یک نکته‌ات بگویم! الزاماً: به‌اجبار، به‌ضرورت، به‌ناچار لزوماً: برحسب لزوم، فقط، همیشه ✅ بنویسیم: پایین بودنِ تیراژِ کتاب‌ لزوماً عیب نیست. ⛔ ننویسیم: پایین بودنِ تیراژِ کتاب‌ *الزاماً عیب نیست. ✅ بنویسیم: ترمز اضطراری خودرو لزوماً مطمئن نیست. ⛔ ننویسیم: ترمز اضطراری خودرو *الزاماً مطمئن نیست. ✅ بنویسیم: آنچه قرارداد را به‌وجود می‌آورد لزوماً امضا نیست، بلکه قصد انشا است. ⛔ ننویسیم: آنچه قرارداد را به‌وجود می‌آورد *الزاماً امضا نیست، بلکه قصد انشا است. #واژه‌شناسی #ویرایش_زبانی ۱۴۰‌۲/۰‌‌۴‌/‌۲‌۴‌ سید محمد بصام @Matnook_com

ویراسته: چه دنیای بی‌رحمی! تو می‌خوای مواد غذاییِ تو یخچال‌و از سرما نجات بدی، ولی بهت انگ پرخوری می‌زنن. یک نکته‌ات بگویم! هر فارسی‌زبانی اولین «تو» را /‌to/ و دومی را /‌t‌u‌/ می‌خواند، چون بافت زبانی کاملاً ابهام‌زداست. پس در گفتاری‌نویسی ننویسیم «توو» و نگران نباشیم. #املا_رسم‌الخط #گفتاری‌نویسی ۱۴۰‌۲/۰‌‌۴‌/‌۲‌‌۶‌ سید محمد بصام @Matnook_com

بخشی از کارگاه‌های ویرایش مؤسسۀ متنوک مدرس: سید محمد بصام دو نکته دربارۀ «کسرۀ خفیف» که شاید ندانید! ویژگی واژه‌های کسره‌خفیف‌دار چیست؟ فاصله‌گذاری آن‌ها چگونه است؟ #دستورزبان #فاصله‌گذاری ۱۴۰‌۲/۰‌‌۴‌/‌۲‌‌‌۷‌ سید محمد بصام @Matnook_com

غزلی زیبا از سیمین بهبهانی به‌مناسبت ۲۸ تیرماه، زادروز وی گفتی که می‌بوسم تو را، گفتم تمنا می‌کنم گفتی اگر بیند کسی، گفتم که حاشا می‌کنم گفتی ز بخت بد اگر ناگه رقیب آید ز در گفتم که با افسون‌گری او را ز سر وامی‌کنم گفتی که تلخی‌های مِی، گر ناگوار افتد مرا گفتم که با نوش لبم آن را گوارا می‌کنم گفتی چه می‌بینی بگو، در چشم چون آیینه‌ام گفتم که من خود را در او عریان تماشا می‌کنم گفتی که از بی‌طاقتی دل قصد یغما می‌کند گفتم که با یغماگران باری مدارا می‌کنم گفتی که پیوند تو را با نقد هستی می‌خرم گفتم که ارزان‌تر از این من با تو سودا می‌کنم گفتی اگر از کوی خود روزی تو را گویم برو گفتم که صد سال دگر امروزوفردا می‌کنم گفتی اگر از پای خود زنجیر عشقت وا کنم گفتم ز تو دیوانه‌تر دانی که پیدا می‌کنم #منهای_ویرایش #ادبیات ۱۴۰‌۲/۰‌‌۴‌/‌۲‌‌‌۸‌ سید محمد بصام @Matnook_com

یک نکته‌ات بگویم! وقتی می‌نویسیم «ویراستار: مصطفی ملکیان»، یعنی مصطفی ملکیان ویراستار است یا ویراستار مصطفی ملکیان است. ولی وقتی بنویسیم «ویراسته: مصطفی ملکیان»، یعنی مصطفی ملکیان ویراسته است یا ویراسته مصطفی ملکیان است! بنابراین اینجا دونقطه اضافی و نادرست است و تنها در صورتی درست است که به‌جای «ویراسته» بنویسیم «ویراستار». در نتیجه، یا ویراستۀ مصطفی ملکیان (بی دونقطه)؛ یا ویراستار: مصطفی ملکیان (با دونقطه). یادآوری: بهتر بود بر روی جلد نوشته می‌شد «ویراستار فارسی: مصطفی ملکیان». #نشانه‌گذاری ‌۱۴‌۰۲‌/‌‌۰‌۴/‌۲‌۹ سید محمد بصام @Matnook_com

🔺مهدیه کوهی‌کار، نویسنده و منتقد ادبی، از ویراستاران مؤسسه 🔰کانال مؤسسه در ایتا: @Matnook_com

