📌 از چیستی تا چگونگی #علم_دینی 💢 گزارشی مبسوط از منظومه فکری استاد حجه الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمد حسن وکیلی در زمینه «#مبانی_علم_دینی» و «#منطق_تولید_علوم_انسانی_اسلامی». ⭕️ محورهای کلی: 🔻 تعریف «#دین»، «#علم» و «#علم_دینی» بر اساس «#منطق_تولید_تعاریف_اعتباری» 🔻 تبیین روش صحیح در کشف «#قلمرو_دین» بررسی مدعای «#طب_اسلامی» 🔻 پاسخ به شبهات مربوط به «#علم_دینی» 🔻 الزامات فقهی و اصولی «#تولید_علم_دینی» 🔻بررسی مراحل قدم به قدم (الگوریتم) جهت تولید «#مدل_علم_دینی» لینک کانال #علوم_انسانی_اسلامی ↙️↙️ 🆔 @olum_ensani_eslami

📌 #گفتار آخر : مبنای روش شناختی 💢 روش‌شناسی یا #مِتُدولوژی وسیله شناخت هر #علم است. روش‌شناسی در مفهوم مطلق خود به روش‌هایی گفته می‌شود که برای رسیدن به شناخت علمی از آن‌ها استفاده می‌شود و روش‌شناسی هر علم نیز روش‌های مناسب و پذیرفته آن علم برای شناخت هنجارها و قواعد آن است. ⭕️ #روش_شناسی_علم ، یکی از مسایل مهم فلسفه علم است. #فلسفه_علم ، مانند هر فلسفه مضاف به رشته علمی دانشی درجه دوم است و بر تئوری ها و نظریه ها و فرضیه های علمی ، چیزی نمی افزاید و تنها درباره آنها سخن می گوید. علامه جعفری ، فلسفه علم را دانشی می داند که به اصول موضوعه و مبادی علوم و شناخت نتایج کلی آنها می پردازد. لینک کانال #علوم_انسانی_اسلامی ↙️↙️ 🆔 @olum_ensani_eslami

📌 #مذهب_در_تلویزیون 💢 اغراق آمیز نیست اگر ادعا کنیم که برنامه های کنونی #مذهبی در #تلویزیون ما به صورتی که امروزه شاهد آن هستیم اگر #تأثیر_سوء بر روح و روان جوانان باقی نگذارد بدون شک فاقد كليه جنبه های #هنری و #روانی و آموزندگی و سازندگی بوده و هیچ اثری در تحکیم پیوندهای عاطفی و #تعهدات_مذهبی قشر جوان ندارد. برای ایجاد #هویت_مذهبی در جوانان باید مذهب را در کنار #هنر و #عرفان قرار داد و از عناصر سازنده و دل نشین هر يک بهره وافی برگرفت، هم چنان که برای تعمیق اندیشه و پرورش خلاقیت مذهبی در انسان نسل جدید لازم است مذهب را در کنار #علم و #فلسفه مورد تحلیل قرار دهیم جوان تشنه برابری و آزادی به این دلیل به راحتی مجذوب #فرهنگ_غرب می گردد که غرب را با تبلیغات وسیع منادی #آزادی می پندارد. ⭕️ طلوع ماهواره افول فرهنگ چه باید کرد؟ (ص ۱۹۹) لینک کانال #علوم_انسانی_اسلامی ↙️↙️ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

💢۱. چندی پس از آن‌که گفته شد مناسب است روز رحلت #علامه_مصباح به‌عنوان روز «علوم انسانیِ اسلامی» معرفی شود، تعدادی از «لیبرال‌های ایرانی» که مرداب‌نشینِ جبهۀ اصلاحات هستند، زبان به طعنه و ملامت گشودند و ادّعا کردند که در انبانِ معارف مصباح، کالایی نیست که بتوان بر اساس آن، وی را سرآمد و قلّۀ رهیافت «علوم انسانیِ اسلامی» شمرد و آنچه‌که از #مصباح بر جا مانده است، «#علم» نیست. ⭕️ ۲. البتّه گفتگو با این جماعتِ شکست‌خورده و حاشیه‌نشین، حاصلی ندارد، وگرنه باید گفت شما که بندبند وجودتان، برخاسته از «ترجمه» است و نسبت به «لیبرال‌دموکراسی»، حتّی یک سطر نیز افزوده ندارید و