. 1⃣ «وَ ما أَصابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ فَبِإِذْنِ اللَّهِ» اگر در جنگ با دشمن و یا در هر معرکه دیگری آسیب و مصیبتی به مومنان برسد، این گونه نیست که امور از دست خداوند بیرون شده باشد؛ همه اینها به اذن خداوند و مقدر شده در برنامه الهی است. @Yekaye

. 4⃣ «وَ ما أَصابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ فَبِإِذْنِ اللَّهِ» و آنچه روزی که دو گروه با هم رو در رو شدند به شما رسید، پس به اذن خدا بود؛ و واضح است که منظور از این اذن، اذن تکوینی است؛ نه اذن تشریعی. 💠نکته تخصصی #خداشناسی و #دین‌شناسی خداوند دو گونه اراده در عالم دارد؛ 🔺#اراده_تکوینی؛ که هر آنچه که در عالم رخ دهد به این اراده خداوند وابسته است؛ حتی شیطان هم هر عملی انجام می دهد از محدوده اراده تکوینی خداوند خارج نیست؛ 🔺و #اراده_تشریعی، یعنی آنچه خداوند بدان دستور داده است و انجام آن را از ما می‌خواهد. به همین ترتیب، اذن و اجازه دادن خداوند هم در همین دو معناست: هیچ واقعه‌ای در عالَم رخ نمی دهد مگر با اذن تکوینی خداوند؛ اما البته خداوند تشریعا اذن به گناه نداده است. مطابق با این دو اذن خداوند می توان از دو مفهوم «اختیار داشتن ما» و «حق داشتن ما» سخن گفت: 🔺خداوند به اذن تکوینی به ما اختیار داده است؛ 🔺و به اذن تشریعی به ما برای انجام کارهایی حق داده است؛ ⛔️پس اینکه خداوند به ما اختیار داده است، به این معنا نیست که در هر عرصه‌ای که #اختیار داریم، #حق هم داریم❗️ ❌خلط بین اذن تکوینی و اذن تشریعی، و نیز بین اختیار و حق، از مهمترین عرصه‌های سوءاستفاده افراد از نام خدا برای هوسرانی‌های خویش است. ⛔️نمونه بارزش این است که می‌گویند خداوند به من اختیار [= اذن تکوینی] داده است که چنین بکنم یا نکنم (مثلا خدا به من اختیار داده که نماز بخوانم یا نخوانم، یا به من اختیار داده که حجاب داشته باشم یا بی‌حجاب باشم، یا ...) پس حق دارم [اذن تشریعی]که نماز نخوانم، یا بی‌حجاب باشم، یا ...‼️ @Yekaye

. 6⃣ «لَمَّا أَصابَتْكُمْ مُصيبَةٌ ... هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ ... وَ ما أَصابَكُمْ ... فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَ لِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنينَ» این مصیبت را 🔹هم ناشی از خود مومنان دانست، 🔹هم به اذن خدا خواند و 🔹هم برای معلوم کردن مومنان؛ 🤔کارهای خداوند می‌تواند در آن واحد وجوه متعدد داشته باشد؛ و یک وجه به معنای نفی سایر وجوه نیست: مثلا اینکه واقعه‌ای از باب عقوبت و نتیجه اعمال خود افراد باشد بدین معنا نیست که خداوند در همان واقعه، قصد آزمایش و خالص کردن مومنان را ندارد. @Yekaye

838) 📖و لِيَعْلَمَ الَّذينَ نافَقُوا وَ قيلَ لَهُمْ تَعالَوْا قاتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ أَوِ ادْفَعُوا قالُوا لَوْ نَعْلَمُ قِتالاً لاَتَّبَعْناكُمْ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإيمانِ يَقُولُونَ بِأَفْواهِهِمْ ما لَيْسَ في قُلُوبِهِمْ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يَكْتُمُونَ 📖 💢ترجمه و برای اینکه معلوم دارد کسانی را که نفاق ورزیدند؛ و به آنان گفته شد بیایید در راه خدا مبارزه کنید یا [تجاوز دشمن را] دفع نمایید [= از حریم خود دفاع کنید]، گفتند: اگر جنگی را بدانیم [که رخ می‌دهد] ، بی‌شک از شما پیروی می‌کنیم؛ آنان در آن روز به کفر نزدیکترند تا به ایمان؛ به دهان‌های خویش چیزی می‌گویند که در دل‌هایشان نیست؛ و خداوند بدانچه پنهان می‌دارند آگاه‌تر است. سوره آل‌عمران (3) آیه 167 1397/7/17 29 محرم 1440 @YekAaye

