✍️ بازخوانی یک کتاب 👓 «علم تحولات جامعه؛ پژوهشی در فلسفه‌ی تاریخ و تاریخ‌گرایی علمی» ⛳️ قطعه‌ی شماره‌‌ی 9 2. انتقاد از نظریه‌ی جغرافیاگرا نظریه‌ی جغرافیایی مظهر یک اعتقاد یک‌جانبه و طبیعی است و منکر عامل انسانی در تعیین سرنوشت تاریخ، پیدایش و تکامل آن. البته نمی‌توان تردید کرد که محیط و عامل جغرافیایی نه‌تنها مبین خصوصیت محصول طبیعی‌ای است که بشر نیازمندی‌های خویش را با آن رفع می‌کند، بلکه مبین خصوصیت وسایلی نیز هست که انسان با آن‌ها این محصولات مورد نیاز را تولید می‌کند. محقق است که هرچه قلمرو و محیط جغرافیایی متنوع‌تر باشد، برای تکامل قوای تولیدی مناسب‌تر است؛ ولی آن‌چه از تیررس دید اصحاب نظریه‌ی جغرافیاگرا دور مانده، این حقیقت است که اگرچه بشر محصول محیط جغرافیایی خویش است، ولی نسبت به آن یک وجه منفعل منفی نیست؛ بلکه او در مقابل شرایط محیط خویش واکنش نشان می‌دهد و آن را تغییر می‌دهد. اگرچه انسان ابزار خویش را از محیط اخذ می‌کند، اما محیط جغرافیایی عامل قطعی تغییرات اجتماعی و تاریخی نیست، بلکه تنها یکی از شرایط ضروری تکامل تاریخی است. ایتالیای امروز تحت همان شرایط جغرافیایی زیست می‌کند که رومی‌ها در سه هزارسال پیش می‌زیستند؛ اما نظام اجتماعی و مدنیت امروز #ایتالیا هیچ وجه تشابهی با ایتالیای رومی ندارد. (همان، ص. 34) #علم_تحولات_جامعه #مکاتب_فلسفه‌ی_تاریخ #جغرافیاگرایی #روم @doranejadid

⭕️ راه متفاوت آلمان برای ساخت نهاد دولت بی‌شک صلح #وستفالیا نکته‌ی کانونی طرح‌های دولت‌سازی است. از این نقطه‌ی تاریخی به‌این‌سو شاهد چهار الگوی عمده بوده‌ایم: الگوی فرانسوی، الگوی انگلیسی، الگوی روسی و الگوی آلمانی. اطلاعات ما درباره‌ی الگوی روسی محدود است و منابع چندان جدی‌ای در این رابطه در دست نیست. اجمالا تفاوت در الگوهای #دولت_سازی را می‌توان به تفاوت در سنت‌های حقوقی این ملت‌ها ارجاع داد. سنت حقوقی آلمان، بعد از سقوط امپراتوری #روم و متاثر از نواندیشی مسیحی شکل گرفت. این سنت بعدها متاثر از آموزه‌ی حاکمیت #ژان_بدن و آموزه‌ی staatstrason #ماکیاوولی قرار گرفت تا راه ویژه‌ی خود را در #عصر_جدید دولت-ملت‌ها پیدا کرده و نظام سیاسی و اجتماعی خود را بر بنیان آن بنا کند. مسیر #دولت‌سازی آلمانی به‌تبع سنت حقوقی متفاوت‌اش با دولت‌سازی فرانسوی و انگلیسی متمایز می‌شود. این الگو نه مانند شیوه‌ی فرانسوی بر بنیان تمرکز قدرت در دستان شاه استوار شده؛ و نه مانند الگوی انگلیسی به‌تبع جنگ‌های مذهبی به‌سمت دولت سکولار مطلقه غش کرده است. بنیان سنت دولت‌سازی آلمانی را باید با تاخیری تاریخی در اندیشه‌ی نویسندگان کتاب «منشورات رایش» پی گرفت که از آموزه‌ی حاکمیت ژان بدن تاثیر پذیرفته است. هوشمندی نویسندگان منشورات رایش برای امروز ما الهام‌بخش و بصیرت‌افزاست. آنان متوجه شدند که راه آلمان برای دولت‌سازی، متفاوت از راه #فرانسه و انگلیس است و مفاهیمی که در زمینه‌های اجتماعی #ایتالیا، فرانسه و #انگلیس متولد شده‌اند، نمی‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای #وضعیت_تاریخی آلمان باشد و بنای دولت بر بنیان آن استوار گردد. رقم‌زنندگان این سنت حتی به این نکته نیز پی بردند که مراجعه به سیاست ارسطو نیز افاقه‌ای در دولت‌سازی آلمانی نخواهد داشت. آن‌ها مسیر بومی و اختصاصی خود را یافتند و به‌این‌ترتیب شیوه‌ی دولت‌سازی آلمان متمایز از دولت فرانسوی و انگلیسی بنا نهاده شد. #سیاست_ما #سیاست_به_زبان_ساده https://www.instagram.com/mh.taheri1980/ https://virgool.io/@mhtaheri