#فارسی_چه_بدی_داشت_که_یک_بار_نگفتی! ⛔ ننویسیم: بنر (banner) ✅ بنویسیم: بَرنما* ★ نوعی آگهی که معمولاً به‌صورت مستطیلِ ثابتی در جاهای معینی از صفحهٔ وب نمایان می‌شود. ⛔ ننویسیم: بنر (banner) ✅ بنویسیم: برنوشته* ★ پارچه‌ای بلند که بر آن نوشته‌ای درج شده‌است و آن را از دو سو به‌دست می‌گیرند یا در جایی نصب می‌کنند. ⛔ ننویسیم: بیلبورد (billboard) ✅ بنویسیم: آگهی‌نما ⛔ ننویسیم: پلاکارد (placard) ✅ بنویسیم: شعارنوشته* ★ آگهی یا پوستر یا علامتی که در راهپیمایی‌ها حمل یا برای اعلان عمومی نصب می‌کنند. ⛔ ننویسیم: پلاکارد (placard) ✅ بنویسیم: نقش‌آگهی* ★ آگهی بزرگی به ابعاد بزرگ‌تر از A3 یا به اندازهٔ حدوداً ۲ × ۱ یا ۲ × ۳ متر که بر سردر سینما نصب، و تصویر بازیگران اصلی و نام فیلم و نام دست‏اندرکاران و بازیگران مهم فیلم بر آن نوشته شود. ⛔ ننویسیم: تیزر (teaser) ✅ بنویسیم: آگهی تلویزیونی #واژه‌شناسی ۱۴۰‌۲/۰‌‌۵‌/‌‌۰۱ سید محمد بصام @Matnook_com

ناویراسته: در واقع می‌توان در عصر حاضر عنوان کرد که بخش قابل توجهی از افکار عمومی متأثر از رسانه و آنچه «دهکده جهانی در عصر اطلاعات» خوانده می‌شود، است. (۲۸ واژه) ویراسته: می‌توان گفت امروزه بیشترِ افکار عمومی از رسانه و، به‌اصطلاح، «دهکدۀ جهانی در عصر اطلاعات» تأثیر می‌پذیرد. (۱۷ واژه) یادآوری: دو اشکال اصلی جملۀ ناویراسته «درازنویسی» و «پیچیده‌نویسی» است. این را هم ببینید: جمله‌های «دیریاب» و «زودیاب». #تمرین_ویرایش #ویرایش_زبانی ۱۴۰‌۲/۰‌‌۵‌/‌‌۰۱ سید محمد بصام @Matnook_com

🔺معصومه محمودیان، دکتری شیمی، مدیرمسئول نشریۀ «دید برتر» 🔰کانال مؤسسه در ایتا: @Matnook_com

یک نکته‌ات بگویم! یکی از انواع جمله‌های پیرو «جملۀ پیرو نقل‌قولی» است. این جمله معمولاً مفعول فعل «گفتن» است و تنها در صورتی در گیومه می‌آید که نقل‌قول مستقیم باشد. بنابراین نباید «بیا به مردم چشمم دمی نشین» و «من به خانۀ مردم نمی‌روم» در گیومه بیاید، زیرا نقل‌قول مستقیم نیستند (این گفت‌وگوها ساخته‌وپرداختۀ ذهن شاعر است، نه نقل‌قول مستقیم). دونقطه‌ها نیز اضافی و نادرست‌اند: گفتم بیا به مردم چشمم دمی نشین گفتا که من به خانۀ مردم نمی‌روم چه‌بسا برخی بگویند این شیوۀ ماست که چنین عمل کنیم. این سخن البته نادرست و مغالطه‌آمیز است، زیرا نمی‌توانیم به بهانۀ شیوه‌نامۀ ابداعی خود یا دیگران هر روشی را توجیه کنیم و به‌کار ببریم. #دستورزبان #نشانه‌گذاری ۱۴۰‌۲/۰‌‌۵‌/‌‌۰‌۲ سید محمد بصام @Matnook_com

دربارۀ «اصطبل» واژۀ عربی «اصطبل» برگرفته از واژۀ لاتینی stabulum (به معنای «توقفگاه، محوطه، طویله») است. واژه‌های انگلیسیِ stall و stable و آلمانیِ Stall و Stelle نیز برگرفته از همین واژۀ لاتینی‌اند. در فرهنگ‌های عربی، به عربی نبودن این واژه اشاره کرده‌اند (← الصحاح جوهری). «اصطبل» سپس از عربی به فارسی راه یافته‌ و با املای «اسطبل» نیز نوشته شده‌است. با استناد به پیکره‌های زبانی فارسی، بسامد «اصطبل» بیشتر است. در فرهنگ روز سخن نیز «اصطبل» مدخل اصلی است و «اسطبل» به آن ارجاع داده شده‌است. بنابراین هر دو املا درست است، ولی «اصطبل» بر «اسطبل» ترجیح دارد. از دیگر نام‌های اصطبل در فارسی: «آخور»، «باره‌بند» («باره» (در فارسی میانه، bārak) به معنای «اسب» بوده‌است)، «ستورخانه»، و «ستورگاه». #واژه‌شناسی ۱۴۰‌۲/۰‌‌۵‌/‌‌۰‌۳ سید محمد بصام @Matnook_com

احمد صفّار مقدّم، «فاصله‌‌گذاری در خطّ فارسی»، نامۀ فرهنگستان ۴/۹، ص ۱۲۳-۱۳۷ #فاصله‌گذاری ۱۴۰‌۲/۰‌‌۵‌/‌‌۰‌۳ سید محمد بصام @Matnook_com