🔖 #دریافت_مقاله موانع فهم متن از دیدگاه شهید صدر 🖊 حجةالاسلام سید علی‌رضا نقیب پور دام عزه 📚 فصل‌نامه پژوهش‌های اصولی، دوره ۶، شماره ۲۴، پاییز ۱۳۹۹ 🌐 http://www.juosul.ir/article_120538_85b89b33243539584bc0e192938f343c.pdf ✔️ #چکیده دستیابی به فهم متن، به عنوان یک مسئله مهم از #علم_اصول در گرو مباحث #هرمنوتیک معاصر است. اگر چه این اصل به گونه‌ای در علم اصول بیان شده اما با طرح مباحث هرمنوتیک رمانتیک #شلایرماخر و #دیلتای و به ویژه #هرمنوتیک_فلسفی #هایدگر و #گادامر این مسئله اهمیت ویژه یافته است.  اصولیان معتقدند که مخاطب متن، باید تنها با استفاده از قواعد عمومی ‌‌فهم متن که همگی از شیوه و روش فهم #عقلایی گرفته شده‌اند، نیت مؤلف را کشف کند. در این میان، هرگونه دخالت شخصی، فعالیت #غیراکتشافی و تفسیر تحمیلی بر متن، خارج از #عرف مفاهیم عقلایی است. بنابراین نه تنها ارزش تفسیری ندارد بلکه دستیابی به نیت مؤلف را به عنوان عقلایی‌ترین برخورد با متن نادیده می‌‌گیرند. برای دریافت یک فهم دستورمند از متن، مفسر باید بکوشد تا از موانع مهمی چون: خوانش گزینشی متن، فاصله تاریخی مفسر با متن و تفسیر به رأی عبور کند. شهید صدر با برشمردن #موانع_فهم_متن، به این نکته اشاره دارد که امکان فهم درست متن در گرو برطرف کردن این دست از موانع، در افق دید مفسر است. @halqat

ادامه‌ی سؤالات مشاوره (بدون ویرایش) ان شاء الله در اولین فرصت ویرایش خواهد شد؛ ⬇️

۲۸. با توجه به مطالب مرحوم شهید صدر در بحث حجیت لوازم به موارد زیر پاسخ دهید: الف) هر کدام از اشکال مرحوم خوئی به مرحوم نائینی و اشکال شهید صدر به مرحوم نائینی صغروی است هستند یا کبروی؟ ب) هر کدام از بیان مرحوم نائینی وبیان شهید صدر برای اثبات حجیت لوازم تمسک به نکته ثبوتی هستند یا اثباتی؟ و آیا با این بیانها میشود شهرت فتوایی که کاشفیت آن به اندازه خبر ثقه باشد را حجت دانست؟ ج) وجهی که شهید صدر بیان میکنند اعتبارش از کجاست؟ ۲۹. آیا در مورد قرعه هم میتوان دلالت التزامی (مثبتات) را حجت دانست؟ ۳۰. تفاوت دلیل اول و دلیل دوم در باب تفرع حجیت دلالت التزامی بر مطابقی در چیست و چرا اشکالی که به وجه اول کردند در وجه دوم نمی‌آید؟ ۳۱. طبق وجه دوم که مرحوم شهید صدر برای تفرع حجیت دلالت التزامی بر مطابقی گفتند آیا میشود بین لازمه بیّن (مثل عدم سیاهی که لازمه سفیدی است) و لازمه غیر بیّن تفاوت گذاشت؟ ۳۲. با توجه به مطالب مرحوم شهید صدر در بحث قیام اماره مقام قطع طریقی بیان کنید اگر به جای پاسخ مرحوم شهید صدر به اشکال «مناقضه بین قبح عقاب بلا بیان و قیام اماره مقام قطع طریقی» یکی از پاسخهای زیر را بدهیم مشکل حل میشود یا خیر: الف: مراد از بیان در قاعده قبح عقاب بلا بیان، حجت باشد. ب: مراد از بیان در قاعده قبح عقاب بلا بیان اعم از بیان حکم واقعی و ظاهری باشد. ۳۳. با توجه به مطلبی که از مرحوم نائینی نقل شده تفاوت اعتبار و تنزیل را بیان کنید. ۳۴. در بحث قیام اماره مقام قطع موضوعی مرحوم شهید صدر بین جایی که قطع بما هو منجز و معذر در موضوع قرار گرفته باشد با جایی که بما هو کاشف تام در موضوع قرار گرفته باشد فرق گذاشته اند. با مراجعه به عبارات مرحوم شیخ انصاری در ابتدای بحث قطع بیان کنید آیا تفصیل اینجا همان تفصیل بین قطع موضوعی طریقی و قطع موضوعی صفتی است یا خیر؟ ۳۵. توضیح دهید که اشکال شهید صدر به مرحوم نائینی در بحث قیام اماره مقام قطع موضوعی اشکال به مبنای جعل علمیت است یا اشکال بنائی است؟ ۳۶. تطبیقات اصولی یا فقهی برای پیدا کردن اثر بحث اصولی در الفاظ ۳۷. مرحوم آخوند برای مدعای خود (اخذ نشدن نوع لحاظ در معنی حرف) غیر از استدلال نقل شده توسط شهید صدر استدلال‌های دیگری هم دارند. با مراجعه به کلام ایشان در بحث معنی حرفی (در مقدمات مباحث الفاظ) همه استدلال‌های ایشان را تبیین نمایید. ۳۸. مرحوم شهید صدر در رد کلام صاحب کفایه می‌فرمایند در کلام نیاز داریم معنایی داشته باشیم که ربط ذاتی آن است. بیان کنید این مطلب با مرحله اول از مراحلی که بعدا در توضیح معنی حرفی خواهند گفت ارتباط دارد یا مرحله دوم؟ ۳۹. از بین سه مرحله ای که مرحوم شهید صدر در توضیح معنی حرفی بیان کرده اند اگر مرحله دوم را قبول نکنیم چه خللی به استدلال وارد می‌شود؟ ۴۰. (برای تامل) اگر به عنوان مثال معنی فی نسبت به حمل شایع است آیا این نسبت ظرفیت به حمل شایع است یا نسبت دیگری است؟ اگر نسبت ظرفیه است چه طور میتواند در ذهن که مکان ندارد مصداق نسبت ظرفیت موجود شود و اگر نسبت دیگری است چه طور میتواند حکایت از نسبت ظرفیه در خارج کند؟ ۴۱. مفهوم میز یک مفهوم بسیط است که وقتی آن را تحلیل کنیم میتوانیم از آن تعبیر به چوب و میخ و پایه و... کنیم. آیا توضیح مرحوم شهید صدر در مورد اندماجی بودن نسبت های ناقصه مثل العالم العادل با مفهوم میز متفاوت است؟ ۴۲. با توجه به مطالب مرحوم شهید صدر در فرق بین جمل اخباری و انشائی به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف: تفاوت ایجادیت در اتجاه دوم و ایجادیت در اتجاه سوم و ایجادیتی که در در صفحات قبل در مقام تفاوت معنی حرفی با اسمی گفتند را تبیین کنید. ب: در ابتدای بحث معانی حرفیه از مرحوم آخوند نقل شد که ایشان تفاوت بین حرف و اسم را در نوع لحاظ می‌دانستند. مرحوم شهید صدر در آن‌جا فرمایش مرحوم آخوند را قبول نکردند ولی این‌جا خودشان تفاوت بین معنی جمله خبری و انشائی را در نوع لحاظ دانسته اند. فرق این جا و آنجا در چیست؟ ۴۳. مرحوم شهید صدر در بحث ثمره فرمودند برخی تقیید معنی حرفی را محال می‌دانند و هم‌چنین اثبات اطلاق را در معنی حرفی محال می‌دانند و برای استحاله تقیید ثمره‌ای در واجب مشروط و معلق ذکر کردند. با رجوع به مبحث اطلاق حلقه ثانیه (بحث تطبیقات قرینه حکمت) تاثیر استحاله اطلاق معنی حرفی را بر اثبات وجوب نفسی و تعیینی و عینی بیان کنید. ۴۴. با توجه به اینکه شهید صدر میفرمایند سعه و ضیق معنی حرفی به تبع سعه وضیق طرفین است آیا لازمه فرمایش ایشان این نمیشود که نتوانیم در هیأت اطلاق جاری کنیم و اطلاق فقط در ماده که طرف هیأت است جاری شود (به تعبیرد تفاوت اطلاق هیأت و ماده با توجه به مطالب اینجا در چیست)؟ @halqat

