✔️ آیت الله میرزا جواد تبریزی (رضوان الله علیه): 🔸 اخباری وارد شده است که یوم القیامة از عبد سؤال می‌شود «هلّا عملتَ» چرا عمل نکردی؟ اگر آن عبد بگوید: «ما علمتُ» من نفهمیدم، می‌گویند: «هلا تعلمتَ؟» چرا یاد نگرفتی؟ @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔹 روز قیامت به جاهل خطاب می‌شود: «هلّا تعلمتَ؟» البته روایت «هلا تعلمت» سندش ضعیف است و روایت واحده هم هست ولی چون مشهور است ما مثال زدیم. @Nardebane_feghahat

1⃣ این مطلب که همه این چهار نفر یکی باشند مؤیدات و شواهدی دارد دارد و برخی از آقایان رساله ای فی أحوال المساعد نوشته اند تا ثابت کنند که چهار مسعده ، یک نفر هستند و یکی از شواهد آنها اتحاد راوی و مروی عنه است . 2⃣ نظر آیت الله بروجردی نیز همین بوده است . @Nardebane_feghahat

❓آیا سب دشمنان دین جایز است یا خیر؟ ✅ پاسخ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔸 بسمه تعالی، گفته شده که حضرت مولی (ارواحنا فداه) فرمودند أصحاب آن شخص را سبّ نکنید، ولی بیان اعمال و افعال باطل آنان را بفرمائید. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #ابن_ابی_عقیل (۱) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (حفظه الله): 🔹 از ابن ابی عقیل و #ابن_جنید در اصطلا تعبیر به «قدیمین» می کنند و چون از متون روایات خارج میشدند متهم به قیاس شده اند. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #ابن_ابی_عقیل (۲) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی (مدظله العالی): 🔹«ابن أبي عقيل عُمانی»؛ یک عُمان داریم که کشور است و یک عَمّانی داریم که پایتخت اردن است و ایشان عُمانی هستند. @Nardebane_feghahat

✳️ #ابن_ابی_عقیل (۳) ✔️ حضرت آیت الله مددی: 🔹 فقه تفریعیِ ما قبل از #شیخ_طوسی شروع شده است، اما فقه تفریعی که شیخ طوسی انجام داد، مقبول شد. 🔸 قبل از شیخ طوسی، #ابن_جنید هم فقه تفریعی داشت، اما فقه او مقبول نشد. 🔹 «ابن ابی عقیل عمانی» هم فقهش مقبول نشد. فقه تفریعیشان این ها در سال 340 و 350 معاصر کلینی یا قبل یا بعدش بود که مقبول نشد، اما فقه شیخ طوسی مقبول شد. حالا آن چرا مقبول نیفتاد آن چرا افتاد، غیر از لطف الهی نکات دیگری دارد که ان شاء الله عرض خواهم کرد. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #ابن_ابی_عقیل (۴) ✔️ آیت الله سید احمد #مددی: 🔸 رساله #ابن_بابویه پدر و رساله ابن ابی عقیل و کتاب #ابن_جنید در اختیار #علامه_حلی بوده است. این کتب الآن وجود ندارند و طریق ما به آن‌ها، منحصر به کتب علامه حلی است. @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله #علوی_بروجردی (حفظه الله): 🔹 اوائل که خدمت ایشان {آیت الله وحید_خراسانی} رسیدیم، نظرات امام را هم مطرح می‌کردند. نظرات امام آن زمان در کتاب تقریراتی که آیت‌الله سبحانی از اصول امام نوشتند موجود بود. همچنین، امام رسائلی را هم خودشان نوشتند. حضرت آقای وحید همان‌طور که نظرات آیت الله خوئی را نقل و اشکال می‌کردند، نظرات امام را هم نقل و اشکال می‌کردند. 🔸 آن زمان جوّ حوزه طوری بود که برخی اشکال‌کردن به حضرت امام (ره) برایشان سنگین بود و لذا به آیت‌الله وحید در این خصوص اعتراض می‌کردند. همین مسئله سبب شد که آیت الله وحید، طرح کلمات حضرت امام (ره) را ترک کند. چون نظر ایشان این بود که اینجا درس است و در درس باید حرف‌ها مطرح شود و شخص صاحب حرف هرچقدر هم بزرگ باشد، می‌شود به او اشکال کرد و در حوزه ما کسی را نداریم که مصون از اشکال باشد. لذا ایشان به‌سبب همین اعتراضات، دیگر در اصول و فقه کلمات امام را مطرح نمی‌کردند و این ادامه پیدا کرد. @Nardebane_feghahat

