جالب‌تر این كه ابتدا جایگاه موضوع را در شبكه موضوعات و مسائل توصیف می‌كردند به گونه‌ای كه خودِ ما تصویرمان از موضوع دچار تغییر و ارتقاء می‌شد، سپس نظر اسلام راجع به موضوع را ارائه می‌كردند. فضای زندگی شهری، كشوری و جهانی و نظرات دیگری كه در فضای علمی و اجتماعی رواج داشتند و رقیب نظر اسلام محسوب می‌شدند را خوب می‌شناختند و جداول مقایسه‌های تطبیقی از آنها را رسم می‌كردند و بدون اینكه خودشان ادعا كنند كه نظر اسلام برتر و به تر است با دیدن جداول تطبیقی، مجبور بودی به برتری نظر اسلام اعتراف كنی!
هر كدام از آنها كتابی سه جلدی با عنوانِ «اسلام چه می‌گوید؟» دارند كه تألیف خودشان است، در دفتر اول، نگرش‌ها و عقائد اسلام ارائه شده، در دفتر دوم، قوانین اسلام و در دفتر سوم فرهنگ و اخلاق اسلام.
در تمام این دفترها، نظر اسلام با ارائه آیات و روایات، مستند شده و سپس عقلانیت موجود در آنها با برهان ارائه شده و در نهایت با نظرات رقیب مقایسه شده است و در هر قسمت راهكارهای اجرایی برای تغییر از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب عرضه شده است. این افراد واقعا آینده‌ساز و از زمان جلوتر هستند و توانایی این افراد برای كاربردی كردن معارف دین در زندگی بسیار است.
مراجعه‌كنندگان مختلفی را می‌دیدیم كه هر یك با خواسته‌ای می‌آمدند و بادستورالعملی قدم به قدم برای حل مشكل بازمی‌گشتند، یك نفر مشاوره تحصیلی داشت، نفردیگر تنظیم قرارداد اجاره‌ای را طلب می‌كرد، دیگری حل بحران رفتاری موجود درخانواده‌اش را متقاضی بود، فردی برنامه فرهنگی برای سازمان خود مطالبه می‌كرد، طالب‌حقیقتی به دنبال حركت در مسیر شهود الهی بود و راهنمایی‌های اولیه را درخواست می‌كرد و …
وقتی به وضعیت زندگی و رفتاری خودشان نیز توجه می‌كردیم، مهارت خوبی در اجرای گفته‌هایشان مشاهده می‌شد و در یك جمله می‌توان گفت:
این طلاب، افرادی منطقی و موجه بودند كه هر گاه با هر كدام از آنها گفتگو می‌كردی، قوت و استواری علمی، روحی و رفتاری و جستجوگری حقیقت و علم را در آنها لمس می‌نمودی. با دیدنشان به یاد خدا می‌افتادی و با نظر به زندگی‌شان ابدیت را مشاهده می‌كردی. اللهم ارزقنا.
ثبت نام کارگاه «حوزه علمیه تمدن‌ساز»
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
دین‌شناسی، حوزه علمیه، تمدن اسلام، حوزه مهارت‌محور، تولید علم و نظریه‌پردازی، حوزه آینده
پی نوشت ها:
[1]. غررالحكم، ص۴۵
[2]. مقصود از كلمه «بتواند» در اهداف، این است كه عمل مورد نظر به تنهایی و مستقلا در زمان انتظاری از آن عمل، انجام شود و اثر تعریف شده را ایجاد كند.
[3]. یعنی نگرش‌های اسلام، قوانین اسلام و فرهنگ اسلام را می‌فهمند، تبیین می‌کنند، استدلال دارند و دفاع می‌کنند.
[4]. یذكركم الله رؤیته، یزید في علمكم منطقه، یرغبكم في الأخرة عمله
[5]. در برابر زندگی مالی و زندگی اجرایی
[6]. فرد عامی كسی است كه در حداكثر حالت، نسبت به موضوع اطلاعات دارد، پرسش‌گراست، تحلیل‌گر براساس تجربیات خود است، مقایسه‌گر و ارائه‌دهنده موارد نقض است.
[7]. نخبه و متخصص، کسی است که قدرت تبیین، تحلیل روشمند، استدلال و نقادی را دارد.
[8]. یعنی وضعیت عمومی به گونه‌ای است كه صِرف انتقال دانش موجب پذیرش و تغییر رفتار نمی شود و نیاز به بازسازی دانش در مخاطب وجود دارد.
[9]. مقایسه این شاخص‌ها با وضعیت موجود در حوزه و در سند قبلی، تحول‌آفرینی منطقی و عمل‌گرا را نشان خواهد داد.
[10]. به دلیل وظیفه انذار و ابلاغی كه علاوه بر تفقه بر عهده طلاب است، دراغلب اهداف، توانایی ایجاد اثری در یك مخاطب مورد لحاظ قرار گرفته است. این مخاطب اعم ازخودِ فرد یا فرد دیگر یا یک گروه است.
[11]. در كلیه این واحدها، اهدافی مانند آشنایی با هویت آن علم، تاریخچه وتحولات، ساختار، مبانی و اصول موضوعه، مسائل، منابع و شخصیت‌ها، اصطلاحات، آمادگی برای ارتقاء به سطح بالاتر…اهداف مشترك و عمومی است كه از ذكر آنها مگر در موارد خاص صرف‌نظر می‌گردد. پس در تمام موارد باید اهداف زیر اضافه شوند:
بتواند علم مورد نظر را در یك مقاله یا گفتگو طوری توصیف كند كه مخاطب رابطه آن با زندگی خود را حسّ كند و مشتاق پیگیری اطلاعات مربوط به آن شود و منابع مطالعاتی طلب كند و بتواند تمایز آن را از علوم مشابه توضیح دهد.
بتواند اصطلاح‌نامهبرای علم مورد نظر تهیه كند.
بتواند منابع (اعم از شفاهی، چاپی، الكترونیكی) وشخصیت‌های مطرح در این علم را به گونه‌ای معرفی كند كه خصوصیت و تمایز آنها ازیكدیگر بسته به نیاز مخاطب مشخص گردد.
بتواند از نرم‌افزارهای مرتبط با آن علم استفاده كند.
[12]. مقصود از «فرهنگ»، طرز زندگی است. این تعریف و هویت‌شناسی از فرهنگ پس از بررسی تعاریف موجود، پیشنهاد می‌گردد و این هویت، اخلاق را نیز دربر می‌گیرد لذا اخلاقیات دین در تحت این عنوان بحث و بررسی می‌شوند.
#نقشه‌راه
#هویت‌نقشه‌راه
خانه > دانشنامه > نقشه راه > هویت نقشه راه
دانشنامه, نقشه راه
هویت نقشه راه
3 دقیقه خواندن
165
هویت نقشه راه
هویت نقشه راه دانشنامه عبدالحمید واسطی
فهرست مطالب
موضوع بحث
مسأله بحث
پیش فرض ها
فرضیه بحث
تبیین بحث
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
موضوع بحث
« نقشه راه » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
مسأله بحث
چگونه می‌توان مسیر و مراحل رسیدن به یک هدف تعیین شده را شبیه‌سازی کرد؟ (با تعیین عناصر اثرگذار و اثرپذیر، مثبت و منفی)
پیش فرض ها
فرضیه بحث
نقشه راه = شبیه‌سازی مسیر و مراحل و عناصر و روابط بهینه، برای رسیدن به هدفی تعیین شده (پس از بررسی مسیرها و مراحل و عناصر و روابط محتمل دیگر)
نقشه راه، هویت آینده‌پژوهانه دارد لذا روش‌ها و تکنیک‌های آینده‌پژوهی در آن جاری است.
نقشه راه، هویت راهبردی دارد لذا روش‌های طراحی «استراتژی» در آن جاری است.
بهترین روش برای تدوین «نقشه راه» سناریونویسی و شبیه‌سازی است.
تبیین بحث
اسناد بالادستی، تعیین کننده اهداف هستند (اهدافی که مبتنی بر باورها و ارزش‌ها شکل گرفته‌اند) و تعیین کننده شاخص‌هایی که برای تحقق اهداف لازم است؛ پس از تعیین اهداف و شاخص‌ها، مسأله و مشکل اصلی این است که: «چگونه به این اهداف با این شاخص‌ها برسیم؟»
توضیح:
اگر برنامه‌ریزی، تعیین نقطه هدف ونقطه شروع و نحوه حرکت از مبدأ به مقصد است به نحوی که کمترین هزینه با بیشترین منفعت را حاصل کند آنگاه منطق برنامه‌ریزی، ابتدا هدف‌گذاری را الزام می‌کند.
اگر اهداف، آثار و پدیده‌هایی هستند که در انتهای حرکت و فعالیت‌های مورد نظر باید حاصل شوند، آنگاه با «ارزش‌ها»[1] مرتبط می‌شوند و براساس ارزش‌ها تنظیم می‌گردند.
اگر ارزش‌ها، اعتبارات و ملاحظات برخاسته از واقعیت‌هاباشند[2]، آن گاه با «باورها» مرتبط می‌شوند و براساس باورها تنظیم می‌گردند.
اگر مأموریت هر مجموعه‌ای، تلاش برای تحقق اهداف اولویت‌داراست، آنگاه مأموریت‌ها تابعی از ارزش‌ها و باورها می‌شوند.
بنابراین قدم اول برای برنامه‌ریزی یا معرفی یک برنامه، توصیف باورها، ارزش‌ها، اهداف و سپس مأموریت آن مجموعه است.
سطوح و لایه‌های برنامه‌ریزی:
۱. مبانی و زیرساخت‌ها:
جهان‌بيني = پاسخ به سؤالِ «ما چه باورهايي داريم؟ در اين هستی چه خبر است؟»
ارزش‌ها = پاسخ به سؤالِ «ما چه چيزهايي را خوب و چه چيزهايی را بد می‌دانيم؟»
گرايش‌ها = پاسخ به سؤالِ «در ميان فهرست خوب و بدها، كداميك اولويت دارند؟»
آرمان‌ها = پاسخ به سؤالِ «اصلی‌ترين آرزوهای ما كدامند؟»
دكترين = پاسخ به سؤالِ «ساختارهای ما بر چه اساسی باید شكل بگیرند؟» (برآیند جهان‌بینی، ارزش‌ها، گرایش‌ها و آرمان‌ها، که به تعیین ساختار منجر شود)
۲. اهداف کلان:
چشم‌انداز = پاسخ به سؤالِ «ما درآينده چگونه هستيم؟»
رسالت = پاسخ به سؤالِ «ما اصلا چراهستيم؟ ما چرا ما شديم؟»
هدف كلان = پاسخ به سؤالِ «ما بايد به دنبال تحقق چه چيزی باشيم؟»
۳. تعیین مسیر:
بيانيه مأموريت = پاسخ به سؤالِ «ما الان به دنبال چه چيزی هستيم؟»
رويكرد = پاسخ به سؤالِ «ما برای رسيدن به اين هدف، چه زاويه ديدی بايد داشته باشيم؟»
خط مشی = پاسخ به سؤالِ «ما برای رسيدن به هدف، چه جهت كلی را در حركت بايد داشته باشيم؟»
استراتژی = پاسخ به سؤالِ « در جهتی كه انتخاب كرديم، بهترين فرآیند برای رسيدن به هدف كدام است؟»
راهكار = پاسخ به سؤالِ «برای فعال‌سازی بهترين حركت، چه قدم‌هايی بايد برداشته شود؟»
کل ابعاد پنج‌گانه‌ای که در قسمت «تعیین مسیر» مطرح شده‌اند، تشکیل‌دهنده «نقشه راه» می‌باشند. (دنبال چه هستیم؟ با چه زاویه دیدی؟ با چه جهت کلی در حرکت؟ فرآیند بهینه کدام است؟ چه قدم‌هایی از نقطه شروع تا نقطه پایان باید برداشته شود؟)
این ترکیب باید تبدیل به سناریو شده، شبیه‌سازی شود تا بتوان نمونه عینی یک نقشه راه را به دست آورد. فرآیند شبیه‌سازی را می‌توان به صورت زیر ترسیم کرد:
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
برای تولید یک «نقشه راه» باید مراحل ۱۳گانه برنامه‌ریزی که در بالا ارائه شد، طی شود و در نهایت، یک مدل دارای ورودی، خروجی، پردازش، که نقطه شروع پردازش، مرکز ثقل آن، مراحل آن، نقاط بحران در آن مشخص شده است، ارائه شود. نقشه راه، نزدیک‌ترین مفهوم‌سازی، به صحنه عملیاتی و تلاش برای تطبیق بر مصادیق است.
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
برنامه‌ریزی، طراحی استراتژی، نقشه راه
پی نوشت ها:
[1]
پیشنهاد اولیه برای معادل‌سازی ابواب فقه به زبان فرآیندها:
ردیف باب فقهی معادل فرآیندی و سیستمی
۱ الاجتهاد و التقليد سیستم مشاوره و کارشناسی
۲ الطهارة سیستم بهداشتی (اعم از بهداشت بدن، روح، محیط، زنان، پس از مرگ)
۳ الصلاة سیستم عبادی فردی و جمعی/ مهارت تمرکز روحی و هم‌افزایی در جهت هدف
۴ الزكاة سیستم مالیاتی
۵ الخمس سیستم مددکاری اجتماعی
۶ الأنفال سیستم بهره‌وری منابع طبیعی
۷ الصوم سیستم عبادی/ مهارت مدیریت احساس
۸ الاعتكاف سیستم عبادی / مهارت خروج از روزمره‌گی و خلوت‌یابی
۹ الحج و العمرة سیستم عبادی فردی و جمعی بین‌المللی / مهارت بازسازی زندگی در مسیر هدف
۱۰ الجهاد سیستم دفاعی
۱۱ الأمر بالمعروف و النهی عن المنكر سیستم کنترل کیفیت اجتماعی
۱۲ البيع، المتاجر، المعاملات، المكاسب سیستم اقتصادی
۱۳ الدين، القرض سیستم مددکاری اجتماعی – تأمین منابع
۱۴ الرهن سیستم اعتمادی‌سازی – ابزار انضباط در تعهدات
۱۵ المفلس سیستم مدیریت بحران اقتصادی
۱۶ الحجر سیستم کنترل و پیشگیری بحران رفتاری
۱۷ الضمان، الضمانات سیستم اعتمادسازی
۱۸ الحوالة سیستم نقل وانتقال منابع
۱۹ الكفالة، الكفالات سیستم مدیریت جایگزین
۲۰ الصلح سیستم مدیریت بحران‌های اجتماعی
۲۱ الشركة سیستم تأمین منابع مالی / کارآفرینی
۲۲ المضاربة سیستم تأمین منابع مالی / کارآفرینی تجاری
۲۳ المزارعة سیستم تأمین منابع مالی / کارآفرینی تولید
۲۴ المساقاة سیستم تأمین منابع مالی / کارآفرینی نگهداری و رشد
۲۵ الوديعة سیستم اعتمادسازی
۲۶ العارية سیستم جایگزینی موقت
۲۷ الإجارة سیستم بهره‌برداری موقت از منابع
۲۸ الوكالة سیستم مدیریت جایگزین
۲۹ السكنى، الوقوف، الحبس، الصدقات سیستم کارسازی پایدار منابع
۳۰ الهدية، الهبة، الهبات سیستم بهینه‌سازی روابط اجتماعی
۳۱ السبق و الرماية سیستم ورزشی
۳۲ الوصية، الوصايا سیستم مدیریت جایگزین
۳۳ النكاح، الزواج سیستم خانوادگی
۳۴ الطلاق سیستم مدیریت بحران خانواده
۳۵ الخلع و المبارأة سیستم مدیریت بحران خانواده
۳۶ الظهار سیستم کنترل بحران خانواده
۳۷ الإيلاء سیستم کنترل بحران خانواده
۳۸ الكفارات سیستم جرائم و مجازات‌های حقوقی
۳۹ اللعان سیستم کنترل بحران خانواده
۴۰ العتق سیستم نگهداری اسراء جنگی
۴۱ التدبير حقوق اسراء جنگی
۴۲ المكاتبة، الكتابة حقوق اسراء جنگی
۴۳ الاستيلاد، أمهات الأولاد حقوق اسراء جنگی
۴۴ الإقرار سیستم مدیریت بحران‌های حقوقی
۴۵ الجعالة سیستم خدمات‌رسانی
۴۶ الإيمان سیستم تضمین رفتاری
۴۷ النذر، العهد سیستم تضمین رفتاری
۴۸ الصيد و الذباحة، الذبائح سیستم تأمین مواد غذایی / گوشتی
۴۹ الأطعمه و الأشربة سیستم تغذیه
۵۰ الغصب سیستم مدیریت بحران مالکیت
۵۱ الشفعة سیستم مدیریت شراکت
۵۲ إحياء الموات سیستم بهره‌وری منابع
۵۳ اللقطة سیستم مدیریت بحران مالکیت / مجهول‌المالک‌ها
۵۴ الفرائض، المواريث، الإرث، الميراث سیستم مدیریت اموال خانواده / پایدارسازی منابع
۵۵ القضاء سیستم دادگستری
۵۶ الشهادات سیستم کشف و اثبات جرم
۵۷ الحدود و التعزيرات سیستم جرم و مجازات
۵۸ القصاص و الجنايات سیستم جرم و مجازات کیفری
۵۹ الديات سیستم جبران خسارت
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
تاثیر ایده فوق در فضای آموزش فقه:
براساس ایده فوق، آموزش فقه، نیازمند مباحث و مطالعات تکمیلی است؛ نمونه‌ای پیشنهادی برای موارد تکمیلی به شرح زیر است:
رديف موضوع اهداف يا محصول مورد انتظار لوازم و تداركات
۱. فلسفه فقه و حقوق توان توصيف و تحليل فقه از ديد كلان:
بتواند راجع به فقه اسلام، در كنفرانس بين‌المللی مطالعات حقوقی، سخنرانی به همراه اسلايد و متنی كه در دست شنوندگان قرار مي‌گيرد، انجام دهد. ( شبهات وارد شده به اعتبار و كارآيی فقه را بشناسد و بتواند پاسخ بدهد.)