@Yekaye

📜 شأن نزول در جریان جنگ احد، نظر پیامبر و عده‌ای از اهل مدینه – از جمله عبدالله بن ابَیّ این بود که در شهر بمانند و با دشمن بجنگند؛ اما اکثریت نظرشان این بود که از شهر بیرون روند و در بیرون شهر با دشمن مواجه شوند. پیامبر ص علیرغم نظر خود، نظر اکثریت را ترجیح داد و به سوی احد به راه افتاد. پس از اینکه بقیه هم به راه افتادند کسانی که نظرشان این بود که در شهر بمانند گفتند: پیامبر نظر اینان را پذیرفت و با ما مخالفت کرد و ما برمی‌گردیم. برخی از افراد مانند جابر بن عبدالله انصاری بر آنان اعتراض کردند و گفتند: پیامبر برای مبارزه با دشمنان خدا و دشمنان دین حرکت کرده، شما از همراهی با او سر باز می‌زنید؟ عبدالله بن ابی، که سردسته این افراد بود و همراه او حدود یک سوم جمعیت در حال برگشت بودند، گفت: ما می‌دانیم که جنگی رخ نخواهد داد؛ و اگر بدانیم که جنگی رخ می‌دهد حتما با شما همراهی می‌کنیم. در اینجا بود که آیه نازل شد که: «گفتند: اگر جنگی را بدانیم [که رخ می‌دهد] ، بی‌شک از شما پیروی می‌کنیم؛ آنان در آن روز به کفر نزدیکترند تا به ایمان» وی به کسانی که با او برگشته بودند گفت: او از دیگران اطاعت کرد و با ما مخالفت کرد، چه دلیلی دارد که برای او خودمان را به کشتن بدهیم؟! و اینان برگشتند و اصلا به احد نرسیدند. 📚تفسير القمي، ج1، ص122 ؛ شرح الأخبار في فضائل الأئمة الأطهار ع، ج1، ص267-268 ؛ الدر المنثور، ج2، ص94 @Yekaye

☀️1) از امام صادق ع روایتی درباره اینکه نه جبر درست و است و نه تفویض، بلکه «منزلت بین منزلتین» است، آمده که برای توضیح آن محتوا، پنج مطلب را لازم دانسته‌اند که یکی از آنها «سبب برانگیزاننده فاعل» می‌باشد. امام هادی ع در پاسخ نامه‌ای به مردم اهواز این روایت را مفصلا شرح داده‌‌اند که فرازهایی از آن قبلا گذشت. ایشان در توضیح «سبب برانگیزاننده فاعل» می‌فرمایند: و امّا «سبب برانگیزاننده فاعل»، همان نيّتی است که دعوت‌کننده انسان است به هر کاری؛ و مرکز ادراكىِ آن، قلب است؛ پس هر کس کاری انجام دهد و [ظاهرا] اهل دینی باشد ولی دلش بر انجام آن کار بسته نشده باشد، خداوند عملی را از او قبول نمی‌کند، مگر جایی که صدق نیت در کار باشد؛ و به همین جهت است که از سخن منافقان خبر داد و فرمود « به دهان‌های خویش چیزی می‌گویند که در دل‌هایشان نیست؛ و خداوند بدانچه پنهان می‌دارند آگاه‌تر است.» (آل‌عمران/167) سپس در مقام توبيخ مؤمنان بر پيامبرش نازل فرمود: «اى كسانى كه ايمان آوردهايد چرا مىگوييد آنچه را كه عمل نمىكنيد؟!» (صف/2) ، پس هر گاه شخصى سخنى گويد و بدان سخنش اعتقاد داشته باشد، نيّتش را وادار مىسازد تا با آشكار نمودن عمل [= عمل کردن بر اساس آن سخن] سخن خود را تصديق كند، و در صورتى كه بدان معتقد نشده باشد حقیقتش برایش آشكار نگردد، و [در طرف مقابل] خداوند صدق نيّت را پذیرفته است در جایی که عدم همراهی عمل با سخن، بدین دلیل باشد که چیزی که مانع از ابراز عمل شده باشد؛ چنانکه فرمود «مگر آن كس كه مجبور شود [كه حرفى خلاف ايمانش گويد] در حالى كه دلش به ايمان آرام است» (نحل/106) و نیز فرمود «خداوند شما را به سوگندهاى بيهودهتان بازخواست نمىكند» (بقره/225). در نتيجه قرآن و احاديث پيامبر ص راهنمائى نمودهاند كه قلب صاحب اختیار همه حواس است و تمام اعمال آنها را تصحيح مىكند، و آنچه را كه قلب تصحیح كند باطل نکند... 📚تحف العقول، ص460 و 473 https://eitaa.com/yekaye/3111