🔹 مرحوم آیت الله #بروجردی نظرش این بود که علم اصول را #شافعی پایه گذاری کرد. مرحوم آیت الله بروجردی یک وقت در درس می فرمود: «اصول ما خیلی متورّم شده است»، و ایشان نوعاً در هر مسأله اصولی به جای این که به نقل اقوال و مسائل حاشیه ای بپردازند، یک راه باریکی به اصل مسأله داشتند و نکته اصلی را که ماده عامله مسأله است، مطرح می کردند و به مقدمات بعيده مسأله و حواشی نمی پرداختند، برخلاف بعضی از کتاب های اصولی که خیلی به مقدمات مسأله می پردازند!!! 🔸...می گویند مرحوم حاج #میرزا_حبیب_الله_رشتی (رحمة الله عليه) چهارسال مسأله #مقدمه_واجب را درس گفتند،بعد از چهار سال گفته بودند: ظاهرا مسأله ثمره عملی ندارد! یکی از طلبه ها گفته بود: آقا چهار سال وقت ما را تضييع کردید برای یک مسأله ای که ثمره عملی ندارد؟! ایشان گفته بود: بنشین سر جایت! من در این چهار سال،علم اولین و آخرین را برایت گفتم! 🔹 خوب این مقدمه واجب را در چند جلسه می توان بحث کرد، حالا ما بیاییم چهار سال وقت صرف کنیم، این همان چیزی است که مرحوم آیت الله بروجردی می فرمودند: «اصول متورّم شده است». 🔸 بعضی ها می گویند: این مباحث ذهن انسان را باز می کند! اما وقتی که ما از ذی المقدمة باز می مانیم و همه وقتمان را باید در مقدمات صرف کنیم،این چه فایده ای دارد!؟ 📚 خاطرات آیت الله منتظری ج1 ص124 و125 #اصول @Nardebane_feghahat

