📌 امتداد اجتماعی فلسفه متعالیه
استاد دکتر احمد حسین شریفی:
دانشیار گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمة الله علیه) و دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی.
تقریر سخنرانی در محل مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی
🔸 فلسفه باید امتداد اجتماعی داشته باشد و فلسفه انتزاعی محض نزد همگان مرجوح و بی فایده است. اغلب فیلسوفان از یونان باستان تا به امروز دغدغه امتداد فلسفه را داشته اند.
🔹 عالمان علوم اجتماعی همواره امتداد فلسفه را از فیلسوفان مطالبه میکنند. دلیل آن این است که علوم اجتماعی، دانش هایی هستند که وابسته به مبانی معرفتشناختی، هستی شناختی و انسان شناختی اند. انتظار دانشمند علم اجتماعی از فیلسوفان این است که فلسفه خود را به گونه ای تبیین کنند که برای او قابل فهم باشد و بتواند آن را در دانش خود به کار برد.
🔹فارابی شاخص ترین فیلسوف امتدادی
شاخصترین فیلسوفی که در جهان اسلام دغدغه امتداد فلسفه را داشته، فارابی است که طرح خود را در کتاب آراء اهل المدینة الفاضلة ارائه کرده است. در جهان غرب، بهترین الگو در این زمینه، توماس هابز است که در کتاب لِویاتان، بر پایه مبانی معرفتشناختی، هستی شناختی و انسان شناختی، مسائل اجتماعی و سیاسی را تحلیل میکند.
🔸یکی از دلایل کم توجهی فیلسوفان مسلمان پس از صدرا به امتداد اجتماعی فلسفه، حذف یا کم رنگ شدن مسائل علم النفس و حکمت عملی در کتابهای درسی است؛ به عنوان نمونه، کتاب شرح منظومه در گذشته و “بدایة الحکمة” و “نهایة الحکمة” در عصر کنونی، کتابهای درسیاند که فاقد مسائل مزبور هستند.
🔹صدرالمتألهین، فیلسوفی دغدغه مند در زمینه امتداد اجتماعی حکمت است. مفهوم امتداد حکمت صدرایی، میتواند بر پایه تفسیری که از تعالی حکمت ارائه می‌شود، متنوع باشد. دست کم میتوان دو تفسیر از متعالیه بودن حکمت ارائه داد:
🔺تفسیر فرآیندی و روشی:
این تفسیر بر فرآیند و روش فلسفه ورزی صدرا تأکید دارد. صدرا مبدع نوعی خاص از روش شناسی است که ابن سینا و خواجه نصیر طوسی نیز آن را مدنظر داشتهاند. این روششناسی عبارت است از استفاده از منابع گوناگون معرفت (وحی، عقل، شهود) در فلسفه ورزی (کثرت گرایی روشی). بر این اساس این تفسیر، امتداد حکمت متعالیه عبارت است از: «بهره گیری از روش شناسی خاص حکمت متعالیه در حل مسائل اجتماعی»
🔺 تفسیر فرآوردهای و محتوایی:
این تفسیر بر محصول و محتوایی که صدرا در حکمت خود ارائه داده است، تأکید دارد. امتداد اجتماعی حکمت متعالیه در این تفسیر را می توان از دو منظر بررسی کرد:
🔹الف) امتداد تحقق یافته تاکنون:
در این نگاه، مجموعه مبانی اجتماعی صدرا پیرامون اخلاق و عرفان عملی، سیاسی مدن، مواجهه با انحرافات اجتماعی و… که در آثار گوناگونش وجود دارد را باید مدون نمود.
🔸ب) امتداد قابل تحقق در آینده:
از این منظر باید به دنبال پاسخگویی به مسائل نو پدید اجتماعی و سیاسی بر اساس مبانی حکمت صدرایی باشیم.