#اوامر ۴۵. ارتباط میان قول به دلالت ماده امر بر وجوب و اعتبار استعلاء در ماده امر چه گونه است؟ آیا بین این دو ملازمه بر قرار است یا خیر؟ (با تامل در هویت استعلا به این سؤال پاسخ دهید.) ۴۶. تفاوت دلالت التزامی تصوری بر طلب (که مرحوم شهید صدر در حلقه ثالثه فرموده اند) و مدلول به این دلالت با دلالت تصدیقیه ثانیه بر طلب (که در حلقه ثانیه فرموده‌اند.) و مدلول به این دلالت را تبیین کنید. ۴۷. آیا لازمه فرمایش مرحوم نائینی این است که ایشان قطع نظر از حکم عقل وجود احکام تکلیفیه خمسه را قبول نداشته باشند؟ برای پاسخ به این سؤال به عبارت خود مرحوم نائینی مراجعه کنید. ۴۸. با توجه به اشکال شهید صدر به احتمال سوم در کلام مرحوم نائینی، ضمن مقایسه نظر مرحوم نائینی با بحث برائت عقلیه بیان کنید چرا این احتمال خروج از محل بحث است؟ ۴۹. در مورد تقریب سوم از اطلاق به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) اگر معنی صیغه امر را نسبت طلبیه یا نسبت بعثیه بدانیم آیا این تقریب مطرح می‌شود یا خیر؟ ب) با توجه به این‌که تقریب سوم از اطلاق بر مبنای معنی موضوع له است چرا این دلالت اطلاقی شمرده شده و چرا مثل عموم که دلالتش وضعی شمرده می‌شود نیست؟ ج) اطلاق در این بیان از قبیل کدامیک از موارد زیر است: ۱. شمول عالم نسبت به فساق در مثال اکرم العالم ۲. جایی که زید مردد بین یک عالم معروف و یک فرد معمولی است و جمله اکرم زیدا عند الاطلاق منصرف به زید عالم می‌شود. ۵۰. اگر دلالت ماده امر بر وجوب را بالوضع ندانیم بلکه با یکی از سه بیان اطلاق قبول کنیم در جمله «زید امر ابنه» با کدام یک از بیانهای اطلاق میتوان اثبات کرد مراد از امر، طلب وجوبی است. ۵۱. طبق مبنای اطلاق اگر یکی از اوامری که در سیاق واحد آمده اند به نحو تعدد دال و مدلول با قرینه متصله بر استحباب دلالت کرد آیا اقتضای سیاق این است که سایر اوامر هم بر استحباب دلالت کنند؟ ۵۲. با توجه به مطالب مرحوم شهید صدر در بحث جمله خبریه در مقام طلب به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) آیا وجه دوم در توجیه دلالت جمله خبری بر طلب نیاز به تقییدی که در وجه اول گفته شد دارد یا خیر؟ ب) مرحوم شهید صدر اینجا میفرمایند طبق احتمال مجاز بودن جمله خبریه دلالت بر وجوب مشکل است آیا این مطلب با وجه سومی که قبلا در باب دلالت اطلاقی صیغه امر بر وجوب گفته بودند منافات ندارد؟ ۵۳. چرا با اجراء اطلاق در متعلق امر اطلاق بدلی ثابت میشود نه شمولیت؟ @halqat

