب نزد اهل سنت 🔹اهل سنت گرچه به مبانی استصحاب کمتر پرداخته‌اند؛ ولی در کلمات آنان نیز دو گونه تعریف یافت می‌شود، تعابیر برخی از آن‌ها با اصل عملی بودن سازگار است؛ مانند این تعریف: حکم به ثبوت یا نفی امری در زمان حاضر یا مستقبل به سبب ثبوت یا عدم آن در زمان گذشته، در صورتی که دلیلی بر تغییر وضعیت سابق در کار نباشد. 🔸تعابیر برخی دیگر از آنان با حجیّت استصحاب از باب ظن سازگاری دارد؛ مانند این تعبیر که آنچه ثابت بوده و از بین رفتن آن ظاهر نشده است گمان به بقای آن پیدا می‌شود. 📎 #اصولی 📎 #استصحاب 📎 #استصحاب_نزد_اهل‌سنت 📥 wikifeqh.ir/استصحاب_در_قرآن 🔘 #کانال_ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh

✍️ #مباحث | ارکان استصحاب استصحاب ارکانی دارد، از جمله: 1️⃣ یقین به حالت سابق؛ چه یقین وجدانی قطعی باشد و چه یقین تعبدی به واسطه اماره معتبر. 2️⃣ شک در بقای آن حالت؛ و این شک در برابر یقین است و معنایی گسترده دارد، بنابراین غیر از حالت شک، حالت ظن غیر معتبر و وهم را نیز شامل می‌شود. 3️⃣ اجتماع یقین و شک در زمان واحد، هرچند حدوث و نقطه شروع آن دو. 4️⃣ تعدّد زمان متیقن و مشکوک. 5️⃣ وحدت قضیه متیقن و مشکوک در موضوع و محمول، بنابراین اگر به عدالت زید در روز جمعه، یقین داشتیم و در روز شنبه در عدالت او شک کردیم اینجا جای استصحاب است؛ ولی اگر قضیه متیقن با مشکوک در موضوع یا در محمول مختلف شد دیگر جای استصحاب نیست، ازاین‌رو نمی‌توان در مثال مذکور عدالت را برای شخص دیگری غیر از زید یا وصف دیگری را برای زید در روز شنبه ثابت کرد. 6️⃣ فعلیت یقین و شک، بنابراین، شک و یقین تقدیری بنا به نظر برخی کافی‌نیست. 📎 #اصولی 📎 #استصحاب 📎 #ارکان_استصحاب 📥 wikifeqh.ir/استصحاب_در_قرآن 🔘 #کانال_ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh

✍️ #مباحث | ادله حجیّت استصحاب 💠اصولیان در اعتبار استصحاب اقوال گوناگونی دارند. 🔸کسانی که استصحاب را حجت می‌دانند به ادلّه گوناگونی استدلال کرده‌اند: 1️⃣ روایات (مهم‌ترین دلیل) 2️⃣ قرآن 3️⃣ عقل 4️⃣ بنای عقلا 5️⃣ اجماع 6️⃣ سیره متشرعه 7️⃣ استقراء 📎 #اصولی 📎 #استصحاب 📎 #ادله_حجیّت_استصحاب 📥 wikifeqh.ir/استصحاب_در_قرآن 🔘 #کانال_ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh

✍️ #مباحث | بررسی ادله قرآنی حجیّت استصحاب -1 🔸در آیاتی از سوره یونس، خداوند روش برخورد با شبهات مشرکان و اهل کتاب، درباره قرآن و اسلام و خدایان پنداری را به پیامبر‌اکرم (ص) تعلیم می‌دهد. 👈از جمله در آیه ۱۵ یونس، در پاسخ آنان که می‌گفتند: «ائتِ بِقُرءان غَیرِ هذا اَو‌ بَدِّلهُ» قرآن دیگری برای ما بیاور یا آیات تحریم فحشا و منکرات و مخالف شرک را تغییر‌بده» 🔹این درخواست مشرکان به این گونه توسط پیامبر (ص) رد شده است: من حق ندارم از پیش خود قرآن را تغییر دهم، زیرا امر قرآن مربوط به مشیّت خداست، نه مشیت من، و اگر خدا می‌خواست قرآن دیگری نازل کند و مشیتش به قرآن موجود تعلق نگرفته بود من این قرآن را برای شما نمی‌خواندم و خدا نیز شما را به این قرآن آگاه‌نمی‌کرد: «قُل لَو شاءَ اللّهُ ما تَلَوتُهُ عَلَیکُم ولا‌اَدرکُم‌بِه». 🔸سپس در ادامه می‌فرماید: «فَقَد لَبِثتُ فیکُم عُمُرًا مِن قَبلِهِ اَفَلا تَعقِلون» قطعاً پیش از (آوردن) آن، روزگاری در میان شما به سر برده‌ام. آیا فکر نمی‌کنید»؟ ✅برخی از این قسمت آیه حجیت استصحاب را استفاده کرده‌اند، زیرا خداوند به پیامبر می‌آموزد تا بگوید: من در دوران قبل از بعثت در میان شما زندگی کرده و‌ شما با من معاشرت داشته‌اید و مرا صادق و امین می‌دانستید، چگونه می‌شود که اکنون دروغ بگویم و خلاف واقعی را به خدا نسبت دهم، پس چرا تعقل نمی‌کنید و چنین درخواستی می‌کنید؟ 💢دلالت این آیه بر استصحاب چندان ظاهر نیست؛ زیرا دو رکن مهمّ استصحاب یقین سابق و شک لاحق است که هیچ‌یک در آیه لحاظ نشده، زیرا آیه نمی‌گوید شما که سابقه مرا می‌دانید پس چرا چنین درخواستی می‌کنید، بلکه می‌گوید: شما به سابقه من (صداقت و امانت) توجه داشته باشید و از آن غفلت نکنید (افلا تعقلون) و حالت غفلت نسبت به زمان سابق غیر از یقین سابق است. ‼️از سوی دیگر از این آیات نمی‌توان استفاده کرد که مشرکان در وضعیت پس از بعثت پیامبر و روحیه امانتداری آن حضرت شک داشته‌اند، بلکه درخواست مشرکان از آن حضرت صرفاً مطالبه تغییر متن قرآن بوده است و آنان مأیوس نبودند از این‌که خواست آن‌ها مقبول حضرت واقع شود؛ ولی پیامبر در جواب می‌فرماید: سابقه مرا در نظر داشته باشید و چنین درخواست خلافی را از من نخواهید که من اهل چنین کاری نیستم که قرآن را دگرگون و در وحی خیانت کنم. 📎 #اصولی 📎 #ادله_قرآنی 📎 #ادله_حجیّت_استصحاب 📥 wikifeqh.ir/استصحاب_در_قرآن 🔘 #کانال_ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh

✍️ #مباحث | بررسی ادله قرآنی حجیّت استصحاب -2 💠خداوند متعال می‌فرماید: «و ما یَتَّبِعُ اَکثَرُهُم اِلاّ ظَنًّا اِنَّ الظَّنَّ لا یُغنی مِنَ الحَقِّ شیًا» 💢گفته شده: اگر به قرینه مقابله با ظنّ، حق را به یقین، تفسیر کنیم معنای آیه چنین است که حق (یقین) با ظن (و به طریق اولی با شک) قابل نقض نیست. ✅می‌توان مفاد آیه را با روایات استصحاب نیز هماهنگ دانست، زیرا تعبیراتی همچون: «لیس ینبغی لک أن تنقض الیقین بالشک أبداً» یا «لا تنقض الیقین ابداً بالشک و لکن ینقضه بیقین آخر» در روایات آمده و همان‌گونه که اصولیان گفته‌اند، در این روایات شک به معنای اعم و خلاف یقین است و ازاین‌رو شامل هر دو حالت ظن به خلاف حالت سابق و شک می‌شود، بنابراین، مفاد آیه و روایات، چنین خواهد بود که ابداً سزاوار نیست یقین به وسیله‌ شک شکسته شود، بلکه یقین با یقین نقض‌ می‌شود. ❌مؤلف محترم بیان الاصول پس از آوردن این آیه، دلالت آن را بر استصحاب ناتمام دانسته است. 👈در وجه ضعف دلالت شاید بتوان گفت که حق به معنای واقع (حقیقت) است و بر فرض به معنای یقین باشد، ربطی به یقین سابق ندارد. 📎 #اصولی 📎 #ادله_قرآنی 📎 #ادله_حجیّت_استصحاب 📥 wikifeqh.ir/استصحاب_در_قرآن 🔘 #کانال_ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh

✍️ #مباحث | حجیت ظواهر قرآن 💢 امکان فهم مفاهیم قرآن ممکن است برخی دچار پندار باشند که به ظاهر آیات قرآن کریم نمی‌شود تمسک جست، چون ظاهرش آراسته، باطنش ژرف و اعماقش دست نیافتنی است و عوامل بازدارنده از تمسک به ظاهر آیات (از قبیل تخصیص، تقیید، نسخ، تاویل و...) هم بسیار است، ولی این مدعا با فرمان تدبر در آیات و تشویق بر تعمق در آن و استخراج گوهرهای تابناک آن ناسازگار است. 👈 افلا یتدبرون القرآن‌ ام علی قلوب اقفالها؛ آیا به آیات قرآن نمی‌اندیشید؟ یا (مگر) بر دل‌های شان قفل‌هایی نهاده شده است؟. [سوره محمد/آیه ۲۴] 👈 انا جعلناه قرآنا عربیا لعلکم تعقلون؛ که ما آن را فصیح و شیوا (و بدون ابهام) قرار دادیم تا شما (در آن) اندیشه کنید. [سوره زخرف/آیه ۳] 💢 ترغیب روایات بر تفکر در قرآن با ترغیب پیامبر (ص) که فرموده است در مواقع سرگردانی در درک امور، به قرآن بنگرید و احادیث مشتبه را بر آن عرضه کنید و نیز شیوه خاندان پیامبر (ع) در استنباط احکام از نصوص قرآن و به دست آوردن کلیدهای رمز و ظرافت‌های بیانی آن نیز در تضاد و ناسازگاری است. 💢 اختلاف اصلی در حجیت ظواهر ✅ نکته قابل توجه این است که اختلاف درباره حجیت ظواهر قرآن، تنها در مورد آیات الاحکام است که با حجم عظیمی از روایات درباره هر یک از آن آیات مواجه هستیم؛ زیرا اصول و ریشه‌های احکام، در آیات آمده است و فروع آن در احادیث وارده از معصومین (ع)، به طوری که حتی در آیات الاحکام یک مورد هم نیست مگر اینکه در روایات فراوانی درباره آن به ما رسیده است. ✅در خصوص این‌گونه آیات، اخباری‌ها (همانند فقهای اصولی) معتقدند که در مقام استنباط جایز نیست تنها به قرآن (بدون در نظر گرفتن روایات) بسنده شود و مصداق تمسک به ثقلین (کتاب و سنت) هم که از یک دیگر جدایی ناپذیرند، همین‌جاست. البته در مورد جواز مراجعه به دیگر آیات درباره فهم معارف دینی و حکم و آداب، سخت‌گیری چندانی ندارند مگر آنکه روایتی صحیح و صریح در آن مورد باشد که در این صورت باید مفاد آن در نظر گرفته شود (که شیوه معمول همه مفسران بر همین منوال است). 📎 #اصولی 📎 #ظواهر_قرآن 📎 #حجیت_ظواهر_قرآن 📥 wikifeqh.ir/حجیت_ظواهر_قرآن 🔰 کانال ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh

✍️ #مباحث | جمع عرفی 💢 جمع عرفی از اقسام جمع بین ادله و به معنای ایجاد سازگاری و رفع تنافی میان مدلول دو دلیل است، به گونه‌ای که عرف و عقلای عالم آن را پسندیده و در محاورات خود از آن بهره می‌گیرند، مانند این که دلیل عام بگوید: «اکرم العلما» و دلیل خاص بگوید: «لا تکرم العالم الفاسق»؛ در این صورت بین دو دلیل جمع می‌شود و عام ، بر خاص حمل می‌گردد و نتیجه جمع بین این دو، وجوب اکرام عالم غیر فاسق است. 🔸از این عنوان در اصول فقه، بحث تعادل و تراجیح سخن رفته است. 🔹بنابر آنچه معروف میان اصولیان است، در تعارض بین دو دلیل به مقتضاى قاعده «الجمع مهما امکن اولىٰ من الطرح» مرجع قواعد جمع عرفى است و در صورت عدم امکان جمع عرفى بین آن دو، به قواعد باب تعارض رجوع مى‌گردد. 🔸از موارد جمع عرفى تقدیم نص بر ظاهر یا اظهر بر ظاهر است. همچنین تقدیم خاص بر عام و مطلق بر مقید. 👈 موارد ذیل از مصادیق جمع عرفی محسوب می‌شود: 1️⃣ در جایی که یکی از دو دلیل، قرینه عرفی برای دلیل دیگر باشد، مانند: عام و خاص ، که نزد عرف، دلیل خاص، بر دلیل عام قرینه است و نیز مانند: مطلق و مقید ، نص و ظاهر ، اظهر و ظاهر ؛ 2️⃣ در جایی که یکی از دو دلیل و یا هر دو دارای قدر متیقن باشد، که در این صورت، هر کدام بر قدر متیقن آن حمل گردیده و از این طریق، تعارض رفع می‌شود. 3️⃣ در جایی که یکی از دو دلیل« حاکم » و دیگری « محکوم » و یا یکی از دو دلیل « وارد » و دیگری « مورود » باشد، که در این صورت، دلیل حاکم و دلیل وارد بر دیگری مقدم می‌شود؛ 4️⃣ در جایی که میان دو دلیل، نسبت عموم و خصوص من وجه باشد، ولی یکی از آن دو برای تحدید و بیان ضابطه و تعیین حد و مرز وارد شده باشد و دلیل دیگر در مقام تحدید نباشد، که در این صورت، ظهور عامی که در مقام تحدید وارد شده قوی تر است، مانند عموماتی که در باب اوزان و مقادیر وارد شده است. ✅ جمع عرفی را « جمع مقبول » نیز می‌گویند، چون این جمع نزد عرف پذیرفته شده است هم چنین به آن « جمع دلالتی » نیز گفته می‌شود، چون این جمع مربوط به دلالت دو دلیل است و ربطی به سند ندارد. 🌐 جهت مطالعه‌ی بیشتر، کلیک کنید. 📥 wikifeqh.ir/جمع_عرفی 📎 #اصولی 📎 #دلالت_ادله 📎 #جمع_عرفی 🔰 کانال ویکی‌فقه 🆔 @wikifeqh