توافق نامه‌های زودهنگام مرزی: شکل گیری دولت سعودی •﴿﴿قسمت اول﴾﴾• سیاست‌ها و رژیم‌های جغرافیایی در جهان، از نظر پیدایش و تبدیل شدن به دولت‌ها با یکدیگر متفاوتند. برخی دولت‌ها #بدون_وطن پدید آمده‌اند؛ مانند دولت‌های تازه‌‌ تأسیس #عربستان #امارات_متحده_عربی و #کویت. نوع دیگر، این است که سرزمین وجود داشته، ولی دولتی در کار نبوده است؛ مانند بیشتر #دیکتاتوری‌های_عربی که علیرغم داشتن نهادهای ملی ـ تاریخی و حفظ هویت ملی خود، در ایجاد دولت‌هایی که بتواند نشان‌دهنده #کیان_ملی آن باشد، موفق نبوده‌‌اند؛ بلکه اين دولت‌ها‌ بيشتر به #حکومت‌‌های_جناحی، #حزبی یا #قومی شباهت داشته‌‌اند؛ لذا با بحران مواجه شدند و در فرایند سیاسی (یعنی چرخش قدرت)، تحقق تفکر اتحاد ملی و دیگر شرایط دولت‌های ملی نتوانستند با آرامش عمل کنند. این انتقادات در مورد بیشتر کشورهای عربی، از جمله کشورهای تاریخی مانند #مصر #سوریه #عراق و #یمن صدق می‌کند. در مورد #دولت_عربستان نخستین چیزی که بنظر می‌رسد، اين است که از ابتدا می‌خواستند دولت ملی پا نگیرد؛ نه به دليل نبود شرایط مطلوب برای ايجاد وطن، بلکه چون وطن در جوهره خود با طرح #سلطه‌‌‌جویانه و بین‌المللی عربستان تناقض دارد. بنابراین هرگاه وطنی وجود داشته باشد، این طرح از اساس منتفی می‌گردد. وقتی مراحل سه‌گانه شکل‌گیری دولت عربستان (که در سال 1932 به ايجاد دولت کنونی عربستان انجاميد) را بررسی می‌کنیم، با طیف گسترده‌ای از اطلاعات مهم روبه رو می‌شویم که شرایط پیدایش دولت و عوامل مؤثر در موفقیت آن را ترسیم می‌کند. مهمتر از همه، دیدگاهی است که از زمان آغاز این طرح تا زمان سیطره کامل و تداوم آن وجود داشته است. این امر از بحران ساختاری حکایت دارد که دولت عربستان با آن درگير است. برخی از ابزارهای تحلیل در این زمینه، توافق نامه‌هایی است که میان #عبدالعزیز بنیان‌گذار دولت عربستان و #مقامات_منطقه‌ای و بین‌المللی امضا شده است. این توافق نامه‌ها موارد زیر را در برمی‌گیرد: 🔸تصوراتی پیرامون ماهیت ارتباط میان طرفین 🔹دیدگاه این قدرت‌ها به حاکمیت عبدالعزیز 🔸نقشی که بر عهده خواهد گرفت 🔹و انتظاراتی که او از این قدرت‌ها دارد. ادامه دارد... دفاع همچنان باقیست https://eitaa.com/defa_baghist

توافق نامه‌های زودهنگام مرزی: شکل گیری دولت سعودی •﴿﴿قسمت دوم﴾﴾• 📍توافق‌نامه #دارین یا #قطیف؛ «گروگان رژیم» نخستین توافق‌نامه‌ای که #عبدالعزیز با #انگلیس امضا کرد، توافقی بنیادین است که نهاد سیاسی عربستان را با هدف حفاظت از خود، به یک قدرت بین‌المللی پیوند داد. می‌توان گفت که توافق‌نامه #دارین یا #قطیف در واقع تفکر #دفاع_راهبردی و اصل حمایت را نهادینه ساخت و در این راستا منافع حیاتی خود را در مرحله نخست به #انگلیس و در مرحله بعد به #ایالات_متحده_آمریکا گره زد. اين توافق‌نامه در تاریخ 26 دسامبر 1915 میان عبدالعزیز و انگلیس امضا شد که بندهایی با اهمیت ویژه و بسیار مهم دارد و نخستین توافق‌نامه‌ای است که عبدالعزیز با یک قدرت خارجی امضا می‌کند که پس از موفقیت #ابن‌‌سعود در سیطره بر #احساء و #قطیف صورت گرفت و