🔖 #دریافت_مقاله بررسی حسن و قبح در اندیشه شهید صدر 🖊 محمد علی اسماعیلی 📚 فصلنامه کلام اسلامی (مرکز تخصصی کلام اسلامی امام صادق علیه السلام)، دوره ۲۴، شماره ۹۵، پاییز ۱۳۹۴ 🌐 http://www.kalamislami.ir/article_61676.html ✔️ #چکیده شهید صدر در مسئله حسن و قبح، به تبیین معناشناسی حسن و قبح، حسن و قبح در مقام ثبوت و اثبات، و تبیین سنخ قضایای حسن و قبح پرداخته، و برخی دیدگاه­های جدیدی ارائه نموده است. در اندیشه ایشان، تفسیر حسن و قبح به «مصلحت و مفسده»، «استحقاق ثواب و عقاب»، «استحقاق مدح و ذم» و «میل و غریزه» صحیح نیست، و معنای حسن و قبح، ضرورت اخلاقی‎ای است که در لوح واقع و با قطع نظر از دائره اعتباریّات، تحقّق داشته و غیر از ضرورت تکوینی است. به باور ایشان، تفاوت حسن و قبح ذاتی و شرعی، تفاوت جوهری بوده و در کیفیّت اسناد خلاصه نمی­شود. ایشان به نقد برخی ادله عدلیّه برای اثبات حسن و قبح ذاتی و عقلی پرداخته و دو گزاره «عدل حسن است» و «ظلم قبیح است» را از قضایای ضروری به شرط محمول قلمداد می­‌نماید. به باور ایشان قضایای حسن و قبح، برهان ناپذیر بوده و جزء یقینیّات‌اند و استدلال محقّق اصفهانی بر مشهوری بودن آن‌ها صحیح نیست. دیدگاه شهید صدر در کنار نقاط قوّت، کاستی‌هایی نیز دارد که در این نوشتار به آن‌ها پرداخته شده است. @halqat

🔖 #دریافت_مقاله واکاوی مناسبات «حسن و قبح» و «مصلحت و مفسده» مبتنی بر رویکرد شهید صدر (ره) 🖊 حسن لاهوتیان - بهروز محمدی منفرد 📚 فصلنامه پژوهش‌های اصولی (مدرسه علمیه ولی عصر عجل الله فرجه)، دوره ۶، شماره ۲۴، پاییز ۱۳۹۹ 🌐 http://www.juosul.ir/article_120541_eaf885491704075b13e0e89bdd1139e7.pdf ✔️ #چکیده چگونگی تعیین حسن و قبح افعال در علم اصول، مسأله‌‌ای مبنایی است که تأثیر مستقیم در درک ماهیت «حجیّت» دارد. برخی از اصولیین که طرفداران حسن و قبح عقلایی هستند، با استفاده از آرای فیلسوفان مسلمان در باب قضایای مشهورات، سعی کرده‌‌اند میان حسن و قبح با مصالح و مفاسد افعال رابطه برقرار کرده و با معرفی مصلحت و مفسدۀ خاصی، خوبی‌‌ها و بدی‌‌ها را بر اساس آن تعیین و تبیین کنند. شهید صدر به عنوان یکی از طرفداران سرسخت حسن و قبح ذاتی و عقلی، با وجود چنین رابطه‌‌ای به شدت مخالف است و از این رو ضمن نقد دلایل مربوطه، بحثی را مبتنی بر تمام احتمالات ممکن دربارۀ مصلحت و مفسدۀ معیار شکل داده و بعد از تبیین آنها، هرگونه رابطه‌‌ای میان خوبی و بدی و این مصلحت و مفسده را مورد مناقشه قرار می‌‌دهد. نوشتار پیش رو بعد از بیان نقدهای خرد و کلان شهید صدر، به ارزیابی آنها پرداخته و نشان می‌‌دهد به جز مبانی فرااخلاقی، دیدگاه اندیشمند در خصوص ماهیت «مصلحت و مفسدۀ معیار» و همچنین درک وجدانی از «قبح یا عدم قبح تجرّی» و «تفاوت فعل مضر با قبیح»، در میزان همراهی با اشکالات شهید صدر تأثیر دارد. @halqat

🔖 #دریافت_مقاله کارکرد معناشناسی حسن و قبح عقلی در غایت‌مندی افعال الهی؛ مقایسه دیدگاه عدلیه و شهید صدر 🖊 مصطفی اسلامی 📚 فصلنامه تحقیقات کلامی (انجمن کلام اسلامی حوزه) دوره ۸، شماره ۲۸ بهار ۱۳۹۹ 🌐 http://www.tkalam.ir/article_44804_bca0dfbb586d79600fd039e6c174c972.pdf ✔️ #چکیده هدف‌مندی افعال خداوند متوقف بر معناشناسی دقیق حسن و قبح عقلی است. متکلمان عدلیه، افعال خداوند را هدفمند و در اصطلاح معلل به اغراض ‌می‌دانند. مهم‌ترین استدلال ایشان برای اثبات این مدعا، مبتنی بر قاعده حسن و قبح عقلی است، اما به تأثیر معناشناسی حسن و قبح در صحت این استدلال توجه نشده‌است. معناشناسی مشهور عدلیه، «استحقاق مدح و ذم» است. شهید صدر به این معناشناسی اشکال نموده و «ضرورت اخلاقی» را معنای دقیق حسن و قبح می‌داند. با قرار دادن هر یک از این معانی در استدلال عدلیه و مقایسه کارکرد آن‌ها، اهمیت معناشناسی حسن و قبح را در این مسئله نمایان ساخته و به روش تحلیلی اثبات نموده‌ایم که برای این استدلال، «ضرورت اخلاقی» معنای دقیق‌تری است. @halqat