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
برگه فعاليت و طرح مسأله
برگزاری جلسه هم‌انديشی متخصصين
تدوين مقاله تفصيلی به‌همراه چكيده
توليد اسلايد
كارشناسان مربوطه
۲. منبع‌شناسی فقه توان توصيف و تحليل منابع فقه
بتواند در يك سمينار دانشجويی سرچشمه‌های استنباط معارف دين را به‌گونه‌ای توضيح دهد كه مخاطب، اعتبار و روايی استنباطات را نتيجه بگيرد. (شبهات وارد شده در مورد اعتبار اين منابع را با ذكر نمونه‌های عينی پاسخ بدهد)
ايضاً
۳. ادوار فقه و فقهاء، مكاتب فقهيی توان توصيف و تحليل تاريخ فقه و فقهاء به گونه‌ای كه ویژگی‌های هر دوره و هر مكتب فقهی كه اعتباربخش به استنباط است، به همراه كيفيت استفاده عملی از آن، در يك مقاله تخصصی ارائه شود. ايضاً
۴. آيات الاحكام/ قرآن و فقه بتواند ميزان نقش‌آفرينی قرآن در استنباط و قوانين فقهی را با ذكر نمونه‌های از هر باب، برای مخاطب محسوس نمايد ايضاً
۵. قواعد فقه/ روايات مبنايی بتواند راجع به كل فقه با ارائه يك روايت برای هر باب و تحليل آن، طوری سخن بگويد و بنويسيد كه در يك مطالعه تطبيقی با ريشه‌ها و سرچشمه‌های سيستم‌های حقوقی ديگر، انسجام و برتری سيستم حقوقی اسلام، برای مخاطب ملموس شود. ايضاً
۶. احكام تكليف/ بلوغ، احكام دوجنسي‌ها، تبديل جنسيت در موضوع‌شناسی: بتواند راجع به مراحل رشد جنسی و اختلالات جنسی و وضعيت فعلی جامعه از حيث جنسيت و مشكلات كسانی كه اختلالات جنسی دارند، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين مستند انجام دهد. ايضاً
دعوت از پزشكان مرتبط با اختلالات جنسی
اسلايدها و تصاوير مربوط به اختلالات جنسی و راه درمان
دعوت از چند بيمار و چند دوجنسی برای صحبت در مورد وضعيت و مشكلاتشان
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۷. الاجتهاد و التقليد/ شيوه استنباط، شيوه تشخيص اعلميت بتواند روند استنباط يك حكم را قدم‌به‌قدم توصيف و شبيه‌سازی كند و نمودار آن را ترسيم نمايد و به شبهات در مورد استنباط پاسخ عينی بدهد.
با مقايسه روش‌های مختلف استنباط، قوت و ضعف هر روش را توصيف نمايد.
بتواند با مطالعه تطبيقی استنباط مراجع، شواهد اعلميت يك مرجع را به‌دست بياورد.
شبيه‌سازی عمليات استنباط توسط يك مجتهد
نمودار جريان استنباط (فلوچارت استنباط)
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۸. كتاب الطهارة/ آلودگي‌شناسی، اخلاق محيط زيست، الكل، شراب، محصولات خارجی در موضوع‌شناسی: بتواند راجع به آلودگی‌ها در زندگی بشر و محيط زندگی و راجع به عوامل بحران‌ساز در زندگی فردی و اجتماعی، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين مستند انجام دهد.
بتواند راجع به الكل و مشتقات آن و موارد مصرف آن در صنايع بهداشتی، درمانی و غذايی اطلاعات مستند ارائه كند.
اسلايدهای آموزشي
متخصص محيط زيست
متخصص عفوني
داروساز
متخصص صنايع غذايي
متخصص صنايع بهداشتی و آرايشي
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۹. كتاب الطهارة/ آب‌شناسی، پاك‌كننده‌ها در موضوع‌شناسی: بتواند راجع به آب و منابع تامين آب‌شرب و سفره‌های زيرزمينی و بحران‌های تهديد‌كننده آنها و تفاوت آب‌ها، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين مستند انجام دهد.
بتواند راجع به كاركردهای خاك و آفتاب در زمينه گندزدايی اطلاعات معتبر ارائه كند.
اسلايدهای آموزشي
متخصص هيدرولوژيست (آب‌شناس)
متخصص كشاورزي
متخصص بهداشت
متخصص دارويي
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۱۰. كتاب الطهارة/ مهارت آموزش وضوء، تيمم و غسل بتواند ترفندهای آموزش وضوء، غسل و تيمم را برای بچه‌ها و بزرگسالان، اجرا نمايد.
توليد چك ليست كنترل عمل
اسلايدهای آموزشی
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۱۱. كتاب الطهارة/ بهداشت اموات (تغسيل، تكفين، تدفين) مقايسه فرآيند تجهيز اموات در تمدن‌ها، فرهنگ‌ها و اديان مختلف
توانايی مديريت تجهيز اموات عنداللزوم
ايضاً
بازديد از سالن تشريح، غسال‌خانه، و انجام عمليات تغسيل و تكفين
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
قوانين و فرهنگ تجهيز ميت در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۱۲. كتاب الطهارة/ بهداشت زنان موضوع‌شناسی: بتواند راجع به عوارض جسمی زنان، علت بروز (يسألونك عن المحيض)، پروتكل بهداشتی آن (هم در عادت ماهانه، هم در زايمان)، شيوه تشخيص عادت‌ها و اختلال‌ها، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين مستند ارائه دهد.
بتواند پروتكل پيشنهادی اسلام برای بهداشت زنان را با موارد مشابه مقايسه و بررسی كند.
اسلايدهای آموزشی شبيه‌سازی شده
متخصص زنان و زايمان
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
اصول بهداشتی و طبی در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۱۳. كتاب الصلوة/ مهارت آموزش نماز بتواند ترفندهای آموزش نماز (قرائت و اركان) را برای بچه‌ها و بزرگسالان، اجرا نمايد.
توليد چك‌ليست كنترل عمل
اسلايدهای آموزشي
[2]
برچسب #برنامه‌ریزی #طراحی استراتژی #نقشه #نقشه راه
دانشنامه, نقشه راه
ابواب فقه
دانشنامه, مفاهیم کلیدی
آرمان شهر اسلام
#نقشه‌راه
#ابواب‌فقه
خانه > دانشنامه > نقشه راه > ابواب فقه
دانشنامه, نقشه راه
ابواب فقه
35 دقیقه خواندن
194
ابواب فقه
ابواب فقه دانشنامه عبدالحمید واسطی
فهرست مطالب
موضوع بحث
مسأله بحث
پیش فرض ها
فرضیه بحث
تبیین بحث
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
موضوع بحث
فقه کاربردی – « ابواب فقه تمدنی و نظام‌های تمدنی» چیست؟ چرا؟ و چگونه؟ (مقاله + اسلاید)
(نقشه راهی برای تدوین سیستمی و موضوع‌شناسانه فقه و کتب فقهی مانند شرح لمعه و مکاسب)
مسأله بحث
اگر بخواهیم نظرات دین را برای مقیاس کلان جهانی، به صورت مواد برنامه‌ای ارائه کنیم و «توضیح المسائل تمدنی» داشته باشیم، این توضیح‌المسائل به چه محورها و عناوینی باید بپردازد؟ و چه فهرستی خواهد داشت؟
پیش فرض ها
فرضیه بحث
۱. فهرست «توضیح المسائل تمدنی» براساس نقشه یک تمدن است.
۲. دسته‌بندی ابواب «فقه تمدنی» براساس سیستم‌ها و فرآیندهای تمدنی است.
(انتقال به اسلاید برخی مدل‌های موجود تقسیم‌بندی ابواب فقه)
تبیین بحث
فقه موجود بیشتر فقهی فردی است و به وظائف اجتماعی و حکومتی کمتر پرداخته است و همچنین ساختاری برای در برگرفتن مسائل جدید ندارد، و عنوان«مسائل مستحدثه» عنوانی حقیقی که جامع انواع مسائل مختلف باشد، نیست. لذا بایستی ساختاری برای فقه ارائه گردد که: اولاٌ مسائل مستحدثه به صورت منطقی درآن قرار گیرد و ثانیاً با بینشی آینده نگرانه، مسائل محتمل آینده را در خود جای دهد و ثالثا قابلیت در برگرفتن احکام تمدنی برای ساختن جامعه طبق نظر اسلام را داشته باشد.
اگر: تمدن‌سازی = ساختارسازی و نظام‌سازی شبكه‌ای
و نظام = مجموعۀ اجزاء مرتبط با يكديگر برای ايجاد يك هدف
و جوهره نظام و سیستم= روابط بين اجزاء
آنگاه نظام‌سازی = توليد ارتباطات تنظيم‌شده برای ايجاد يك برآيند = فرآيند سازی
در حقیقت نظام سازی یعنی: تعیین ورودی سیستم و تعیین خروجی سیستم و تعیین مرحلۀ پردازش (چه ارتباطاتی بین متغیرها صورت گیرد تا منجر به برآیند شود)؛ درنتیجه: «فرآيندها اصلی ترين مؤلّفه در تمدن سازی هستند»
تعریف فقه تمدنی
فقه تمدنی= تعیین حکم فعل مکلف در مقیاس جامعه‌سازی
فقه تمدنی= تعیین حکم ساختارها و فرآیندهای جامعه‌سازی (تعیین حکم وضعی نه فقط حکم تکلیفی، یعنی شرایط صحت و فساد ساختارها و فرآیندها)
فقه تمدنی= ارتقاء تعامل «تکلیفی فردی حقوقی» با گزاره‌های دین، به تعاملِ «ارشادی جمعی فرهنگی» (ورود گزاره‌های ارشادی و مستحبات و مکروهات در حیطه الزامِ فرهنگی و توسعه دائره مکلف فردی، به جمع مکلفین و به تمام فرآیندهای زندگی مکلفین)
روش اجرا:
دسته بندی های مختلف ابواب فقه، براساس الگوی نیازها انجام می‌گیرد.
هرباب فقهی = فرایند و جریانی لازم برای زندگی = پاسخ به یک نیاز
ساختارفقه تمدنی = دربردارندۀ نظام و فرایندهای کلان و خرد ادارۀ فرد و جامعه
فقه تمدنی = بیان کنندۀ نظام ها و فرایندهای تغذیه، مالکیت، کشاورزی (فرآیندهای تولیدی)، محیط زیست، خانواده و ازدواج، جامعه‌سازی، سرمایه اجتماعی و …
برای ترجمه ابواب فقه موجود به ساختار فقه تمدن ساز، این مراحل بایستی طی گردد:
۱. استخراج ارکان اصلی باب فقهی (سیستم پایه = حداقل قطعی)
۲. بررسی هدف و نتیجه نهایی مطالب آن باب (با استفاده از آیات وروایات)
۳. تشخیص روند حاکم بر آن باب (مراحل و سیر محتوائی)
۴. تشخیص فرآیند باب
۵. انتخاب عنوان نظام وسیستم
توصیه: برای تحقق تمدن نوین اسلامی و تدوین الگوی پیشرفت اسلامی، پیگیری فقه تمدنی ضروری می نماید، لذا ساختار فقه نیز بایستی فراخور آن مهم، تدوین گردد. مناسب ترین ساختار برای فقه، ساختاری فرایندی برای فقه است که توانائی تولید سیستم های تمدنی را داشته باشد واولین قدم برای این کار، تبدیل ابواب فقه به زبان سیستم و نظام است.
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۲۰. كتاب الصوم/ محاسبه فديه، كفاره، فطريه و كليه كفارات بتواند مبنای محاسبه كفارات را براساس قيمت‌های روز توضيح دهد و خود نيز استخراج كند.
بتواند به قيمت‌ها و آمار سبد خانوار و آمار تورم دسترسی موجه پيدا كند و قيمت محاسبه‌شده توسط خود را با ذكر شواهد، معتبر سازد.
بتواند برای كارسازی بهتر اين وجوه طرح و برنامه بدهد
اسلايدهای آموزشي
فيلم مصاحبه و رصد بازار
متخصص اقتصاد و آمار
متولی كارسازی اين وجوه (هم اشخاص، هم سازمان‌ها)
بازديد از مركز آمار و مركز تعيين قيمت‌ها و رصد بازار و مشاهده مكانيزم تعيين سطح قيمت‌ها و ميانگين‌ها
بازديد از مراكز كارسازی خيرات و مبرات و مشاهده فرآيند مصرف آنها (بالخصوص كميته امداد)
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
تمرينات خويشتن‌داری در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۲۱. كتاب الزكاة/ محاسبه زكات بتواند فلسفه زكات را براساس معادلات اقتصادی و فرآيندهای روحی و اجتماعی توضيح دهد.
تفاوت زكات با ديگر وجوه ماخوذه از افراد مانند ماليات را تشريح كند.
ادبيات ماليات و سيستم‌های مالياتی را بشناسد و با هم مقايسه كند.
بتواند زكات يك نفر يا يك سازمان را محاسبه كند.