تمام هویّت‌تان، ریشه در روایت لیبرالی از عالَم تجدّد است، حقّ ندارید از «تولید علم» و «نظریه‌پردازی» و «اندیشه‌ورزی» سخن بگویید. مغز متفکّرِ شما در حلقۀ کیان، چیزی نداشت جز سلسله‌ای از «ترجمه‌گری‌های بی‌ارجاع». شما در برابر کرسی او زانو زدید، درحالی‌که او هرچه داشت، از #پوپر و #هیک و #هرش و #گادامر و ... بود. تنها هنرش، بومی‌سازیِ نظریه‌های عالَم تجدّد و ساخته‌وپرداخته‌کردن روایتِ به‌ظاهر اینجایی از آن نظریات بود. ⭕️ ۳. در حاشیۀ کنگرۀ بزرگداشت #علامه_مصباح، نشستی برگزار شد که در آن، جنبه‌های معطوف به #فلسفۀ_اجتماع و #فلسفۀ_تاریخ در تفکّر علامه مصباح ارائه شد. من در حاشیه و ذیلِ سخنان یکی از شاگردان گرانقدر ایشان، چه نکته‌ای را نگاشتم و به ایشان عرضه کردم. ایشان نیز پاسخ گفتند. این چند مسألۀ معرفتی را نقل می‌کنم تا لیبرال‌های ایرانی دریابند که «نکته‌های معرفتیِ حواشیِ تفکّرِ #علامه_مصباح»، هم غنی‌ و قوّی‌ است و هم خلّاقانه و بازاندیشانه، تا چه رسد به «متن». و امّا آن نکته‌ها: 🔻[الف]. «#فلسفۀ_اجتماع» و «#فلسفۀ_تاریخ»، از سنخ «فلسفه‌های مضاف» هستند. در فلسفه‌های مضاف نیز باید بر اساس چهارچوب روش‌شناختیِ فلسفه، تنها بر «دلیل عقلی» تکیه کرد و از استناد به «نقل دینی»، بر حذر بود. اگر چنین است، پس این دو قلمرو معرفتی، «تک‌روشی» هستند، درحالی‌که #مصباح در مباحث خویش، به نقل دینی نیز ارجاع داده است. حال یا باید گفت که ایشان وجود اصطلاح «فلسفه» را در فلسفه‌های مضاف، موجب «تقیّدِ روشی» قلمداد نمی‌کند، بلکه آن را بر «کلان‌نگری» حمل می‌کند، یا باید این‌گونه تحلیل کرد که استناد ایشان به نقل دینی، در مقام «تأیید بیرونی و ثانونی» است، نه «دلیل درونی و اوّلی». البتّه از نظر وی، درحالی‌که نقل دینی نمی‌تواند در قلمرو فلسفه‌های مضاف، از عهدۀ اثبات گزاره‌ها برآید، امّا در قلمرو پسافلسفۀ مضاف که علوم انسانی است، به‌قطع، نقش جدّی و تعیین‌کننده دارد و مولّد نظریه است. 🔻[ب]. #مصباح معتقد به وجودِ «#فرهنگ» به‌عنوان یک «ساختار اجتماعیِ» دارای «استقلالِ نسبی» از فرد و مرکّب از ارزش‌ها است. برخی از ارزش‌های فرهنگی، هم «منشأ انتزاعِ واقعی» دارند و اعتباریِ محض نیستند، ولی همۀ آنها یک «کلّیّت» را شکل می‌دهند که قدرتِ اثرگذاری بر فرد را دارد و معناده و افق‌ساز است. این جهت‌گیری، با «فردگراییِ محض»، تفاوت دارد؛ چنان‌که می‌توان گفت از نظر ایشان، هر چند فرهنگ، «امر عینی» نیست، امّا «امر خارجی» هست. نباید تصوّر کرد که قضایای خارجی، منحصر در قضایای عینی هستند. به‌بیان‌دیگر، فردباوریِ مصباح تا آنجا پیش نمی‌رود که به «انکار» فرهنگ بینجامد و یا آن را در برابر فرد، «منفعل» و «عاجز» تصویر کنند. او نوعی «رابطۀ دوسویه» و «نسبت متقابل» میان ساخت‌های اجتماعی و عاملیّت‌های انسانی برقرار می‌کند و این از موضع بینابینیِ وی در قلمرو «هستی‌شناسیِ اجتماعی» - و سپس تاریخی - حکایت می‌کند. 