✔️ ادامه‌ی سؤالات مشاوره حلقه ثالثه ⬇️

#اطلاق ۵۴. مرحوم مظفر در اصول فقه، لحاظی به عنوان لحاظ «ماهیت مهمله» مطرح کرده است. ضمن توضیح تفاوت بین فرمایشات مرحوم مظفر و شهید صدر در باب انواع لحاظ ماهیت، بفرمایید آیا «ماهیت مهمله» ضمن یکی از لحاظات ارائه شده توسط شهید صدر قرار می‌گیرد یا چیز دیگری است؟ ۵۵. آیا مفهوم «لا بشرط قسمی» (منظور مفهوم انسان نیست.) و مفهوم «لا بشرط مقسمی» قسیم هم هستند یا یکی مصداق دیگریست؟ رابطه‌ی آن‌ها را توضیح دهید. ۵۶. با توجه به این‌که شهید صدر فرمودند معنی اسم جنس مرئی «لا بشرط قسمی» است که قهرا منطبق بر همه‌ی افراد است، چرا جهت اثبات اطلاق، نیاز به مقدمات حکمت داریم؟ و چرا استعمال لفظ در هنگام وجود قید مجازی نمی‌شود؟ ۵۷. در بحث «تقابل بین اطلاق و تقیید» روشن است که اگر تقابل بین اطلاق و تقیید را «تناقض» بدانیم (نه «ملکه و عدم»)، «اطلاق» و «تقیید» قابل ارتفاع نخواهند بود. در این صورت هر چیزی در عالم باید یا مطلق باشد یا مقید. آیا قائلین به این قول، ملتزم می‌شوند که هر چیزی (حتی موجودات خارجی) یا مطلق هستند یا مقید؟ توضیح دهید. ۵۸. شهید صدردر مورد تقابل بین اطلاق و تقیید توضیح می‌دهند که: «لأن الاطلاق نرید به الخصوصیة التی تقتضی صلاحیة المفهوم للانطباق علی جمیع الأفراد» با توجه به این عبارت، آیا نزاع در تقابل بین اطلاق و تقیید یک نزاع لفظی بوده و بازگشت به این دارد که «اطلاق» برای چه معنایی اصطلاح شده است؟ جایگزین ضابطه‌ای که شهید صدر در این‌جا به اطلاق نسبت داده‌اند، چه ضابطه‌ی دیگری می‌توان ارائه داد تا تقابل بین اطلاق و تقیید، تناقض نباشد؟ ۵۹. با توجه به مطالب شهید صدر چرا رابطه‌ی بین مفهوم «عالم» و «عالم عادل» تباین است؟ آیا این ادعا مبتنی بر مبنای شهید صدر در #اندماجی بودن نسب ناقصه است؟ یا بدون این مبنا نیز می‌توان از ادعای #تباین دفاع کرد؟ ۶۰. شهید صدر می‌فرمایند «اطلاق» خارج از دلالت تصوریه‌ی کلام می‌باشد، چرا که تنها راه ورود «اطلاق» در دلالت تصوریه، این است که اسم جنس برای «مطلق» وضع شده باشد (و قبلا گفته شد که این‌طور نیست.) آیا نمی‌توان «اطلاق» را مدلول تصوری #هیئت_عدمی کلام دانست؟ ۶۱. طبق فرمایشات شهید صدر در بحث قاعده‌ی #احترازیت قیود، آیا می‌توان نتیجه گرفت همان عناوینی که در خطاب مولی به کار رفته‌اند در مراد جدی (حکم لوح محفوظ) اخذ شده‌اند؟ برای مثال: اگر مولی در خطاب از تعبیر «اکرم المُعمّمین» استفاده کرده باشد و در خارج «علما» با «معممین» تساوی داشته باشند، آیا می‌توان نتیجه گرفت آن‌چه در مراد جدی اخذ شده است، «علما» نیست، بلکه «معممین» است؟ مثال دیگر: اگر مولی فرمود «اکرم العلماء» می‌توان گفت که در مراد جدی (حکم لوح محفوظ) یک حکم واحد به وجوب اکرام جمیع علما داریم؟ یا این احتمال منتفی نیست که هر کدام از #حصص علما (فقها، اصولیین، نحویین، مفسرین و ...) وجوب اکرام مستقلی داشته باشند؟ ۶۲ ارتباط بحث اصالت #تطابق ایجابی بین مدلول لفظی کلام و مدلول تصدیقی جدی (قاعده احترازیت قیود)، با بحث قضیه‌ی #حقیقیه و #خارجیه چیست؟ آیا می‌توان از این اصل قضایای حقیقیه بودنِ خطابات شارع را نتیجه گرفت؟ ۶۳. با توجه به بیانات مرحوم شهید صدر آیا اصل در مقام بیان بودن و اصالة الاطلاق دو اصل هستند یا یک اصل؟توضیح دهید. ۶۴. «و يلاحظ أن ظهور حال المتکلم في التطابق الإيجابي – أي في أن كل ما يقوله يريده – أقوی من ظهور حاله في التطابق السلبي، أي في أن كل ما لا یقوله لا يریده». الف: وجه اقوائیت ظهور چیست؟ ب: آیا این اقوائیت همیشگیست یا غالبی؟ آیا می‌توان مثال‌هایی یافت که در آن‌ها اقوائیت محل تردید باشد؟ ۶۵. اگر #ظاهر_حال متکلم این است که «آن چه را نگفته، نخواسته»، درصورتی که مخاطب احتمال دهد متکلم به جهت #غفلت، قیدی را بیان نکرده است، باز هم می‌تواند با تمسک به ظاهر حال به اطلاق‌گیری کرد؟ @halqat