اسلايدهای آموزشی
متخصص اقتصادی
متخصص مالياتی
گفتگو با چند كشاورز در محصولات مختلف (ملموس شدن حس آنها از زكات و محاسبه و شيوه پرداخت و مشكلات آن)
نرم‌افزار محاسبه زكات
بازديد از ستاد زكات و فرآيند جمع‌آوری و كارسازی وجوه
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
قوانين مالياتی در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۲۲. كتاب الخمس/ محاسبه خمس، بحث معادن و انفال‌شناسی ايضاً (مانند زكات)
جايگاه انفال را در سيستم اقتصادی اسلام تبيين كند.
كاربردهای خمس برای گنج، غوص و معدن را در جامعه امروزی ملموس نمايد.
اسلايدهای آموزشی
متخصص اقتصادی و مالياتی
متخصص آثار باستانی (برای گنج و زيرخاكی‌ها)
متخصص معدن
گفتگو با صيادهای جواهرات
آمار موجود موجه در مورد ميزان گنج‌ها، جواهرات زيردريايی، معادن
متخصص محيط‌زيست (بحث انفال) و آمار مربوطه و كيفيت بهره‌برداری فعلی از انفال
متخصص تاريخ (نقشه‌ها و شواهد مربوط به اراضی مفتوحه و بررسی وضعيت فعلی آنها)
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۲۳. كتاب الحج/ برنامه عملياتی حج (چك‌ليست اعمال) بتواند عمليات قدم‌به‌قدم حج و عمره را در يك چك‌ليست با ملاحظه احكام و اسرار و معارف تدوين نمايد و اجرا كند.
بتواند راجع به تاثيرات حج و عمره در افراد و در اجتماع، با ذكر شواهد و مستندات، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين ارائه كند.
بتواند حج را با عبادت‌های جمعی ديگر و با عبادت‌های اديان ديگر مقايسه كند.
بتواند برای ارتقاء كيفيت و كميت حج، ادبيات برنامه‌ريزی را ارائه كند.
اسلايدهای آموزشي
شبيه‌سازی سفر حج و عمره
متوليان آموزشی و اجرايی حج
نرم‌افزارهای مرتبط با حج و عمره
مديران و روحانيون برتر كاروان‌ها
تحليل مشكلات و ناهنجاری‌ها
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
عبادت‌های جمعی در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۲۴. كتاب الجهاد/ پروتكل جنگ و دفاع، حقوق اسيران جنگی، جهانگردان، صلح‌نامه‌‌ها، جزيه و خراج‌ها، روابط بين‌الملل، پناهندگی بتواند نظام جنگ و دفاع اسلام را با ديگر مدل‌ها در يك مطالعه تطبيقی، تحليل كند.
بتواند پروتكل‌های بين‌المللی جنگ و دفاع را نقد كند.
بتواند كنوانسيون حقوق اسيران جنگی را نقد كند.
بتواند مشكلات و ناهنجاری‌های حاصل را جنگ را به‌ترتيب اولويت فهرست كرده، راه حل مناسب موجّه ارائه كند.
پروتكل حمايت از جهانگردان را تدوين كند.
حقوق روابط بين‌الملل براساس نگرش اسلام را تدوين كرده با موارد مشابه مقايسه كند.
قالب و الگوی صلح‌نامه ميان دو كشور، توليد نمايد.
فلسفه جزيه و خراج را تبيين كند و با موارد مشابه در تمدن‌ها و ملت‌های ديگر مقايسه كند.
مشكلات پناهندگان و علت پناهنده شدن و فرآيندهای مختلف پناهندگی را تشريح نمايد.
اسلايدهای آموزشی
نقشه‌های تاريخی
اسناد تاريخی جنگ و صلح و خراج
كارشناس نظامی
كارشناس اسناد
كارشناس روابط بين‌الملل
كارشناس جهانگردی
نرم‌افزارهای جغرافيای جهان اسلام و تاريخ
نرم‌افزار نظام دفاعی اسلام
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
قوانين جنگ و دفاع در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۲۵. كتاب الامربالمعروف و النهي‌عن‌‌المنكر/ برنامه اجرايی، سيستم مديريت كلان اجتماعی بتواند امربمعروف و نهي‌ازمنكر را در قالب «سيستم كنترل كيفيت اجتماعی» تبيين كند.
مشكلات و معضلات اجرايی امربمعروف و نهي‌ازمنكر را بشناسد و راه‌حل داشته باشد.
برنامه عملياتی برای تحقق امربمعروف و نهي‌ازمنكر در سطوح خانوادگی، فاميلی، سازمانی و اجتماعی و بين‌المللی بدهد.
بازديد از فرآيند حل‌وفصل دعاوی بانكی، اعتباری و مالياتی
بازديد از خزانه‌داری كل و مخازن انباشت پول و طلا
بازديد از چاپ‌خانه اسكناس و ضرب سكه
بازديد از نقاط مبدأ تعيين ارزش ارز و طلا و كيفيت عملكرد آنها
بازديد از وزارت اقتصاد و دارايی، بانك مركزی
قالب و نمونه اسناد معاملات داخلی و بين‌المللی در تمام حوزه‌های مالی
۳۱. كتاب الاجارة، المضاربة، المساقاة، المزارعة، الدين، الرهن، الضمان، الحوالة، الكفالة، الصلح، الشركة، الوديعة، العارية، الوكالة، الكفالة، الشفعة، الاقرار (كليه كتب معاملات)، سرقفلی، قولنامه، تفاهم‌نامه و تعهد‌نامه، بيمه بتواند برای هر يك از عقود و ايقاعات، سند شرعی مطابق با قوانين رسمی تنظيم كند و در هر كدام اختلافات احتمالی را پيش‌بينی و تكميل شروط و بندهای سند، پيشگيری نمايد.
بتواند پروندههای قضايی مربوط به معاملات را بفهمد و نقاط ابهام احتمالی را تشخيص دهد.
بتواند به‌عنوان تمرين، پروندههای مختومه دادگستری را، از ابتدا بررسی و حكم صادر نمايد.
بتواند برای مشكلات مردم و تصميم‌های آنها كه مربوط به امور مالی و مبادله‌ای و ايجاد تضمين است، تصميم‌سازی كند. (مثلا انواع بيمه و چگونه از بيمه بهترين استفاده شود را بشناسد.)
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
بازديد از دادگاه‌های مربوطه
كارشناس بنگاه معاملات مسكن
وكيل متخصص در عقود مربوطه
كارشناس بيمه
كارشناس ثبت
كارشناس بانك كشاورزی و تعاونی‌های كشاورزی
آمار هر يك از عقود مذكور، آمار پرونده‌ها در مشكلات هر يك از عقود
قوانين مبادله‌ای در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۳۲. سيستم اقتصادی اسلام
(چرخه اقتصادی و متغيرهای مرتبط مانند:
صنايع توليدی، سيستم توزيع، مصرف، واردات، صادرات، گمرك، تعرفه‌ها، انبارداری و…)
بتواند ادبيات و اصطلاحات اقتصاد خرد و كلان را توضيح دهد.
بتواند تحليل‌های اقتصادی را تبيين كند.
بتواند فرآيندهای يك سيستم اقتصادی را ترسيم كند.
بتواند سيستم اقتصادی اسلام را در يك بحث و گفتگو، به‌صورت مستند تبيين كند.
بتواند سيستم اقتصادی اسلام را با سيستم‌های بشری مقايسه كند.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس اقتصاد خرد و كلان و اقتصاد بين‌الملل
تحليل‌گرهای اقتصادی
مناظره ميان تحليل‌گرهای اقتصادی
كارشناس اقتصاد اسلامی
كارشناس گمرك (بازديد از گمرك)
بازديد از انبارهای ذخيره استراتژيك
كارشناس حمل‌ونقل
كارشناس حمايت از مصرف‌كننده
كارشناس واردات و صادرات
۳۳. كتاب النكاح/ عقدخوانی و ملاحظه دقيق شرابط، بررسی پرونده های قضايی، حجاب و پوشش، كنوانسيون حقوق زنان، مشكلات مهريه، عيوب نكاح بتواند مشاور تشكيل يك زندگی با ثبات و با محبت براساس نگرش اسلام باشد.
بتواند سيستم تشكيل خانواده و خانواده‌داری در اسلام را با سيستم‌های مشابه بشری مقايسه كند.
بتواند بحران‌های خانواده در دنيا و در كشور را با ارائه مستندات فهرست كند و اولويت‌بندی نمايد.
حقوق و قوانين رسمی مربوط به عقد كردن را بشناسد.
مشكلات پديدآمده در عقدها و زندگی‌ها را بشناسد و بتواند با شواهد تبيين كند.
بتواند در مجلس تعيين مهريه و شروط، وضعيت دو طرف را هوشيارانه ارزيابی كند و ابهامات احتمالی را برطرف نمايد و مشكلات آينده را پيشگيری كند و فرهنگ مهرالسنة را ايجاد نمايد.
بتواند در مجلس عقد، مراسم عقد كردن را به طور صحيح شرعی و براساس عرف متشرعه برگزار كند. و موارد دارای انحراف از شرع را مديريت نمايد.
بتواند عقدنامه شرعی، قانونی، عاطفی كه راهنمای زندگی مشترك باشد بنويسد.
آداب و قواعد محضردارها را بشناسد و راهنمای زوجين برای ثبت ازدواج باشد.
بتواند پروندههای قضايی را بفهمد و تحليل كند.
بتواند جريان «فمينيسم» را تحليل و نقد كند. و اسناد بين‌المللی مربوطه را نقادی و بازسازی نمايد.
بتواند قانون و فرهنگ اسلام در «پوشش و حجاب» را هم برای مردان و هم برای زنان، به‌عنوان يك مدل پوششی دارای عقلانيت و كارآمدی، به طور مستند تبيين نمايد.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس محضردار
كارشناس دادگستری
قاضی و وكيل دعاوی خانواده
پروندههای قضايی مربوطه
مشاور حرفه‌ای خانواده
آماده‌سازی بسته مستندات و عملكرد برای نمايش و ارائه در مجلس تعيين مهريه و تعيين شروط
كارشناس تالار عروسی
كارشناس اورژانس اجتماعي
كارشناس بهزيستی و كانون اصلاح و تربيت
بازديد از زنداني‌های مربوط به خانواده
نقد و بررسی فيلم‌ها و كتاب‌های مربوط به خانواده (رمان‌ها، سريال‌ها و …)
مصاحبه‌های انجام شده با زنان بی‌حجاب و بدحجاب (در مورد علت انتخاب چنين پوششی)
مصاحبه‌های انجام شده با مردانی كه در اثر ديدن چنين زنانی، اختلال‌های رفتاری پيدا كرده‌اند.
وضعيت و تاريخ پوشش و انواع لباس‌ها
سيستم حكومت و حاكميت براساس نگرش اسلام را با سيستم‌های مشابه، در يك مطالعه تطبيقی، تحليل كند.
اسلايدهای آموزشي
كارشناس ستاد امربمعروف و نهي‌ازمنكر
گفتگو با مجريان و كسانی كه در صحنه هستند.
بازديد از مراكز تخلفات و جرائم (اعم از صحنه جرم و تخلف و زندان‌ها و مراكز بازپروری و مشاهده عاقبت تخلفات)
مشاهده فرآيند يك تصميم‌گيری در كلان حكومت
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
قوانين حكومت و حاكميت در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۲۶. كتاب‌الامربالمعروف/ استخاره بتواند افراد را به‌سوی مشاوره و تفكر روشمند سوق بدهد. (برنامه قدم‌به‌قدم انجام يك تفكر و مشاوره صحيح را عرضه كند.)
بتواند با روش موجّه استخاره بگيرد و نتيجه معتبر و نه برداشت حدسی عرضه كند.
مشكلات و ناهنجاري‌های فضای استخاره را بشناسد و راه حل داشته باشد.
اسلايدهای آموزشی
كارشناس مشاوره
كارشناس تفكر و تصحيح روش تفكر
قواعد استخاره با تسبيح
تفسير آيات اول صفحات قرآن
استخاره‌های عجيب در تاريخ
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
عملكردهای تكميلی تصميم‌سازانه در فرهنگ‌ها و ملت‌های مختلف
۲۷. كتاب القضاء و الشهادات/ مهارت برگزاری جلسات حكميت، قاضی تحكيم، استشهادخواستن، جستجوی بينه، قسم دادن، ترفندهای مجرمين، ترفندهای بازرسين، هيئت منصفه بتواند در يك جلسه حكميت، شواهد و قرائن لازم برای تشخيص موضوع و حكم را رديابی كرده، مستند سازد. (شيوه اخذ اطلاعات از شاكی و متهم و ترفندهای آنان در اخفاء و انحراف اطلاعات را بشناسد.)
بتواند پيش‌نويس شكايت‌نامه محكمه‌پسند را بنويسد.
بتواند پيش‌نويس يك دفاعيه محكمه‌پسند را بنويسد.
بتواند با قاضی دادگاه در كيفيت برگزاری دادگاه گفتگو كند.
بتواند سيستم قضايی و دادرسی اسلام را با سيستم‌های ديگر مقايسه كند.
بتواند اصطلاحات سيستم قضايی را برای ديگران تشريح كند.
اسلايدهای آموزشي
كارشناس امور قضايی و دادگستری
چند قاضی و وكيل (بررسی مشكلات و معضلات)
بازديد از فرآيند دادرسی (از تنظيم شكوائيه تا صدور حكم)
بازديد از نحوه اجرای احكام در مراكز مربوطه (بازداشتگاه‌ها و ..)
مركز آموزش قضات
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
قوانين دادرسی در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۲۸. كتاب الوقف/ مهارت تدوين وقف‌نامه، بررسی پرونده های قضايی بتواند يك وقف‌نامه بنويسيد و تمام مشكلات احتمالی را در بندها و شروط آن پيش‌بينی و پيشگيری نمايد.
بتواند برای يك «وقف برتر» به واقفين متقاضی، برای تعيين اينكه «چه چيزی برای چه كسانی و برای چه مصرفی و به چه نحوه» وقف شود تا وقف برتر باشد مشاوره بدهند. (شناخت مقتضيات اجتماعی با ديد آينده‌نگری، اولويت‌بندی نيازها)
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس اوقاف
گفتگو با واقفين
كارشناس قضايی
كارشناس ثبت
بررسی تاريخ و عملكرد نهادهای مشابه وقف در كشورها و مليت‌های ديگر
۲۹. كتاب العطيه/ مهارت جريان‌دادن به خيرات و مبرات موارد مذكور در قسمت كفارات
تطابق سيستم‌های كمك مردمی در اسلام با سيستم‌های مشابه در جهان
موارد مذكور در قسمت كفارات
بررسی تاريخ و عملكرد بنيادهای خيريه در كشورهای مختلف
۳۰. كتاب المتاجر/ سيستم‌های پولی (بانك، بورس، ربا، مؤسسات اعتباری، كارت‌های اعتباری، ماليات، انواع معاملات جديد، معاملات بين‌المللی، اوراق قرضه، تورم و محاسبه اثر آن، و ..) بتواند بانك، بورس، سيستم‌های مالی و …را در يك بحث و گفتگو، به‌صورت مستند تبيين كند.
بتواند ادبيات رايج در فضای سيستم‌های پولی را برای ديگران تشريح كند.
بتواند نحوه محاسبه سود، محاسبه ماليات، محاسبه تورم را تشريح كند.
سيستم‌های مالی موجود دنيا را با سيستم مالی اسلام مقايسه كند.
