#نکات_اصولی 💠 دوران امر بین «سالبة بانتفاء الموضوع» و «سالبة بانتفاء المحمول» 🔹 یکی از ادله حجیت خبر واحد آیه نباء است، که از دو جهت مفهوم وصف و مفهوم شرط برای حجیت خبر واحد مورد استناد قرار گرفته است. 🔸بسیاری از اصولیون استناد به مفهوم شرط آیه را قبول نکرده‌اند و آن را از باب «إن رزقت ولدا فاختنه» يا از باب سالبه به انتفاء موضوع می‌دانند. 🔹در مقابل برخی این چنین پاسخ داده‌اند که مفهوم آیه، مشکوک بین «سالبة بانتفاء الموضوع» و «سالبة بانتفاء المحمول» است. یعنی مفهوم آیه [اگر فاسق خبر نیاورد، تبین واجب نیست] امرش دائر است بین اینکه اصلا خبری نیامده است و عدم وجوب تبین از باب سالبه بانتفاء الموضوع باشد و یا اینکه خبر آمده باشد ولی فاسق آن را نیاورده باشد. 🔸 در این مورد، اصل عقلایی این است که آن را حمل بر سالبه بانتفاء المحمول می‌کنند؛ مثلا اگر کسی بگوید لپه فلان مغازه خوب نیست؛ عقلا اگر شک داشته باشند بین اینکه لپه دارد ولی خوب نیست و یا اینکه اصلا لپه ندارد، آن را حمل بر این می کنند که لپه دارد ولی خوب نیست. در محل بحث نیز مفهوم آیه حمل بر سالبه بانتفاء المحمول می شود، در نتیجه آیه دلالت بر حجیت خبر عادل خواهد داشت. ✅ اما جناب شیخ (رضوان الله علیه) در پاسخ می‌فرماید: اینگونه مفهوم‌گیری مخالف ظهور عرفی است؛ چرا که شرط مفهوم‌گیری در جملات شرطیه، بقاء موضوع است و صرفا کیف قضیه باید عوض شود و لذا مفهوم شرط را به «انتفاء عند الانتفاء» تعریف کرده‌اند . پس وقتی آیه می‌فرماید اگر فاسق خبر آورد، تبین کنید، مفهومش این می شود که اگر فاسق خبر نیاورد، تبین لازم نیست. در نتیجه حکم خبر عادل به هیچ وجه از آیه شریفه استفاده نمی‌شود. 📚 برگرفته از تقریرات درس رسائل (ج1، ص 258) استاد #گوهری (زید عزه) در مدرسه امام کاظم (علیه السلام) 📌 ارسالی از طرف طلبه گرامی جناب آقای محمود پور 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 بررسی وضعیت رجالی «محمد بن سنان» 🔹 از آنجا که ایشان در سلسله سند قریب به 1000 حدیث از احادیث کتب اربعه واقع شده، بررسی وثاقت او حائر اهمیت است. 🔸 محمد بن سنان زاهری متوفی سال 220 ه.ق و به تصریح عده ای از علماء، از اصحاب امام کاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی (علیهم السلام) بوده است. (منبع) 🔹وثاقت محمد بن سنان در نظر قدما: نجاشی، شیخ طوسی و ابن غضائری او را تضعیف کرده و غیر قابل اعتماد دانسته اند، اما شیخ مفید و سید ابن طاووس و بعد از آنها علامه مجلسی و عده‌ای دیگر، او را ثقه و قابل اعتماد دانسته‌اند. حتی از برخی عبارات شیخ طوسی نیز توثیق او قابل استفاده است. علامه حلی نیز او را توثیق نموده است. البته در برخی عبارات شیخ مفید نیز این تعارض در ثقه یا ضعیف دانستن، ابن سنان دیده می شود. (منبع) 🔸 وثاقت محمد بن سنان در نظر فقهاء معاصر: 1️⃣ آیت الله شبیری زنجانی (دام ظله) ضمن بررسی مطالب موجود در رابطه با وجوه تضعیف و توثیق این راوی، ایشان را ثقه دانسته و بلکه او را از ثقات جلیل القدر بر شمرده است. (منبع) 2️⃣ آیت الله شب زنده دار (دام ظله) وثاقت «محمد بن سنان» را نپذیرفته و فرموده است: در رابطه با محمد بن سنان، هم توثیق و هم تضعیف وجود دارد، از این رو میان این توثیقات و تضعیفات، تعارض بر قرار شده و هر دو ساقط می شوند. بنابراین وثاقت ایشان قابل اثبات نخواهد بود. طبق نظر ایشان این ادعا که تضعیف‌هایی که در رابطه محمد بن سنان مطرح شده، به جهت عدم شناخت جایگاه اهل بیت (علیهم السلام) توسط تضعیف کنندگان و #اتهام_غلو به محمد بن سنان بوده است، قابل پذیرش نیست؛ چرا که در میان تضعیف‌کنندگان کسانی وجود دارند که به جایگاه اهل بیت (علیهم السلام) معرفت کامل داشته‌اند. از این رو این ادعا باعث از بین بردن حجیت تضعیف این افراد نخواهد بود و تعارض بین توثیقات و تضعیفات در رابطه با محمد بن سنان، باقی خواهد ماند. (برگرفته از درس خارج فقه استاد شب زنده دار، 1396-1397) 3️⃣ آیت الله جواد مروی (دام ظله) نیز در روایاتی که در اسناد آنها محمد بن سنان وجود داشته باشد، تأمل داشته و ظاهراً وثاقت او را نپذیرفته است. (منبع) 👈🏻 در رابطه با وثاقت محمد بن سنان کتابی تألیف شده، که از اینجا می توانید آن را مطالعه نمایید. 📚 برگرفته از مطالب سایت دفتر فقه معاصر https://fiqhci.com/ 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_اجتهادی 💠 جمله سر در مدرسه هوش مصنوعی 🔹 بر سر در مدرسه افلاطون نوشته شده بود: «من لم یتعلّم الهندسة لا يدخلنّ المدرسة»؛ کسی که هندسه بلد نیست، به مدرسه نیاید. 🔸 امام صادق (علیه السلام) بالای مدرسه معرفت شناسی تابلویی گذاشته‌اند: «لا یُدرک مخلوقٌ شیئاً الّا باللّه» (توحید صدوق، ص 143) 🔹 خداوند متعال بالای سر در مدرسه هوش مصنوعی هم یک تابلویی قرار داده‌اند: «وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَ مَا أُوتِيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلاً» (اسراء، آیه 85) 📚 برگرفته از درس خارج فقه معاصر (فقه هوش مصنوعی) استاد آیت الله حسین #مفیدی یزدی (حفظه الله) (18 آبان 1402) 📌 کلیه صوت‌های درس فقه هوش مصنوعی استاد مفیدی را می‌توانید از اینجا دانلود کنید. 👈 نکات #اجتهادی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_اخلاقی 💠 علم الوراثة 🔹 آیة ‎الله جوادی آملی (دام ظله): قرآن می‌فرماید: عاقبت برخی از شما این است كه به همان #دوران_كودكی بر می‌‌گردید: ﴿وَمِنْكُمْ مَنْ یرَدُّ إِلی‏ أَرْذَلِ الْعُمُرِ﴾ ﴿مِنْكُمْ﴾ است. همه این گونه نیستند. 🔸﴿لِكَیلا یعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَیئاً﴾ «آنها که خوانده‌ام همه از یاد من برفت»، چنین خطری هم ما را تهدید می‌كند! فرمود #این_خطر_هست؛ اما اینكه گفتند: آنها که خوانده‌ام همه از یاد من برفت الاّ حدیث دوست كه تكرار می‌‌كنم 👈🏻 آن علم می‌‌ماند؛ آن علم در جان انسان جا گرفته است با جان انسان عجین شده است. 🔹دوستی داشتم، سید بزرگواری بود، خدا غریق رحمت كند! چند سالی از ما بزرگ‌‌تر بود، درس امام (رضوان الله علیه) شركت می‌‌كرد. ایشان در اواخر عمرش به سكته مغزی مبتلا شد. بعد حالش قدری خوب شد. من رفتم به عیادتش. گفت در آن حال بچه‌ های من مرا از قم به تهران می ‌بردند و می‌‌آوردند، ولی من هیچ كدام از اینها را نمی‌شناختم، نمی‌‌فهمیدم كه اینها چه كسانی هستند كه مرا می‌‌برند و می‌آورند؛ اما #زیارت_عاشورا را كه حفظ كرده بودم، مرتب می‌‌خواندم! 🔸 این می‌ماند! پس معلوم می‌شود كه #علم_‌الدراسة رفتنی است حتی انسان بچه خودش را نمی‌‌شناسد؛ اما گفت «زیارت عاشورا» را كاملاً حفظ بودم و می‌‌خواندم. 🔹اگر انسان با #علم_‌الوراثة رابطه داشته باشد در تلخ ‌ترین حالت به داد آدم می‌‌رسد، آن دیگر با جان آدم عجین شده است دیگر از بین نمی‌رود. آنكه از حوزه و دانشگاه آمده است، ﴿لِكَیلا یعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَیئاً﴾ اما آنكه از كنار #نماز_شب آمده، از كنار سجاده آمده، می‌‌ماند.

