﷽؛
#وضوی‌شیعه خلاف #دستورقرآن !
📝 پرسش : چرا #شیعه در #وضو بر خلاف #قرآن دستهایش را از #آرنج می‌شوید، در حالی #قرآن می‌گوید :
« فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِق
#صورت و #دستهایتان را تا #آرنج بشویید »؟!
📖 پاسخ اجمالی :
كلمه #الى در # إِلَى‌الْمَرافِقِ تنها براى بيان #حدشستن است نه #كيفيت‌شستن و #آیه‌شریفه درباره اينكه #دستها از کدام جهت شسته شوند #ساكت است . دلیل #شيعیان در #شستندستها از #مرفق ، روايات #اهل‌بيت است که طبق #حدیث‌ثقلین باید از آنها اطاعت کرد و آنها در روایات فراوانی بر #شستندستها از #بالا به #پایین تصریح کرده‌اند.
📖 پاسخ تفصیلی :
در #آيه6سوره‌مائده می‌خوانیم :
« يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ
اى كسانى كه #ايمان آورده‌ايد هنگامى كه براى #نماز برمى‌خيزيد ، #صورتها و #دست‌هايتان را تا #مرفق بشوييد و چيزى از #سر و #پاهايتان را #مسح كنيد ».
در اینکه منظور از #إِلَى‌الْمَرافِقِ » چیست و #کیفیتشستندستها در #وضو چگونه باید باشد بین #شیعه و #اهل‌سنت اختلاف است . #شیعه می‌گوید: #شستندستها واجب است از #بالا به #پایین انجام شود ، ولی #اهل‌سنت #شستندستها از #آرنج تا #سرانگشتان را به هر کیفیتی صحیح می‌دانند.(1)
در ابتدا ممکن است چنین تصوّر شود که تعبیر #إِلَى‌الْمَرافِقِ با دیدگاه #شیعه که معتقد است باید از #آرنج شسته شود منافات دارد ، زیرا معنی آیه #تامرفق است نه #ازمرفق .
اما با کمی تأمل در #آیه و استعانت از #روایات به خوبی می‌توان فهمید که اين آيه تنها درصدد بیان #حدّشستن‌دست در #وضو که #تاآرنج است می‌باشد و به این نکته که از کجا شروع به #شستن شود اشاره‌ای ندارد.
#مرافق جمع #مرفق و به معناى #آرنج است ؛ چون هنگامى که گفته شود #دست را بشوئيد ممكن است به ذهن چنين برسد كه #دستها را تا #مچ بشوئيد زيرا غالبا اين مقدار شسته مي‌شود ، براى رفع اين توهم مى‌فرمايد : #تاآرنج‌بشوئيد ؛ #إِلَى‌الْمَرافِقِ . با اين توضيح روشن مى‌شود كلمه #الى در آيه فوق قید #دستها می‌باشد و تنها براى بيان #حدشستن است نه #كيفيت‌شستن كه بعضى توهم كرده‌اند و چنين پنداشته‌اند كه منظور #آيه این است که: بايد #دستها را از #سرانگشتان به طرف #آرنج بشوئيد ( آن چنان كه در ميان جمعى از #اهل‌تسنن رائج است ) . اين درست به آن مى‌ماند كه انسان به كارگرى سفارش مى‌كند #ديواراطاق را از #كف تا #يك‌متر رنگ كند . بديهى است منظور اين نيست كه #ديوار از #پائين به #بالا رنگ شود بلكه منظور اين است كه اين مقدار بايد #رنگ شود نه #بيشتر و نه #كمتر .(2)
حتی بر فرضِ اینکه #الی قیدِ #شستن باشد چنین نیست که انتهاى شستن را برساند بلکه احتمال دارد به معناى #با باشد یعنی #الى به معناى #مَعَ باشد. یعنى #دستها را همراه با #آرنج بشویید.(3) اینگونه کاربردهاى لفظى در قرآن و ادبیات عرب نیز وجود دارد.(4) در عرف نیز چنین است که وقتى گفته مى شود فلانى #ولایت‌کوفه تا #بصره را برعهده دارد یعنى با #بصره . چنین تعبیراتى در اشعار عرب هم به کار رفته است.(5)
بنابراين #آیه‌شریفه از اينكه از #مرفق شسته شود يا بالعكس #ساكت است و اگر فقط از #آیه می‌خواستیم حکم #شستندستها را بدست آوریم می‌گفتیم : هر دو #جايز است. اما اینکه #شيعه مي‌گويد : بايد در #وضو از #مرفق به #پائين شسته شود دليل شان #روايات‌اهل‌بيت است، نه #آيه‌فوق .