✳️ کلام و فلسفه در میراث شیخ انصاری ✔️ آیت الله سید احمد #مددی: 🔹 از لابلای کتابهایی که از مرحوم #شیخ_انصاری فعلا در دسترس ما هست، نمی‏توان خیلی روشن حکم کرد که ایشان در مسائل کلامی دارای مکتب خاص فکری بوده ‏اند. البته یک نکته را باید توضیح داد - و همین نکته هم از بهترین مزایای شیخ است - و آن این که ایشان در خلال نوشته ‏های فقهی و اصولی خود، هیچ گاه تا آنجایی که ما خبر داریم از بحث اصولی خارج نشده و اصالت آن را حفظ کرده‏ اند. 🔸 در بحث های اصولی، مناسبتهای مختلفی هست که خیلی از علما و اصولیان و فقها به اندک مناسبتی از بحث اصلی خارج شده و وارد بحثهای کلامی و یا فلسفی شده ‏اند، در صورتی که مرحوم شیخ انصاری در کتابهای خود چه فقه و چه اصول، به کلی سعی داشته ‏اند حتی از استعمال اصطلاحات کلامی احتراز کنند، لذا ما نمی‏توانیم درست حکم کنیم که ایشان آیا در این رشته از علوم اسلامی دارای اندیشه ‏های خاصی بوده‏ اند یا خیر؟ 🔹 #فلسفه هم در حکم همان مسائل کلامی است و ظواهر امر در اینجا مثل همان بحث، نمی‏توان از خلال نوشته ‏های ایشان مشخص کرد که ایشان در مسائل فلسفی دارای تخصص بوده ‏اند یا خیر؟ و عرض شد که از مزایای مهم ایشان این است که بحثهای اصولی را به بحثهای فلسفی و کلامی خلط نکرده ‏اند لیکن شواهد تاریخی در دست هست که ایشان با مسائل فلسفی آشنا بوده‏ اند. این موارد اگر چه در شرح حالهایی که از شیخ انصاری نوشته شده کمتر منعکس شده، اما ظاهرا اصل مطلب مسلم است. 🔸 استاد بزرگوارمان مرحوم آیت الله العظمی آقای #بجنوردی نقل می‏فرمودند از مرحوم آقای شیخ اسد الله زنجانی که از علمای کاظمین بودند و از شاگردهای مرحوم میرزای شیرازی بزرگ، ایشان از استادشان مرحوم شیرازی یعنی مرحوم مجدد شیرازی، و ایشان هم از استادشان مرحوم شیخ انصاری که: مرحوم شیخ در جلسه‏ ای که بودیم توصیه می‏کردند به ما که شما یک دوره معقول را بخوانید، و مطلع باشید از مسائل معقول. و آنگاه فرمودند: من در مدتی که در کاشان اقامت داشتم و خدمت مرحوم #ملا_احمد_نراقی می‏رفتم، از ایشان درخواست کردم که به من فلسفه درس بدهند. ایشان بخاطر گرفتاریهای فراوان امتناع کردند، و فرمودند من شخصی را به شما معرفی می‏کنم که به شما فلسفه درس بدهد، و آدرس منزل او را دادند. 🔹 مرحوم شیخ فرمودند: من رفتم به آن آدرس در زدم. شخصی بیرون آمد که هیئت دراویش داشت، وقتی که چشمش به من افتاد تعجب کرد، من در هیئت علما و ایشان با هیئت دراویش! من گفتم: آخوند ملا احمد من را فرستادند. اسم‏ ایشان را که بردم تعجب ایشان کم شد و گفت: خوب، بفرمائید. گفتم من از ایشان درس فلسفه خواستم، ایشان بخاطر گرفتاریهایشان قبول نفرمودند، و گفتند بیایم اینجا که شما یک دوره فلسفه به من درس بدهید. گفت: من فعلا حال ندارم برای این کارها، لیکن چون آخوند فرموده ‏اند، من یک دوره مثنوی ملای روم را برای شما می‏گویم و در ضمن آن، یک دوره فلسفه و حکمت را هم می‏گویم. 🔸 مرحوم شیخ می‏ فرماید: آن مدت که من کاشان بودم، نزد همان شخص یک دوره مثنوی را خواندم و در همان حال یک دوره مسائل حکمت و معقول را فرا گرفتم. البته قضایای دیگری هم در این باره نقل شده است. اگر این قسمت مطلب تأمل بشود، شاید بتوان گفت: اینکه مرحوم شیخ در مسائل عرفان و سلوک عملی هم توجهاتی داشتند، احتمالا اساس آن به همین سفر ایشان به کاشان برمی‏گردد... 📚 خارج فقه ۹۲-۹۱ جلسه ۱۲ @Nardebane_feghahat

✳️ #اصول_کافی ☑️ #کتاب_الحجة (11) 🔹 اصول کافی،  كِتَابُ اَلْحُجَّةِ بَابٌ فِي أَنَّ اَلْإِمَامَ مَتَى يَعْلَمُ أَنَّ اَلْأَمْرَ قَدْ صَارَ إِلَيْهِ 🔸 باب: امام چه وقت می داند که امامت به او رسیده؟ 🎧 فایل صوتی 🔹 رضاحسینی @Nardebane_feghahat

✳️ #اصول_کافی ☑️ #کتاب_الحجة (12) 🔹 اصول کافی،  كِتَابُ اَلْحُجَّةِ، بَابٌ فِي أَنَّ اَلْإِمَامَ مَتَى يَعْلَمُ أَنَّ اَلْأَمْرَ قَدْ صَارَ إِلَيْهِ (۲) 🔸 باب: امام چه وقت می داند که امامت به او رسیده؟(۲) 🎧 فایل صوتی 🔹 رضاحسینی @Nardebane_feghahat

✳️ #اصول_کافی ☑️ #کتاب_الحجة (13) 🔹 اصول کافی،  كِتَابُ اَلْحُجَّةِ، باب حالات الأئمة فی السّن(۱) 🔸 باب: سنّ ائمه (علیهم السلام) در هنگام امامت 🎧 فایل صوتی 🔹 رضاحسینی @Nardebane_feghahat