🔹برخی در این زمینه به دنبال استخراج مستقیم امتداد اجتماعی از مبانی عام هستی شناسی هستند و عناوینی نظیر «ارتباط اصالت وجود و حکومت»، «نسبت تشکیک در وجود و فضای مجازی» و… را به کار می برند. به نظر می رسد این طرح یا #نشدنی است و یا فوق العاده #دشوار است.
🔸اما تلقی قابل تحقق و باورپذیرتری وجود دارد که به دنبال استخراج با واسطه این امتداد از مبانی عام است.
🛑بر این اساس:
✔️اول: ابتدا مبانی معرفت شناختی، روش شناختی و هستی شناختی مسئله مورد نیاز ارائه می شود.
✔️دوم: بر اساس این مبانی سه گانه، فهم خاصی از انسان به دست می آید. (مبانی انسان شناختی).
✔️سوم: دانشمند علوم اجتماعی، بر اساس فهمی که از انسان پیدا کرده است، با مسائل اجتماعی روبرو می شود و نظریه خاص خود را بر پایه آن ارائه می دهد.
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
#معرفی_کتاب
#هستی_و_هبوط ؛ انسان در اسلام
(الگویی از یک اثر موفق و عمیق در #غرب_شناسی_فلسفی بر مبنای حکمت متعالیه)
✍حکیم متأله استاد حاج شیخ حمید #پارسانیا
🔹این کتاب از جمله آثار ارزشمند در #امتداد_حکمت_و_فلسفه اسلامی است.
🔸 کتاب ضمن بیان ابعاد وجود شناختی و معرفت شناسی هبوط، از عالم و آسمان هایی سخن می گوید که در آنها هبوط روی می دهد.
🔹این اثر با تکیه بر نقش محوری #عصیان، به بعد تاریخی هبوط می پردازد و مراحل هبوط را از آسما الوهیت و ورود به دنیای اساطیر تا پیدایش دنیای مدرن پی می گیرد. و تفاسیر مختلفی را که از عالم و آدم در مراتب هبوط شکل می گیرد، باز می گوید و برخی #مشکلات_انسان_معاصر و تنگناهای انسان شناسی مدرن را نیز تبیین می کند.
🔸این اثر نمونه ای از انسان شناسی دینی - توحیدی است که از میراث عرفانی - فلسفی دنیای اسلام بهره می برد و به عنوان رقیب و بدیلی کارآمد، در برابر انسان شناسی تجربی و یا فلسفی مدرن قرار میگیرد.
🔹تفسیر فلسفی (بر مبنای هستی شناسی و انسان شناسی حکمت متعالیه) از پدیده های نوظهور در تمدن غرب همچون _رنسانس و نوزایی، عقلانیت و روشنگری، اسطوره و ایدئولوژی، امانیسم و تفرعن مدرن، لیبرالیسم و اباحیت، جامعه مدنی، بیگانگی و بی معنایی _ بر اهمیت این کتاب در ارائه یک الگوی موفق از #غرب_شناسی_فلسفی می افزاید.
🔺انصافا عمیق و دقیق و نوآورانه است. لازم است چند بار خوانده شود تا بهتر زمانه خود را بشناسيم و عمیق تر به بنیان‌های معرفتی و فلسفی #تمدن_نوین_اسلامی بیاندیشیم
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
حاجتی دارد مگر این طائر رنجیده حال
کاینچنین با گردن کج سوی مولا آمده
#یا_علی مددی
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌نقش فرهنگ درچهلواره دوم انقلاب
🖌حکیم انقلاب آیت الله خامنه ای:
🔹ورود در دومین چهلواره‌ی انقلاب اسلامی که با آغاز سده‌ی جدید هجری شمسی همزمان شده است، نگاهی نو، آسیب‌شناسانه و روزآمدساز، به مجموعه‌ئی از زیرساختهای تمدنی را ضروری میسازد. در رأس این مجموعه، مقوله‌ی فرهنگ است. فرهنگ، جهت دهند‌ه‌ی همه‌ی اقدامهای اساسی و زیر بنائی جوامع بشری و شتاب‌دهنده یا کُندکننده‌ی آن است.