☀️2) از اهل بیت ع برخی از موعظه‌های خداوند به حضرت عیسی ع روایت شده است. در فرازی از یکی از اینها آمده که خداوند متعال فرمود: ای عیسی! تا کی چشم به راه باشم و از آنان با ملایمت [انجام کار خوب را] طلب نمایم در حالی که این مردم در غفلتند، سخنی از دهانهایشان بیرون می‌آید که دلهایشان آن را در خود ندارد؛ [با عمل خویش] متعرض عذاب من می‌شوند در حالی که به [ظاهر و زبان خویش] با [ادعای حرکت کردن در مسیر] قرب من به مومنان ابراز دوستی می‌کنند. 📚الكافي، ج8، ص134؛ الأمالي( للصدوق)، ص517 https://eitaa.com/yekaye/3113

. 1⃣ ) «وَ ما أَصابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعانِ ... لِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنينَ؛ وَ لِيَعْلَمَ الَّذينَ نافَقُوا» مصیبت‌هایی که در جنگها [و سایر وضعیت‌های دشوار] به جامعه اسلامی می‌رسد هم برای این است که مومنان حقیقی معلوم شوند و هم برای اینکه منافقان معلوم شوند. 📝نکته تخصصی #جامعه‌شناسی #نفاق در #جامعه_اسلامی دو مطلب در مورد جامعه دینی جزء واضحات است که کمتر با همدیگر مورد توجه قرار می‌گیرد: 🔻الف. منافق از کافر بدتر است. (إِنَّ الْمُنافِقينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّار؛ نساء/145) 🔻ب. منافق در جامعه و حکومت دینی – نه جامعه و حکومت کفر – پدید می‌آید. ♦️نتیجه: در جامعه و حکومت دینی انسانهایی پدید می‌آیند که از کافر بدترند❗️ پس آیا نباید جامعه و حکومت دینی تشکیل داد⁉️ قطعا از آن دو مقدمه این نتیجه درنمی‌آید. تشکیل جامعه و حکومت دینی برای این است که مسیر پیمودن سعادت برای اکثر افراد هموار شود و قطعا این ثمره بر تشکیل جامعه و حکومت دینی بار می‌شود که پیامبر اکرم ص به دستور خداوند جامعه و حکومت دینی تشکیل داد. اما نکته مهم این است که معنای اینکه «با تشکیل جامعه و حکومت دینی، مسیر پیمودن سعادت برای اکثر افراد هموار می‌شود» این نیست که «حتما در جامعه دینی همه بهتر از جامعه کفر هستند» خیر؛ بلکه در همین جامعه دینی منافقانی پدید می‌آیند که از کافران بدترند. و یکی از سنت‌ها و برنامه‌های خداوند برای جوامع دینی این است که آنها را به سختی‌ها و مصیبت‌ها مبتلا می‌گرداند تا در این میان منافقان شناسایی شوند؛ و این مطلبی است که بسیاری از آیات قرآن به صورت کلی بیان شده و در این آیه به صورت نشان دادن برخی از مصیبت‌هایی که دست منافق در جامعه دینی را برملا می‌کند. نکته مهم در این ماجرا این است که 💢برملا شدن دست منافق، لزوما به این معنا نیست که دیگر مردم از او پیروی نخواهند کرد💢 بلکه مساله این است که چقدر عموم مردم مومن شده باشند؛ چنانکه در همین جریان- چنانکه در «شأن نزول» آیه گذشت - با نزول آیه قرآن، دست منافق رو شد، اما همچنان بسیاری از مردم باز هم با این منافقان همراهی کردند و پیامبر را تنها گذاشتند‼️ (توضیح بیشتر در تدبر2 https://eitaa.com/yekaye/3116) @Yekaye