⭕️ امپراتوری پرتغال؛ فرزند جنگ‌های صلیبی 📝 امپراتوری استعماری پرتغال از دل #جنگهای_صلیبی سربرآورده است. پادشاهی پرتغال در سال 1130م تاسیس شد؛ در اثنای قرن 12 و 13 ضمن درگیری با حکومت‌های مسلمان #اسپانیا، قلمرو خود را گسترش داد و نهایتا در سال 1415م نخستین #امپراتوری_فرادریایی را تاسیس کرد. 📝 مور(Moor) واژه‌ای تحقیرآمیز برای نامیدن مسلمانان ایبریا محسوب می‌شد. موریتانیا یکی از استان‌های #روم باستان (شامل شمال #الجزایر و #مراکش) بود. وقتی #طارق_بن_زیاد در سال 711م از #تنگه_جبل_الطارق عبور کرد، بومیان موریتانیا همراه با #امویان به شبه‌جزیره‌ی #ایبریا آمدند و ساکن آن شدند. 📝 همواره از #قرن_هشتم تا #قرن_پانزدهم میان پادشاهی‌های مسیحی و حکومت‌های مسلمان این منطقه جنگ و نزاع برپا بود. اگرچه در 300سال نخست، مسلمانان دست برتر را داشتند؛ اما وقتی از #قرن_یازدهم رو به ضعف نهادند، احساسات ضداسلامی در #شبه_جزیره_ایبریا بالا گرفت. جنبشی تحت‌عنوان #ریکونکُویستا (Reconquista) یا #جنبش_استرداد به راه افتاد و نهایتا به سقوط #آندلس انجامید. 📝 با این حساب می‌توان تاسیس #پادشاهی_پرتغال در #قرن_یازدهم را با جنبش ریکونکُویستا در پیوند دانست؛ زیرا گروهی از #صلیبیون (به‌ویژه شوالیه‌های بریتانیایی و فلاندری) که به‌قصد قتل‌عام و اخراج مسلمانان و #یهودیان راهی ایبریا شده بودند، به‌سمت #پرتغال رفتند و #آفونسو_اول (پایه‌گذار پادشاهی پرتغال) را در گسترش مرزهای پادشاهی ضداسلامی‌اش یاری کردند. #استعمار_ایبریایی #اسلام_اموی 🌐 https://eitaa.com/doranejadid 🌐 https://t.me/doranejadid .

| 🔸یکی از ادوار #جنگهای_صلیبی، #جنگهای_صلیبی_شمالی است که هدف آن‌ها، مسیحی‌سازی اجباری اهالی منطقه‌ی #پروس بود. این جنگ‌ها در شرق دریای بالتیک از #قرن_یازدهم شروع شد و تا #قرن_چهاردهم ادامه یافت. 🔹لشکر #صلیبیون متشکل بودند از کاتولیک‌های #روم و #شوالیه_های_تتونیک؛ پادشاه مسیحی #لهستان نیز از آن‌ها حمایت می‌کرد. شوالیه‌های تتونیک (Teutonic Knights)، شوالیه‌های صلیبی #آلمان بودند که در سال 1192 در #فلسطین، در شهر #عکا گرد هم آمدند. آن‌ها ابتدا ماموریت یافتند در #سرزمین_مقدس، و مشخصا در #اورشلیم بیمارستان بسازند تا در برگزاری مناسک #زیارت، به زائران امدادرسانی کنند. 🔸تتون‌ها در جنگ با مسلمانان شکست خوردند؛ بعد از این شکست متوجه ماموریت تازه‌ای در اروپا شدند و به هدف سرکوب پروس‌های بالتی، که از نظر ایشان کافر بودند، به سواحل دریای بالتیک رفتند. این ماموریت در اواخر #قرن_سیزدهم به اندازه‌ای قوت پیدا کرد که توانستند بر سرتاسر #پروس غلبه کنند و دولتی مذهبی به نام #دولت_شوالیه_های_تتونیک (State of the Teutonic Order) را تاسیس نمایند. 🔹#دولت_تتونیک در #اروپای_مرکزی و در امتداد سواحل جنوب شرقی #دریای_بالتیک قرار داشت. قرارگرفتن در این مختصات جغرافیایی به ایشان کمک کرد تا الگوی اداره‌ی خود را در شرق و غرب و جنوب و شمال تعمیم دهند و #نظم_تتونیک را در این سرزمین‌ها بگستراند. تسلط دولت تتونیک بر دریا و امکاناتی که ایشان برای #دریانوردی در اختیار داشتند به این هدف کمک کرد. 🌐 https://eitaa.com/doranejadid 🌐 https://t.me/doranejadid

