امام جواد ع و سازمان وکالت
(قسمت دوم)
۶. عملکرد امام جواد ع در سازمان وکالت
۶.۱ معرفی وکلا و جایگاه آنها به شیعیان
امام جواد در ضن نامه ای که جهت نصب ابراهيم بن محمد همدانى به جاى يحيى بن ابى عمران (وكيل حضرت در قم) نگاشته بود، به ابراهيم فرموده بود كه نامه را تا زمانى كه يحيى در قيد حيات است باز نكند. ازاينرو، ابراهيم پس از درگذشت يحيى از وكالت خود باخبر شد. اين روايت، حكايت از آن دارد كه ائمه (عليهم السلام) آنچنان به استمرار فعاليت شبكه وكالت در نواحى شيعهنشين اهتمام داشتند كه حتى قبل از درگذشت وكيل يك ناحيه، جانشينش را تعيين كرده بودند. اما اينكه آن حضرت توصيه مىكنند نامه پيش از درگذشت وكيل پيشين گشوده نشود شايد براى تأمين امنيت بيشتر وكيل پيشين و وكيل جانشين بوده، زيرا تشكيلات وكالت به طور مخفيانه و غيرآشكار فعاليت مىكرد. گفتنى است ابراهيم بن محمد همدانى علاوه بر قم، در همدان نيز وكالت امام جواد (ع) را عهدهدار بوده كه البته معلوم نيست وكالت اين دو ناحيه را به طور همزمان عهدهدار بوده باشد.
بنا به نقل كشى، امام جواد (ع) طى نامهاى به ابراهيم، ضمن اعلام وصول اموال و وجوه ارسالى، و اينكه امام (ع) مقدارى دينار و لباس براى او فرستادهاند، به وى خبر دادند كه به شيعيان همدان، وكالت ابراهيم را اعلام كرده و ضمن دعوت به تبعيت از او، فرمودهاند كه در ناحيه همدان، وكيلى به جز او ندارند. و اينكه به وكلاى ديگر همچون نضر و ايوب نيز فرمودهاند كه برخلاف نظر ابراهيم عمل نكنند.
۶.۲ مقابله با وکلای منحرف
اين مقابله گاه به شكل صريح انجام مىشد و در مواردى، امامان معصوم (عليهم السلام) مقابله جدى و علنى با برخى از وكلاى خائن را به صلاح نديده و به معرفى چهره حقيقى آنها به معدودى از شيعيان اكتفا مىكردند. از نمونههاى مربوط به اين نوع برخورد، جريان «صالح بن محمد بن سهل همدانى» است. وى كه از وكلاى وقف در قم بود، در دوران وكالتش، ده هزار درهم از اموال متعلق به امام جواد (ع) را بدون اذن حضرت مصرف كرد. سپس به نزد آن جناب آمده و عرض كرد: «يابن رسول اللّه مرا درباره ده هزار درهم كه خرج كردهام، حلال كن!» حضرت نيز در پاسخ فرمودند: «حلال است!» ولى هنگامى كه وى از نزد حضرت خارج شد آن حضرت به ابراهيم بن هاشم كه در مجلس حضور داشت فرمودند: «برخى از اينان اموال و حقوق آل محمد (ص) و فقرا و مساكين و ابناء سبيل آنان را به ناحق مصرف كرده سپس نزد من آمده و طلب حلّيت مىكنند؛ آيا گمان مىكنى كه من در مواجهه با آنان مىگويم: حلال نمىكنم؟! به خدا قسم روز قيامت از اينان به سختى سؤال خواهد شد».
با توجه به فضاى خفقانآميز عصر عباسى و حساسيت دستگاه حكومتى نسبت به فعاليتهاى وكلا، امامان معصوم و وكلاى آنان، رعايت اصل نهانكارى و تقيه را در سرلوحه برنامههاى خود قرار داده بودند.