. 2⃣ «وَ ما أَصابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعانِ ... لِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنينَ؛ وَ لِيَعْلَمَ الَّذينَ نافَقُوا» آن مصیبتی که در هنگام جنگ به شما رسید برای این بود که هم مومنان حقیقی معلوم شوند و هم منافقان معلوم شوند. از اینکه عبارت «لیعلم» را دوباره تکرار کرد، و «الذین نافقوا» را مستقیما به «المؤمنین» عطف نکرد، آشکار می‌شود که معلوم شدن مومنان، لزوما به معنای معلوم شدن منافقان نیست و اینها دو ثمره مستقل برای مصیبت جنگ است❗️ 📝نکته تخصصی #جامعه‌شناسی #جامعه_دینی بعد از اینکه در آیه قبل، فرمود که هدف از این مصیت این بود که مومنان معلوم شوند، در این آیه افزود که هدف این بود که منافقان معلوم شوند. این نشان می‌دهد که معلوم شدن مومنان حقیقی، به این معنا نیست که بقیه که مومن حقیقی نیستند منافق‌اند❗️ در واقع، ⛔️این گونه نیست که مسلمانان به دو دسته تقسیم شوند و بس: مومن حقیقی و منافق، ⭕️بلکه اینها دو سر طیف هستند؛ و شاهد واضحش این است که در قرآن کریم موارد متعددی هست که از کسانی نام می‌برد که نه مومن حقیقی‌اند و نه منافق‼️ مثلا 🔻با اینکه می‌دانیم که منافقان بیماردل‌اند و اراجیف‌بافی می‌کنند، اما در آیه مربوط به مخالفان حجاب شرعی، از دو گروه بیماردلان و اراجیف‌بافان در عرض منافقان نام می‌برد (لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذينَ في قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدينَة ...؛ احزاب/60)؛ یعنی برخی هستند که دلشان بیمار شده و یا اراجیف‌بافی می کنند، اما هنوز به حد نفاق نرسیده‌اند 🔻و یا در آیه‌ای دیگر، از اینکه در میان مومنان مجاهدی که برای جهاد رفته‌اند عده‌ای هستند که بسیار گوششان به سخن منافقان است یاد می‌کند (وَ فيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ؛ توبه/47)؛ در حالی که می‌دانیم مومن حقیقی این گونه نیست که برنامه‌ریزی‌های زندگی اش را بر اساس سخن منافقان بنا کرد؛ و از طرف دیگر در آیات قبل از این تصریح کرده که منافقان اهل فرار از جبهه‌اند نه اینکه در زمره مجاهدان باشند. 🤔شاید بتوان گفت که خداوند می‌داند که مومن حقیقی و کامل شدن سخت است و از همه مسلمانان انتظار ندارد ایمانی در حد اولیاء الله داشته باشند؛ اما از آن سو نیز به اینکه «منافق نشوند» هم راضی نیست؛ بلکه انتظار دارد که نه‌تنها افراد منافق نباشند، بلکه منافقان را بشناسند و از اینکه در جامعه دینی ناخودآگاه از منافقان پیروی کنند برحذر باشند❗️ @Yekaye

. 3⃣ «وَ لِيَعْلَمَ الَّذينَ نافَقُوا وَ قيلَ لَهُمْ تَعالَوْا قاتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ أَوِ ادْفَعُوا قالُوا لَوْنَعْلَمُ قِتالاً لاَتَّبَعْناكُمْ» یکی از ویژگی‌های منافقان این است که از جبهه و جمگ با باطل فراری‌اند؛ نه‌تنها برای جهاد در راه خدا، بلکه حتی برای جهاد دفاعی هم بهانه‌تراشی می‌کنند. 💠تطبیق بر روز 🤔آیا کسانی که نه‌تنها حاضر نیستند به جهاد با داعش و مزدوران صهیونیستی بروند، بلکه مرتباً علیه مدافعان حریم اسلام و ایران موضع می‌گیرند و هزینه کردن و اعزام نیرو برای دفع داعش و امثالهم را تلف کردن اموال عمومی مردم وانمود می‌کنند، و مدعی‌اند اگر ما کاری به کار آنان نداشته باشیم تهدیدی علیه ما در کار نخواهد بود، مصداقی از همین منافقان نیستند؟⁉️ @Yekaye

✅ به خاطر کثرت احادیث و نکات ناظر به این آیه امروز نیز به بحث از همین آیه اختصاص خواهد داشت؛ ان شاءالله.