بتواند روش سرمايه‌گذاری و عمل در بازار بورس را توضيح دهد و عقدنامه‌های بورس را ارزيابی كند.
بتواند ادبيات اسناد معاملات بين‌الملل را با مفاهيم فقهی بازنويسی كند و نوع معامله را تشخيص دهد.
مشكلات و ناهنجاری‌های سيستم‌های مالی رايج را بشناسد و راه پيشگيری ارائه كند.
چگونگی تأسيس يك مؤسسه اعتباری يا بانك خصوصی را تشريح كند.
ترفندهای مشتريان بانك برای اخذ تسهيلات را با ذكر شواهد تبيين كند.
چگونگی تعيين ارزش پول و تعيين نرخ‌های برابری ارزها با هم را توضيح دهد.
بتواند سياست‌های پولی را تشخيص دهد و آثار آنها را پيش‌بينی كند
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس بانكداری
كارشناس اقتصاد خرد و كلان
كارشناس بورس
كارشناس دارايی
كارشناس اقتصاد بين‌الملل
بازديد از مراكز توليد كارت‌های اعتباری و دست‌يابی به نحوه عملكرد آنها
بازديد از مركز معاملات كلان اقتصادی و مشاهده ارقام و نحوه تبادل
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۱۴. كتاب الصلوة/ مديريت توسعه نماز جمعه بتواند راجع به تاثيرات بزرگ نماز جمعه در افراد و در اجتماع، با ذكر شواهد و مستندات، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين ارائه كند.
بتواند نماز جمعه را با عبادت‌های جمعی ديگر و با عبادت‌های اديان ديگر مقايسه كند.
بتواند برای ارتقاء كيفيت و كميت نماز جمعه برنامه‌ريزی كند.
اسلايدهای آموزشي
دعوت از متوليان طرح و برنامه و اجرايی نماز جمعه
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۱۵. كتاب الصلوة/ وقت و قبله‌شناسی، تعيين خط زوال و فجر بتواند عمليات قبله‌شناسی و تعيين وقت نماز را در جايی كه ابزار در اختيار ندارد انجام دهد و كار با ابزارهای مختلف در اين جهت را با توضيح و تحليل بلد باشد.
بررسی نحوه عمل رسانه در استناد به اوقات شرعی
بررسی ميزان احتياط لازم در اوقات شرعی
نحوه محاسبه وقت و قبله در هواپيما (بدون استفاده از رادار هواپيما و با استفاده از رادار)
بررسی طرح ايران برای نصف‌النهار مكه
كيفيت محاسبه تغيير ساعت در افق‌های مختلف
بررسی علت انتخاب مبدأ ساعت (ساعت ظهركوك و ساعت غروب كوك)
اسلايدهای آموزشي
متخصص نجوم
ابزارهای قبله‌يابی (از ابزارهای ساده اوليه گرفته تا نرم‌افزارهای مربوطه)
جداول محاسبات تقويم و اوقات شرعی
اردوی مشاهده فجر در ليالی معمولی و ليالی مقمره
بازديد از كابين خلبان و مشاهده عملكرد رادار هواپيما در تعيين قبله
نرم‌افزارهای ساعت‌ياب و جهت‌ياب
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
۱۶. كتاب الصلوة/ مهارت مديريت مسجد بتواند راجع به تاثيرات مسجد و نماز جماعت در افراد و در اجتماع، با ذكر شواهد و مستندات، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين ارائه كند.
بتواند نماز جماعت را با عبادت‌های جمعی ديگر و با عبادت‌های اديان ديگر مقايسه كند.
بتواند برای ارتقاء كيفيت و كميت مساجد و نماز‌های جماعت برنامه‌ريزی كند.
اسلايدهای آموزشی (از مساجد داخل و خارج و فعاليت‌های موجود و شبيه‌سازی مسجد مطلوب)
متوليان طرح و برنامه برای مساجد
ائمه جماعات موفق
روان‌شناسی مسجد
جامعه‌شناسی مسجد
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
بررسی انواع عبادتگاه‌ها و معابد در فرهنگ‌ها و مليت‌های مختلف
۱۷. كتاب الصلوة/ مكان مصلي [1]/ معماری اسلامي بتواند راجع به اصول معماری و معماری اسلامی هم در خانه‌ها و هم در شهرسازی، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين مستند ارائه دهد.
بتواند خصوصيات معماری اسلامی را با ديگر معماری‌ها مقايسه كند. بتواند الزامات طرح و برنامه برای شهرسازی را توضيح دهد.
اسلايدهای آموزشی (از معماری موجود و شبيه‌سازی معماری مطلوب)
متخصص معماری اسلامي
متخصص شهرسازي
چشم‌انداز شهر
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
قوانين و فرهنگ معماری در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۱۸. كتاب الصلوة/ بحران‌شناسی محيط (صلوة آيات) بتواند راجع به حوادث طبيعت، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين مستند ارائه كند و آثار روانی و اجتماعی آن را تشريح نمايد.
بتواند عقلانيت موجود در تشريع نماز آيات را تبيين كند.
گفتگو راجع به پديده «سونامي» و طوفان‌های دريايی، آتشفشان، تگرگ‌های غيرمعمول، گرم‌شدن زمين
اسلايدهای آموزشی (بالخصوص از موارد كمتر مشاهده شده مانند بادهای سرخ و …)
شواهد و آمارها در تاثيرات روحی اجتماعی اين حوادث در ملت‌های مختلف
متخصص نجوم (تبيين خسوف و كسوف)
متخصص هواشناس (تبيين رعدوبرق‌ها، بادها و طوفان‌ها)
متخصص زمين‌شناس (تبيين زلزله‌ها)
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
سيستم عبادت در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۱۹. كتاب الصوم/ رؤيت هلال بتواند راجع به تقويم قمری و ضوابط و كاركردهای آن، در يك بحث و گفتگو، توصيف و تبيين مستند انجام دهد.
بتواند تقويم قمری را با تقويم شمسی و ميلادی مقايسه كرده، برتری تقويم قمری را اثبات نمايد.
بتواند ضوابط يك رؤيت هلال موجه را تشريح كند و در عمل اجرا نمايد.
بتواند از لوازم و وسائل و نرم‌افزارهای رؤيت هلال و تعيين تقويم قمری استفاده كند.
منابع معتير در اخذ اطلاع نسبت به رؤيت هلال را بشناسد و بتواند هنگام لزوم ارتباط برقرار كند. (اشخاص و سايت‌ها و مراكز)
بتواند علت اختلاف رؤيت‌ها را (چه در داخل و چه در خارج) با ارائه شواهد و نقشه‌ها تبيين نمايد.
اسلايدهای آموزشي
متخصص نجوم
دوره تخصصی رؤيت هلال
ابزارهای رؤيت
نرم‌افزارهای محاسباتي
اردوی رؤيت هلال
ارتباط با مركز نجوم كشور
ارتباط با مركز نجوم قم
ارتباط با ستاد رؤيت هلال دفتر مقام معظم رهبري
مشاهده فرآيند اعلام اول ماه
بررسی وضعيت و سرنخ‌های توليد و طراحی لباس‌ها
قوانين ازدواج در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۳۴. كتاب النكاح/ محاسبه و ترسيم شجره‌نامه مَحرم‌ها و نامحرم‌ها، حل وفصل مشكلات حضانت بتواند نسب‌ها و شجره‌نامه‌ها را تشخيص بدهد و بنويسد و موارد محرميت و عدم جواز ازدواج را (هم در نسب و هم در رضاع) مشخص كند.
بتواند قانون حضانت در اسلام را تبيين نمايد و با قوانين مشابه بشری مقايسه كند
بتواند برای مشكلاتی كه در اختلافات حضانت و رضاع پيش مي‌آيد راه‌حل بدهد.
بتواند برای ايجاد محرميت در فاميل راه چاره بدهد به طوری كه مشكلات بعدی حاصل نشود.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
نسب‌نامه‌ها و شجره‌نامه‌ها
پروندههای حضانت
پروندههای رضاع
كارشناس تغذيه (تأثير شير در نوزاد)
قوانين حضانت و محرميت در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۳۵. كتاب النكاح/ تدبير منزل، الگوی مصرف و اسراف بتواند برای يك زندگی سالم، برنامه راهبردی، برنامه ماهانه و برنامه هفتگی بدهد.
بتواند چگونگی ارتباط بهينه گفتاری، رفتاری زوجين را برای متقاضيان تشريح كند و دستورالعمل اجرايی و تمرينی بدهد.
بتواند راهبردهای مديريت هزينه و مديريت زمان و انرژی را در قالب دستورالعمل‌ها تبيين كند.
بتواند برنامه راهبردی اسلام برای يك خانواده سالم را با برنامه‌های مشابه مقايسه كند.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس و مشاوره خانواده
پروندههای طلاق
شركت در جلسات حل اختلاف
كارشناس اقتصاد خانواده
كارشناس انرژی
بازديد از مراكزی كه تجمع ميزان مصرف در آنها، اهميت برنامه برای مصرف را محسوس مي‌كند.
برنامه‌های زندگی در فرهنگ‌های مختلف
۳۶. كتاب الطلاق/ تنظيم سند طلاق، بررسی پرونده های قضايی بتواند براساس شرع و مطابق با مواد قانون، طلاق جاری كند به‌طوری كه حقوق طرفين استيفاء شود و اختلافات احتمالی بعدی پيشگيری گردد.
بتواند مشكلات طلاق‌های جاری شده را تشخيص داده و راه‌حل بدهد.
بتواند سيستم قانونی‌ای كه در اسلام برای طلاق تعيين شده است را با ذكر شواهد و مستندات، تبيين كند و با سيستم‌های مشابه بشری مقايسه نمايد.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
محضردار ازدواج طلاق
وكيل امور خانواده
قاضی شعبه خانواده
بازديد از جلسات طلاق در دادگستری
بازديد از جلسات حل‌اختلاف
پروندههای قضايی مربوطه
قوانين طلاق در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۳۷. كتاب الصلح/ مهارت برقراری مصالحه بتواند برای طرفين اختلاف، راجع به مصالحه، طوری توضيح بدهد كه طرفين راغب به مصالحه شوند بدون اينكه حقی ناديده گرفته شود و تضييع شود.
راهبردهای مصالحه را بشناسد و بتواند در اختلافات اجرا نمايد.
بتواند مصالحه‌نامه‌ای بنويسد كه از اختلافات احتمالی آينده پيشگيری شود.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس حل اختلاف
بازديد از جلسات حل اختلاف
مصالحه‌نامه‌ها
كارشناس مشاوره
پروندههای صلح
۳۸. كتاب الوصية/ مهارت تدوين وصيت‌نامه بتواند راجع به اهميت وصيت‌نامه‌نگاری طوری صحبت كند كه مخاطبين اقدام به تنظيم وصيت‌نامه كنند.
بتواند وصيت‌نامه‌ای بنويسد كه جمع بين حقوق تمام اطراف مرتبط با موصی شود.
بتواند وصيت‌نامه معرفتی تنظيم كند.
ترفندهای وصيت‌های جانبدارانه را بشناسد و در تنظيم وصيت‌نامه‌ها، پيشگيری‌های لازم را بنمايد.
مشكلات وصيت‌نامه‌های تنظيم شده را بشناسد و بتواند راه‌حل بدهد
قالب وصيت‌نامه آماده برای متقاضيان داشته باشد. (به‌همراه راهنمای تكميل وصيت‌نامه)
بتواند عقلانيت قانون وصيت در اسلام را تبيين كند و با قوانين مشابه بشری مقايسه نمايد.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
پروندههای مربوط به وصيت
كارشناس دادگستری
كارشناس ثبت
بررسی انواع قالب وصيت‌نامه‌های موجود
بررسی محتوای وصيت‌نامه‌های فاخر و وصيت‌نامه‌های خاص معرفتی و مالی
قوانين وصيت در ملت‌ها و كشورهای مختلف
۳۹. كتاب الصيد و الذباحة/ مهارت مديريت صيد و ذبح، حقوق حيوانات، كشتارگاه‌ها حداقل يكبار ذبح را تجربه كند. (هم در گوسفند هم در مرغ)
بتواند ناظر بر ذبح باشد و برای كسی كه تا به حال ذبح نكرده است جزئيات اجرايی را (هم واجبات هم مستحبات و مكروهات) در عمل تشريح كند. (در گاو، گوسفند، شتر، شترمرغ، مرغ، كبك، كبوتر، گنجشك، مرغابی)
مشكلات احتمالی ذبح را بشناسد و بتواند از بروز آنها پيشگيری كند.
قسمت‌های حرام و غيرماكول در مذبوح (تمام انواع مذبوحات) به دقت بشناسد و بتواند برای ديگران تشريح كند.
فرآيند ذبح و آلايش در كشتارگاه‌ها را بشناسد و نقد و بررسی كند.
بتواند حقوق حيوانات در اسلام را در يك بحث و گفتگو، با مستندات، تبيين كند و با موارد مشابه بشری مقايسه نمايد.
وضعيت شكار و شكارچيان را در دنيای امروز و كشور تشريح كند و گستردگی و اهميت رسيدگی به آن را ملموس نمايد و شيوه‌های مختلف شكار را توصيف كند.
مشكلات شكار را بشناسد و راه‌حل بدهد. (در حيطه مرتبط با فقه و اخلاق)
وضعيت شيلات و صيد را در دنيای امروز و كشور تشريح كند و شيوه‌های مختلف صيد را توضيح دهد.
مشكلات صيد را بشناسد و راه‌حل بدهد.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
دام‌پزشك و كارشناس تغذيه
گاودار
مرغ‌دار
پرورش‌دهنده شترمرغ، كبك، مرغابی
بازديد از كشتارگاه و انجام ذبح
كارشناس كشتارگاه دام و طيور
كارشناس شكار
كارشناس حفاظت از محيط زيست و جنگل بانی و حفاظت از حيات وحش
بررسی فضای فعلی شكار در دنيا و كشور
كارشناس شيلات و صيد
كارشناس پرورش ميگو
كارشناس حيوانات دريايی
۴۰. كتاب الاطعمة و الاشربة/ مهارت مديريت غذا و سلامت، طب اسلامی، سوق‌المسلمين، صنايع غذايی شاخص‌های يك برنامه غذايی سالم و بهينه را بشناسد و بتواند برای خانواده برنامه غذايی مطلوب، با مستندات پيشنهاد كند.
سيستم صنايع غذايی و فرآيند توليد غذاها را (اعم از نوشيدنی‌ها، افزودنی‌ها، خوردنی‌ها، نگهدارنده‌ها) بشناسد و بتواند مسير صحيح را تشخيص بدهد.
عملكرد غذا در بدن را بتواند توضيح دهد.
بتواند تأثير غذا بر روح و روان را با ذكر مستندات تبيين كند.
خصوصيات غذاها را بشناسد و بتواند برای ناراحتي‌ها و بيماری‌ها، رژيم غذايی مورد نظر اسلام را با ذكر مستندات پزشكی پيشنهاد كند.
بازار مواد غذايی جهانی و كشوری و معادلات حاكم بر آن را بشناسد و راهبردها و راهكارهای لازم برای تهيه سبد خانوار را پيشنهاد كند.
بتواند با يك تحقيق پيمايشی، قاعده «سوق المسلمين» را بازخوانی و مستندسازی نمايد.
صنعت بسته‌بندی و تاثير آن بر مواد غذايی را بشناسد.
بتواند مارك‌های معتبر مواد غذايی را با مستندات بيان كند.
كالاهای توليد دشمنان اسلام را بشناسد و بتواند برای مردم، كالای جايگزين پيشنهاد كند.