🔸این رویکرد در مقطع کنونی، عمدتاً ناظر به ارتقاء نگاه و احساس مسئولیت متصدیان فرهنگی و نخبگان و فعالان عرصه‌های گوناگون کشور به مقوله‌ی فرهنگ و پدیدآمدن این باور عمیق است که فرهنگ‌سازی در هریک از اجزاء تمدّنی جامعه، برترین وسیله‌ی پیشرفت و موفقیت آن و بی‌نیازکننده از ابزارهای الزام‌آور و تحکّمی است.
🔹همچنین ناظر به این نکته‌ی حیاتی است که شاکله و آرایش عمومی فرهنگ در همه‌ی بخشهای گسترده‌ی آن، نیازمند نظم و محتوای انقلابی است. این یگانه وسیله‌ی مصون‌سازی فرهنگ عمومی کشور در برابر هجوم فرهنگی و رسانه‌ئی برنامه‌ریزی شده‌ی بیگانگان بدخواه است.
📎 حکم اعضاء شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ۱۴۰۰/۸/۲۳
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌ضرورت توجه به نقش علامه طباطبایی در احیاء فلسفه اسلامی
🖌علامه آیة الله مصباح یزدی:
🔹باید نقش مرحوم #علامه_طباطبايي را در احياء فلسفة اسلامي بيان كنيم.
🔸خب همه ما مي‌دانيم كه در قرن اخير كه گرايش‌هاي گوناگون و متضادي احياناً در حوزه‌هاي روحانيت شيعه وجود داشته و افرادي بوده‌اند كه براي احياي فلسفه اسلامي و زنده نگه داشتن آن اقدامات خوبي انجام داده‌اند و با روي آن از جمله خود حضرت #امام (رضوان الله تعالي عليه) و مرحوم آقاي #آشتياني و ديگران؛ مرحوم آشتياني كه اخيراً فوت شده‌اند نيز نقش مهمي در اين زمينه داشتند و به ويژه در مشهد؛ اما منظورم آشتياني استاد بود، آميرزا مهدي آشتياني كه ايشان چند سال هم در قم تشريف داشتند و حوزه تشكيل دادند و آقاي آميرزا احمد هم نقش خودشان را در تهران داشتند.
🔹اينها بزرگاني بودند كه واقعاً ناشناخته هستند و بسياري از طلبه‌هاي ما اصلاً نمي‌شناسند شايد اسمشان را هم ندانند ولي هيچ‌كدام نقششان مثل نقش #علامه_طباطبايي (رضوان الله تعالي عليه) نبود.
🔸يك برنامه سنجيده، معتدل و پخته داشتند و مشي بسيار حكيمانه‌اي به ويژه در برابر اعتراضاتي كه مي‌شد و فعاليت‌هايي كه عليه ادامه درس ايشان شد؛ حتي از سوي بيت مرحوم #آيةالله_بروجردي اقداماتي شد و ايشان آنچنان حكيمانه برخورد كردند كه خود مرحوم آيت الله بروجردي فرمودند كه شما هر چه را كه وظيفه خود مي‌دانيد عملي كنيد و هيچ‌كدام ديگر اين‌گونه نقشي را نداشتند و اگر اين رفتار مرحوم آقاي طباطبايي و اين تدبير حكيمانه ايشان نبود كه البته ناشي از اخلاص بيش از اندازه ايشان بود، اين فلسفه اين‌گونه در قم رواج نمي‌يافت، فقط موجي ايجاد مي‌شد، رواجي مي‌يافت و سپس به خاموشي مي‌گراييد. از آن زمان به بعد ديگر در قم آنچنان مخالفت چشم‌گيري با فلسفه نشد؛ گاهي هم اگر چيزهايي در گوشه و كنار گفته مي‌شود درخور توجه نيست.