برای نخستین بار #ارتباط با یک #قدرت_خارجی را پایه‌گذاری کرد. نیروهای عبدالعزیز در مسیر اشغال #ریاض در سال 1902 در واحه #یبرین واقع در منطقه #احساء به هم پیوستند. وی در این منطقه با #سِرپرسی_کاکس نماینده رسمی انگلیس در خلیج دیدار کرد و پیرامون توافق‌نامه میان عبدالعزیز و دولت انگلیس با یکدیگر گفت‌وگو کردند. این گفت‌وگوها در 26 دسامبر 1915 با امضای توافق‌نامه‌ای معروف به توافق‌نامه «قطیف» یا «دارین» به پایان رسید. این توافق‌نامه با مقدمه مهمی آغاز می‌شود. ▪️نخستین مطلب قابل توجه اين است که توافق‌‌نامه میان دو کشور امضا نشده است؛ بلکه میان #یک_کشور و #شخص_حاکم به امضا رسیده است. ▪️در مقدمه توافق آمده است: «از یک سو دولت انگلیس و از سوی دیگر عبدالعزیزبن عبدالرحمن الفیصل آل‌‌سعود» حاکم #نجد، #احساء، #قطیف، #الجبیل و شهرها و مناطق تابع آن، به نمایندگی از خود، وارثان، جانشینان و قبایل آن تمایل دارند تا روابط دوستانه و طولانی میان دو طرف را با هدف تثبیت منافع خود تحکیم و تقویت کنند. دولت انگلیس سرهنگ دوم «سِرپرسی کاکس» نماینده رسمی این کشور در خلیج فارس را به عنوان نماینده خود برای امضای توافق‌نامه با عبدالعزیز بن عبدالرحمن الفیصل آل‌‌‌سعود تعیین کرد». #انعقاد این #توافق‌نامه بدین معنا بود که #دولت_انگلیس #حکومت_سعود و #حاکمیت وی بر مناطق تحت سیطره‌اش را به #رسمیت می‌شناسد و #تعامل با هر طرف دیگر را #نفی می‌کند. در بند نخست این توافق‌نامه آمده است: «دولت انگلیس اذعان و تأکید دارد که نجد، احساء، قطیف، الجبیل و توابع آن، مناطقی که در مورد آن بحث و بررسی صورت خواهد گرفت و در آینده کشورهای آن مشخص خواهد شد و #لنگرگاه‌های_مشرف به #خلیج_فارس، همه سرزمین آل‌‌سعود و نیاکان او محسوب می‌شود». در ادامه این بند، انگلیس #ابن‌‌سعود را به عنوان #حاکمی_مستقل و #رئیس_مطلق _قبایل به رسمیت می‌شناسد و #فرزندان و #جانشینان وی را #وارثان_بعدی او میداند تا وی و حاکمان بعدی بتوانند فرد پس از خود (پسر یا برادر بعد از خود) را به عنوان حاکم معرفی کنند. نکته قابل‌توجه در این‌جا آن است که به #رسمیت_شناختن دولت عربستان #مشروط به #عدم_خصومت با #انگلیس است. تمام حاکمان پس از عبدالعزیز باید به این نکته پایبند باشند و این حاکم به هیچ‌‌‌وجه به‌‌ویژه در مسائل مربوط به این توافق‌نامه نباید با دولت انگلیس #مخالف باشد. ▪️برای فهم اهمیت این بند، #فرهنگ_خلیجی تمثيلی غنی دارد. در این داستان تمثيلی، خادمی به نام #جوهر با یک کشتی چوبی و بادبانی موسوم به #بانوش برای یک فرد سرمایه گذار به نام #النوخذة مروارید صید می‌کرد. روزی از کار کردن به عنوان خدمت‌گزار خسته شد و از ارباب خود خواست تا یکی از کشتی‌ها را به او ببخشد. ارباب پذيرفت و در سند مالکیت این عبارت را درج کرد: «این بانوش را به خادم خود جوهر بخشیدم»؛ ولی در پایان سند نوشت: «جوهر و بانوش هر دو از آن من است». ادامه دارد... دفاع همچنان باقیست https://eitaa.com/defa_baghist