🔻 [ج]. #مصباح بر این باور است که «عقلانیّتِ معطوف به فهم دینی»، در مجموع خویش و به طور کلّی، وضعِ تاریخیِ تکاملی دارد و فهم علمای اسلامی نسبت به دین، رو به پیشرفت داشته است. افزون‌براین، ایشان معتقد است که «ابتلائات جامعۀ اسلامی» در یک روند تاریخی، «سیر تشدیدشونده» دارند و در حال «پیچیده‌شدن» هستند و ازاین‌رو، «امکان‌های کمالی» نیز در حال فزون‌تر شدن هستند. این قبیل شدن‌های برآمده از متن حرکت تاریخ، نشان‌گر آن است که ایشان به «سیر تکاملیِ تاریخ»، باور دارد؛ هرچند حقیقتِ این تکامل را به تاریخ نسبت نمی‌دهد و «اجزا» و «عناصر» را متّصف به حکم می‌کند. ازاین‌رو، به‌صورت عَرَضی و ثانوی می‌توان مجموعۀ این تحرّکاتِ تکاملی و فزاینده را در کنار یکدیگر نشاند و در مقام اعتبار، تاریخ را نیز برخوردار از شدنِ تکاملی قلمداد نمود. #سالگرد_مرحوم_مصباح_یزدی #فیلسوف_اجتماعی لینک کانال #علوم_انسانی_اسلامی ↙️↙️ 🆔 @olum_ensani_eslami

⭕️ معنای کنونی و مسلط از علم در نزد جهانیان و همچنین در جامعه خودمان، معنای پوزیتیویستی از علم است که متعلق به قرن بیستم اروپاست و اساساً علم را در #مفهومِ_تجربیِ آن درک می‌کند. همین معنای که از آن به science تعبیر می‌شود در فضای آموزشی کشور ما نیز مدتهاست که پذیرفته شده است. 🔻 مبتنی بر این معنای پوزیتیویستی و تجربی از علم، بسیاری از معارفِ شهودی، نقلی و مفهومیِ تجریدی نظیر علم فقه، مابعدالطبیعه و… از دایره علم بودن کنار گذاشته شده و صرفاً مجموعه‌ای از معارف(knowledge) و یا انسانیات در نظر گرفته می‌شود و اساساً همین معنای از علم است که تقسیمات و تمایزات دانشکده‌ها و رشته‌های آموزشی را رقم می‌زند. ⭕️بر خلاف تعریف #علم در #تمدن_غرب تعریف علم در جهان اسلام، جایگاهی برای تجربه ، معرفت عقلانی و شهود و وحی نیز در جایگاه خاص خودشان قرار داشته و هیچیک نفی نمی‌شود. لذا در این نگاه هم عقل تجربی، هم عقل تجریدی و هم نقلی که از طریق وحی آمده است تولید علم و معرفت می‌کنند.اساساً رابطه عقل و نقل در علوم جهان اسلام و هر جامعه و فرهنگی که دین در آن حضور داشته باشد یک رابطه جدی است که گفتگوها حول آن شکل می‌گیرد. در جهان اسلام که توحید و خداوند حضور دارد و مناسک دینی نقش فعال داشته و مسیر زندگی و فرهنگ را تقرب به خداوند می‌دانند، علم معنایی دارد که با این ارزش‌ها و امور تناسب دارد. ⭕️ فرهنگ و #تمدن_اسلامی با معنایی که علم در جهان اسلام داشته است هنگامی که با معنای پوزیتیویستیِ قرن نوزدهمی علم در جهان جدید مواجه شد، طبعاً دچار تعارض گشت و این تعارض در بسط خودش به بحران منجر شده و این بحران و چالش یا منجر به تغییر فرهنگِ پذیرنده می‌شود و یا اینکه معنای از علم را دستخوش تغییر و تعدیل می‌نماید. آن شکل می‌گیرد. لینک کانال #علوم_انسانی_اسلامی ↙️↙️ 🆔 @olum_ensani_eslami