🔹در صورتي‌كه پيشتر اين‌گونه نبود برخوردهايي كه حتي با خود امام و فرزندان امام مي‌كردند به خاطر انتساب، با فلسفه با اين برخوردي كه نسبت به آقاي طباطبايي دارند و كتاب‌هاي ايشان و شاگردان ايشان اصلاً قابل مقايسه نيست و اين خب البته پس از فضل الهي، مرهون تدبير و رفتار حكيمانه و پخته ايشان است و نبايد فراموش شود.
🔸اگر ما ايشان را احيا كننده فلسفه در عصر حاضر بدانيم، گزاف نگفتيم. البته در كنارش مرحوم آقاي #مطهري و ديگران هم بودند ولي به هر حال محور ايشان بود؛ ايشان بود كه پرچم فلسفه را به دست گرفت و تا آخر آن را به زمين نگذاشت و پس از آن هم الحمدلله #جانشين_شايستة ايشان حضرت #آيت_الله_جوادي به بهترين نحو راه ايشان را ادامه مي‌دهد. خدا ان‌شاءالله درجات آقاي طباطبايي را عالي‌تر كند و به طول عمر و توفيقات آقاي جوادي بيفزايد.
🔹به هر حال محور ايشان بود؛ ايشان بود كه پرچم فلسفه را به دست گرفت و تا آخر آن را به زمين نگذاشت.
منبع:
سخنان منتشر نشده آیت الله مصباح یزدی در جمع مسئولان همایش روز جهانی فلسفه 1388
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌هدیه هر شب آیت الله خامنه ای به علامه طباطبایی و آیت الله الهی
🖌علامه آیة الله مصباح یزدی:
🔹داستاني به يادم آمد كه به مرحوم آقاي طباطبايي هم مربوط مي‌شود كه باز شكر نعمت وجود مقام معظم رهبري است؛ خداي متعالي چه كسي به ما داده است.
🔸يك وقت خود ايشان مي‌فرمودند كه من اين را از لب‌هاي خود ايشان شنيدم، بي‌واسطه فرمودند: من هر شب هر شب يك سورة #فتح (انا فتحنا) مي‌خوانم ثوابش را هر شب به روح #آقاي_طباطبايي و برادرشان هديه مي‌كنم.
🔺منبع:
سخنان آیت الله مصباح یزدی در جمع مسئولان همایش روز جهانی فلسفه 1388
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌#رياست_فلسفه_اسلام در اين عصر با #آية_الله_جوادي_آملی است
🖌آیة الله مصباح یزدی:
🔸 از شخصيت‌هاي برجسته‌اي كه واقعاً مايه فخر كشور هستند همچنين از ساير عزيزان؛ به‌طور غيابي از حضرت #آيت_الله_جوادي كه افتخار جهان اسلام هستند و دست ما به دامن ايشان نمي‌رسد.
🔹درباره اظهار لطفي كه فرمودند، حقيقتاً ماية شرمندگي بنده است. والا اگر ما اينجا براي چند طلبه بحث فلسفي مطرح مي‌كنيم، معنايش اين نيست كه نام بنده در كنار حضرت آيت الله #جوادي_آملي برده شود؛ من اين را واقعاً از ته دل مي‌گويم و ايشان از مفاخر عالم اسلام مي‌دانم و مفتخرم كه دست ايشان را ببوسم. به‌طور معمول هروقت خدمت ايشان شرفياب مي‌شوم، سعي مي‌كنم اين كار را انجام بدهم.
🔸حق اين كار واقعاً بوسيله ايشان انجام مي‌شود و خوب است كه ايشان به دنيا هم شناسانده شود؛ ايشان واقعاً مجاهدت نمودند و عمر شريف خود را #وقف_فلسفه كردند. البته منحصراً نه در تفسير كار مرحوم آقاي طباطبايي را ادامه دادند و با امكاناتي كه حالا فراهم است به بهترين نحو همچنان ادامه مي‌دهند و اين باقيات صالحاتي است كه قرن‌ها دوام خواهد يافت واين افتخار نصيب ايشان مي‌شود كه يك دوره كامل تفسير را با اين عظمت، با اين وسعت و با اين شكوه بيان كنند و خوشبختانه همزمان يا با اندكي تأخير در رسانه‌ها پخش شود مردم استفاده كنند علما استفاده كنند.