۶۶. الف: آیا با تمسک به اطلاق آیه «کلوا مما امسکن...»‌ که در باب تذکیه‌ی حیوان صید شده توسط کلب وارد شده است، می‌توان نتیجه گرفت بدون تطهیر محل برخورد دهان و دندان کلب می‌توان صید را خورد؟ ب: آیا می‌توان جهت نفی اشتراط شروط مشکوک در نماز به آیه «اقیموا الصلاة» تمسک کرد؟ ج: آیا با تمسک به اطلاق فقره «احل الله البیع» در آیه «احل الله البیع و حرم الربا» می‌توان شرطیت مواردی که احتمال شرطیتشان در بیع را می‌دهیم نفی کرد؟ ۶۷. اگر متکلم با ادامه دادن تکلم، در جمله‌ی دیگری قید را ذکر کند، آیا قرینه‌ی متصله حساب می‌شود یا منفصله؟ به عبارت دیگر، معیار متصل یا منفصل بودن چیست؟ ۶۸. اگر کلام متکلم با قید منفصل تقیید خورده باشد، آیا کماکان می‌توان به ظاهر حالش در این که در مقام بیان تمام مرادش است تمسک کرد و نسبت به دیگر قیود، اطلاق را ثابت دانست؟ ۶۹. با مراجعه به فرمایشات مرحوم آخوند خراسانی در مورد «قدر متیقن در مقام تخاطب» (کفایة الأصول، ص ۲۴۷ طبع آل البیت علیهم السلام)، موارد زیر را بررسی نمایید: الف) مقصود مرحوم آخوند را توضیح دهید. ب) آیا استدلال مرحوم آخوند می‌تواند توجیه کننده‌ی تفصیل بین «قدر متیقن در مقام تخاطب» و «قدر متیق خارجی» باشد؟ هم‌چنین اگر برای مثال مولا بخواهد علمای عدول اکرام شوند و از قضا تمامی علما عادل باشند و مولی بگوید «اکرم العالم» می‌توان ثابت کرد در مراد جدی مولی قید عدالت اخذ نشده است؟ ج) خود مرحوم آخوند در فقه، مورد سؤال را مانع از جریان اطلاق در جواب نشمرده‌اند، آیا این مشی فقهی با مبنایشان در این بحث قابل جمع است یا خیر؟ د) فرق «قدر متیقن در مقام تخاطب» با «محتمل القرینیة» چیست؟ ۷۰. استدلال مرحوم آخوند برای دخالت قدر متیقن در مقام تخاطب را در فروض زیر برسی کنید: الف) دلیل الزامی است و اطلاقش بدلی. ب) دلیل الزامی است و اطلاقش شمولی. ج) دلیل ترخیصی است و اطلاقش بدلی. د) دلیل ترخیصی است و اطلاقش شمولی. ۷۱. در بحث اطلاق بدلی و شمولی، وجه دوم و سوم در مسئله را نقد و بررسی بفرمایید. (با توجه به مثال‌های مختلف که در بعضی اطلاق در امر و در بعضی اطلاق در نهی باشد و هم‌چنین در بعضی اطلاق در متعلق و در بعضی اطلاق در متعلق المتعلق باشد.) ۷۲. در تنبیه سوم از تنبیهات اطلاق، آیا تفاوتی که شهید صدر بین امر و نهی گذاشتند، طبق مبنای آباء و ابناء در بحث کلی و فرد هم قابل توجیه است یا صرفا با مبنای اب و ابناء سازگاری دارد؟ @halqat

#عموم ۷۳. با توجه به فرمایشات شهید صدر در انتهای بحث اطلاق و ابتدای بحث عموم، آیا می‌توان پذیرفت که در عام شمولی، قوانین متعددی وجود دارند ولی در اطلاق شمولی، یک قانون واحد (با تطبیقات)؟ ۷۴. شهید صدر با تمسک به تعریفی که از عموم ارائه می‌دهند، جهت خروج «اطلاق شمولی» از تعریف را بیان می‌کنند؛ توضیح دهید چرا تعریف شامل «اطلاق بدلی» نمی‌شود و چرا شهید صدر خروج «اطلاق بدلی» از تعریف را مطرح نکرده‌اند؟ ۷۵. تفاوت تعابیر زیر را بدون لحاظ نحوه‌ی تعلق حکم توضیح دهید: الف) أي عالم شئت ب) جمیع العلماء ج) مجموع العلماء ۷۶. در بحث اشتراط قرینه‌ی حکمت در جریان عموم، با توجه به نظری که شهید صدر اتخاذ کرده‌اند، موارد زیر را بررسی کنید: الف) اگر مدخول اداة عموم لفظی باشد که در معنای مجازی استعمال شده است، چه طور استیعاب معنای مجازی آن (معنای مراد از مدخول) فهمیده می‌شود؟ ب) آیا در جایی که می‌دانیم متکلم در مقام بیان یک قید نیست، باز هم عمومیت استظهار می‌شود؟ ۷۷. با مراجعه به فرمایشات مرحوم آخوند خراسانی در بحث «عام و خاص» و بحث «اجتماع امر و نهی، بحث تقدیم نهی بر امر» توضیح دهید آیا شهید صدر نظر مرحوم آخوند در مورد اشتراط قرینه حکمت در جریان عموم را به درستی منتقل کرده‌اند؟ اگر تفاوتی دارد، بیان فرمایید. ۷۸. با توجه به این که شهید صدر «احد العلماء» را عام بدلی شمرده‌اند، آیا جمله‌ی «مات أحد العلماء» نیز عموم بدلی دارد؟ ۷۹. اگر متکلم بگوید «أکرم کل عالم، و المقصود مطلق العالم» آیا مدلول تصدیقی در دلالت تصوری کلام داخل شده است؟ ۸۰. الف) در مواردی مانند «إقرأ کل الکتاب»، مرحوم محقق عراقی وجهی مطرح نموده‌اند که چرا استیعاب به اجزاء تعلق می‌گیرد و نه به افراد. آیا می‌توان با تمسک به همین بیان، اثبات کرد که تعابیری مانند «أکرم کل العلماء» ظهور در عام مجموعی دارد؟ ب) تفاوت «عام مجموعی» با «عموم بلحاظ الاجزاء» چیست؟ آیا این دو دارای یک حقیقت هستند؟ (ر.ک: الأساس فی اصول الفقه٫ استاد محمدحسین عبدی دام عزه) ۸۱. با توجه به فرمایش مرحوم عراقی در وجه دلالت «اقرأ کل الکتاب» بر عموم بلحاظ اجزاء، قرینه‌ی مذکور باعث چه تجوزی می‌گردد؟ آیا خود «کل» مجاز می‌شود یا مدخول آن؟ ۸۲. اگر لام بر سر جمع برای دلالت بر استیعاب وضع نشده است و دلالت جمع معرف به لام مستقیما مدلول لام نیست، چرا کماکان جمع معرف به لام «عام» به حساب می‌آید و نه «مطلق»؟ ۸۳. آیا تقاریب نحوه‌ی دلالت جمع محلی به ال بر استیعاب، در مثالی مانند «اصعد الطبقات» نیز می‌آید؟ ۸۴. الف) چرا اطلاق در نکره نمی‌تواند شمولی باشد؟ ب) ثمره عملی این که دلالت نکره در سیاق نفی عقلی باشد یا لفظی چیست؟ @halqat