#فقه_وپژوهش #شماره 4 #معرفی_مجلات_شهیدین 💠 شماره چهارم مجله «فقه و پژوهش» به همت معاونت پژوهش مدرسه شهیدین (ره) ــ مدیریت امور پژوهشی سطوح عالی منتشر شد. 🔹در این شماره می‌خوانید 👇 1️⃣ حجیت ذاتی قطع از منظر امام خمینی (ره) و محقق مظفر (ره) 🔸 نوشته مهدی شیرزاد 2️⃣ ملاک قضایا الحسن و القبح 🔸نوشته علی قائمی امیری 3️⃣ بررسی تطبیقی دیدگاه شیخ انصاری (ره) و شهید صدر (ره) در مسأله تجری 🔸 نوشته حسین اسدی 4️⃣ بررسی سندی و دلالی موثقه عمار در اثبات اصل استصحاب 🔸نوشته نجف محمد نژاد 5️⃣ واکاوی فقهی طهارت و نجاست الکل از منظر فقه شیعه 🔸نوشته رضا رحمانی 6️⃣ حکم التخلّي حالة إستقبال القبلة و إستدبارها في الفقه الإمامي 🔸نوشته امین کوخائی 7️⃣ بررسی عقد نکاح بصورت معاطاتی از منظر فقهای شیعه 🔸 نوشته میلاد امیری غرقه 8️⃣ واکاوی ادله جواز و یا حرمت توریه از منظر فقه امامیه 🔸 نوشته محمد جواد محمدی تبار 📌 جهت دانلود فایل تک تک مقالات این شماره و شماره های قبلی اینجا را ببینید. 👈 نکات #اجتهادی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم 📌 #فایل این شماره در مطلب بعدی 👇 قابل دسترسی است.

📚 فایل شماره 4 دوفصلنامه «فقه و پژوهش» مدرسه شهیدین (ره)

#نکات_اصولی 💠 حجیت قطع، ذاتی يا ضروری؟ 🔹 ذاتی در منطق و فلسفه به ذاتی باب ایساغوجی و ذاتی باب برهان تقسیم می‌شود. 1️⃣ ذاتی باب ایساغوجی: جنس و فصل ماهیت را ذاتی باب ایساغوجی گویند. حال آیا حجیت که به معنای جری و حرکت طبق علم و حالت نفسانی یقینی است، در ماهيت قطع اخذ شده یا خیر؟ در جواب می‌گوییم خیر، جری و عمل در ماهیت قطع که علم و حالت نفسانی است اخذ نشده است. پس حجیت برای قطع #ذاتیِ (باب ایساغوجی) نیست. 2️⃣ ذاتی باب برهان: الخارج المحمول من صمیمه را ذاتی باب برهان گویند. يعنی وقتی شيء را تحلیل می‌کنیم، به آن ذاتی پی می‌بریم. مثلا عالَم را که تحلیل کنیم به مفهوم امکان می‌رسیم. حال آیا اگر قطع را تحلیل کنیم به حجیت می‌رسیم؟ می‌بینیم که جری در ذات علم و حالت نفسانی لحاظ نشده به این معنا که لزومی ندارد هر جا قطع باشد جری و حرکت و عمل هم باشد. پس حجیت قطع، #ذاتیِ (باب برهان) هم نیست. 🔸 به نظر ما خلط شده بین ذاتی و ضروری. بزرگانی مثل شیخ و آخوند (رحمهما الله) می‌خواهند بگویند حجیت برای قطع #ضروری و بدیهی است، ولی اشتباها از #ذاتی استفاده کرده‌اند. حجیت برای قطع ضروری و بدیهی است، نه نظری و اکتسابی؛ چون اگر نظری و اکتسابی باشد یا دور می‌شود یا تسلسل که این دو باطل اند پس حجیت #ضروری قطع است. 📚 ر.ک: تقریرات درس خارج اصول استاد #عابدی (حفظه الله) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_حدیثی #نکات_اصولی 💠 دوران امر بین زیاده و نقیصه 🔹 در جایی که دو نقل از یک روایت داریم، که یکی مشتمل بر عبارتی بیشتر است، کدام نقل مقدم می‌شود؟ 