🔹بنده از ته دل خيلي خوشحال هستم و دعا مي‌كنم كه خدا توفيقات ايشان را زياد كند و اين كار را به نحو نيكو به پايان برسانند. افزون بر فعاليت‌هاي ديگري كه در زمينه فلسفه، فقه، اصول و ساير علوم دارند. تنها چيزي كه مي‌تواند مجوز اين باشد كه مثلاً بنده هم در اين محفل شركت بكنم اين است كه قدر بزرگان شناخته شود از باب تعرف الاشياء با ضدادها معلوم مي‌شود كه واقعاً آقاي جوادي يعني چي.
🔸بنابراين اگر از ما كاري بربيايد و عرض كنم خدمتي به عنوان يك شاگردي از حضرت آيت الله جوادي بايد ارائه خدمتي بكنيم. رياست فلسفه اسلامي در عصر حاضر با ايشان است.
🔸حضرت عالي يادتان هست و توجه داريد كه مرحوم ميرداماد هرگاه از ابن‌سينا ياد مي‌كند مي‌گويد: قال شريكنا في رياست فلسفه الاسلاميه، شريكنا في رياست الفلسفه، اصل را رياست خودش مي‌داند مي‌گويد ابن‌سينا هم شريك ماست. حالا با اين تلاس مستمر و پيگير و عاشقانه‌اي كه ايشان دربارة كار علمي و تحقيق دارد واقعاً اصل در #رياست_فلسفه_اسلام در اين عصر با آقاي جوادي است.
🔸من ايشان را تازه نمي‌شناسم از وقتي كه ما در مدرسة حجتيه بوديم حجره ما در طبقه دوم و مشرف بر حجره ايشان بود؛ كار ايشان را مي‌توانستيم چك كنيم. شبها معمولاً تا نزديكي‌هاي نيمه‌شب مشغول مطالعه بودند. روز هم ما هيچ‌گاه ايشان را در فراقت نديديم. فقط سر درس چند دقيقه‌اي زودتر مي‌آمدند و يك گپ و مزاحي با دوستان مي‌كردند وگرنه كار ايشان مطالعه يا تدريس و يا بحث بود.
🔹يكي از كساني كه با ايشان هم درس بود، حالا يادي هم از ايشان كرده باشيم شهيد مرحوم آقاي #حيدري بود. ايشان در فلسفه سال‌ها با آقاي جوادي هم‌بحث بودند. ايشان مي‌آمد در حجره حاج آقاي جوادي و ساعت‌ها اسفار و گاهي شفا و مباحث ديگر را مي‌خواندند و اصلاً خسته نمي‌شدند ايشان در بحث فلسفه و تحقيق و قسمت‌هاي ديگر هم همين‌گونه بود؛ اما چون محور كارشان بيشتر فلسفه بود اصلاً احساس خستگي نمي‌كردند.
🔸عنصري با اين پاكي با اين صداقت با اين فهم با اين استعداد با اين پشتكار با اين تقوا كجا مي‌توان يافت.
🔹متأسفانه دنيا ايشان را نمي‌شناسد و نمي‌تواند هم بشناسند. اصلاً چون در اين فضا نیستند.
🔹فرصت مناسبي است كه ما اقلاً چنين شخصيت‌هايي كه نعمت‌هاي خدايي هستند براي جامعه معرفي كنيم.بايد شرحي از زندگي ايشان به طوري رسا ارائه شود تا ايشان شناخته شود. بيشتر افرادي كه ايشان را مي‌شناسند از طريق درس تفسير ايشان و به واسطه اينكه در تلويزيون پخش مي‌شود مي‌شناسند؛ اما قدرت فلسفي ايشان، عمق مطالعاتشان، احاطه ايشان بر مباحث گوناگون فلسفي و عرفاني چيزهايي‌ست كه كسي درست از آنها سر در نمي‌آورد. اين فرصتي است كه اين كار انجام شود و ايشان معرفي شوند.