بتواند فرهنگ تغذيه در اسلام را با موارد مشابه مقايسه كند.
معادلات كلی طب را بشناسد و بتواند توضيحات يك طبيب را درك كند و به زبان خود بازگو نمايد.
طب‌های جايگزين و مكمل (مانند طب سوزنی، طب فشاری، آب درمانی، انرژی‌درمانی، سنگ‌درمانی، رنگ‌درمانی و …) را بشناسد و بتواند در مورد آنها توضيح مستند بدهد.
بتواند معادلات كلی طب اسلامی را با طب سلولی و طب‌های جايگزين و تكميلی مقايسه و مستند سازد.
بتواند براساس راهبردهای اسلام، بندهای برنامه‌ای برای برنامه‌های توسعه ارائه دهد.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس صنايع غذايی
متخصص تغذيه
كارشناس گياه‌شناس
كارشناس كشاورزی
كارشناس طب سنتی
كارشناس طب چينی
كارشناس طب‌های مكمل و جايگزين
كارشناس بازار مواد غذايی (مواد غذايی طبيعی و مواد غذايی فرآوری شده)
كارشناس بسته‌بندی
صهيونيزم‌شناس
كارشناس جامعه‌شناس و آمار برای انجام تحقيق در مورد قاعده «سوق المسلمين»
بازديد از صنايع مختلف غذايی
بازديد از مراكز درمان‌های مكمل
بازديد از مراكز تحقيقاتی درمانی و تغذيه‌ای
بازديد از مراكز آموزشی درمانی و تغذيه‌اي
فرهنگ‌ها و برنامه‌های تغذيه در تمدن‌ها و ملت‌های مختلف
۴۱. كتاب اللقطة/ مديريت اموال متروكه و مفقوده بتواند قانون شرعی را برای اموال گمشده و متروكه، در حجم خُرد و كلان اجرايی نمايد و به قسمت‌های مربوط به اموال مفقوده، مشاوره حقوقی بدهد.
سيستم‌های مختلف برای مديريت اموال مفقوده و متروكه را بشناسد و قوانين اسلام را با آنها مورد بررسی تطبيقی قرار دهد.
مشكلات رتق وفتق اموال گمشده و متروكه را بشناسد و راه حل بدهد.
بتواند طرح درس آموزش فعال را در مورد نحوه رفتار در هنگام يافتن اشياء و افراد گمشده و متروكه بنويسد.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس حقوقی اموال متروكه
كارمند با سابقه قسمت اموال و افراد گمشده
پروندههای قضايی مربوطه
سيستم‌های مختلف مديريت اموال مفقوده در فرهنگ‌ها و ملت‌های مختلف
۴۲. كتاب السبق و الرماية/ ورزش، ورزش قهرمانی در موضوع‌شناسی، رشته‌های مختلف ورزشی را بشناسد و بتواند شاخص اصلی هر كدام را به صورت توضيح مبتنی بر فيزيك و مكانيك بدن ارائه كند.
تاثير هر يك از ورزش‌ها در روحيه فرد را با ذكر مستندات تبيين كند.
بتواند فضای هواداری و علل شكل‌گيری آن و تاثير آن بر ورزش و اهداف آن با مستندات تبيين كند.
بتواند فلسفه شرط بندی و تأثير آن در امور به طرر كلی و ورزش به طور خاص، و علت حرمت در اكثر و جواز در برخی موارد را تشريح نمايد.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس تربيت‌بدني
كارشناس باشگاه‌داری
تجربيات خبرنگار ورزشی
كارشناس ورزش بين‌المللی
كارشناس شرط بندی در مسابقات اسب‌سواری و تيراندازی و ديگر مسابقات مجاز و غيرمجاز (فضای شرط بندی‌ها محسوس شود)
فرهنگ مسابقات در ملل ديگر
۴۳. كتاب الارث/ مهارت محاسبه ارث، بررسی پرونده های قضايی بتواند سهم الارث را در انواع مختلف آن محاسبه كند و كيفيت افراز سهم‌ها را تعيين نمايد.
بتواند برای سهم‌بران، نحوه سهم‌‌بری را با فلسفه آن توضيح دهد.
بتواند در مواردی كه اشتباهاتی رخ داده است، اشتباه را تشخيص دهد و راه‌حل بدهد.
بتواند وصيت‌نامه‌های پيچيده را تحليل كند و سهم‌الارث هر كس را تعيين نمايد.
بتواند سيستم ارث‌بری اسلام را با سيستم‌های مشابه مقايسه كند.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
پروندههای قضايي
وصيت‌نامه‌های خاص
قوانين ارث در فرهنگ و ملل ديگر
وكيل و قاضی مرتبط با چنين پرونده‌هايی
۴۴. كتاب الحدود و القصاص و الديات/ بررسی پرونده های قضايی، جرم‌شناسی، زندان‌شناسی، مسئوليت كيفری پزشكان بتواند جُرم را تشخيص دهد و مجازات تعيين‌شده در شرع را توصيف كند.
بتواند چگونگی اجرای حد و تعزير را با جزئيات تشريح نمايد.
بتواند فلسفه جرم و جزا را در حقوق اسلام تبيين كند.
بتواند سيستم جرم وجزا در اسلام را با سيستم‌های مشابه مقايسه كند.
بتواند راجع به زندان و انواع و مراتب آن و مشكلات و مسائل آن و تاثيرات آن، به‌طور مستند، در يك بحث وگفتگو شركت كند و دستورالعمل‌های اسلام را برای زندان و زندانی تشريح نمايد.
جرائم خاص را بشناسد و علل بروز آنها و نحوه برخورد و پيشگيری از آنها را توضيح دهد.
ترفندهای مجرمان برای فرار از مجازات را بشناسد.
بتواند راهبردهای رسانه‌ای برای تحقق «فليشهد عذابهما طائفه من المومنين» را تعريف كند و به طور كلی، نحوه عملكرد اطلاع‌رسانی در مورد مجازات‌ها را اصلاح و ارتقاء بدهد.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
كارشناس جرم و جزا
وكيل و قاضی بخش حدود
كارشناس، مدير و كارمند زندان
كارشناس بازجويی
كارشناس اداره آگاهی
كارشناس اداره بيمه
كارشناس تخلفات خاص (مانند تخلفات پزشكان، مديران، نيروهای خدماتی، تخلفات ساختمانی و …)
سيستم‌های جزايی فرهنگ و ملل ديگر
بازديد از زندان
بازديد از نحوه اجرای حدود
كارشناس رسانه
گفتگو با زندانيان جرائم مذكور
گفتگو با خانواده اين زندانيان
۴۵. مكاسب محرمه و محرمات/ موسيقی، مجسمه‌سازی، نقاشی، شطرنج و قمار، رشوه، احتكار، مفاسد اقتصادی، درآمدهای نامشروع، ربا، سحر، كتب ضاله، مواد مخدر بتواند موضوع مورد نظر را با ذكر مستندات، در يك بحث و گفتگو تبيين كند و با كارشناسان هم‌صحبت شود.
بتواند فلسفه تحريم موارد مورد نظر را تشريح كند. (بتواند مضرات و ناهنجاری‌های به‌وجود آمده در اثر اين موارد را با ذكر مستندات ارائه كند.)
بتواند جايگزين‌های سالم برای آنها را با ذكر نحوه دسترسی توضيح بدهد.
بتواند الگوی هنر (از جهت روش و محتوا) براساس نگرش اسلام را تبيين كند.
بتواند الگوی تفريح و اوقات فراغت را براساس نگرش اسلام ارائه بدهد.
بتواند عقلانيت آزادی بيان مورد نظر اسلام را تبيين كند و برتری آن را بر موارد مشابه اثبات نمايد.
بتواند رفتارهای ناهنجار و ناسالم را براساس شواهد و مستندات علمی تشريح كند.
بتواند مدل رفتارهای مطلوب و هنجار فردی و اجتماعی را ارائه دهد
بتواند راهبرد و راهكار انتقال از فضای نامطلوب به فضای سالم را به‌صورت عملياتی عرضه كند.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
روان‌شناس و روان‌كاو (تاثير موارد مورد نظر بر روح و روان)
كارشناسی موسيقی
كارشناس مجسمه‌سازی
كارشناس نقاشی
كارشناس شطرنج
مطلع از فضای قمار و انواع قمارها و ترفندهای قماربازها
كارشناس سازمان بازرسی، مطلع از فضای ارتشاء و ترفندهای رشوه و احتكار و مفاسد اقتصادی
كارشناس وزارت بازرگانی
كارشناس بانك و پول
كارشناس سحر و طلسم و دعانويسی
كارشناس ارزياب كتاب، فيلم و تئاتر در هيئت مميزی وزارت ارشاد
گفتگو با زندانيان مربوط به جرائم مذكور
۴۶. مستحدثات/ شبيه‌سازی، پيوند، تلقيح مصنوعی، فرزندخواندگی، جراحی پلاستيك، مرگ مغزی، آثار باستانی، حقوق شهروندی، گزينش‌ها، ورزش قهرمانی، اعلاميه حقوق بشر، جرم سياسي بتواند موضوع مورد نظر را با ذكر مستندات، در يك بحث و گفتگو تبيين كند (از موارد مشابه متمايز سازد) و با كارشناسان هم‌صحبت شود.
منابع و شخصيت‌های صاحب‌نظر در اين موضوعات را معرفی كند.
اسلايدهای آموزشی، نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
پزشك قانونی
متخصص سلول‌های بنيادی
كارشناس بهزيستی و نگهداری ايتام
پزشك جراح پلاستيك
كارشناس ميراث فرهنگی و آثار باستانی
كارشناس گزينش
كارشناس احزاب
گفتگو با چند خانواده فرد مرگ مغزی شده
گفتگو با چند نفر كه جراحی پلاستيك موفق و ناموفق داشتند
گفتگو با چند يتيم منتظر خانواده
گفتگو با چند خانواده فرزند قبول كرده
گفتگو با چند مخالف حكومتی روشمند
نقد ديدگاه‌های معارضين نظام
نماينده ايران در سازمان ملل و كميته حقوق بشر
كارشناس المپيك و جام جهانی
۴۷. سيستم‌های حقوقی و قانونی در طول تاريخ بشر/ مقايسه با سيستم حقوقی اسلام بتواند سيستم حقوقی اسلام را ترسيم كند و شيوه عملياتی كردن آن را نيز ارائه دهد.
بتواند سيستم حقوقی اسلام را با سيستم‌های حقوقی ديگر در يك مطالعه تطبيقی تبيين نمايد.
(توليد جدول‌های تطبيقی)
كارشناس فلسفه حقوق
كارشناس حقوق
كارشناس تاريخ
نرم‌افزارهای مرتبط، كتاب‌ها، مجلات و سايت‌های مرتبط
برگه فعاليت و طرح مسأله
برگزاری جلسه هم‌انديشی متخصصين
تدوين مقاله تفصيلی به همراه چكيده
توليد اسلايد
۴۸. فقه مقارن توليد جدول‌های تطبيقی
بتواند برتری فقه شيعه اثنی‌عشری اصول فقه جواهری را بر فقه‌های مشابه با ذكر مستندات ارائه كند.
ايضاً
۴۹. توسعه‌شناسی/ سيستم‌ها و شبكه‌های مورد نياز يك جامعه و تمدن مانند: سيستم مديريت كلان، سيستم حقوقی و قوانين، سيستم اداری، سيستم شهری (معماری، حمل‌ونقل، شهرسازی)، سيستم مسكن، سيستم ارتباطات، سيستم پول و اقتصاد، سيستم كشاورزی و توليد غذا، سيستم تجارت و توزيع، سيستم بهداشت و درمان، سيستم اطلاعات و آمار، سيستم آموزش، سيستم كار و مشاغل، سيستم حفاظت از محيط‌زيست، سيستم قضاوت و دادگستری، سيستم نظارت و كنترل، سيستم امنيت و دفاع، سيستم روابط بين‌الملل، سيستم عبادی و معنوی، سيستم گروه‌های اجتماعی، سيستم رسانه، سيستم فرهنگی، سيستم خانواده، سيستم مديريت زمان بتواند مدل توسعه براساس نگرش اسلام را (هم در نگرش‌ها، هم در راهبردها و هم در مواد قانونی، و هم در راهكارهای حياتی) ارائه دهد
بتواند ضرورت سيستم‌سازی برای حركت به‌سوی تمدن اسلام را تشريح كند و سيستم‌های مورد نياز جامعه اسلامی را فهرست نمايد.
بتواند جدول تطبيقی توسعه اسلامی را با مدل‌های ديگر توسعه تهيه كند و برتری مدل توسعه اسلام را ملموس نمايد.
كارشناس توسعه
كارشناس برنامه‌ريز مديريت استراتژيك
كارشناس برنامه‌نويس سازمان برنامه
نماينده مجلس
طراح و ارزياب كيفيت سيستم‌ها
جامعه‌شناس
كارشناس مديريت فرهنگی
وزير مربوط به هر يك از موارد
كارشناس موسسات مردم‌نهاد
استاندار
شهردار
رئيس اتحاديه‌های مختلف
كارشناس رسانه
متخصص مديريت
كارشناس بين‌الملل
انتقال به نمونه‌ای از کتاب مکاسب (ترجمه موضوع‌شناسانه و سیستمی از روایت اول کتاب مکاسب)
این موضوع در کارگاه آموزشی یک واحدی (۱۶ ساعت) قابل ارائه است.
ثبت نام کارگاه فقه کاربردی + انتقال به انجمن بحث‌وگفتگو در مورد این موضوع
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
دین‌شناسی، تمدن اسلام، توضیح المسائل تمدنی، الگوی پیشرفت و توسعه اسلام، فقه تمدنی، اجتهاد سیستمی
[1]
برچسب #ابواب فقه #اجتهاد سیستمی #الگوی پیشرفت و توسعه اسلام #تمدن اسلام #توضیح المسائل تمدنی #جدول تمدنی فقه #دین‌شناسی #فقه تمدنی
دانشنامه, نقشه راه
#نشست‌های‌تخصصی
#روش‌شناسی
#روش‌شناسی‌فقه‌تمدنی
خانه > نشست های تخصصی > روش شناسی فقه تمدنی
روش شناسی فقه تمدنی
اخبار و اطلاعیه ها, دوره های آموزشی, روش شناسی, روش شناسی فقه تمدنی, شیخ عبدالحمید واسطی, نشست های تخصصی
روش شناسی فقه تمدنی
1 دقیقه خواندن
313
🔰به همت مراکز تخصصی امام رضا علیه السلام و نور حکمت رضوی دوره تخصصی روش شناسی فقه تمدنی آغاز شد.
✅در این دوره که با ارائه حجت الاسلام والمسلمین شیخ عبدالحمید واسطی عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار می شود مباحثی حول محورهای زیر بیان خواهد شد:
🔸چیستی و امکان اجتهاد تمدنی،
🔸غایت و کارکرد اجتهاد تمدنی،
🔸شبکه مسائل و قلمرو اجتهاد تمدنی،
🔸مبانی معرفتی و کلامی اجتهاد تمدنی،
🔸مبانی زبان شناختی اجتهاد تمدنی،
🔸مبانی روش شناختی اجتهاد تمدنی و
🔸نقشه راه اجتهاد تمدنی و آینده آن.
مراکز تخصصی آموزش فلسفه و کلام اسلامی نور حکمت رضوی و فقه و اصول امام رضا علیه السلام
برای تهیه این دوره و مشاهده توضیحات تکمیلی و نمونه جلسات به آدرس زیر مراجعه نمایید.