1️⃣ مرحوم خویی (ره): اصل عدم زیاده است و لذا باید نقل مشتمل بر زیاده را مقدّم کرد. 👈🏻 دلیل: انسان در اثر سهو و نسیان معمولا چیزی را فراموش می‌کند که بگوید، نه اینکه چیزی را از ذهنش اضافه کند، اضافه کردن اتفاق نادری است. لذا ناقل نقیصه، آن زیادی را فراموش کرده و اینگونه نیست که شهادت سلبی بدهد و بگوید حضرت (ع) مطلب اضافی را نفرموده‌اند. بعید است که ثقه ای چیزی را فراموش کند و از خودش اضافه کند، اما فراموش و حذف مطالب چنین مئونه‌ای ندارد. لذا عقلا در این موارد قول مشتمل بر زیاده را ترجیح می‌دهند. (موسوعة مرحوم خویی 3: 99، مصباح الهدی 2: 200) 2️⃣ مرحوم نائینی (ره): اصل عدم زیاده است، الا در یک مورد 👈🏻 یعنی اگر آن زیاده از چیزهایی است که به دلیل وجود اشباه و نظایر، خود به خود به زبان می آید، مثل قید «في الإسلام» در حدیث «لا ضرر» که گفته می‌شود ممکن است به خاطر وجود ترکیب‎های مشابه فراوان از قبیل «لَا رَهْبَانِيَّةَ فِي الْإِسْلَام‏»، «لَا صَرُورَةَ فِي الْإِسْلَام‏» یا «لَا حِلْفَ فِي الْإِسْلَام‏» به ذهن راوی آمده باشد، اصل #عدم_زیاده جاری نیست؛ اما اگر زیاده چنین ویژگی نداشته باشد، باید بنا را بر عدم زیاده گذاشت. (منیة الطالب 2: 192) 🔸اشکال به نظریه اول و دوم (امام خمینی): این استدلال نهایتا باعث ایجاد ظنّ می‌شود و #عقلا در امور مهمی مانند دادگاه‌ها چنین سیره‌ای ندارند. به همین دلیل اگر دو دسته ثقه شهادت بدهند میّت اموال خاصی از خودش را در زمان حیاتش وقف کرده، اما دسته دیگر بگوید علاوه بر آن اموال، چیزهای دیگری هم جزء موقوفات بوده، دادگاه قبول نمی‌کند. 3️⃣ امام خمینی (ره): هیچ یک از اصل عدم زیاده و اصل عدم نقیصه مقدم نمی‌شود. (الخلل في الصلاة، ص 226) ✅ نظر مختار نظریه #سوم است؛ زیرا عقلایی بودن این قاعده در موارد احتجاجات ثابت نیست و محرز نیست عقلاء در چنین مواردی به اصل عدم زیاده رکون کنند و همانطور که امکان دارد جملاتی کم شده باشد، احتمال دارد به اشتباه جملاتی توسط نساخ تکرار و اضافه شده باشد. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1397 👈 نکات #حدیثی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اخلاقی #روز_معلم 🎥 فرمایشات بسیار شنیدنی و مهم آیت الله #جوادی آملی (حفظه الله) در بزرگداشت شهادت آیت الله مرتضی #مطهری (رضوان الله علیه) 🔹 من یادم هست وقتی رسانه‌های گروهی خبر شهادت ایشان را رساندند و عکس شریف ایشان را تلویزیون نشان می‌داد، من فقط کارم این بود که آن عکس را می‌بوسیدم و گریه می‌کردم؛ چون ایشان خیلی #دوست_داشتنی بود. 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اصولی 💠 چرا شیخ در مکاسب طبق اجماع منقول و شهرت فتوا داده است؟ 