اين افتخار بايد شامل شاگردانشان و امثال بنده هم بشود كه وقتي چنين استادي داريم، پَرِ «اَكرم العلماء» آن ما را هم مي‌گيرد و الا اينكه ما لايق باشيم در كنار ايشان بگوييم اول ايشان و دوم فلاني، اين تضييع حق ايشان است و ان‌شاءالله كه خداي متعالي به شما توفيق دهد كه از فرصت پيش آمده براي اداي حق علم حق معرفت، حق توحيد، حق اسلام و حق انقلاب بهره‌مند شويد.
منبع:
سخنان منتشر نشده در جمع مسئولان همایش روز جهانی فلسفه 1388
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 درآمدی بر دو جریان امتناع اندیش و امتدادگرا
1⃣ تحریف و امتناع
🔸حربه تحریف، تجزیه نگری و تقلیل گرایی بزرگترین حربه امتناعیون برای اثبات ادعای بی اساس "امتناع جریان حکمت و فلسفه در علوم انسانی و طبیعی" است.
🔹جریان امتناع انديش با تجزيه یک نظام فلسفي منسجم و شبکه ای و تقلیل آن به چند گزاره محدود تلاش می کند تا به مخاطب القا کند که حکمت متعالیه هیچ امکانی برای تحول علوم و جامعه ندارد.
🔹 از جمله این اقدامات تحریف و تقلیل پیام حکیمانه مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی به گفتمان علوم انسانی و همایش آینده فلسفه در ایران است که برخلاف صراحت متن پیام، آن را دلیلی برای "امتناع جریان فلسفه اسلامی در متن علوم انسانی و علوم طبیعی" خوانده اند.
🔸چنانکه بارها در مطالب پیشین نوشته شد ریشه تحریفات و بدفهمی های این جریان #انحصارگرایی در فهم مفهوم امتداد و #خلط میان علوم و #نداشتن بنیان‌های معرفتی و فلسفی است به نحوی که از فلسفه و علم تعریف صحیحی ندارند. که همه اینها ناشی از عدم تحصیل در علوم حکمی و فلسفه و اعتماد به مطالعات شخصی است.
2⃣ تحقیق و امتداد
(تحليلی از پیام‌های اخیر #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی )
🔹حکمت متعالیه به عنوان #فلسفه_نظری با ۱. تاثیر گذاری مستقیم بر مبانی و مبادي تصدیقی علوم اعم از علوم طبیعی، انسانی و اجتماعی و همچنین ۲. با پایه گذاری #حکمت_عملی (اخلاق، تدبیر منزل و سیاست متعالیه) در جهت گیری و مدیریت علوم و ساختارهای معرفتی و اجتماعی آنها تاثیر می گذارد و از این طریق به جامعه، سیاست، شیوه مدیریت و سبک زندگی، هویت و #معنای_توحیدی و #نظم_متعالیه می دهد و از این طریق همه علوم و فنون را در جهت #توحید مهار می کند.
🔹 برخلاف تلقی جریان امتناع اندیش، باید دانست که اگر مبدأ و معاد علم طبیعی و انسانی و اجتماعی تغییر کرد و براساس #توحید سامان یافت لاجرم تأثيري مهم و ژرف بر قلمرو و ساختار علم خواهد داشت. البته تأثيري طبیعی و در چارچوب منطق و روش علمی و منطقی نه دستوری و آمرانه. یعنی با تغییر مبدأ هستی شناسی علم و تبیین ابعاد توحیدی و وجودی موضوعات علم، همه علوم از حاکميت تقلیل گرایی ماتریالیسم و اسارت الحاد و قید آزاد می شود و اين علوم به روند طبیعی کشف حقایق هستی و شناخت لایه های واقعیت باز می گردد.