توافق نامه‌های زودهنگام مرزی: شکل گیری دولت سعودی •﴿﴿قسمت سوم﴾﴾• خوشحالی #ابن‌‌سعود نیز مانند خوشحالی #جوهر است. وی از این‌که #انگلیس به عنوان یک #ابرقدرت، #دولت او را در منطقه به #رسمیت شناخت، به خود می‌باليد؛ ولی این اذعان #عاری از #استقلال و #آزادی عمل است؛ زیرا تمام امور بر اساس #دولت_ملکه تنظیم می‌شود. در ادامه، بندهایی که بر این حقیقت تأکید دارد و بلکه از ابعاد دیگر و مهمتری پرده برمی‌دارد، را بازگو می‌کنيم. ♦️در بند دوم توافق‌نامه، بر #بُعدحمایت تأکید شده است که سایر بندها را به اختصار توضیح می‌دهد. این بند #چگونگی_ارتباط_مطلوب میان #انگلیس و #عبدالعزیز را طرح‌ریزی می‌کند. این بند تصریح می‌کند: ♦«اگر یکی از کشورهای خارجی بدون صلاحدید دولت انگلیس و بدون این‌که به این کشور فرصت دهد تا با ابن‌‌سعود گفت‌وگو کرده و مسئله را حل کند، به اراضی سرزمینی وابسته به وی (ابن‌‌سعود) و جانشینان وی حمله کند، در این صورت دولت انگلیس پس از رایزنی با ابن‌‌سعود به اندازه و شکلی که آن را برای حفاظت از کشور و منافع وی مؤثر می‌‌داند، او را یاری خواهد کرد. نکته این است که #دولت_ابن‌‌سعود_تحت_حمایت_دولت_انگلیس_قراردارد و #هرگونه_تجاوز به این دولت، در واقع #تجاوز به #حاکمیت_انگلیس شمرده می‌شود و این کشور است که به حمایت از آن برمی‌خیزد. ♦️در بندهای بعدی #حقایق_وحشتناک_ديگری از ارتباط میان انگلیس و ابن‌‌سعود فاش می‌شود. در بند سوم آشکارا به #فرمانبرداری_دولت_ابن‌‌سعود از #مقامات_انگلیس چنين تصریح می‌کند: «بن‌‌سعود موافقت دارد و تعهد می‌دهد که از نامه‌نگاری یا ورود به توافق‌نامه یا امضای پیمانی با هر ملت یا دولت خارجی بپرهيزد. علاوه بر این، در صورت هرگونه کوشش از سوی هر کشور دیگری مبنی بر مداخله در سرزمین‌هایی که قبلا گفته شد، مراتب را به نمایندگان رسمی سیاسی دولت انگلیس گزارش کند». #بن‌‌سعود_تنها_نماینده مورد اعتماد #انگلیس در مناطق تحت سیطره خویش نيست؛ بلکه نماينده‌ای است که خواسته‌های بیشتری از او دارد، تا جایی که باید هر نوع کوشش از سوی هر قدرت بین‌المللی رقیب انگلیس مبنی بر مداخله در دیگر سرزمین‌ها را به این کشور ابلاغ کند؛ چه مناطق تحت سیطره خویش و چه مناطق دیگر #شیخ‌نشین‌های_خلیج. ♦️در بند چهارم، #حق_تصرف_بن‌‌سعود در مناطق تحت سیطره‌اش به صورت آشکار نقض می‌‌شود؛ لذا بدون موافقت دولت انگلیس #اجازه_ندارد که با طرفی دیگر توافق نامه‌ای امضا کند. به موجب این بند، بن‌‌سعود متعهد می‌شود که حتی بخشی از مناطق مذکور را •نه تسلیم کند •نه بفروشد •نه رهن و اجاره بدهد •نه از آن عقب‌نشینی کند •و نه بدون رضایت دولت انگلیس امتیازی از آن را به کشوری خارجی بدهد. #همیشه و در #تمام_موارد، بدون استثنا باید با این کشور #مشورت کند؛ مگر در موردی که به منافع ویژه آن آسیب نزند. در این صورت، غیرممکن است که حکومت بن‌‌سعود را حکومتی مستقل و برخوردار از حاکمیت دانست. این حکومت از تحت‌‌الحمایگی صرف انگلیس فراتر نمی‌رود و همان‌‌‌طور که در بندهای بعدی آمده است: بن‌‌سعود تنها نماینده‌ای است که در جهت منافع این کشور فعالیت می‌کرد. ادامه دارد... دفاع همچنان باقیست https://eitaa.com/defa_baghist