🔹موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام
برچسب #اجتهاد سیستمی #الگوریتم اجتهاد #پارادایم #روش شناسی فقه تمدنی #مدل سازی #نظریه پردازی #واسطی
اخبار و اطلاعیه ها, جلسات درون سازمانی, نشست های تخصصی
ایده پردازی تولید الگوی سبک زندگی اسلامی زائر، مجاور و خادم
اخبار و اطلاعیه ها, نشست های تخصصی
روش شناسی فقه تمدنی
#نشست‌های‌تخصصی
#روش‌شناسی
#لزوم‌فقه‌تمدنی‌حکومتی
خانه > ویدئو > لزوم فقه تمدنی و حکومتی
روش شناسی, روش شناسی فقه تمدنی, شیخ عبدالحمید واسطی, ویدئو
لزوم فقه تمدنی و حکومتی
سید روح الله حسینی, 3 ماه قبل
0
1 دقیقه خواندن
83
چرا فقه تمدنی را برای تحقق تمدن نوین اسلامی پیگیری می کنیم؟ علوم انسانی اسلامی چه نقشی در ایجاد تمدن نوین اسلامی دارند؟ آیا نظام سلامت، تکنولوژی، ارتباطات و… به تنهایی یک تمدن را می سازند؟ جوهره تمدن چیست؟ در این ویدئو حجت الاسلام شیخ عبدالحمید واسطی به این مسائل پرداخته و دلیل نیاز به فقه تمدنی را شرح می دهند.
برچسب #روش شناسی فقه تمدنی #عبدالحمید واسطی #فقه تمدنی #نگرش سیستمی به دین
اخبار و اطلاعیه ها, تازه ها, صوت, نشست های موسسه, ویدئو
توطئه بزرگ؛ پازل جمعیت
انتشارات, شیخ عبدالحمید واسطی, معرفی کتاب ها, ویدئو
نگرش سیستمی به دین در هشت دقیقه
#روش‌شناسی
#روش‌شناسی‌عام
خانه > دانشنامه > روش شناسی > روش شناسی عام
دانشنامه, روش شناسی
روش شناسی عام
6 دقیقه خواندن
149
روش شناسی عام
روش شناسی عام دانشنامه عبدالحمید واسطی
فهرست مطالب
موضوع بحث
مسأله بحث
پیش فرضها
فرضیه بحث
تبیین بحث
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
موضوع بحث
« روش » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
مسأله بحث
با وجود خطاهای فراوان در تشخیص‌ها و عملکردها، چگونه می‌توان از صحت عملکرد برای رسیدن به یک نتیجه، مطمئن شد؟
پیش فرضها
فرضیه بحث
۱. روش = مجموعه مرحله به مرحله انجام یك فعّالیت كه سبب ایجاد اثری می‌شود. «روش» یك خط مشی معقول و منظم برای رسیدن به یك هدف معین است.
۲. روش‌شناسی (متدولوژی) = تعیین منطقی مرحله‌به‌مرحله فرآیندهای لازم برای کسب معرفت (باور صادق موجه مبتنی بر منطق پایه)
۳. الگوی کلی در «روش‌ها» ، نُه مرحله‌ای است. (شناسایی نیاز، تعیین هدف، تعیین روابط محتمل، تعیین کم و کیف روابط، تعیین برآیند روابط، انتخاب رابطه بهینه، اجرای گزینه بهینه، ارزیابی نتایج و بازخورد)
تبیین بحث
وقتی ما به دنبال فهمیدن روش یك كارهستیم در حقیقت مراحل انجام آن كار تا رسیدن به هدف را می‌خواهیم. مجموعه مرحله به مرحله انجام یك فعّالیت كه سبب ایجاد اثری می‌شود، را روش می‌نامیم. روش یك خط مشی معقول و منظم برای رسیدن به یك هدف معین است.
ما با “روش‌ها”زندگی می‌كنیم؛ تفاوت زندگی‌ها، خود را در تفاوت روش‌ها نشان می‌دهد. كسانی موفق هستند كه علاوه بر بینش صحیح و واقعی از هستی، دارای روش‌های كاربردی نیز باشند. در اهمیت روش‌ها همین یك نكته كافی است كه روش‌ها تبدیل به سلاح رقابت فرهنگ‌ها و تمدن‌ها شده‌اند.
پشت‌صحنه «هستی‌شناسانه» در «روش»:
این عالَم عالم تدریج و عالم «علت و معلولی» است که ایجاد فعالیت‌ها در آن نیازمند طی مراحل و رعایت شرایط خاص خود هستند به دلیل قاعده فلسفیِ «ضرورت سنخیت میان علت و معلول»، یعنی هر چیزی از هر چیزی صادر نمی‌شود؛ بنابراین بدون توجه به دستورالعمل‌های روشی نمی‌توان كاری را به درستی به هدف خود رساند. مشكلاتی كه در روند فعالیت‌ها ایجاد می‌شوند اغلب به علت عدم وجود یك حركت آگاهانه و با برنامه وطبق دستورالعمل هماهنگ با خلقت است.
ذهن و فکر انسان با استفاده از منطق و عقلانیت پایه (بدیهیات حضوری و حصولی) گزاره‌های هستی‌شناسانه پایه را تولید می‌کند؛ سپس با کمک این گزاره‌های هستی‌شناسانه، گزاره‌های معرفت‌شناسانه پایه را تولید می‌کند؛ سپس با کمک بسته حاوی گزاره‌های منطقی، هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه پایه، به تفصیل به تولید بسته «معرفت‌شناسانه» می‌پردازد و پس از تولید این بسته، به تولید تفصیلی بسته «روش‌شناسانه» می‌پردازد.
الگویی كلّی كه تمام روش‌ها از آن تبعیت می‌كنند عبارت است از:
مشكل و نیاز را پیدا كن.
هدف خود را مشخص و اهمیت آن راتعیین كن.
هر چیزی كه احتمال دارد با این هدف ارتباط داشته باشد شناسایی كن.
كمیت و كیفیت ارتباطات فوق را مشخص كن.
مجموعه ارتباطات را با هم ارزیابی كن.
بهترین راه را برای ارتباط بین امكانات و نیازها انتخاب كن.
راه حل را اجراء كن.
نتایج را ارزیابی كن.
نقاط ضعف را برطرف نما و دوباره آن‌را اجراء كن.
علت تعدّد و تنوّع روش‌ها:
تفاوت روش‌ها در مرحله پنجم و ششم دستورالعمل فوق نهفته است. فرض بر این است كه راه‌حل‌های مختلفِ پیشنهاد شده، ازجهت تشخیص نیاز و هدف و عناصر مرتبط با موضوع و نوع ارتباطات درست عمل كرده‌اند، بنابراین فرق آنها در ارزیابی ارتباطات و تشخیص بهترین ارتباط است، یعنی محاسبه كمترین هزینه و زحمت + بیشترین عمق وتأثیر = بهترین روش؛ البته در بسیاری از موارد تفاوت روش‌ها به سبب نقصِ در مراحل قبلی است (یا نیاز كاملا تشخیص داده نشده است یا هدف بطور صحیح انتخاب نشده است یا عناصر مربوط به موضوع جامعیت و مانعیت ندارند و یا نوع ارتباط درست دیده نشده است).
یك روشِ شفاف و كامل، قابل تكراراست. یعنی می‌توان با تامین شرایط آن و پیگیری مراحل آن، بارها و بارها به‌كار برد و اینطور نیست كه فقط یك بار نتیجه بدهد و بار دیگر عقیم بماند. اگر روشی یك باربا موفقیت انجام شود ولی در مرتبه بعد به نتیجه نرسد، مشخص می‌شود كه خصوصیات وعناصری غیر از آنچه در ابتدا تشخیص داده بودیم در كار است كه ما آنها را دردستورالعمل روشی خود ندیده‌ایم و باید تجدید نظر كنیم.
رابطه بین روش و برنامه‌ریزی:
برنامه‌ریزی، تعیین مرحله به مرحله چگونگی حركت از وضعیت موجود به سوی وضعیت مطلوب (هدف) است.
مراحل برنامه‌ریزی عبارتند از:
۱. تعریف وضعیت موجود (تعریف نیاز)
۲. تعریف اهداف (تعریف وضعیت مطلوب)
۳. تعریف ارتباطات (تعریف عناصرمرتبط با وضعیت موجود و اهداف مطلوب)
۴. تعیین تمام احتمالات ممكن برای حل مشكل (الگو سازی اولیه)
۵. ترسیم الگو انجام كار (تعیین تركیب عناصر و نوع ارتباط آنها برای رسیدن به مطلوب)
با مقایسه بین برنامه‌ریزی و روش به‌دست می‌آید كه هر روشی یك برنامه‌ریزی است. اجرای هر برنامه صحیحی نیازمند یك مدیریت است تا مجموعه امكانات را از وضعیت موجود طبق مراحلِ تعریف شده در برنامه، به سوی وضعیت مطلوب ببرد.
یك محقق در حقیقت مدیر یك برنامه تحقیقی است كه با مدیریت خود اطلاعات لازم در رابطه با موضوع را استخراج و جستجو می‌كند و با تحلیل آنها اطلاعات لازم برای اخذ یك تصمیم درباره موضوع را تولید می‌نماید. پس شاید بتوان تحقیق را مدیریت و برنامه‌ریزی برای تولید و کشف اطلاعات نامید.
مکتب ضد روش
پس از آشکار شدن حفره‌های عمیق در «تجربه‌گرایی» چه با قرائت «اثبات‌گرایی» و چه با قرائت «ابطال‌گرایی»، و مشکلات پارادایم‌های تفسیری و انتقادی، فردی به نام «فایرابند» ادعا کرد که اصلا «روشمندی» سبب محدودیت دید و انحراف از واقعیت ناب می‌شود لذا به‌جای روشمندی و روش‌شناسی، «ضد روش» را پیشنهاد کرد بدین صورت که: به جای کنار گذاشتن فرضیه‌های ناسازگار با مشاهدات و نتایج قبلی تجربی، باید آنها را جدی گرفت و با تعمق در آنها الهام‌های لازم برای کشف حقیقت را فعال کرد؛ همچنین به‌جای تبصره زدن به قوانین در موارد خلاف قاعده بودن نمونه‌ها، به‌دنبال این باشیم که شاید قانون عامی در کار نیست (توجه به اقیانوسی از خلاف قاعده‌ها)
فایرابند مدعی شد به‌نظر می‌آید «همه چیز در هر شرایطی محتمل است بشود» و مدعی شد که علوم تجربی نه تنها در مقام گردآوری بلکه در مقام داوری نیز محدود به یک روش نیستند؛ او روشمندی را یک خطای سیستماتیک در دستگاه معرفتی بشر معرفی کرد.
از نقدها بر نظریه «ضد روش» این است که میان «روش» و «ابزار تکنیکی» خلط شده است و نفی محدودیت در ابزار به نفی روش سرایت کرده است؛ و اینکه این نظریه خودمتناقض است و خودش براساس روش منطقی، تحلیل و انتاج دارد.[1]
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
۱. روش‌شناسی، با «روش تحقیق» تفاوت دارد؛ در روش‌شناسی، انواع روش‌های ممکن و مُنتِج و متناسب با هویت پدیده‌های مورد بررسی و تحقیق، ارائه و نقد و بررسی می‌شوند تا روش متناسب موجّه برای هر پدیده‌ای، به‌دست آید (فلسفه و علت انتخاب یک روش از میان روش‌ها، برای بررسی موضوع مورد نظر یا حل مساله مورد نظر)؛ اما در «روش تحقیق» به بررسی ابزارهای و تکنیک‌ها و فرآیندهای عملیاتی برای تحقّق «روش انتخاب شده» پرداخته می‌شود.
۲. “روش تحقیق یعنی برنامه‌ریزی برای كشف حقیقت” و روش‌های تحقیق را می‌توان براساس سه محور زیر تقسیم كرد:
۱. نوع دید و هدفی كه در آن تحقیق داریم (براساس نگرش‌ها)
۲. جهت‌گیری كلی در مسیر تحقیق (براساس راهبردها)
۳. نوع فعّالیت اجرایی در انجام تحقیق (براساس راهكارها)
انتقال به انجمن بحث‌وگفتگو در مورد این موضوع
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
روش‌شناسی، روش علم، متدولوژی، روش تحقیق، برنامه‌ریزی، ضد روش، الگوریتم
پی نوشت:
[1]. برای مطالعه بیشتر ر.ک. فلسفه علم در قرن بیستم و چیستی علم، آلن چالمرز؛ و کتاب فلسفه علم، رضا حبیبی
برچسب #الگوریتم #برنامه‌ریزی #تولید علم دینی #روش تحقیق #روش شناسی عام #روش علم #روش‌شناسی #ضد روش #متدولوژی
آرشیو, اخبار و اطلاعیه ها
مدیریت شهری براساس گفتمان انقلاب اسلامی
دانشنامه, مبانی
هویت، حقوق و تکالیف زن
۳. تعريف ارتباطات (تعريف عناصرمرتبط با وضعيّت موجود و اهداف مطلوب)
۴. تعيين تمام احتمالات ممكن براي حل مشكل (الگو سازي اوليه)
۵. ترسيم الگو انجام كار (تعيين تركيب عناصر و نوع ارتباط آنها براي رسيدن به مطلوب)
با مقايسه بين برنامه‌ريزي و روش به‌دست مي‌آيد كه هر روشي يك برنامه‌ريزي است. اجراي هر برنامة صحيحي نيازمند يك مديريت است تا مجموعه امكانات را از وضعيّت موجود طبق مراحلِ تعريف شده در برنامه،به سوي وضعيّت مطلوب ببرد.
يك محقق در حقيقت مدير يك برنامة تحقيقي است كه با مديريت خود اطلاعات لازم در رابطه با موضوع را استخراج و جستجو مي‌كند و با تحليل آنها اطلاعات لازم براي اخذ يك تصميم دربارة موضوع را توليد مي‌نمايد. پس شايد بتوان تحقيق را مديريت و برنامه‌ريزي براي توليد و کشف اطلاعات ناميد.
مکتب ضد روش:
پس از آشکار شدن حفره‌های عمیق در «تجربه‌گرایی» چه با قرائت «اثبات‌گرایی» و چه با قرائت «ابطال‌گرایی»، و مشکلات پارادایم‌های تفسیری و انتقادی، فردی به نام «فایرابند» ادعا کرد که اصلا «روشمندی» سبب محدودیت دید و انحراف از واقعیت ناب می‌شود لذا به‌جای روشمندی و روش‌شناسی، «ضد روش» را پیشنهاد کرد بدین صورت که: به جای کنار گذاشتن فرضیه‌های ناسازگار با مشاهدات و نتایج قبلی تجربی، باید آنها را جدی گرفت و با تعمق در آنها الهام‌های لازم برای کشف حقیقت را فعال کرد؛ همچنین به‌جای تبصره زدن به قوانین در موارد خلاف قاعده بودن نمونه‌ها، به‌دنبال این باشیم که شاید قانون عامی در کار نیست (توجه به اقیانوسی از خلاف قاعده‌ها)
فایرابند مدعی شد به‌نظر می‌آید «همه چیز در هر شرایطی محتمل است بشود» و مدعی شد که علوم تجربی نه تنها در مقام گردآوری بلکه در مقام داوری نیز محدود به یک روش نیستند؛ او روشمندی را یک خطای سیستماتیک در دستگاه معرفتی بشر معرفی کرد.
از نقدها بر نظریه «ضد روش» این است که میان «روش» و «ابزار تکنیکی» خلط شده است و نفی محدودیت در ابزار به نفی روش سرایت کرده است؛ و اینکه این نظریه خودمتناقض است و خودش براساس روش منطقی، تحلیل و انتاج دارد.