☀️3) از امام صادق ع روایتی طولانی درباره یقین و مراتب آن مطرح شده است. ایشان پس از اینکه توضیح می‌دهند مرتبه بالای یقین این است که انسان همه چیزش را از خدا ببیند می‌فرمایند: و کسی که یقینش ضعیف باشد به اسباب و علل چنگ می‌زند و خود را در این زمینه توجیه می‌کند و روال خود را بر پیروی از عادت‌ها و سخنان مردم که حقیقتی ندارد و تلاش در امر دنیا و جمع کردن و نگه داشتن آن قرار می‌دهد در حالی که به زبان اقرار دارد که هیچ منع و عطا کننده‌ای جز خداوند نیست و همانا به بنده چیزی نمی‌رسد مگر آنچه روزی او بوده و برایش مقدر گردیده و این گونه نیست که تلاش، روزیِ مقدر شده را کم و زیاد کند؛ در حالی که با عمل و قلب خویش منکر اینهاست؛ و خداوند می‌فرماید «به دهان‌های خویش چیزی می‌گویند که در دل‌هایشان نیست؛ و خداوند بدانچه پنهان می‌دارند آگاه‌تر است.» (آل عمران/167) و همانا از عطوفت خداوند نسبت به بندگانش این است که بدانان اذن داد برای کسب و کارهای مختلف در باب معیشت مادامی که از حدود خداوند تجاوز نکنند و واجبات او و سنت‌های پیامبرش را در تمامی حرکات خویش فروگذار ننمایند و از شاهراه توکل منحرف نشوند و در میدان حرص نایستند؛ اما هنگامی که اینها را فراموش کنند و برخلاف محدوده‌ای که آنچه برایشان معین کرده گام بردارند از هلاک‌شوندگانی خواهند بود که ثمره‌ای جز ادعاهای دروغین برداشت نمی‌کنند و هر کسب‌کننده‌ای که متوکل نباشد از کسب و کار خویش برای خود جز حرام و شبهه برداشت نمی‌کند ... 📚مصباح الشريعة، ص178 https://eitaa.com/yekaye/3125

☀️4) از امام صادق ع روایت شده است که: اگر بندگان حق را خوب بیان کنند و بدان عمل نمایند اما دلهایشان بر اینکه واقعا حق همین است معتقد نشده باشد، سودی نمی‌برند. 📚المحاسن، ج1، ص: 249 عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَوْ أَنَّ الْعِبَادَ وَصَفُوا الْحَقَّ وَ عَمِلُوا بِهِ وَ لَمْ يَعْقِدْ قُلُوبُهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ مَا انْتَفَعُوا. @Yekaye