۶.۳ نظارت بر عملکرد وکلا
امام جواد (ع) با نظارت دقيق بر كار سازمان وكالت، موجب تقويت و گسترش آن در عصر خود شد. اين نظارت، دورترين نقاط در قلمرو سازمان وكالت را نيز در برمىگرفت؛ براى نمونه، آن جناب دو وكيل و نماينده سيار به نامهاى مسافر و ميمون به نواحى مركزى ايران، از جمله قم، ارسال فرمود تا ضمن تماس با وكيلهاى مقيم، وجوه شرعى جمع شده در نزد آنان را نيز اخذ و به نزد حضرت ببرند. زكريا بن آدم كه وكيل برجسته حضرت در قم بود، به علّت مشاهده اختلافى كه بين اين دو نماينده سيار بروز كرد از تحويل وجوه شرعى خوددارى نمود. اين امر موجب شد امام از طريق احمد بن محمد بن عيسى قمى پيامى به زكريا مبنى بر لزوم ارسال وجوه شرعى بفرستند.
۶.۴ تامین مالی وکیل
بنا به نقل كشى پس از آنكه ابراهيم بن محمد همدانى وكيل امام جواد (ع) در همدان، وجوه شرعى را نزد آن جناب ارسال نمود، آن حضرت مقدارى دينار و لباس براى او فرستاد و طى نامهاى به وى، ارسال دينارها و لباسها را نيز يادآور شد. اين نقل مىتواند بهطور ضمنى حاكى از وجود برنامهاى مشابه درباره ساير وكلاى ائمه (عليهم السلام) نيز باشد؛ يعنى پس از ارسال وجوه شرعى، مقدارى از آنها به خود وكيل بازگردانده مىشد. حال ممكن است اين وجه را، صله امام بدانيم و يا مزد وكالت وكيل به حساب آوريم. طبق نقل كلينى، ديگر وكيل امام جواد (ع) يعنى ابوعمرو حذّاء كه از تنگدستى نزد آن جناب شكوه مىكند، پس از آنكه محل وكالتش «باب كلتا» در بصره تعيين مىشود، به امر حضرت پانصد درهم مستمرى براى وى مقرّر مىگردد.
منبع:
مجموعه مقالات همایش سیره و زمانه امام جواد (ع) - جلد اول، مقاله امام جواد (ع) و سازمان وكالت، محمدرضا جبارى (صفحات 537 تا 593)
🌐 مطالعه مشروح مقاله
#سازمان_وکالت_در_عصر_ابن_الرضا_ع
#وقایع_اتفاقیه
#انسانیات
🔍 نشانی ما:
https://eitaa.com/Ensaniyaat
🖌 ارتباط با مدیر:
https://eitaa.com/m_khayatzadeh
فهرست مطالب کانال #انسانیات
طلیعه سخن
#وقایع_اتفاقیه
۱. وقایع انتخاباتیه (قسمت اول)
۲. امام جواد ع و سازمان وکالت (قسمت اول)
۳. امام جواد ع و سازمان وکالت (قسمت دوم)
۴. وقایع انتخاباتیه (قسمت دوم)
۵. وقایع انتخاباتیه (قسمت سوم)
۶. وقایع انتخاباتیه (قسمت چهارم)
۷. وقایع انتخاباتیه (قسمت پنجم)
۸. حسینیه انسانیات (فصل اول)
۹. حسینیه انسانیات (فصل دوم)
۱۰. حسینیه انسانیات (فصل سوم)
۱۱. زیارت از منظر فیلسوفان مسلمان
#کتیبه
۱. شهید مطهری (۱)
۲. شهید مطهری (۲)
#فیلسوف_الدوله
۱. ابن مقفع (قسمت اول)
۲. ابن مقفع (قسمت دوم)
۳. فارابی (قسمت اول تا ششم)
4. فردوسی (قسمت اول تا پنجم)
#مداد_الحکما
۱. کلیله و دمنه (بخش اول)
2. کلیله و دمنه (بخش دوم)
۳. کلیله و دمنه (بخش سوم)
۴. کلیله و دمنه (بخش چهارم)
۵. الادب الکبیر (بخش اول)
۶. الادب الکبیر (بخش دوم)
۷. الادب الکبیر (بخش سوم)
#پاتوق
۱. درنگی بر یک یادداشت
#پندانه
۱. گلستان سعدی ۱
۲. موعظت بازرگان
۳. گفتگوی کلیله و دمنه
۴. حق رعیت بر پادشاه
#مدرس
۱. درسنامه چیستی حکمت عملی (۱)
۲. درسنامه چیستی حکمت عملی (۲)
۳. درسنامه چیستی حکمت عملی (۳)
#مجالسات
۱. در محضر دکتر امامی جمعه
🔰 با کلیک بر روی هر عنوان به مطلب منتشر شده منتقل می شوید.