#مفاهیم ۸۵. چرا مشهور در ضابطه‌ی مفهوم «علیت» را هم لازم دانسته‌اند و به «انحصار» بسنده نکرده‌اند؟ ۸۶. مراد از طبیعی الحکم که در رکن دوم ضابطه‌ی مفهوم مطرح شده، طبیعتی است که به نحو شمولی شامل افرادش می‌شود یا به نحو بدلی؟ ۸۷. با توجه به مطالب مرحوم شهید صدر در تقاریب اثبات مفهوم شرط به سوالات زیر پاسخ دهید: الف) اطلاق‌هایی که در تقاریب مفهوم شرط ذکر شده هر کدام اطلاقِ کدام بخش از جمله است؟ (شرط، جزاء، هیأت جمله شرطیه و...) و تاثیر هر کدام در اثبات مفهوم شرط چیست؟ ب) توضیح دهید چرا بعضی از این اطلاق‌ها در برخی تقریب‌ها استفاده نشده و نیاز به آن نبوده است؟ ج) در وجه ثالث چرا نمی‌توان ابتدا با اطلاق، علت تامه بودن را اثبات و سپس با اطلاق دوم ثابت کرد همیشه علت تامه است و در نتیجه علت منحصره است؟ د) با توجه به این‌که اطلاقِ جزاء، سنخ الحکم را ثابت می‌کند آیا اشکالی که به وجه رابع گرفتند حل نمی‌شود؟ ه) تفاوت وجهی که در بحث ضابطه مفهوم برای دلالت تصدیقی بر مفهوم گفتند با وجه رابع از وجوه دلالت جمله شرطیه بر مفهوم چیست؟ ۸۸. با توجه به مطالب شهید صدر در بحث شرطِ محققِ موضوع به سوالات زیر پاسخ دهید: الف) در جایی که شرط، محقق موضوع است آیا جمله شرطیه در معنای مجازی استعمال شده یا خیر؟ و اگر در معنای حقیقی استعمال شده چرا مفهوم نداشته باشد؟ ب) اگر متکلم بگوید «الحکم بوجوب الختان متوقف علی موضوع الولد» آیا می‌توان اثبات کرد مکلف نسبت به غیر فرزندش تکلیف به ختان ندارد؟ اگر می‌شود، فرق این جمله با جمله «ان رزقت ولدا فاختنه» چیست؟ ج) در جمله «اذا افطرت فکفّر» و جمله «من اکرمَک اکرمْه» آیا شرط محقق موضوع است یا خیر؟ ۸۹. در بحث مفهوم وصف مرحوم شهید صدر فرموده‌اند #اگر بتوانیم سنخ الحکم را استفاده کنیم باز استفاده مفهوم اشکال دارد! چرا در فرض استفاده شخص الحکم فرمودند می‌توانیم انتفاء آن را با انتفاء وصف نتیجه بگیریم، ولی در فرض استفاده سنخ الحکم نمی‌توانیم انتفاء آن را با انتفاء وصف نتیجه بگیریم؟ آیا این دو مطلب با هم تنافی ندارند؟ ۹۰. در جمله «إن رکِب الامیرُ مُعمّماً فخُذ رکابَه» انتفاء حکم در حال رکوب، بدون عمامه، از باب مفهوم #شرط است یا مفهوم #وصف؟ آیا شرط در این جمله شرطیه محقّق موضوع است؟ ۹۱. با توجه به مطالب مرحوم شهید صدر در بحث مفهوم غایت بیان کنید: الف) رکن اول مفهوم که در بحث ضابطه فرمودند، چه طور در این‌جا تطبیق می‌شود؟ ب) در استفاده رکن دوم آیا بین مثال‌های زیر فرق است؟ «اغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق» «اتموا الصیام الی اللیل» «صم حتی تصبح شیخا» ۹۲. در مثال «اکرم العلماء الّا الشّعراء» نتیجه انتفاء #شخص حکم و انتفاء #سنخ حکم چیست؟ آیا مفهوم استثناء، وجوب اکرامِ عالمِ شاعر از باب هاشمی بودن را هم نفی می‌کند یا خیر؟ ۹۳. آیا بیانی که در مفهوم حصر برای اثبات سنخ الحکم گفته‌اند در استثناء هم می‌آید یا خیر؟ @halqat

📗 جواهر الاصول (مباحث القطع) / تقریر دروس خارج اصول محققِ شهید سید محمدباقر صدر 🖊 آیةالله محمد ابراهیم انصاری اراکی اعلی الله مقامه @halqat

#فهرست @halqat

✔️ درخت‌واره‌ی تلخیص علم اصول فقه بر اساس #حلقه_ثانیه @halqat

📚 #دریافت_کتاب دروس فی علم الاصول بثوبها الجدید / ۴ مجلد ✔️ مطالب حلقات سه گانه شهید صدر به صورت درس به درس تنظیم شده و آخر هر درس سؤالاتی جهت مرور و تعمیق اضافه شده است. 🌐 http://alfeker.net/library.php?id=5491 @halqat

🎥 امام خمینی رحمه الله: امیدوارم کتاب‌های این #مرد_بزرگ مورد مطالعه مسلمین قرار بگیرد. 🌐 https://www.aparat.com/v/UkhtX 🎥 روایت مقام معظم رهبری حفظه الله از #قدرت_فکری شهید صدر رحمه الله 🌐 https://www.aparat.com/v/gRz26 🎥 اشاره رهبر معظم انقلاب دام ظله در سال ۶۶ به آن‌چه سال ۳۶ پیرامون شهید صدر رحمه الله در #نجف گفته می‌شد. 🌐 https://www.aparat.com/v/uio5e 🎥 رفتار #تربیتی شهید صدر رحمة الله علیه با طلبه‌ای که ایشان را برای ناهار به حجره دعوت کرده بود. 🌐 https://www.aparat.com/v/qvx6t 🎥 شهید ابومهدی المهندس از شهید صدر می‌گوید؛ / بخشی از مستند «آغازگر یک پایان» درباره زندگی‌ و زمانه شهید سید محمدباقر صدر رحمة الله علیه 🌐 https://www.aparat.com/v/9yNm2 🎥 بیانات سید حسن نصرالله دام عزه به مناسبت سال‌گرد شهادت شهید آیةالله صدر و شهیده #بنت_الهدی رحمة الله علیهما 🌐 https://www.aparat.com/v/Q0v1t 🎥 سخن‌رانی شهید مصطفی چمران رحمه الله به مناسبت شهادت آیةالله سید محمدباقر صدر رحمة الله علیه 🌐 https://www.aparat.com/v/ig4W9 🎥 خاطرات شنیدنی حجةالاسلام سید محمود دعایی از شهید صدر رحمه الله / مرحوم سید شهید و کتاب «مسأله حجاب» شهید مطهری رحمه الله 🌐 https://www.aparat.com/v/kmCNA @halqat