❖ آیت الله سید علی خامنه ای و علوم انسانی اسلامی • آیت الله خامنه ای یکی از تربیت یافتگان مکتب علمی امام خمینی و علامه طباطبایی می‌باشند که ظرفیت بسیاری در اندیشه ایشان از حیث انتقادی و ایجابی در عرصه #علوم_انسانی نهفته است. • در اندیشه ایشان بازگشت به قرآن جایگاه ویژه ای دارد که برای تحول علوم انسانی و راه برون رفت از آسیب های فعلی رجوع به قرآن کریم و پاسخ‌یافتن برای مسائل گوناگون فکری، عملی، سیاسی و اجتماعی پیشنهاد داده می شود. • مقام معظم رهبری : «در برخی شاخه‌های علوم انسانی، سابقه چند صد سال مطالعه و نقادی در دنیا وجود دارد و پیش‌نیاز ورود به علوم انسانی و جدا کردن آن از ریشه‌های غیردینی یا ضد دینی و اتصال به منشأ قرآنی و وحیانی، تسلط کامل بر کارها و پیشرفت‌های انجام‌شده در جهان است.» • ایشان از آموزش علوم انسانی در دانشگاه ها که مبتنی بر فلسفه هایی هستند که مبانی هستی و معرفت شناختی متفاوتی دارند ابراز نگرانی کرده و فرموده است که این علوم نمی توانند با زیست بوم فرهنگی ایران اسلامی ارتباط برقرار نماید. • ولی در مقابل از غرب ستیزی افراطی نیز انتقاد می کنند و می فرمایند که لازم نیست همه‌ دستاوردهای علوم انسانی غربی را نفی کنیم ، بلکه روش صحیح در مواجهه با علوم انسانی غربی، «اقتباس و تسخیر» و به تعبیری «زبده‌گزینی» است. • از بیانات آیت الله خامنه ای استنباط می شود که تولید علوم انسانی، به علت شأن و کارویژه فکری و جهت دهندگی آن، که در ویژگی نرم افزار بودن این علوم مندرج است، واجد نقشی بی بدیل در شکل گیری #تمدن_نوین_اسلامی است. • در نظر آیت الله خامنه ای، هدف نهایی #انقلاب_اسلامی رسیدن به #تمدن_اسلامی در زنجیره‌ای منطقی و مستمر است که بر چهار رکن #دین، #عقلانیت، #علم و #اخلاق بنا شده است و برای تحقق آن بایستی پنج مرحله #انقلاب_اسلامی، #نظام_اسلامی، #دولت_اسلامی، #جامعه_اسلامی و #تمدن_اسلامی در مسیر تمدن سازی پشت سر گذاشته شوند. • بررسی بیانات آیت الله خامنه‌ای نشان می دهد که برای تحقق سه مرحله دولت، جامعه و تمدن اسلامی، پیمودن چهار گام لازم است که عبارتند از: تولید نظریه توسط حوزه علمیه؛ تولید علم توسط دانشگاه؛ کاربست در سطح خرد توسط گروه های خودجوش نخبگانی و گفتمان سازی که نهایتاً به تطبیق دولت و چارچوب های آن با چارچوب های دینی می‌انجامد؛ تفوق گفتمانی که منجر به ریل گذاری و تعیین مسیر حرکت می‌شود. • آثار تفسیری و سایر آثار ایشان ظرفیت عظیمی برای تحول علوم انسانی در خود نهفته ساخته اند که می توان با آزاد سازی این ظرفیت ها قدم موثری در امتداد اندیشه ایشان در عرصه #علوم_انسانی_اسلامی برداشت. • در مدرسه علوم انسانی اسلامی «آیه» در هشتمین سرفصل از دوره «ظرفیت سنجی نظام های فکری معاصر در تحول علوم انسانی» به مرور ظرفیت های اندیشه ای آیت الله سید علی خامنه ای خواهیم پرداخت. ▫️ هئیت تحریریه «آیه» ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#کوتاه_نوشت | #بازیابی_هویت • در علوم انسانی ما با سوژه انسان مواجه هستیم، اگر شما انسان را موجودی صرفا مادی بدانید و حیات او را محدود به این جهان؛ تعریف شما از اقتصاد، روانشناسی، حقوق و… بر این نگاه شکل می‌گیرد، اما اگر انسان را طبق انسان شناسی مکتب اسلام و اهل بیت«ع» موجودی ابدی بدانید، تعاریف ۱۸۰ درجه تفاوت خواهد کرد. • • • • #علم #انقلاب_فرهنگی #علم_مدرن #علوم_انسانی_اسلامی #علم_دینی ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b