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
https://eitaa.com/joinchat/2587689759Ca4c467c7b2
May 11
وقایع انتخاباتیه (قسمت دوم)
جناب ارسطو در نامه ای سرگشاده خطاب به اعضای شورای نگهبان نکاتی را درباره تایید صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گوشزد کرد.
وی در این نامه یادآور شد: «پیش از این در کتاب سیاست نوشته بودم که معیار توزیع فرصت ها به صورت عادلانه، تناسب است؛ یعنی هر فرصتی تنها باید در اختیار کسی قرار گیرد که طبعا شایستگی و فضیلت متناسب با آن موقعیت را داشته باشد.»
وی افزود: «البته من برخلاف استادم افلاطون، با دموکراسی چندان مشکلی ندارم و معتقدم باید شهروندان در بیان عقاید خود آزاد باشند، اما این به معنای آن نیست که هر فردی برای هر منصبی مناسب است و می توان هر کسی را به هر کاری گمارد.»
این فیلسوف باستانی نوشت: «بر این اساس کار شما در بررسی صلاحیت داوطلبان را می ستایم؛ زیرا نمی توانم بپذیرم آنچه امروزه فیلسوفان سیاسی لیبرال معتقدند کاملا درست باشد؛ اینکه همه باید از فرصت برابر در همه موقعیت ها برخوردار باشند و هرکس بتواند در هر موقعیتی قرار بگیرد برای من پذیرفتنی نیست. بالاخره انسان ها طبعا با یکدیگر متفاوت آفریده شده اند و هر یک شایستگی هایی دارند که ایشان را تنها برای موقعیت های خاصی دارای صلاحیت می کند؛ مثلا نمی شود کسی که از لحاظ روحی و بدنی مناسب نویسندگی است، خلبان شود.»
ایشان در ادامه بر اهمیت جایگاه شورای نگهبان تاکید کرده و افزودند: «ریاست جمهوری جایگاهی است که برای ایجاد، گسترش و حفظ فضائل عقلی و خلقی در جامعه پدید آمده است؛ پس کسانی را تایید کنید که توانایی و شایستگی این کار را داشته باشند.»
#ارسطو
#شورای_نگهبان
🔎 #إنسانيات
@Ensaniyaat
#پی_نوشت
مستند نامه خیالی ارسطو به اعضای شورای نگهبان به قرار زیر است:
«می توان ادعا کرد مناصب و احترامات حکومت باید بر پایه تبعیض توزیع شود. بدین معنی که کسانی به این مناصب و احترامات برسند که در یک خصلت نیکو برتر از دیگران باشند؛ اگرچه در همه خصال و خصایص دیگر برابر و همانند آنان به شمار آیند.» (سیاست ارسطو، کتاب ۳، فصل ۷، ص۱۳۲، ۱۲۸۳ب)
«اگر یک خاندان یا یک تن در فضایل از دیگران برتر باشند، چنانکه هیچکس با ایشان برابری نتواند کرد، بی گمان آن خاندان یا آن تن را باید به شهریاری برگزید و در همه کارها حق حاکمیت بخشید.» (سیاست ارسطو، کتاب ۳، فصل ۱۱، ص۱۵۳، ۱۲۸۸الف)
🔎 #إنسانيات
@Ensaniyaat
«پاتوق»، انعکاس صدای مخاطبان إنسانيات است. در ادامه، اولین مطلب از این بخش تقدیم حضورتان می شود.