✳️ #اصول_کافی ☑️ #کتاب_الحجة (14) 🔹 اصول کافی،  كِتَابُ اَلْحُجَّةِ، باب حالات الأئمة فی السّن(۲) 🔸 باب: سنّ ائمه (علیهم السلام) در هنگام امامت 🔹 بَابُ أَنَّ الْإِمَامَ لَا يَغْسِلُهُ إِلَّا إِمَامٌ مِنَ الْأَئِمَّةِ (ع) 🔸 باب: امام را جز امام غسل نمی دهد 🎧 فایل صوتی 🔹 رضاحسینی @Nardebane_feghahat

🔹 آیت الله #مظاهری: من سی سال با امام خمینی (ره) بودم. مطلبی که شبیه غیبت باشد، از ایشان ندیدم. غیبت که نه، شبه غیبت هم ندیدم. فراموش نمی کنم، یک روز وقتی ایشان برای تدریس به مسجد سلماسی آمدند، نَفَس ایشان به شماره افتاده بود. فرمودند: «والله! تا حال این قدر نترسیده ام» و افزودند: «نیامده‌ام که درس بگویم، آمده‌ام که قدری حرف بزنم.» من که تقریباً ده پانزده سال در درس ایشان شرکت می‌کردم، هیچ گاه جسارتی از ایشان به طلبه‌ها ندیدم. امام آن روز فرمود: «اگر علم نداری، اگر عقل نداری، اگر دین نداری، عاقل باش و نخواه که هویت انسانیت را به هم بزنی.» سپس به خانه رفتند و تب مالت ایشان عود کرد و سه روز برای تب مالت در خانه ماندند. دلیل این سخن امام این بود که شنیده بودند طلبه ای پشت سر یکی از مراجع غیبت کرده است. امام خودش غیبت نکرده، بلکه طلبه ای پشت سر یکی از مراجع غیبت کرده بود، ولی نفس امام به شماره افتاده و ایشان ناراحت شده بود. @Nardebane_feghahat

✔️ آیت الله سید احمد #مددی (حفظه الله): «هدایة مرغینانی حنفی» یک کتابی در حوزه های عامه است که نقش #لمعه در ما را تقریبا در دیدگاه آنها دارد. البته انصافا به دقت شرح لمعه ما نمی رسد. #فقه @Nardebane_feghahat

❓ آیا ذکر «الحمدلله رب العالمین» بین حمد و سوره توسط امام جماعت نهی شده است؟ ✅ پاسخ آیت الله سید صادق #روحانی: در روایات در مورد مأموم و فرادی، امر به گفتن «الحمد لله رب العالمین» هست و در امام نیست. و همان عدم امر یا امر به گفتن به دو طائفه ظهور در عدم امر دارد. بنابراین اگر به قصد جزئیت باشد حرام و مبطل است. #فقه @Nardebane_feghahat

❓آیا گفتن (الحمد لله رب العالمین) بعد از سوره حمد فقط برای مأمومین مستحب است، یا برای امام جماعت نیز مستحب می باشد؟ ✅ حضرت آیت الله #سیستانی (مد ظله العالی): 🔸 آنچه در نماز استحباب آن ثابت است این است که افرادی که پشت سر امام باشند بعد از اینکه امام حمد را قرائت کرد جمله ی (الحمد لله رب العالمین) بگویند و کسی که سوره قل هو الله احد را شخصا در نماز بخواند جمله (کذلک الله) یا (کذلک الله ربی) بگوید. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ درس #رجال استاد محمد جواد #شبیری_زنجانی 🔸 #کشی از شاگردان محمد بن مسعود #عیاشی سمرقندی است و منتسب به مدرسه ی عیّاشی است. عیّاشی خانه ای داشته که در حکم یک دانشگاه بوده است. از پدر عیّاشی به او صد هزار دینار ارث رسیده بود و او آنها را صرف علم و علماء کرده بود. 🔸 گفته شده است که در خانه ی او یکی مشغول نوشتن بود و یکی مشغول نسخه برداری و مانند آن. 🔹 #نجاشی در مورد منزل او می گوید: منزل او مرتع و استراحت گاه شیعه بوده است. 🔸 متأسفانه ما از این حوزه ی عظیم اسلامی که حوزه ی مشرق زمین و حوزه سمرقند و اطراف آن حتی یک کتاب به شکل مستقیم به دست ما نرسیده است و کیفیت و شرایط و کتاب هایی که از آن حوزه بروز کرده است برای ما شفاف نیست .  @Nardebane_feghahat