| 🔸 واژه‌ی «Teutones» از ریشه‌ی لاتین «Teutonicus» به‌طور عام به مردمان ژرمن و به‌طور خاص به مردم #آلمان اطلاق می‌شود. تتون‌ها قبایل باستانی #ژرمن بودند که در نزدیکی تنگه‌ی راهبردی آلبیس (Albis) یا البه (Elbe) اسکان یافتند. 🔹 البه یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های و اصلی‌ترین آب‌راه‌های واقع در #اروپای_مرکزی بود که بیش‌ترین حجم ترانزیت کشتی را به خود اختصاص می‌داد. خلیج عظیم کودانوس (codanus) مشرف به #دریای_بالتیک نیز که پر از جزایر بزرگ و کوچک است، در سمت دیگر این رودخانه قرار دارد. دهانه‌ی رود البه در شهر #هامبورگ به صد کیلومتر می‌رسد. 🔸 تتون‌ها قریب به 100 سال پیش از میلاد به اسارت امپراتوری #روم درآمدند. در طی این اسارت، 300 نفر از زنانی که شوهرانشان اسیر شده بودند، ابتدا به‌طور شبانه فرزندان خردسال خود را کشتند و هم‌دیگر را در آغوش گرفته و خفه کردند تا در اختیار رومی‌ها قرار نگیرند. این مرگ افسانه‌گون نشان‌دهنده‌ی شدت خشم توتونی‌هاست. امروزه واژه‌ی «Furor Teutonicus» یا خشم توتونیک، عبارتی ضرب‌المثل‌گونه است که برای اشاره به وحشی‌گری قبایل آلمانی دوره‌ی #امپراتوری_روم استفاده می‌شود. #فرقه_تتونیک #شوالیه_های_تتونیک #دولت_شوالیه_های_تتونیک 🌐 https://eitaa.com/doranejadid 🌐 https://t.me/doranejadid

| 🔴 اقلیم چهارم؛ نقطه‌ی اعتدال زمین 🔹 عبدالملک ثعالبی نیشابوری (961-1038میلادی) از جهان‌گردان ایرانی و ادیبان کشورمان است. وی سفرهای متعددی به اطراف و اکناف جهان اسلام داشت و آثاری را به‌تبع این سفرها نگاشت. کتاب «ثمار القلوب» مهم‌ترین اثر ثعالبی برای معرفی عناصر فرهنگ ایرانی است که آن را در 60 سالگی نگاشت. وی در این کتاب نوشته است: 🔸 «به اقلیم چهارم، یعنی #ایران‌شهر، ناف زمین گفته‌اند که میان رود #بلخ تا آن سوی #آذربایجان را در بر می‌گیرد. و ارمنیه را تا #فرات و دریای‌ یمن و دریای فارس را تا #مکران و #طبرستان. و این لقب از آن‌جاست که این سرزمین، میانه‌ی زمین است و در خط اعتدال واقع شده. و راستی اندام و اعتدال حال مردمان آن نیز از این است؛ زیرا که آن‌ها نه مانند مردم #روم و #سیسیل سرخ‌روی هستند و نه مانند حبشیان سیاه، و نه مانند زنگیان سوخته و تیره و نه چون تُرکان تکیده‌اند و نه چون مردمان #چین کوتاه قد» (ثعالبی نیشابوری، ثمارالقلوب، ص۴۱۷). 🔹ابو نصر مقدسی نیز به همین سیاق و با بیانی دیگر، در کتاب «البدء و التاریخ» می‌نویسد: «گویند معتدل‌ترین و با صفاترین و بهترین بخش‌های زمین، #ایران‌شهر است و همان است؛ درازای آن میان رودخانه #بلخ تا رودخانه #فرات، و پهنای آن میان دریای غابسکین (آبسکون) تا دریای فارس و یمن و سپس به طرف #مکران و #کابل و #طخارستان و #منتهای آذربایجان است و آن‌جا برگزیده‌ی بخش‌های زمین و ناف زمین است» (مقدسی، ۱۳۷۴، ص ۶۱۵). 🌐 https://eitaa.com/doranejadid 🌐 https://t.me/doranejadid