توافق نامه‌های زودهنگام مرزی: شکل گیری دولت سعودی •﴿﴿قسمت پنجم﴾﴾• 📍توافق‌‌نامه #العقیر؛ #مرزهای_انگلیس و #عربستان توافق‌نامه #العقیر ماجرايی جنجالی دارد. به موجب این توافق‌نامه، #نماینده_انگلیس مرزهای دولت #عبدالعزیز را ترسیم کرد. این توافق‌نامه در ادامه و بعنوان #پیوست توافق‌نامه #محمره تنظيم شد و در 2 دسامبر 1922 میان #پادشاهی_نَجد با حضور عبدالعزیز، #صبیح_بک وزیر راه و ترابری بعنوان #نماینده_فیصل_اول، پادشاه عراق و #جان_مور نماینده سیاسی #انگلیس در #کویت بعنوان نماینده این کشور به امضا رسید. #سِرپرسی‌کاکس طراح این توافق‌نامه بود و در نشست‌های قبل از امضای آن، نقش میانجی را داشت. به موجب این توافق‌نامه، مرزهای #پادشاهی_شمالی_نجد با کشور #عراق و #کویت مشخص شد. بحث و بررسی‌های قبل از امضای این توافق‌نامه، در فضایی پر از تنش صورت گرفت و هر طرف سقف مطالبات خود را بالا برد. عبدالعزیز خواستار تمام مناطق #شمالی_عشایری از #حلب تا رود #عاضی، ساحل راست فرات تا #بصره و #مرزهای ثابت #قبیله‌ای بود؛. ولی عراق می‌خواست مرزهای آن در 12 مایلی #ریاض تعیین شود. بدنبال فشارهای کاکس، #بن‌‌سعود از مطالبه قبایل #ظفیر که در نزدیکی #فرات سکونت داشتند، دست کشید؛ ولی همچنان بر مطالبه قبایل دیگر اصرار داشت. گفت‌وگوها 5 روز به طول انجامید. طرف عراقی خواستار مرزهایی بود که در 200 مایلی #جنوب_فرات ترسیم شود؛ حال آن‌که #عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل‌‌سعود می‌خواست مرزها به جای این‌که با #ترسیم_نقشه مشخص شود، بر اساس #محل_سکونت_قبایل_حامی هر طرف تعیین گردد. #دیکسون در جلد اول کتاب خود با عنوان « #کویت و #همسایگان آن» (چاپ: 1990، دار صحاری، ص 280- 283) می‌گوید: « #بن‌‌سعود به دنبال امری #غیرممکن بود. او می‌خواست در این نشست مرزهای قبیله‌ای ترسیم شود، نه خط داوری‌ای که بر اساس دسته بندی قبایل بر روی نقشه ترسیم می‌شود. وی معتقد بود که باید مرزهای او تا فرات امتداد داشته باشد. وقتی کاکس اشاره کرد که این ادعا عجیب است و نمی‌توان آن را اجرا کرد، ابن‌‌سعود از قبیله «ظفیر» دست کشید». دیکسون وقایع جلسه‌ای که با کاکس و ابن‌‌سعود داشت را نقل می‌کند: «در نشستی ویژه که فقط کاکس، ابن‌‌‌سعود و من حضور داشتیم، کاکس خشمگين شد و پیشنهاد بن‌‌سعود مبنی بر ترسیم مرزهای قبیله‌ای را رفتار و #ایده‌ای_کودکانه توصیف کرد. کاکس زبان عربی را به خوبی نمی‌دانست؛ لذا من سخنان او را ترجمه کردم. برای من شگفت‌‌آور بود که ببینم نمایند عالی‌رتبه دولت فخیمه #انگلیس، پادشاه نجد را به عنوان یک #دانش‌آموز_گستاخ توبیخ می‌کند. او با #لحنی_قاطعانه به وی گفت: «خودم شخصا مرزها را بدون در نظر گرفتن هیچ ملاکی ترسیم خواهم کرد». دیکسون واکنش ابن‌‌سعود را توصیف می‌کند و می‌گوید: « #ابن‌‌‌سعود_از_درون_فروپاشید؛ ابراز محبت می‌کرد و با عجز و لابه گفت: « #کاکس جای #پدر و #مادر مرا دارد. او بود که #مرا_از_هیچ، به #جایگاه_کنونی رساند و اگر دستور بدهد، من آماده‌ام که از نیمی از کشورم و بلکه از تمام آن دست بکشم». دیکسون یادآور می‌شود که #ابن‌‌سعود در مذاکرات #نقشی نداشت و کار را به کاکس واگذار کرد تا مشکل مرزها را حل کند. سپس می‌گوید: «در جلسه عمومی این نشست، کاکس خودکاری قرمز برداشت و با دقت بسیار بر روی نقشه #شبه‌‌جزیره_عربستان خطی را به عنوان مرز ترسیم کرد؛ مرزهایی که از #خلیج فارس تا #جبل_عنیزان در نزدیکی #مرزهای_شرقی_اردن امتداد می‌یافت و برای جلب رضایت ابن‌‌سعود، بی‌رحمانه #کویت را تقریبا از #دو_سوم_اراضی خود #محروم_می‌کرد و این اراضی را به #نجد ملحق کرد؛ با این استدلال که سیطره #ابن‌‌صباح بر #صحرا نسبت به قلمرو آن، در روزی که توافق‌نامه #انگلیس ـ #ترکیه امضا شد، کاهش یافته است». دیکسون بعدها دیداری شگفت‌انگیز را یادآور می‌شود و میگوید: «ابن‌‌‌سعود می‌خواست تا به تنهایی با کاکس دیدار کند. اما کاکس مرا نیز به همراه خود برد. ابن‌‌سعود را دیدیم که مضطرب در میان چادر ایستاده است. او با صدایی ناراحت خطاب به کاکس گفت: دوست من! #مرا از نیمی از کشور محروم کردی. بهتر است که تمام آن را بگیری و مرا رها کنی تا به تبعید بروم! این مرد تنومند ایستاده و به شدت ناراحت بود. او به مرز انفجار رسید و شروع به گریه کرد. کاکس بسیار متأثرشد. دست بن‌‌سعود را گرفت. او نیز شروع به گریه کرد. اشک برگونه‌‌های او جاری بود. در آن لحظه جز ما سه نفر کس دیگری حضور نداشت». دیکسون تأکید میکند که من هرچه ديدم را با رعایت امانت کامل ذکر میکنم. سپس می‌‌گوید: «این طوفان احساسات دیری نپایید و کاکس که همچنان دست ابن‌‌سعود را در دست داشت گفت: دوست من! احساسات واقعی تو را می‌فهمم؛ به همین دلیل دوسوم کویت را به تو بخشیدم. نمیدانم که ابن‌‌صباح چه واکنشی خواهد داشت». ادامه دارد... دفاع همچنان باقیست https://eitaa.com/defa_baghist

توافق نامه‌های زودهنگام مرزی: شکل گیری دولت سعودی •﴿﴿قسمت ششم﴾﴾• در روز ششم مذاکرات، کاکس با #خطی_قرمز مرزها را روی نقشه مورد استناد سه طرف #عراق، #نجد و #انگلیس ترسیم نمود. بر این اساس، #دومنطقه_بی‌طرف ایجاد کرد: 1⃣ منطقه نخست #میان_کویت و #عربستان 2⃣ منطقه دوم #میان_عراق و #عربستان. پروتکل‌های ترسیم مرزها میان دو دولت عراق و نجد، پیوست به توافق‌نامه‌ای است که در 5 ماه مه 1922 در #محمّره میان آن دو امضا شد. در این پروتکل‌ها مرزهای کشور نَجد با خطی مستقیم، تا چاهی موسوم به #الوقبة امتداد می‌یابد. #دلیمیه و #وقبه در شمال این خط باقی می‌ماند و از وقبه در شمال، تا غرب یعنی چاه #انصاب امتداد می‌یابد. اما #مرزهای_عراق، از نقطه اتصال منطقه #العوجة به #الباطن آغاز می‌شود و بصورت #خطی_مستقیم از شمال تا غرب #امغز امتداد می‌یابد. این منطقه در جنوب این خط مرزی قرار می‌گیرد. سپس خط مرزی از آن‌جا با خطی مستقیم از غرب تا جنوب امتداد یافته و به مرزهای نجد در #بئر_انصاب متصل می‌شود. در پاراگراف «ج» مناطق بی‌طرف بر اساس نقاطی که در بالا مشخص شد، تعیین می‌شود. این دو کشور در این نقطه بیطرف، از تمام حقوق و اهداف به صورت مساوی برخوردارند. در پاراگراف «د» بر مرزهای شمالی و شمال غربی دو دولت عراق و نجد تصریح شده است. به موجب ماده دوم، #عشایر_ساکن کشور #نجد مجازند