. 6⃣ «وَ لِيَعْلَمَ الَّذينَ نافَقُوا ... هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإيمانِ» اغلب می‌پندارند منافق، ستون پنجم دشمن است که در میان ما رسوخ کرده است؛ اگرچه وجود چنین منافقانی در جامعه دینی نمی‌توان انکار کرد، اما مهمترین منافقانی که قرآن کریم در مورد آنها به جامعه ایمانی هشدار می‌دهد: «مسلمانانی هستند که در باطن خویش به کفر نزدیک‌تر شده‌اند، تا به ایمان» 📝تبیین ماهیت #نفاق 📝 📚(تلخیصی از کتاب «ایستاده در باد» ص88-96) تصور اولیه اغلب ما درباره منافقان، این است که منافقان در حقیقت دسته‌ای از کافران هستند که کفر خود را پنهان کرده و در میان صفوف مسلمانان قرار می‌گیرند؛ اما این تلقی درباره منافقان، دقیق نیست❗️ 🔹مثلا بسیاری از آیات مکی قرآن هم به موضوع نفاق و منافق اختصاص یافته است. اگر قرار بود منافقان همان کافران چهره‌پوشیده باشند، در مکه در حالی که مسلمانان در کمال ضعف و ناتوانی قرار دارند، به چه علت باید عده‌ای خود را در میان صفوف مسلمانان پنهان کنند⁉️ 🔹جالب‌تر اینکه در مدینه هم که پیامبر ص حکومت خود را تشکیل داده بود، آن قدرها که تصور می‌شود، چهره منافقان پنهان و پوشیده نبوده، بلکه به عکس، عده‌ای از افراد سرشناس مدینه رسماً به عنوان منافق خوانده می‌شدند❗️ 📖از نظر قرآن، انسان برای هر عملی که انجام می‌دهد یا بیّنه الهی دارد ویا اینکه بر اساس هوای نفس خود عمل می‌کند؛ و مراد از بینه، این است که انسان برای کاری که می‌کند، دلیل و توجیه معقولی داشته باشد و بداند که چرا آن کار را می‌کند و آن چه نسبتی با سعادت حقیقیِ او دارد. 📖از نظر قرآن، همان طور که زندگی فردی یک مسلمان باید بیّنه داشته باشد، زندگی اجتماعی او ، یعنی کلیه مناسبات و اعمالی که در ارتباط با دیگران انجام می‌دهد - نیز محتاج بیّنه است. ... با این حساب، هیچ عملی از اعمال بزرگ و کوچک ما نیست که به دین ربطی نداشته باشد و ما باید برای همه اعمال خود بیّنه دینی داشته باشیم. ... با مروری بر آیات نفاق چنین به نظر می‌رسد که نفاق پدیده‌ای است که از درون خود جامعه دینی به وجود آمده و درهمانجا ریشه دارد. منافقان ممکن است روزی در صف کافران هم قرار بگیرند، ولی در ابتدای امر مثل کافران نیستند که از آغاز در مقابل دعوت دینی، موضع مخالف گرفته باشند: 💢اگر مومنان به جای اینکه برای اعمالشان بیّنه دینی داشته باشند، بر اساس منافع شخصی یا گروهی و ... تصمیم گرفته و در واقع، از هوای نفس خود پیروی کنند، در معرض نفاق قرار می‌گیرند.💢 🔹در سوره نساء خداوند توضیح می‌دهد که منافقان «کسانی هستند که ابتدا ایمان آوردند، سپس کافر شدند، باز ایمان آوردند و باز کافر شدند و بالاخره کفر آنان فزونی گرفت» (نساء/137-138) 🔹 و سپس در سرزنش آنان می‌فرماید «آنان کافران را به جای مومنان به عنوان دوستان و یاران خود انتخاب می‌کنند و، آیا در نزد آنان عزت می‌جویند؟ در حالی که تمام عزت از آن خداست» (نساء/139) . 🤔 اگر قرار بود منافق همان کافر چهره‌پوشیده باشد، دیگر سرزنش به این شکل معنایی نداشت. 🔹قرآن می‌خواهد بگوید منافقان گروهی هستند که از درون خود مومنان سر برمی‌آورند و البته یکی از ویژگی‌های مهم آنها این است که دوستی‌هایشان به جای اینکه با مومنان باشد با کافران است؛ یعنی محور تصمیم‌گیری در ارتباطات و دوستی‌ها و روابط اجتماعی، ایمان و اعتقادشان نیست❗️ 🔹 سپس اوصاف دیگر آنان را کفر ورزیدن به آیات خدا و بی‌اعتنایی و استهزاء نسبت به تعالیم الهی و خدعه زدن به خدا! معرفی می‌کند. (نساء/139-142) و سرانجام می‌فرماید «سرگردان در میان مومنان و کافران‌اند، نه با اینان‌اند و نه با آنان» (نساء/143) یعنی تصریح می‌کند که منافقان را باید گروهی مستقل از کافران به شمار آورد؛ هرچند که شاید بالاخره در کنار کافران قرار گرفته و در زمره آنان محسوب شوند... ⭕️در مجموع به نظر می‌رسد اگر منافقان را مومنانی بدانیم که به دلایلی به کفار نزدیکتر شده‌اند، درست‌تر باشد تا اینکه آنها را کافرانی بدانیم که در صفوف مسلمانان رخنه کرده‌اند...⭕️ @Yekaye