#اهل‌سنت نيز كه از #پائين به #بالا مي‌شويند در اين عمل به #آيه استناد نمي‌كنند ، بلكه از امثال #ابوهريره و #عثمان روايت مي‌كنند.(6)
حتی درر روایتی که #بخاری از #ابن‌عباس نقل می‌کند آمده است:
« أَخْذُ غُرْفَةً مِنْ مَاءٍ فَغَسَلَ بِهَا يَدَهُ الْيُمْنَى ثُمَّ أَخَذَ غُرْفَةً مِنْ مَاءٍ فَغَسَلَ بِهَا يَدَهُ الْيُسْرَى...(7)
مقداری آب برداشته و با آن #دست‌راست را می‌شوید سپس مقداری آب برداشته و با آن #دست‌چپ را می‌شوید ».
در این روایت هرگز بیان نشده که #دستها از #پایین به #بالا شسته شود یا برعکس اما همان طور که در غیر وضو وقتی عضوی از بدن می‌خواهد شسته شود آب بر روی آن عضو ریخته می شود و با دست به تمام سطح عضو هدایت می شود برای شستن دستها در وضو نیز آب از بالا ریخته شده و با دست دیگر به تمام سطح دست هدایت می‌شود.
#کیفیتشستندستها در روایات #اهل‌بیت
با توجه به اینکه روایات زیادی از #پیامبر مبنی بر پیروی از #اهل‌بیت ذکر شده است، مانند #حدیث‌ثقلین و #حدیث‌سفینه و ...، در مورد #وضوی‌شیعه نیز که طبق #روایات‌اهل‌بیت می‌باشد ، هرگز ایرادی بر شیعه وارد نخواهد شد ؛ زیرا روایات زیادی از #اهل‌بیت در این باره نقل شده و در آن به #کیفیتشستندستها در #وضو تصریح شده است ، به عنوان نمونه :
👇👇👇
👆👆👆
#امام‌باقر علیه‌السلام کیفیت #شستندستها را در #وضوی‌پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله ، اینگونه توصیف کرده و می‌فرماید :
« غَمَسَ يَدَهُ الْيُسْرَى فَغَرَفَ بِهَا مِلْأَهَا ثُمَّ وَضَعَهُ عَلَى مِرْفَقِهِ الْيُمْنَى فَأَمَرَّ كَفَّهُ عَلَى سَاعِدِهِ حَتَّى جَرَى الْمَاءُ عَلَى أَطْرَافِ أَصَابِعِهِ ثُمَّ غَرَفَ بِيَمِينِهِ مِلْأَهَا فَوَضَعَهُ عَلَى مِرْفَقِهِ الْأَيْسَرِ فَأَمَرَّ كَفَّهُ عَلَى سَاعِدِهِ حَتَّى جَرَى الْمَاءُ عَلَى أَطْرَافِ أَصَابِعِه (8)
#دست‌چپ خود را در #آب فرو برد و يك كف پر آب برگرفت و بر #آرنج‌دست‌راست نهاد و كف دست خويش را بر آن كشيد تا اينكه آب از #آرنج تا #سرانگشتاندستراست همه را كاملا فرا گرفت ، آنگاه #دست‌راست را در آب برده و كفى پر كرد و بر #آرنج‌دست‌چپ نهاد و چنان كف خود را بر آن كشيد كه آب تا #سرانگشتان جارى شد » .
از #امام‌صادق علیه‌السلام نیز درباره #آیه‌وضوء و #کیفیتشستندستها سؤال شد و ایشان در پاسخ فرمودند :
« هِيَ «فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ مِنَ الْمَرَافِقِ » ثُمَّ أَمَرَّ يَدَهُ مِنْ مِرْفَقِهِ إِلَى أَصَابِعِهِ (9)
آن این است که #صورت و #دست‌هايتان را تا #مرفق بشوييد ، سپس دست خود را از آرنج تا انگشتان کشید » .