| 🔸تاریخ #اسپانیا با ورود کارتاژها به این نقطه از اروپا آغاز می‌شود. فرمان‌روایان #کارتاژ پس از پایان اولین دور از جنگ‌های #پونیک در 241 قبل از میلاد، وقتی از فتح #روم مأیوس شدند، به‌سمت #ایبریا (اسپانیا و #پرتغال امروزی) حرکت کردند و پایه‌های اسپانیای امروز را بنا نهادند. 🔹اسپانیا در اثنای دور دوم و سوم جنگ‌های پونیک به‌دست رومیان افتاد. ویزیگوت‌های ژرمنی‌تبار در سال 409 میلادی، روم را فتح کرده و راهی اسپانیا شدند. این سرزمین در سال 507 میلادی عملا خانه‌‌ی پادشاهی #ویزیگوت‌ها شده بود. آن‌ها با بومیان این منطقه در هم آمیختند و نسل امروز اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها را شکل دادند. 🔸سال 589 میلادی، «ریکارد اول» (Reccared I) 📎، پادشاه ویزیگوت‌ها، «مسیحیت آریایی» (Arian Christianity) 📎 را کنار گذاشت و به آیین «مسیحیت نیقیه» (Nicene Christianity) 📎 درآمد. وی این آیین را در اسپانیا گسترش داد و متعصبانه در توسعه‌ی آن از هیچ کوششی دریغ نکرد. ریکارد اول، پیروان آیین‌های دیگر را در قلمرو خود به سختی کیفر می‌داد. 🔹ویزیگوت‌هایی که به مسیحیت نیقیه‌ای درآمده بودند، کلیساهای متعددی را در جای‌جای این سرزمین ساختند؛ امروزه این کلیساها و مجموعه‌های باستانی کشف‌شده در آن‌ها به‌عنوان آثار باستانی اسپانیا مورد توجه است. برای مثال؛ «گنجینه گوارازار» (Treasure of Guarrazar) 📎 مجموعه‌ی باستانی بسیار نفیس و گران‌بهائی از تاج‌ها و صلیب‌های نذری ساخته‌شده از طلاست که از شدت تعلق خاطر ساکنان اسپانیای آن روزگار به آیین #مسیحیت پرده برمی‌دارد. 🔸از خاکستر این تعصب بود که قریب به یک قرن بعد، نخستین زبانه‌های #اسلام‌زدایی از اسپانیا شعله‌ور شد و اولین موج #استعمار و هجوم به #عقبه_راهبردی_جهان_اسلام را رقم زد. 🌐 https://eitaa.com/doranejadid 🌐 https://t.me/doranejadid

| 🔸رقّه (Raqqa) 📎 پایتخت #داعش از سال 2014 تا 2017 میلادی بود. این انتخاب از زمینه‌های ژئوپلیتیکی و تاریخی خاصی الهام گرفته است. 🔹اگر #رقّه را قاطعانه در صدر فهرست شهرهای باستانی #شامات قرار ندهیم، بی‌شک یکی از نامزدهای صدرنشینی در مدنیت منطقه‌ی #شام است. موقعیت خاص جغرافیایی و فرهنگی رقه باعث گردیده که در ادوار مختلفی، به‌عنوان #لجمن و #لبه_درگیری عمل کند. 🔸رقّه، محل درگیری سپاه امیرالمومنین علی‌بن‌ابی‌طالب با #معاویه در #نبرد_صفین 📎 بود. ارتش امپراتوری ایران در دوره‌ی #ساسانیان نیز در #نبرد_کالینیکیوم (Callinicum) 📎 از سری #جنگ‌های_ایبریایی (Iberian War) 📎 برای تسلط بر #گرجستان در همین منطقه با سربازان #روم درگیر شد. در این سه برهه، تاریخ شاهد تکرار نتایج مشابهی بوده است؛ این تکرار، به‌‎کارگیری #هوش_ژئوپلیتیکی را برای تحلیل و تفسیر چنین تجربه‌هایی ضروری می‌کند. 🔹امیرالمومنین علی علیه‌السلام زمانی که عازم نبرد صفین بودند، برای عبور از رودخانه‌ی #فرات در شهر رقه، قایق‌های چوبی را به هم‌دیگر متصل کردند؛ پلی ساختند متشکل از صدها قایق تا از ساحل غربی فرات به سمت ساحل شرقی گذر کنند. مکان‌های زیارتی این شهر، قبر شهدای نامدار #صفین است. عمار و اویس در این شهر به خاک سپرده شده‌اند. اجساد شهدای صفین با قایق به این منطقه منتقل شده‌اند. 🔸جنگ صفّین در شرق رقّه رخ داده است. این منطقه اکنون زیر دریاچه‌ی سد فرات قرار گرفته است. آرامگاه‌هایی که در اطراف کوه «بنات ابوهریره» قرار دارند، باقی‌مانده‌هایی از آن منطقه هستند. «باب بغداد» که دروازه‌ی شام به #عراق بوده، از بقایای تاریخی تاریخی از زمان #هارون‌الرشید است. 🌐 https://eitaa.com/doranejadid 🌐 https://t.me/doranejadid