✳️ #کتاب_الحج (۱۷) 1⃣ در تفسیر عیاشی آمده است: « الحَسَنُ بنُ عَلِيّ بنِ النّعمان قال لَمّا بَنَى المَهدِيُّ (العبّاسيّ) فِي المَسجِدِ الحَرامِ بَقِيَت دارٌ في تَربيعِ المَسجِدِ...». ✔️ حسن بن علي بن نعمان از اصحاب امام كاظم(علیه السلام) و ثقه می باشد. 2⃣ روایت دوم: «إن كانَتِ الكَعبَةُ هِيَ النّازِلَةَ بِالنّاسِ فَالنّاسُ أولى بِفِنائِها، وإن كانَ النّاسُ هُمُ النّازِلونَ بِفِناءِ الكَعبَةِ فَالكَعبَةُ أولى بِفِنائِها». ✅ از روایات فوق می فهمیم که مسجدالحرام در زمان معصومین(علیه السلام) توسعه داده شده است. از سوی دیگر، در روایات نقل نشده که احکام مسجد الحرام مخصوص محدوده زمان پیغمبر (صلی الله علیه و آله) است. از همین مسأله کشف می شود که احکام قسمت توسعه یافته از مسجد الحرام با قسمت اصلی آن تفاوتی ندارد؛ «لو کان لَبان». ✍ رضا حسینی #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #کتاب_الحج (۱۸) ❓ مسجدالحرام در طول تاریخ توسعه یافته است و حتی مقام ابراهیم نیز جا به جا شده. آیا اعمال حج در قسمت توسعه یافته اشکال دارد؟ ✅ پاسخ آیت الله سید احمد #مددی (حفظه الله تعالی): 🔸 بسمه تعالی، در مقام ابراهیم (علیه السلام) از أئمه (علیهم السلام) ترتیب آثار بر آن وارد شده، بقیه موارد هم اگر هنوز أصل آن محفوظ است، با مراعات آن جهات مانعی ندارد. #فقه @Nardebane_feghahat

❓خداوند در قرآن، در سوره احقاف آیه 15 می فرماید : «شما در چهل سالگی به بلوغ می رسید». آیا در اینجا بلوغ معنای دیگری می دهد؟ ✅ پاسخ حضرت آیت الله #سیستانی: 🔹 مقصود از «بلغ» در آیه مزبور به معنای بلوغ تکلیفی نیست بلکه رسیدن به سن 40 است. #فقه @Nardebane_feghahat

🔹 برخی از فقهای گذشته #اقامه را شرط در صحّت #نماز_جماعت دانسته اند و برخی هم به "وجوب اقامه" برای مردان قائل‌اند. 🔸 برخی احتمال داده‌اند که مراد قدما از شرطیّت، شرطیّت اذان و اقامه نسبت به حصول فضیلت نماز جماعت باشد، نه صحّت آن. #فقه @Nardebane_feghahat

✳️ #کتاب_الحج (۱۹) 🔸 نمازِ طوافِ واجب «عند مقام ابراهیم» باید خوانده شود. امروزه گاهی جمعیتِ حجّاج زیاد است و امکان خارجی ندارد که بتوان در آن جا نماز خواند یا حتی شرعاً واجب نیست، چون حَرَج و ضرر وجود دارد. 🔹 هر واجبی که ضرری باشد، «قاعده لاضرر» وجوب آن را ساقط میکند، الّا ما خَرَجَ بالدّلیل. 🔸 پس واجب نیست به یک عده پول بدهد که اطراف او را بگیرند تا بتواند در پشت مقام ابراهیم نماز طواف بخواند. زیرا «لا ضَرَرَ فی الاسلام» جلوی این وجوب را میگیرد. 🔹 شاید کسی اشکال کند که پرداخت چنین مبلغی شاید برای افراد میلیاردر مضرّ نباشد، لذا وجوب ساقط نمی شود. ✅ در جواب میگوییم: فرموده اند: «لاضَرَرَ» نه «لا مُضِرّ» ؛ لذا باز هم وجوب ساقط است. ✍ رضا حسینی #فقه @Nardebane_feghahat