تا از چاه‌های اطراف خود در #اراضی_عراق استفاده کنند؛ البته در صورتی که این چاه‌ها نسبت به چاه‌های موجود در مرزهای نجد به آنان نزدیک‌تر باشد؛ زیرا بسیاری از چاه‌ها در داخل مرزهای عراق وجود دارد و طرف نجدی از آن محروم شده است. ماده سوم شرط می‌گذارد که نباید از آب‌ها و چاه‌ها برای مقاصد جنگی استفاده شود؛ 🔹مانند: #ایجاد_حصار در اطراف آن 🔹یا #ایجاد_موانع_نظامی. بر اساس این مواد توافق‌نامه، دولت دو طرف، پروتکل ویژه ترسیم مرزها را در 2 دسامبر 1932 در #بندر_عقیر امضا کردند. #عبدالله_سعیدالدملوجی نمایندگی #عبدالعزیز و #صبیح_بیک نمایندگی #ملک‌‌فیصل را بر عهده داشتند. فیصل و عبدالعزیز برای موافقت با این پروتکل، آن را مهر کردند. در پروتکل دوم توافق‌نامه عقیر، در پاراگراف «الف» آمده است: «پس از توافق دو دولت عراق و نجد برای ترسیم مرزها، هر طرف در مقابل دیگری متعهد می‌شود که اگر #جناح یا #قبیله‌ای خارج از مرزهای دو طرف باشد و به هیچ‌‌‌کدام وابسته نباشد، اگر بخواهد از یکی از دولت‌ها طرفداری کند و تحت حاکمیت آن قرار گیرد، نباید به آن تعرضی شود». پاراگراف «ب» به #معاملات_مالی میان دو کشور، مالیاتی که دو کشور وضع می‌کنند و گرفتن بخشی از درآمد قبایل اختصاص یافته است. در پیوست پروتکل عقیر، از دفتر اعتبار بخشی انگلیس در #بغداد در 13 مارس 1923، نامه‌ای به پادشاه نجد و توابع آن فرستاده شد و اشتباه موجود در متن پروتکل نخست و در عبارت پایانی ماده نخست را یادآوری گردید. در پروتکل آمده است: «زاویه شرقی مدار عرضی 32 درجه و زاویه شمالی مدار طولی 39 درجه است»؛ ولی دفتر اعتبار بخشی انگلیس معتقد است که باید چنین اصلاح شود: «زاویه شمالی مدار عرضی 32 درجه و زاویه شرقی مدار طولی 39 درجه می باشد». در این پیام از عبدالعزیز خواسته شد تا در دو نسخه پروتکل، اصلاح صورت بگیرد و به نماینده انگلیس ابلاغ شود. در پایان نامه آمده است: «این چیزی است که باید انجام شود». ادامه دارد... دفاع همچنان باقیست https://eitaa.com/defa_baghist

توافق نامه‌های زودهنگام مرزی: شکل گیری دولت سعودی •﴿﴿قسمت هشتم﴾﴾• 📍توافق‌نا‌مه #حدة؛ نسخه‌برداری از توافق‌نامه #بحرة یک روز پس از امضای توافق‌نامه بحرة میان عراق و نجد، یعنی در 2 نوامبر 1925، میان کشور #حجاز، #نجد و #امارت_شرقی_اردن، توافق‌نامه‌ای موسوم به #حدّة یا #حداء امضا شد. مفاد این توافق‌نامه با توافق‌نامه قبلی از نظر نمایندگان، موضوع و جزئیات تفاوتی ندارد. نماینده #امارت_شرقی_اردن همان نماینده #کشور_عراق یعنی #سِرگیلبرت_کلایتون است. موضوع ترسیم مرزهای دو کشور و #سازماندهی_جنبش_قبایل و درگیری‌هایی می‌باشد که گاه میان آنها و دولت متبوعشان رخ می‌دهد. در این توافق‌نامه، طرف اردنی به نمایندگی از کلایتون حضور داشت و خود وی نیز از طرف دولت انگلیس مأموریت داشت تا توافق‌نامه را با #عبدالعزیز امضا کند. توافق‌نامه با موادی پیرامون #ترسیم_مرزهای دو کشور آغاز می‌شود. حدفاصل نجد و شرق اردن در شمال شرقی، از نقطه تقاطع زاویه 39 درجه شرقی و مدار طولی با زاویه 32 درجه شمالی مدار عرضی آغاز می‌شود؛ یعنی