#إنسانیات
#صدای_شما
🔍 نشانی ما:
https://eitaa.com/Ensaniyaat
درنگی بر یک یادداشت:
🖊 به قلم: حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد صادق علیپور
(پژوهشگر وابستۀ موسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران)
در مصاحبه خیالی با فارابی دربارۀ انتخابات، نکته ای محل درنگ است:
🔹 و آن اینکه فارابی در کتاب آراء اهل مدینه فاضله، هجده ویژگی برای رییس مدینه ذکر می کند که از این بین، دوازده ویژگی، ویژگی ارادی است و شش ویژگی طبیعی.
🔹این در حالی است که وی در کتابهایی مانند تحصیل السعاده، کتاب المله و فصول المدنی تنها به برخی از این ویژگی ها اشاره می کند. همین امر باعث شده برخی فارابی پژوهان متون او را دچار ابهام بدانند:
🟢 برای مثال، دکتر داوری در کتاب فارابی فیلسوف فرهنگ ص 159 چنین می نویسد: (فارابی در کتاب «آراء اهل المدینة الفاضلة» دوازده خصلت برای رییس مدینه فاضله تشخیص می دهد و در «فصول المدنی» به شش صفت اکتفا می کند.
🟢 اما در «تحصیل السعادة» به طور کلی شرایطی را از قول افلاطون ذکر می کند که در کتاب «سیاست نامه» آورده است) و در ادامه شرایط دوازده گانه رییس اول را بر می شمارد. همچنین در ص162 می آورد: (اما با کمال تعجب می بینیم که فارابی در «فصول المدنی» از این نظر عدول می کند و شرایط رییس اول را به شش صفت تقلیل می دهد). دکتر داوری در کتاب فارابی نیز ص 174 نیز عباراتی با این مضمون می آورد.
🟢 همچنین خانم دکتر فرناز ناظرزاده کرمانی نیز در کتاب اصول و مبادی فلسفه سیاسی فاربی ص271 می گوید: ( فارابی برای رییس اول بنیانگذار مدینه دوازده خصلت برمی شمارد. برای جانشینان رییس فقط شش شرط نخست را یعنی: 1. سلامت ونیروی جسمانی، 2. عمق و وسعت نظر، 3. حافظه قوی،4. قدرت درک روابط علی و معلولی در پدیدهها، 5. قدرت بیان و احاطه و نفوذ کلام، 6. عشق به یادگیری و استقامت در برابر مرارتهای آن لازم می شمارد. و بر این شروط شش گانه شش شرط دیگر می افزاید...).
🔹 به نظر می رسد فصل بندی غیر دقیق کتاب آراء اهل المدینة الفاضلة سبب برداشت اشتباه نویسندگان مذکور شده است؛ چرا که در این کتاب، فصل بیست و هشتم به خصوصیات و ویژگی های رییس مدینه فاضله اختصاص دارد و انتظار می رود در ذیل این عنوان از اولین ویژگی رییس اول آغاز و به ترتیب همه آن ها ذکر شود این درحالی است که چنین امری رخ نداده و تنها بخشی از ویژگی ها در این بخش آمده است. این امر سبب غفلت از ویژگی های اساسی که در سطرهای پایانی فصل پیشین آمده، شده است.
👈 برای مطالعۀ بیشتر مراجعه شود به: مقاله فلسفه امامت در اندیشه فارابی
🔎 #إنسانيات
@Ensaniyaat