🔖 #دریافت_مقاله واقعیت از نگاه [شهید سید] محمدباقر صدر و ملاصدرا 🖊 حسن لاهوتیان / جمال سروش 🌐 http://pfk.qom.ac.ir/article_1628_97e171e001e06cdefa4d679d151c0a56.pdf ✔️ #چکیده شناسایی #واقعیت از نگاه #صدرالمتألهین که تساوی واقع با وجود را امری #بدیهی تلقی می‌کند، همان وجودشناسی است. اما شهید سید محمدباقر صدر با انکار #بداهت این تساوی، سعی می‌کند با استناد به صدق قضایایی که مطابَقی موجود در خارج ندارند، واقعیت را #اعم از وجود نشان دهد. اگرچه این ادعا، در اندیشۀ اسلامی طرف‌دارانی چون #معتزله را دارد، اما شهید صدر در انگیزۀ بیان این ادعا، هم در محتوای آن و هم در ادلۀ ارائه شده برای آن، از معتزلیان فاصله گرفته و دیدگاهی مُتقن عرضه کرده است. به‌هرحال نتیجۀ این اختلاف مبنایی میان #صدر و #صدرا، دو توصیف کاملاً متفاوت از #عالم_واقع است، اگرچه نسبت واقعیت با وجود، ماهیات، #معقولات_ثانی_فلسفی، #معدومات و مدرکات #عقل_عملی در این دو نگاه، قرابت‌های زیادی نیز با هم دارند. پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی، ابتدا عالم واقعِ صدری را در کنار وجودشناسی صدرایی، تبیین و ارزیابی کرده است، سپس نشان داده که این دو متفکر با وجود اختلافات مبنایی در بداهت برخی گزاره‌ها، روش مشابهی را در شناسایی واقعیت به کار بسته و در تعارض میان #برهان و بداهت، هر دو جانب برهان را گرفته‌اند. در نهایت چرایی و چگونگی تجدیدنظر آن‌ها در گزاره‌هایی که بدیهی به نظر می‌رسیدند، تبیین شده و منشأ آن، تفاوت و مرز میان وجدان عدم و عدم وجدان، دانسته شده است. @halqat

🔖 #دریافت_مقاله رهاوردهای نظریه توالد ذاتی شهید صدر 🖊 حسن لاهوتیان / بهروز محمدی منفرد 🌐 http://zehn.iict.ac.ir/article_44515_3dc448fbe50a8a22a22ac98d225a2844.pdf ✔️ #چکیده   نظریۀ #توالد_ذاتی شهید سیدمحمدباقر صدر، نظریه‎ای بدیع در #معرفت_شناسی است که مدعی است قضایای #یقینی، تنها #بدیهیات و قضایای برآمده از آنان با قیاس #برهانی نیستند، بلکه «نتیجۀ حاصل از دلیل استقرایی» نیز بر اساس #حساب_احتمالات طی دو مرحلۀ #توالد_موضوعی و توالد ذاتی، مورد #یقین واقع می‌شود. از آن‌جا که شهید صدر معتقد است بیشتر معارف بشری از همین طریق حاصل می‎آیند، این روش معرفتی را در حوزه‎های مختلف علمی به کار گرفته و توانسته است گره‎هایی را باز و حتی سؤالات بی‎جوابی را با پاسخی مدلّل روبه‎رو سازد. آن‌چه از رهاوردهای این نظریه در این مقاله مورد توجه قرار گرفته، مربوط به سه حوزۀ #منطق، #فلسفه و #کلام است. انحصار بدیهیات در «اولیات» و «فطریات» در علم منطق، اثبات «واقعیت خارجی»، «علم به خارج» و «رابطۀ علّی و معلولی» در فلسفه و اثبات «وجود صانع حکیم» و «نبوت پیامبر اسلام» در کلام از رهاوردهای نظریۀ توالد ذاتی است که در این مقاله بررسی، نقد و ارزیابی شده است.  @halqat

🔖 #دریافت_مقاله بررسی اصل عدالت در حکمرانی اقتصادی مبتنی‌بر نظریه شهید صدر (با تأکید بر عدالت توزیعی) 🖊مهدی رعایائی / محسن داودآبادی فراهانی 📚 فصلنامه علمی - پژوهشی تحقیقات بنیادین علوم انسانی / دوره هفتم، شماره اول / خرداد ۱۴۰۰ 🌐 http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-285-fa.html 🌐 http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-285-fa.pdf ✔️ چکیده یکی از عرصه‏‌های مهم هر کشور عرصه #اقتصاد است که #وظیفه_حکومت در آن برقراری #عدالت و توازن و زمینه‏‌سازی برای بهره‏‌مندی حداکثری مردم از امکانات و مواهب است. تبیین وظایف #حکومت را می‏‌توان در دانشی به نام «حکمرانی» پیگیری کرد و وظایف اقتصادی #دولت در دانش #حکمرانی اقتصادی مورد بررسی قرار می‏‌گیرد. در این تحقیق سعی بر آن است که #حکمرانی_اقتصادی از منظر اسلامی بررسی شود. با توجه به این‌که یکی از مهم‌ترین وظایف حکومت در عرصه اقتصاد برقراری عدالت است، پرسش اصلی تحقیق این است که برقراری عدالت (توزیعی) در حکمرانی #اقتصادی چه مؤلفه‏‌هایی دارد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در حکمرانی اقتصادی براساس قاعده عدالت، لازم است فرصت‌‏های اقتصادی، آموزشی، درآمدها، امکانات و مواهب عمومی و نیز اطلاعات به‌صورت عادلانه در جامعه توزیع شود؛ به‌طوری‌که ضمن برخورداری همه افراد از حداقل‏‌ها، زمینه بهره‌‏برداری بیشتر از این فرصت‏‌ها و ثروت‏‌ها برای همگان #مساوی باشد. @halqat