جایی که مرزهای عراق و نجد پایان می‌یابد. سپس بصورت خطی مستقیم تا نقطه تقاطع زاویه 37 درجه مدار طولی با زاویه 30/31 درجه شمالی مدار عرضی امتداد می‌یابد. در ادامه، زاویه 37 درجه شرقی تا نقطه تقاطع با زاویه 25/31 درجه شمالی مدار عرضی کشیده شده‌است. سپس از این نقطه، با خطی مستقیم تا نقطه تقاطع زاویه 38 درجه شرقی مدار طولی با زاویه 30 درجه شمالی مدار عرضی امتداد دارد و حومه منطقه #السرحان را جزو نجد قرار می‌دهد. در ادامه، زاویه 38 درجه شرقی مدار طولی تا نقطه تقاطع آن با زاویه 30/29 درجه شمالی ادامه دارد. نقشه‌ای که در این توافق‌نامه مبنا قرار گرفت، نقشه‌ای بود که در سطح جهان با عنوان نقشه #آسیا_در_ابعاد_یک_در_میلیون شناخته می‌شد. بر اساس این مرزبندی، برای تثبیت توافق‌نامه، تدابیری اندیشیده شد که به موجب آن، دو طرف یعنی ملک عبدالعزیز و دولت امیرنشین شرقی اردن نسبت به حفظ حاکمیت و امنیت دو کشور متعهد می‌شوند. دولت نجد نیز متعهد می‌شود که در منطقه #کاف هیچگونه #استحکاماتی بنا نسازد و از این منطقه و مناطق همجوار آن به عنوان #منطقه_نظامی استفاده نکند. در موارد لزوم، دولت نجد متعهد می‌شود که #فورا دولت #انگلیس را در #جریان بگذارد تا با تمام توان، نیروهای آن را از تهاجم به اراضی شرق اردن بازدارند. برای جلوگیری از هرگونه اختلافی که بر این اساس پدید می‌آید، موافقت شد تا خطوط تلفن اضطراری میان دولت نجد و نماینده رسمی انگلیس در شرق اردن یا جانشین او فعال و باز باشد. همانند عراق، این توافق‌نامه عبدالعزیز را ملزم می‌کند تا از تمام حقوقی که #قبایل_غیرنجدی در منطقه #السرحان از آن برخوردارند، صیانت کند؛ مانند حقوق چراگاه، سکونت، مالکیت و دیگر حقوق ثابت. البته مشروط به این‌که این قبایل تا زمانی که در مرزهای نجد ساکنند، به قوانین داخلی پایبند باشند. دولت شرق اردن نیز باید با شهروندان نجدی که از حقوقی ثابت همانند حقوق مذکور برخوردارند، رفتاری مشابه داشته باشد. همانند بندهای مربوط به شرایط قانونی قبایل ساکن در اراضی هرکدام از دولت‌های عراق و نجد، این توافق‌نامه نیز اذعان دارد که تهاجم قبایل ساکن در اراضی آنها به اراضی دولت دیگر، تجاوز شمرده می‌شود و دولت متبوع باید مرتکبان آن را به سختی مجازات کند و رئیس قبیله متجاوز باید پاسخگو باشد. در ماده ششم تأکید شده است که باید #دادگاهی_ویژه تشکیل شود تا #جزئیات_تجاوزات_برون‌‌مرزی بین این دو کشور را بررسی کند. همچنین تنش‌های مربوط به تحرکات قبایل در هر دو کشور را حل و فصل نماید. می‌توان گفت که حرف به حرف تمام مواد مربوط به وضعیت قبایل در توافق نامه بحرة، در این توافق‌نامه نیز آمده است؛ به استثنای تبصره‌های محدودی که در مورد مناطق مرزی ذکر شده است. این تعهد از سوی دو طرف، مسائل مربوط به #تأمین_امنیت_راه‌های_حج، #سلامت_حجاج و #احترام_گذاشتن به #حاکمیت دو کشور را در بر می‌گیرد. باید توجه داشت که توافق‌‌نامه فقط تا زمانی ضمانت اجرایی دارد که #دولت_فخیمه_انگلیس نمایندگی شرق اردن را عهده‌دار باشد. ادامه دارد... دفاع همچنان باقیست https://eitaa.com/defa_baghist