با این #توضیحات روشن می‌شود که #شیعه هرگز مخالف #قرآن و #سنت عمل نکرده است . حتی #اهل‌سنت هم نگفته‌اند كه اگر كسى از #مرفق بشويد #وضوى‌اوباطل است و #شروع از #پائين در #مذهب‌اهل‌سنت #مستحبّ است نه #واجب كه عكس آن مبطل باشد .(10) حتی #ابن‌حزم قائل شدن به #وجوب‌شستن از #پایین را #فاسد دانسته است چراکه هیچ #نصی به این مسأله اشاره نکرده است .(11)
در پایان لازم به ذکر است که اگر مخالفتی با #قرآن در مسأله #وضو صورت گرفته باشد از طرف# اهل‌سنت بوده ؛ چرا که آنها که بر خلاف #آیه‌وضو ، پاهای خود را می‌شویند بی آنکه دلیل شرعی صحیحی برای این کار وجود داشته باشد . قرار گرفتن #أرجُلَكُم در كنار #رُؤُسكُمْ در آیه مورد بحث گواه بر اين است كه #پاها نيز بايد مسح شوند نه اينكه آن را بشويند و اگر ملاحظه مى‌كنيم #أرجُلَكُم» بفتح لام قرائت شده به خاطر آن است كه عطف بر محل #بِرُؤُسِكُمْ است نه عطف بر #وُجوهَكُم .(12)
#پی‌نوشت
(1). الفقه علی المذاهب الخمسة، مغنیه، محمد جواد، دارالتیار الجدید/ دار الجواد، بیروت، 1421هـ ق، چاپ دهم، ج 1، ص 36 – 38.
(2). تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1374 هـ ش، چاپ سى و دوم، ج 4، ص 286.
(3). تحفة الفقهاء، علاء الدين السمرقندي، دار الكتب العلمية، بيروت، 1405 - 1984م، چاپ اول، ج 1، ص 9.
(4). مثل آیه 2 سوره نساء: «وَلا تَأْکُلُوا أَمْوالَهُمْ إِلى أَمْوالِکُمْ» که به معناى مَعَ است، یعنى اموال آنان را با اموال خود نخورید، یا آیه 52 آل عمران «مَنْ أَنْصارِی إِلَى اللهِ» که به معناى مع الله است. ر.ک: الكشف و البيان (تفسير الثعلبي)، أبو إسحاق أحمد بن محمد بن إبراهيم الثعلبي، دار إحياء التراث العربي، بيروت، 1422هـ ق-2002 م، چاپ اول، ج 4، ص 26.
(5). سیماى عقاید شیعه، آیت الله جعفر سبحانی، مترجم: جواد محدثی، نشر مشعر، چاپ دارالحدیث، بهار 1386هـ ش، ص 357.
(6). سنن ابی داود، أبو داود سليمان بن الأشعث السجستاني، دار الكتاب العربي، بيروت، ج 1، ص 39، ح 106؛ قاموس قرآن، قرشى بنايى، على اكبر، دار الكتب الاسلامية، تهران، 1412هـ ق، چاپ ششم، ج 3، ص 111.
(7). صحیح بخاری، محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري، دار ابن كثير، بيروت، 1407 – 1987م، چاپ دوم، ج 1، ص 65، ح 140.
(8). من لا يحضره الفقيه، ابن بابويه، محمد بن على، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم، 1413 هـ ق، چاپ دوم، ج 1، ص 36.
(9). الكافي، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، دار الكتب الإسلامية، تهران، 1407 هـ ق، چاپ چهارم، ج 3، ص 28.
(10). الفقه علی المذاهب الخمسة، همان؛ قاموس قرآن، همان، ج 3، ص 112.
(11). الإحكام في أصول الأحكام، علي بن أحمد بن حزم الأندلسي، دار الحديث، القاهرة، 1404هـ ق، چاپ اول، ج 7، ص 405.
(12). شك نيست كه در ميان «وجوهكم» و «ارجلكم» فاصله نسبتا بسيار است و لذا عطف بر آن بعيد به نظر مى رسد، به علاوه جمع كثيرى از قراء نيز «ارجلكم» را با كسره خوانده اند؛ ر.ک: تفسير نمونه، همان، ج 4، ص 287.
#أَللّهُمَّ صَلِّ عَلی #مُحَمَّدٍ وَ #آلِمُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ
┈┉┅━❀💌❀━┅┉┈
@Javanmardi_langarudi
🌐 کارشناس احکام و مسائل شرعی حجت الاسلام والمسلمین سید شمس الدین جوانمردی لنگرودی 🌐