. 8⃣ «قالُوا لَوْنَعْلَمُ قِتالاً لاَتَّبَعْناكُمْ؛ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإيمانِ ... وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يَكْتُمُونَ» ممکن است کسی در جامعه دینی و بین مومنان زندگی کند، اما به کفر نزدیکتر باشد تا به ایمان❗️ البته چنین کسی سعی می‌کند این کفر خود را مخفی کند، اما قرآن کریم به ما می‌آموزد از سخنان و موضع‌گیری‌هایشان این را تشخیص دهیم: مثلا از موضعگیری افراد در مساله جهاد در راه خدا و جهاد دفاعی، می‌توان به نفاق آنان پی برد؛ به قول برخی از مفسران، تا قبل از این سخن، بر اساس ظاهر احوالشان، به ایمان نزدیکتر بودند، اما همین که این سخن را گفتند پرده دریده شد و مومنان درباره آنان چیزی فهمیدند که قبلا نمی‌دانستند. 📚(مجمع البيان، ج2، ص878) اما چگونه از سخن آنان می‌شود به نفاق آنان پی برد؟ 🔖(تدبر بعدی https://eitaa.com/yekaye/3133) @Yekaye

. 9⃣ «قالُوا لَوْنَعْلَمُ قِتالاً لاَتَّبَعْناكُمْ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإيمانِ يَقُولُونَ بِأَفْواهِهِمْ ما لَيْسَ في قُلُوبِهِمْ» گفتند: اگر جنگی را بدانیم [که رخ می‌دهد] ، بی‌شک از شما پیروی می‌کنیم؛ آنان در آن روز به کفر نزدیکترند تا به ایمان؛ به دهان‌های خویش چیزی می‌گویند که در دل‌هایشان نیست. خداوند بلافاصله بعد از نقل قول سخن آنان، حکم کرد که آنان به کفر نزدیکترند، اما بلافاصله تاکید کرد که سخنشان با دلشان همراه نیست و در دل چیزی مخفی می‌دارند. 📝راه شناسایی #منافق 🔹از اینکه سخن آنان را نقل کرد و حکم به نفاق آنان داد، معلوم می‌شود که با بررسی سخن آنان می‌توان نفاق آنان را فهمید؛ و 🔹از اینکه فرمود «به دهان‌های خویش چیزی می‌گویند که در دل‌هایشان نیست» معلوم می‌شود که موضع‌گیریِ آنان، غیر از مفادِ مستقیمِ سخنشان است؛ در واقع، 🔸ابتدا خداوند موضع‌گیری آنان را از زبان خودشان بیان می‌کند، 🔸بعد این موضع‌گیری را تحلیل می‌کند تا مخاطب یاد بگیرد چگونه می‌توان از سخنان بهانه‌جویانه آنان به موضع باطل آنان، و از موضع باطل آنان، به نفاق آنان پی برد (تدبر3 https://eitaa.com/yekaye/3119) 🔸و بعد به پنهان‌کاری آنان اشاره می‌کند و تصریح می‌کند که شناخت موضع‌ آنان، غیر از مفادِ مستقیمِ سخنشان است. 💠ثمره #اجتماعی راه افشای منافق، از دل تحلیل عمیق کلام خود او می‌باشد. و اگر می‌خواهیم منافقان در جامعه نفوذ نداشته باشند، چاره‌ای جز ارتقای فهم و تحلیل عمومی (= بصیرت‌بخشی) نداریم: بصیرت دادن، غیر از اسم آوردن و انگ زدن است؛ 🤔بصیرت دادن، یعنی مفاد سخن کسی را تحلیل کردن و قضاوت را به مردم واگذار نمودن. @Yekaye

. 2⃣1⃣ «وَ لِيَعْلَمَ الَّذينَ نافَقُوا ... قالُوا لَوْنَعْلَمُ قِتالاً لاَتَّبَعْناكُمْ ... وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يَكْتُمُونَ» منافق هر حیله‌ای به کار ببندد، جای نگرانی نیست. خداوند می‌داند آنچه منافق در سر دارد، و اگر ما بر اساس وظیفه الهی خود عمل کنیم، حتما خداوند نقشه او را نقش بر آب خواهد کرد. 📜حکایت به شهید بهشتی گفتند: این اندازه علیه تو تهمت می‌زنند، چرا از خودت دفاع نمی‌کنی⁉️ گفت: قرآن می‌گوید « إِنَّ اللَّهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذينَ آمَنُوا» (حج/38). یعنی وظیفه من این است كه ایمان بیاورم، كار خدا این است كه از من دفاع كند. دعا كن من وظیفه خودم را خوب انجام بدهم. خدا كارش را خوب بلد است❗️ @Yekaye