(برای مطالعه بیشتر ر.ک. فلسفه علم در قرن بیستم و چیستی علم، آلن چالمرز؛ و کتاب فلسفه علم، رضا حبیبی)
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث:
۱. روش‌شناسی، با «روش تحقیق» تفاوت دارد؛ در روش‌شناسی، انواع روش‌های ممکن و مُنتِج و متناسب با هویت پدیده‌های مورد بررسی و تحقیق، ارائه و نقد و بررسی می‌شوند تا روش متناسب موجّه برای هر پدیده‌ای، به‌دست آید (فلسفه و علت انتخاب یک روش از میان روش‌ها، برای بررسی موضوع مورد نظر یا حل مساله مورد نظر)؛ اما در «روش تحقیق» به بررسی ابزارهای و تکنیک‌ها و فرآیندهای عملیاتی برای تحقّق «روش انتخاب شده» پرداخته می‌شود.
۲. “روش تحقيق يعني برنامه‌ريزي براي كشف حقيقت” و روش‌هاي تحقيق را مي‌توان براساس سه محور زير تقسيم كرد:
۱. نوع ديد و هدفي كه در آن تحقيق داريم(براساس نگرش‌ها)
۲. جهت‌گيري كلي در مسير تحقيق(براساس راهبردها)
۳. نوع فعّاليت اجرايي در انجام تحقيق (براساس راهكارها)
انتقال به انجمن بحث‌وگفتگو در مورد این موضوع
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
روش‌شناسی ، روش علم ، متدولوژی ، روش تحقیق ، برنامه‌ریزی ، ضد روش، الگوریتم
برچسب #روش #روش شناسی عمومی
دانشنامه, مفاهیم کلیدی
#روش‌شناسی
#روش‌شناسی‌عام
خانه > دانشنامه > روش شناسی > روش شناسی عام
دانشنامه, روش شناسی
روش شناسی عام
6 دقیقه خواندن
164
روش شناسی عام
موضوع بحث:
« روش » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
مساله بحث:
با وجود خطاهای فراوان در تشخیص‌ها و عملکردها، چگونه می‌توان از صحت عملکرد برای رسیدن به یک نتیجه ، مطمئن شد؟
پیش فرض ها:
.
فرضیه بحث:
۱. روش = مجموعه مرحله به مرحلة انجام يك فعّاليت كه سبب ايجاد اثري مي‌شود. «روش» يك خط مشي معقول و منظم براي رسيدن به يك هدف معين است.
۲. روش‌شناسی (متدولوژی) = تعیین منطقی مرحله‌به‌مرحله فرآیندهای لازم برای کسب معرفت (باور صادق موجه مبتنی بر منطق پایه)
۳. الگوی کلی در «روش‌ها» ، نُه مرحله‌ای است. (شناسایی نیاز، تعیین هدف، تعیین روابط محتمل، تعیین کم و کیف روابط، تعیین برآیند روابط، انتخاب رابطه بهینه، اجرای گزینه بهینه، ارزیابی نتایج و بازخورد)
تبیین بحث:
وقتي ما به دنبال فهميدن روش يك كارهستيم در حقيقت مراحل انجام آن كار تا رسيدن به هدف را مي‌خواهيم. مجموعة مرحله به مرحلة انجام يك فعّاليت كه سبب ايجاد اثري مي‌شود، را روش مي‌ناميم. روش يك خط مشي معقول و منظم براي رسيدن به يك هدف معين است.
ما با “روش‌ها”زندگي مي‌كنيم؛تفاوت زندگي‌ها، خود را در تفاوت روش‌ها نشان مي‌دهد. كساني موفق هستند كه علاوه بر بينش صحيح و واقعي از هستي، داراي روش‌هاي كاربردي نيز باشند. در اهميّت روش‌ها همين يك نكته كافي است كه روش‌ها تبديل به سلاح رقابت فرهنگ‌ها و تمدن‌ها شده‌اند.
پشت‌صحنه «هستی‌شناسانه» در «روش»:
اين عالَم عالم تدريج و عالم «علت‌ومعلولی» است که ایجاد فعاليت‌ها در آن نيازمند طي مراحل و رعايت شرايط خاص خود هستند به دلیل قاعده فلسفیِ «ضرورت سنخیت میان علت و معلول»، یعنی هر چیزی از هر چیزی صادر نمی‌شود؛ بنابراين بدون توجه به دستورالعمل‌هاي روشي نمي‌توان كاري را به درستي به هدف خود رساند. مشكلاتي كه در روند فعاليت‌ها ايجاد مي‌شوند اغلب به علت عدم وجود يك حركت آگاهانه و با برنامه وطبق دستورالعمل هماهنگ با خلقت است.
ذهن و فکر انسان با استفاده از منطق و عقلانیت پایه (بدیهیات حضوری و حصولی) گزاره‌های هستی‌شناسانه پایه را تولید می‌کند؛ سپس با کمک این گزاره‌های هستی‌شناسانه، گزاره‌های معرفت‌شناسانه پایه را تولید می‌کند؛ سپس با کمک بسته حاوی گزاره‌های منطقی، هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه پایه، به تفصیل به تولید بسته «معرفت‌شناسانه» می‌پردازد و پس از تولید این بسته، به تولید تفصیلی بسته «روش‌شناسانه» می‌پردازد.
الگويي كلّي كه تمام روش‌ها از آن تبعيت مي‌كنند عبارت است از:
مشكل و نياز را پيدا كن.
هدف خود را مشخص و اهميّت آن راتعيين كن.
هر چيزي كه احتمال دارد با اين هدف ارتباط داشته باشد شناسايي كن.
كميت و كيفيت ارتباطات فوق را مشخص كن.
مجموعه ارتباطات را با هم ارزيابي كن.
بهترين راه را براي ارتباط بين امكانات و نيازها انتخاب كن.
راه حل را اجراء كن.
نتايج را ارزيابي كن.
نقاط ضعف را برطرف نما و دوباره آن‌را اجراء كن.
علت تعدّد و تنوّع روش‌ها:
تفاوت روش‌ها در مرحله پنجم و ششم دستورالعمل فوق نهفته است. فرض بر اين است كه راه‌حل‌هاي مختلفِ پيشنهاد شده، ازجهت تشخيص نياز و هدف و عناصر مرتبط با موضوع و نوع ارتباطات درست عمل كرده‌اند،بنابراين فرق آنها در ارزيابي ارتباطات و تشخيص بهترين ارتباط است، يعني محاسبة كمترين هزينه و زحمت + بيشترين عمق وتأثير = بهترين روش؛ البته در بسياري از موارد تفاوت روش‌ها به سبب نقصِ در مراحل قبلي است (يا نياز كاملا تشخيص داده نشده است يا هدف بطور صحيح انتخاب نشده است يا عناصر مربوط به موضوع جامعيت و مانعيت ندارند و يا نوع ارتباط درست ديده نشده است).
يك روشِ شفاف و كامل، قابل تكراراست. يعني مي‌توان با تامين شرايط آن و پيگيري مراحل آن، بارها و بارها به‌كار برد و اينطور نيست كه فقط يك بار نتيجه بدهد و بار ديگر عقيم بماند. اگر روشي يك باربا موفقيت انجام شود ولي در مرتبه بعد به نتيجه نرسد، مشخص مي‌شود كه خصوصيات وعناصري غير از آنچه در ابتدا تشخيص داده بوديم در كار است كه ما آنها را دردستورالعمل روشي خود نديده‌ايم و بايد تجديد نظر كنيم.
رابطه بين روش و برنامه‌ريزي:
برنامه‌ريزي، تعيين مرحله به مرحلة چگونگي حركت از وضعيّت موجود به سوي وضعيّت مطلوب (هدف) است.
مراحل برنامه‌ريزي عبارتند از:
۱. تعريف وضعيّت موجود (تعريف نياز)
۲. تعريف اهداف (تعريف وضعيّت مطلوب)
#روش‌شناسی
#روش‌شناسی‌علم
خانه > دانشنامه > روش شناسی > روش شناسی علم
دانشنامه, روش شناسی
روش شناسی علم
13 دقیقه خواندن
179
روش شناسی علم
روش شناسی علم دانشنامه عبد الحمید واسطی
فهرست مطالب
موضوع بحث
مسأله بحث
پیش فرضها
فرضیه بحث
تبیین بحث
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
موضوع بحث
«روش‌شناسی علم» (انتقال به مقاله منتخب)
مسأله بحث
برای دست‌یابی به واقعیت‌ها و تفکیک آنها از توهمات، چه زمینه، شرایط، ابزار، مراحل، شاخص‌ها و فرآیندهایی لازم است؟
پیش فرضها
فرضیه بحث
۱. علم= تک گزاره یا مجموعه گزاره‌هایی که توصیف یا تبیین موجّه از واقعیت را ارائه می‌کنند.
۲. دستگاه علمی = مجموعه قضایای کلی مبتنی بر اصول موضوعه مشخص که با روش مشخص می‌توانند با یکدیگر ترکیب شوند و قضیه جدیدی را تولید کنند.
۳. روش‌شناسی (متدولوژی) = تعیین منطقی مرحله به مرحله فرآیندهای لازم برای کسب معرفت (باور صادق موجه مبتنی بر منطق پایه)
۴. علوم تجربی= توصیف و تبیین پدیده‌های محسوس برای دست‌یابی به قدرت کنترل آنها + مشاهدات در تجربه، نظریه بار هستند + استقراء توان کشف تمام حقایق را ندارد + استقراء دارای شرایط، مفید تعمیم و حکم کلی است + برای اثبات یک قضیه تجربی، استفاده از ابزار «ابطال‌گرایی» کفایت نمی‌کند و نیاز به شواهد اثباتی برای رسیدن استقراء به حد اشباع است + روش، لازم است و ضدروش، کاذب است + روش‌ها دارای طیف هستند و به صورت ترکیبی و در یک «برنامه و بسته پژوهشی» باید به کار بروند تا به تمام ابعاد یک پدیده نزدیک شوند و در عین حال، نداشتن اثر عینی در یک نظریه، به منزله بطلان آن نظریه نیست + مقام گردآوری از مقام داوری متمایز است اما مقام گردآوری بدون قاعده و قانون نیست و هر چیزی را از هر جایی نمی‌توان گردآوری کرد + میان رویکرد «علت‌گرایانه» و «دلیل‌گرایانه» باید تفکیک حاصل کرد.
۵. علوم انسانی= توصیف و تبیین ابعاد مختلف رفتار انسانی برای دست یابی به پیش‌بینی و کنترل آنها
۶. علم دینی= گزارش روشمند و نظام‌مند از توصیف و تبیین دین نسبت به پدیده‌های هستی و انسانی
۷. علوم انسانی، و علوم دینی، عینی و ناظر به واقع هستند.
۸. قواعد نظریه‌پردازی در کلیه رشته‌های علمی دارای مبانی و روش زیرساختی مشترک است و حصرگرایی در روش نیز غلط است و هر سه روش تجربی، تحلیل مفهومی و شهودی، می‌توانند کاشف از واقعیت باشند.
۹. پارادایم «شبکه‌ای» بعنوان رقیب سه پارادایم رایج در علوم (اثباتی – تفسیری – انتقادی) توانایی کشف موجّه و حداکثری واقعیت‌ها را دارد.
تبیین بحث
روش‌شناسی، با «روش تحقیق» تفاوت دارد؛ در روش‌شناسی، انواع روش‌های ممکن و مُنتِج و متناسب با هویت پدیده‌های مورد بررسی و تحقیق، ارائه و نقد و بررسی می‌شوند تا روش متناسب موجّه برای هر پدیده‌ای، به دست آید (فلسفه و علت انتخاب یک روش از میان روش‌ها، برای بررسی موضوع مورد نظر یا حل مسأله مورد نظر)؛ اما در «روش تحقیق» به بررسی ابزارهای و تکنیک‌ها و فرآیندهای عملیاتی برای تحقّق «روش انتخاب شده» پرداخته می‌شود.
در نسبت میان هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی باید گفت:
ذهن و فکر انسان با استفاده از منطق و عقلانیت پایه (بدیهیات حضوری و حصولی) گزاره‌های هستی‌شناسانه پایه را تولید می‌کند؛ سپس با کمک این گزاره‌های هستی‌شناسانه، گزاره‌های معرفت‌شناسانه پایه را تولید می‌کند؛ سپس با کمک بسته حاوی گزاره‌های منطقی، هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه پایه، به تفصیل به تولید بسته «معرفت‌شناسانه» می‌پردازد و پس از تولید این بسته، به تولید تفصیلی بسته «روش‌شناسانه» می‌پردازد.
دیدگاه فلاسفه و معرفت‌شناسان مسلمان به نتایج زیر می‌رسد:
۱.واقعیتی خارج از ذهن ما وجود دارد (ناوابسته به ذهن و اراده ما).
۲.دست‌یابی به این واقعیت ممکن است.
۳.حقیقت= ادراک مطابق با واقع
۴.صدق= مطابقت با واقع
۵.هر کسی مجموعه‌ای ازادراکات یقینی را دارد (بدیهیات منطق و فلسفه)
۶.علم حضوری سنگ‌بنای ادراکات انسان است.
۷.با استفاده از ابزاربدیهیِ شکل اول منطق و استدلال‌های مباشر (عکس، عکس‌نقیض)، می‌توان ادراکات یقینی دیگری را تولید کرد. (گسترش‌پذیری ادراکات یقینی)
۸.معرفت = ادراکات صادق موجّه
۹.دست‌یابی یقینی به واقعیت، ممکن و معقول است= عقلانیت معرفت= رئالیسم (در برابرایده‌آلیسم به معنی ذهن‌گرایی)
بنابراین:
۱۰.واقع‌گرایی ممکن است
۱۱.ذهن‌گرایی یا سوبجکتیویسم ضروری نیست.
۱۲.پس پارادایم تفسیری تنها راه ممکن کشف واقع نیست.
۱۳.چهارچوب‌های ذهنی (پارادایم‌ها یا هر گونه پیش‌فرض و پیش‌داوری) سرنوشت‌ساز نیستند و می‌توان در همه آنها حقیقت ثابتی را کشف کرد.
۱۴.واقعیت ثابت است و ادراک ما از واقعیت قابل تغییراست.
۱۵.در علم حضوری نیز معرفت بالوجه ممکن است. (ضروری نیست که تمام المعلوم عندالعالم منکشف شود)
۱۶.منابع معرفت بشری منحصر در تجربه نیست.
۱۷.عقل و شهود و نقل هم کشف از واقع دارند.
۱۸.ساختار و قوانین طبیعت و فطرت، از منابع کشف واقع هستند.
۱۹.ادراک حسی فقط عوارض پدیده‌های مادی را درک می‌کند.
۲۰.مهم‌ترین منبع معرفتی انسان عقل است و دلیل موجه بودنِ آن، ابتناء بر بدیهیات یا مایصل الی البدیهی است. (ابتناء بر قضایای پیشینی)
۲۱.روند تولید معرفت و ایجاد کثرت در ادراکات، با پیگیری روند تولید مفاهیم و پیدایش کثرت در مفاهیم، کشف می‌شود.
۲۲.مفاهیم به مواردی مانند «حقیقی»، «اعتباری»، «جزیی»، «کلی»، «معقولات اولی»، «معقولات ثانیه»، «معقولات فلسفی»، «معقولات منطقی» تقسیم می‌شوند.