🔖 #دریافت_مقاله نگاهی معرفت‌شناختی به گزاره‌های متواتر در انديشه اسلامی 📚 مجله معرفت کلامی، سال چهارم، شماره دوم، پاييز و زمستان ۱۳۹۲ 🖊 محمد حسين‌زاده / استادِ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی رحمه الله 🌐 http://kalami.nashriyat.ir/sites/kalami.nashriyat.ir/files/2_5.pdf 🌐 http://kalami.nashriyat.ir/node/681 ✔️ چکيده #متواترات که گونه‌ای از دليل‌های نقلی‌اند، در دانش‌هايی همچون #کلام، #فقه، #تاريخ و ديگر دانش‌های همگن که ادله نقلی در آن‌ها کارآمدند هستند، نقشی بسيار دارند. در نوشتار حاضر، درباره گزاره‌های متواتر با نگاهی معرفت‌شناختی و از اين جهت که مفيد يقين‌اند و می‌توانند مبدأ #برهان قرار گيرند، بحث می‌كنيم. پيش از آن، از باب مقدمه، لازم است درباره تعريف خبر يا گزاره متواتر بحث، و تعريف‌های ارائه شده را ارزيابی کنيم و درباره شرايط اعتبار خبر متواتر بحث كنيم؛ سپس ببينيم متواترات چه معرفتی به ما می‌دهند: معرفت #ظنی يا #يقينی؟ و اگر يقينی، آيا نوعی معتبر است يا شخصی؟ سرانجام به مسئله اصلی، يعنی #بديهی و #مبدأ_برهان بودن آن‌ها می‌رسيم. در اين باره، نقدهايی را که متوجه بداهت و بلکه يقينی بودنشان شده است طرح و ارزيابی می‌کنيم و بدين نتيجه رهنمون می‌شويم که درجه معرفتی آن‌ها فروتر از يقين بالمعنی الاخص است. ⭕️ در این مقاله به مبنای #شهید_صدر رحمه الله در #تواتر و تفاوت آن با مبنای رایج میانِ منطق‌دانان اشاره شده است. @halqat

🔖 #دریافت_مقاله مبانی منطقی استقرا و تطبيقات معرفت شناختی آن در انديشه شهيد صدر 🖊 محمدعلی اسماعیلی 🌐 https://www.sid.ir/FileServer/JF/14001613912501.pdf 🌐 https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=223437 ✔️ چکیده مسئله «استقرا» از گذشته‌ی دور تا اکنون در منطق، معرفت‌شناسی و فلسفه علم مطرح بوده و از زوايای مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. #استقرا، به دو قسم #تام و #ناقص تقسيم می‌شود. آن‌چه بيش‌ترِ پژوهش‌ها را در باب استقرا به خود اختصاص داده، استقرای ناقص است. صحت استنتاج در استقرای ناقص بر اثبات سه اصل مبتنی است: الف) استحاله اتفاق و تصادف مطلق؛ ب) استحاله اتفاق و تصادف خاص؛ ج) توجيه تعميم بر غير موارد استقرا شده. اثبات اصول سه‌گانه بالا مورد توجه مکاتب مختلف فکری در باب استقرا واقع شده و هر کدام از طرفداران ديدگاه عقل‌گرايی ارسطويی و تجربه‌گرايی به ارائه تلاش‌هايی در اين زمينه پرداخته است. شهيد صدر رحمه الله با طرح ديدگاه جديدی به نام «ديدگاه ذاتی» در کتاب گران‌سنگ «الأسس المنطقيهْْ للاستقراء» به نقد و بررسی ديدگاه #عقل‌گرايی #ارسطويی و تجربه‌گرايی پرداخته‌اند. در ديدگاه شهيد صدر استقرای ناقص، مفيد يقين موضوعی است و حصول #يقين_موضوعی، با طی دو مرحله #توالد_موضوعی و #توالد_ذاتی سامان می‌پذيرد. در مرحله اول، احتمال مورد نظر افزايش می‌يابد و در مرحله دوم به يقين موضوعی تبديل می‌شود. @halqat

🌀 حقیقت اجتماعی سیاسی غدیر از دیدگاه شهید صدر ✅ اسلام در هسته قانون اساسی خود نظام حکومتی دادگر را بنیان نهاده است که همان کامل کردن دین و تمام نمودن نعمت است و قرآن کریم این مفهوم را در آن هنگام که رسول خدا ص و جهان اسلام روز #غدیر را به خاطر بنیان گذاری نظام حکومت پاک و وراسته جشن گرفتند، اعلام کرد. ♨️ اینکه من بقالی باشم در شیراز زیر سایه حکومت امام خمینی؛ برایم دوست‌داشتنی‌تر است از [اینکه مثل] مرجعیت سید ابوالحسن اصفهانی ره [را داشته باشم] زیر سایه حکومت صدام. 📌 متن کامل: https://eitaa.com/Tanbiholomah/69 #حکومت_اسلامی #شهید_صدر #غدیر @Tanbiholomah

👇🏻 این کانال، آرشیوِ مفیدی برای خواهران و برادرانِ حلقات‌خوان جمع آورده است: 👇🏻 حلقه اولی ثانیه ثالثه کتاب دروس فی علم الاصول (حلقات آیت الله شهید سید محمدباقر صدر) کتاب دُرُوسٌ فی عِلْمِ الأُصُول في اُسْلُوبِهِا الثانی آیت الله باقر ایروانی معرفی کانال‌های صوت تدریس حلقه‌های ۱ تا ۳ توسط اساتید محترم حوزه و شروح و خلاصه و نمودار 🌐 https://eitaa.com/halaghat1_3 @tafaqqoh