🔹 پاسخ آیت الله العظمی شبیری زنجانی (حفظه الله): ✅ با اینکه مرحوم شیخ انصاری (ره) قائل به حجیت اجماع منقول و شهرت نبوده، اما طبق آن فتوا داده است. دلیل این امر یکی از دو احتمال است: 1️⃣ درست است که شهرت یا اجماع منقول بما هو هو حجت نیست، ولی اگر شهرت ادعا شده یا اجماع منقول به حدی زیاد باشد که تراکم نقل ها باعث ایجاد ظن بسیار قوی شود، از باب یک ظن خاص مثل اطمینان حجت است. 2️⃣ مرحوم شیخ، شهرت و اجماع منقول را از باب ظن خاص مثل خبر واحد حجت نمی‌دانسته، ولی به خاطر انسداد از باب حجیت مطلق ظن حجت دانسته و در فقه به آن‌ها عمل کرده است. 👈🏻 لذا ما ابتدا فکر می‌کردیم که نظر مرحوم شیخ بر #انسداد است؛ ولی ظاهرا مرحوم آشتیانی در حاشیه خود نقل می‌کند که مرحوم شیخ انصاری تصریح کرده که نظرش بر انفتاح است. (بحر الفوائد، ج۱، ص۱۹۰) 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله العظمی شبیری #زنجانی (دام ظله) در جلسات علمی فقه ــ 1398/9/19 (شبکه اجتهاد) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین

#نکات_اجتهادی 💠 آسیب‌های فقاهت و تفقه 1️⃣ اینکه فقه از مجرای‌ صحیح‌ آن (کتاب و سنت) تحصیل‌ نشود و به‌ جای‌ رجوع‌ به‌ ادله‌ قطعی‌به‌ معیارهای‌ #ظنی‌ و گمانی‌ پناه‌ ببریم‌. 2️⃣ اینکه فقه‌ از جنبه‌ عملی‌ بیرون‌ آمده‌ و جنبه‌ #ذهنی‌ و تمرینی‌ پیدا کند. مسائلی‌ وجود دارد که‌ شاید در طول‌ یک‌ قرن، یک‌ بار هم‌ اتفاق‌ نیافتد. تحقیق‌ در این‌ مسائل‌ هر چند ورزش‌ فکری‌ است‌ ولی‌ چون‌ تماسی‌ با زندگی‌ انسان‌ ندارد، فقه‌ را از حالت‌ حیاتی‌ و پویایی‌ وارد جهان‌ ذهنی‌ و فکری‌ می‌کند. 3️⃣ اینکه جریانهای‌ موجود در بازار مسلمین‌ بر قواعد اسلام‌ تطبیق‌ داده‌ شود. اگر فقیه‌ با تجرد ذهنی‌ به‌ استنباط‌ احکام‌ آنها بپردازد خوب است، اما هرگاه‌ نتیجه‌ استنباط‌ منفی‌ شد، اگر بخواهد از طریق‌ #حیل‌_شرعی‌ نظر مثبت‌ بدهد، فقه‌ آسیب‌ خواهد دید. 4️⃣ اینکه فقیه خود مسئله‌ را با ماهیت‌ واقعی‌ آن‌ مطالعه‌ نکند و از طریق‌ عناوین‌ ثانویه‌ و ... حکم‌ آن‌ را صادر نماید. مثلاً‌ فقیه‌ باید حکم‌ واقعی‌ بیمه‌ را استنباط‌ کند نه‌ اینکه‌ با #تحمیل، یکی‌ از عناوین‌ رایج‌ در فقه‌ را بر آن‌ تطبیق‌ کند. 5️⃣ اینکه در کتاب‌ و سنت‌ #دقت‌ لازم‌ به‌ عمل‌ نیاید. در آیات‌ قرآن‌ دلایلی‌ بر برخی از احکام‌ وجود دارد که‌ همواره‌ فقها از آن‌ غافل‌ بوده‌اند. این‌ نوع‌ استنباط‌ها در سخنان‌ ائمه‌ اطهار (ع) وجود دارد، که نوعی‌ قرآن‌شناسی‌ می‌خواهد تا در سایه‌ آیات‌، قسمتی‌ از احکام‌ که ظاهراً غیر منصوص‌ است، روشن‌ شود 📚 ر.ک: مقاله «مبانی تحول پذیری فقه در گفت و گو با آیت الله #سبحانی (دام ظله)» 👈 نکات #اجتهادی بیشتر را اینجا ببینید.