۲۳.ابزار ایجاد معرفت‌های ترکیبی، تفکر است (فرآیند تولید تعریفها و فرآیند تولید حجت‌ها)
۲۴.مفاهیم اعتباری و ارزشی می‌توانند دارای منشأ انتزاع حقیقی باشند و تابعی از آن منشأ باشند.
۲۵.معیار صدقِ قضایای بدیهی، یا به دلیل ذاتی بودن محمول برای موضوع است یا به دلیل ارجاع آن بدیهی به علم حضوری.
۲۶.پدیده‌ها دارای ابعاد و سطوح و لایه‌ها و مراتبی هستند پس معرفت نیز می‌تواند درعین این که هسته ثابت دارد دارای مراتب و ابعاد باشد.
۲۷.به دلیل ذو مراتب و ذواضلاع بودن پدیده‌ها، رئالیسم خام (یکسان و یکنواخت‌انگاری دریافت اولیه از هر پدیده) غلط است و رئالیسم شبکه‌ای (بررسی پدیده در شبکه هستی ازابعاد مختلف) بیشترین کشف از واقعیت را دارا می‌باشد.
۲۸.به دلیل رئالیسم شبکه‌ای، پارادایم‌های اثبات‌گرایی و تفسیری و انتقادی نمی‌توانند به تنهایی کاشف از واقع باشند بلکه پارادایم شبکه‌ای لازم است. (بررسی پدیده و کشف مختصات آن در شبکه هستی)
۲۹.پدیده‌ها از حیث وجودی محدودند لذا قرائت‌های مختلف از یک پدیده بی‌پایان نیست و صدق و کذب‌بردار است.
۳۰.استقراء وقتی به حد خاصی در پدیده برسد، مفید قطع روان شناختی است، لذا در کسب معرفت قابل استفاده است.
۳۱.گزاره‌های وحیانی و نقلی، مانند گزاره‌های علمی و فلسفی معنادار هستند و زبان آنها زبان توصیف و کشف واقع است.
۳۲.معیار ادراک صادق در علوم انسانی اسلامی، عبارتست از: مبناگرایی مبتنی بر بدیهیات + روش بدیهی تولید معرفت‌ها + هماهنگی با اهداف و مقاصد شریعت + هماهنگی با گزاره‌های دینی
پارادایم‌ها
کلان‌ترین سطح در فضای علمی «پارادایم»ها هستند؛ پارادایم یک اصطلاح در «فلسفه علم» است و به معنی چهارچوب فکری کلان حاکم بر یک علم یا یک نظریه می‌باشد؛ چهارچوبی از مبانی نظری و عناصر کلانی که برای تحلیل، سنجش، کشف و اصلاح نظریه های علمی به کار می رود. این چهارچوب فکری، ترکیبی از مبانی فکری نسبت به موارد زیر است:
مبانی هستی‌شناسانه، انسان‌شناسانه، معرفت و علم‌شناسانه، جامعه و عُرف‌شناسانه، روش‌شناسانه، تاریخ‌شناسانه، ارزش‌شناسانه، آینده‌شناسانه؛
تعبیر دیگری که از عناصر پارادایمی در فلسفه علم به کار می‌رود به صورت عناصر هشت‌گانه زیر است:
ماهیت انسان، ماهیت وقایع اجتماعی، نقش شعور عامه، دلیل انجام تحقیق، چیستی نظریه، ملاک اعتبار شواهد، ملاک صحت تبیین، جایگاه ارزش ها و تمایلات
پارادایم‌های کلان رایج در علوم انسانی، که پارادایم تجربه‌گرا (اثبات‌گرایی)، پارادایم ذهن‌گرا (تفسیری و تفهمی)، پارادایم ساختارگرا (انتقادی) هستند، هر کدام برای هر یک از عناصر کلان پارادایمی تعریف و تبیینی دارند.
پارادایم چهارمی به‌عنوان رقیب پارادایم‌های سه گانه فوق، براساس هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی حکمت متعالیه اسلامی پیشنهاد می‌گردد که عبارتست از:
پارادایم شبکه‌ای یعنی رویکرد «بررسی شبکه‌ای» در نگاه به هر پدیده، و یعنی: ضرورت بررسی هر موضوع و مسأله در ارتباط با کل شبکه هستی، و یعنی هر تحقیقی هنگامی موجه و معتبر است که ابعاد وجودیِ موضوع و مسأله تحقیق، در مقیاس کل شبکه هستی مورد تحلیل و ترکیب قرار گیرد.
۳. در پارادایم اجتهاد دینی، تحقیق علمی به منظور کشف واقع و رسیدن به باورهای صادق موجه براساس منابع و متون دینی انجام می‌شود؛ رویکرد اجتهادی، رویکرد اکتشافی است و در پی کشف واقعی مراد جدی متکلم است. [2]
۴. علم دینی، متن محور است و براساس روش برهانی شده «اصول فقه» قابل دست‌یابی است و با تعبیر «گزاره علمی دینی» قابل ارائه است و معنی آن این است که: براساس روش معتبر، کشف شد که نظر خداوند در مورد موضوع X چیست؟ چه توصیفی از آن ارائه کرده است و چه توصیه‌ای در مورد آن به کار برده است.
۵. براساس پارادایم شبکه‌ای، دست‌یابی به یک دستگاه علمی و نظام فکری منسجم در موضوعات مختلف و علوم مختلف، موجّه و ممکن است.
۶. علوم انسانی اسلامی، در پارادایم شبکه‌ای موجّه و ممکن است و نقطه شروع در تحول علوم انسانی است. (تصویر)
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
علم دینی، روش‌شناسی، پارادایم، پارادایم شبکه‌ای، اثبات‌گرایی، ابطال‌گرایی، هرمنوتیک، ساختارگرایی [3]
پی نوشت ها:
[1] پارادایم اجتهاد دانش دینی، ص۵۳ و ۹۱
[2]. پارادایم اجتهاد دینی، ص۱۱۰
[3]. در مقاله «روش‌شناسی» از علی‌محمدابوالحسنی، به نقل از کتاب «روش‌شناسی علوم سیاسی» تالیف سیدصادق حقیقت آمده است:
وقتی از روش و واژگان مربوط به آن استفاده می کنیم، باید توجه داشته باشیم که نسبت به کدام سطح از روش سخن می گوییم.به شکل خلاصه، می توان گفت واژه ی روش و مشتقات آن ممکن است در هشت معنا یا سطح به کار رود:
۱- روش معرفت : روش به این معنا،ممکن است فلسفی (عقلی)، علمی (تجربی)، شهودی یا نقلی باشد.
۲- نوع استدلال : گاهی روش به معنای نوع استدلال به کار می رود. از این حیث روش می تواند قیاسی یا استقرایی، لمی یا إنی یا غیر آن باشد.
۳- روش‌ها یا فنون گردآوری اطلاعات: برای جمع آوری اطلاعات از چهار روش عمده می توان بهره برد: روش مشاهده، روش پرسشنامه، روش مصاحبه، و روش کتابخانه ای. این روش‌ها به معنای دقیق کلمه، فن تحقیق هستند نه روش تحقیق.
۴- روش تحلیل دادهها : پس از گردآوری اطلاعات، نوبت به تحلیل آنها می رسد. روش تحلیل دادهها می تواند کلاسیک یا آماری باشد. به قول موریس دوورژه، روش کلاسیک از روش‌های نقد ادبی و نقد تاریخی مشتق شده‌اند و برای تحلیل درونی اسناد به کار می روند، در حالی که روش آماری و کمی به علومی مانند اقتصاد و جامعه شناسی و یا تحلیل کمی متن اختصاص دارد.
۵- سطح تحلیل : معمولا در پژوهش ها وپایان نامه ها از روش توصیفی ـ تحلیلی و امثال آن نام می برند. این معنای روش به سطح تحلیل نظر دارد. روش تحقیق به این معنا در نگاه کلی خود به دو روش توصیفی وروش هنجاری تقسیم می شود. تحقیق هنجاری به ارائه ی بایدها و نبایدها می پردازد.
۶- روش سامان دادن پژوهش: یکی ازکاربردهای روش، روش تحقیق به معنای روش سامان دادن پایان نامه، رساله و به طور کلی پژوهش است. دانشجو در درس روش تحقیق می آموزد که چگونه موضوعی انتخاب و منابع آن را گردآوری کند، و از طریق نقد و بررسی متون مربوطه راه را برای اثبات مدعای خود هموار سازد.
۷- نوع نگاه به موضوع : محقق علاوه بر روش‌های گردآوری و روش تحلیل دادهها، به معنای دیگری نیز می تواند از روش پژوهش خود نام ببرد. پژوهشگر به موضوع مورد مطالعه ی خود می تواند با دید پدیدارشناسانه، ساختارگرایانه یا هرمنوتیکی و امثال آن بنگرد. در این سطح، از روش به عنوان نوع نگاه سخن می گوییم.
۸- روش شناسی: روش شناسی به عنوان دانشی درجه دوم است که از دیدگاهی بالاتر به روش‌های تحقیق به عنوان دانشی درجه اول می‌پردازد.
در عناوین قبل، به تعریف روش شناسی وارتباط آن با دیگر مفاهیم و دانش ها پرداختیم. در بین هشت سطح روش، ظاهراً برای سطح اول و دوم، اصطلاح انگلیسی method، برای سطح سوم technique، برای سطح چهارم تا هفتمresearch method، و برای آخرین سطح methodology رابه کار می برند.
برچسب #ابزار معرفتی #ابطال گرایی #اثبات گرایی #پارادایم #پارادایم شبکه ای #تولید علم #روش شناسی #روش شناسی علم #ساختار گرایی #علم #علم دینی
دانشنامه, روش شناسی
جدول عناصر پارادایم‌ها:
ردیف عناصر پارادایم اثبات‌گرایی تفسیرگرایی انتقادی شبکه‌ای
۱ دلیل انجام تحقیق کشف قوانین طبیعی و درنتیجه امکان پبش بینی و کنترل پدیده‌ها فهم و توصیف کنش اجتماعی معنادار محو افسانه ها و قادر ساختن مردم به ایجاد تغییرات رادیکال در جامعه ایجاد تغییر مثبت در زندگی جمعی انسان ها بواسطه کشف قوانین حاکم بر طبیعت انسان و اجتماع تاریخ
۲ ماهیت واقعیت اجتماعی نظم یا الگوهای ثابت از پیش موجود که قابل کشف اند تعریفهای سیال موقعیت که محصول تعامل انسان هایند تضاد بسط یافته و هدایت شده توسط ساختارهای بنیادین پنهان تعریف سیال موقعیت که محصول تعامل انسانها و ساختارهای بنیادین قابل کشف هستند
۳ ماهیت انسان افراد منفعت طلب و عقلانی که نیروهای بیرونی به آنها شکب می دهند موجودات اجتماعی که معنا را ایجاد کرده پیوسته فهمی از دنیای خود دارند مردم خلاق و انطباق پذیر دارای قابلیت ناشناخته که با فریب و استثمار به دام افتاده اند موجود اجتماعی که پیوسته فهمی از دنیای خود دارد و قدرت تغییر آن را در زمینه ساختارهای غیر قابل تغییر دارد
۴ نقش شعور عامیانه کاملا متمایز از علم و دارای اعتباری کمتر از آن نظریههای قدرتمند روزمره که مردم عادی آنها را به کار می برند باورهای نادرستی که قدرت و شرایط عینی را پنهان می سازند عرف که دارای معادلات و قوانین نهفته ولی دقیق است
۵ چیستی نظریه نظامی منطقی و قیاسی متشکل از تعریفها، آگزیومها و قوانین به هم پیوسته توصیف اینکه نظام معنایی گروه چگونه ایجاد شده، تداوم می یابد نقدی که شرایط درست را آشکار ساخته، راه رسیدن به جهان بهتر را به مردم نشان می دهد نظامی منطقی و قیاسی متشکل از تعریفها، آگزیومها و قوانین به هم پیوسته چه در مورد پدیده چه در مورد ساختارها
۶ تبیین درست ارتباط منطقی با قوانین دارد و بر پایه واقعیات استوار است در نظر افراد مورد مطالعه صحیح است یا حرف دل آنها را می زند ابزار مورد نیاز برای تغییر جهان در اختیار مردم قرارمی دهد ارائه ارتباط منطقی با پدیده تحت قوانین طبیعی – انسانی –اجتماعی
۷ مدرک و شاهد معتبر بر پایه مشاهدات دقیق و تکرار پذیر برای دیگران استوار است در متن تعاملات اجتماعی سیال نهفته است توسط نظریه اب مشخص می شود که از فریبها پرده برمی دارد بر پایه برهان دارای مقدمه طبیعی یا انسانی یا اجتماعی
۸ جایگاه ارزش‌ها و تمایلات علم ، فارغ از ارزش است و ارزش‌ها جز در انتخاب موضوع، جایگاهی ندارند ارزش‌ها جزئی اساسی از حیات اجتماعی اند ارزشهای هیچ گروهی غلط نیستند و فقط متفاوت اند هر علمی باید از موضعی ارزشی آغاز شود برخی مواضع درست و برخی نادرست ارزش‌ها تابع قوانین و حقایق هستند
(انتقال به بحث تفصیلی رویکردهای پوزیتویستی، تفسیری و انتقادی) + (انتقال به مقاله منتخب)
در کتاب ارزشمند «پارادایم اجتهاد دانش دینی» در مورد مبانی عام دانش چنین آمده است: [1]
دانش، ممکن است یعنی سفسطه و شکِّ فراگیر درست نیست.
دانش با در نظر داشتن همه محدودیت‌ها، در صورت کامیابی در اکتشاف واقع، مطلق است و نسبیت‌گرایی عام را برنمی‌تابد.
معرفت عبارتست از باور صادق موجّه.
آدمی موجودی محدود و خطاپذیر است و دانش اکتسابی او به تدریج حاصل می‌شود.
آدمیان دارای روش‌های عام و مشترک برای تحصیل معرفت هستند.
تمامی موارد فوق مبتنی بر دیدگاه معرفت‌شناسانه «مبناگرا» است که سنگ بنای معرفت بشری را «بدیهیات» می‌داند یعنی معرفت‌های عام مشترک بشری که مستقل از متغیرهای زمانی و مکانی و شخصی هستند.
مراد از «دستگاه علمی» به معنی یک «دانش» که دارای مبانی، مسائل و قواعد است = مجموعه گزاره‌هایی که درباره یک موضوع به توصیف، تعریف، تفسیر، تحلیل و تبیین می‌پردازند و براساس مبانی و قواعد آن می‌توان گزاره‌های علمی جدید تولید کرد. (انتقال به بحث نظریه‌پردازی و تولید علم)
هدف از تحقیقات علمی، کشف موجّه واقعیت است به طوری که بتوان براساس آن پیش‌بینی و کنترل ایجاد کرد.
و از آن جایی که هم پدیده‌های طبیعی و هم پدیده‌های انسانی فردی و اجتماعی، مبتنی بر ساختارهای از پیش‌تعیین‌شده خلقت هستند لذا چه در تحقیقات تجربی و چه در تحقیقات در علوم انسانی، هدف، دست‌یابی به واقعیت ثابت و قابل تعمیم است.
نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث
۱.تولید علم براساس روش تجربه و برهان و شهود انجام‌پذیر است. (منابع معتبر معرفت و روش اثبات گزاره‌های علمی)
۲. به دلیل چند بُعدی، چند زاویه‌ای و چند لایه‌ای بودن واقعیت‌ها، تحقیقات علمی، برای رسیدن به حداکثر کشف از پدیده‌ها، باید به سمت روش‌های کل گرایانه و سیستمی حرکت کنند.