🔹همچنین با مشخص شدن معاد موجودات، علم و عالم از اسارت سکولاریسم و اباحی گری آزاد می گردد و مسیر تعالی و کمال گرایی توحیدی را طی خواهد نمود، از اين رو، همه علوم با مفهوم سعادت و فضیلت و حیات معقول رابطه مستقیم خواهند یافت و حتی علوم طبیعی نیز هویت انسانی و ساختار الهی می یابند.
🔸بر این اساس، #دین یکی از منابع اصلی و مهم علم تلقی خواهد شد که با روش عمیق و دقیق اجتهاد، افق های جدیدی از واقعیت را برای علم و عالم آشکار می سازد و اصول اخلاقی و ارزش‌های فطری حاکم بر تولید و مدیریت علم را تبیین و تجویز می کند.
🔹 همچنین در باب حکمت عملی باید متذکر شد که برخلاف تصور نادرست جریان امتناع اندیش، قضایا، ساختار و نتيجه #حکمت_عملی از سنخ #اعتباریات محض و فاقد حقیقت نیست. بلکه حکمت عملی از سنخ #حکمت است و به درستی #فلسفه_عملی نامیده شده است که به اعتقاد حضرت استاد آیت الله العظمی جوادی آملی محصول و ره آورد #عقل_نظری و #دانشی_برهانی و ناظر به مردم، جامعه و سیاست است.
🔸حکمت عملی و فلسفه عملی، امتداد و ادامه مستقیم و طبیعی نظام و شبکه فلسفه نظری است. به این معنا که فلسفه نظری تصویری جامع و برهانی از نظام و ساختار واقعیت، هستی، انسان و مبدأ و معاد، وحی و شریعت، قانون و سعادت می دهد و پس از آن حکمت عملی و فلسفه عملی را متناسب با خود را تولید می کند. بنابراین امتداد حکمت و فلسفه نظری لزوما به صورت جزء نگری و تناظر یک به یک قواعد فلسفه هستی با جامعه نیست بلکه امتداد کل شبکه و نظام فلسفه وجودی در حکمت و فلسفه عملی و علوم انسانی و اجتماعی است.
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
#تحول_علوم
#امامت_فلسفه_در_تحول_علوم
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
💠 بازگشت به گذشته پرافتخار خویش
آیت الله العظمی جوادی آملی در پیامی به این مراسم گرامیداشت بیست و سومین سالگرد ارتحال علامه جعفری(ره) با اشاره به مقام شامخ علمی مرحوم علامه محمد تقی جعفری بیان داشتند:
🔸 مرحوم #علامه_جعفری (رضوان الله تعالی علیه) سعی بلیغش در این بود که گذشته را به یاد ما بیاورد. اینکه گذشته را به یاد ما بیاورد آینده را به خوبی تأمین میکند.
🔸این کتابی که ایشان در شرح نهج البلاغه نوشتند و کتابهای دیگری را که از زبان اهل معرفت نوشتند قسمت مهمّش در این است که ما #گذشته پرافتخار را که روزی مهمان خدا بودیم در مشهد خدا بودیم در محضر خدا بودیم مخاطب خدا بودیم مستمع خدا بودیم بین ما و خدا سؤال و جوابی شد این صحنه را به یاد بیاوریم. اگر این صحنه را به یاد بیاوریم ماسوای خدا برای ما بی ارزش است؛ دیگر هیچ کس به عبادت خود، به زهد خود، به علم و درس و بحث خود بسنده نمی کند.
🔹مرحوم علامه جعفری در عین حال که تبلیغاتش تألیفاتش بنان و بیانش نسبت به آینده روشن بود اما سعی بلیغش در این بود که گذشته جامعه بشری را بیش از آنچه دیگران میدانند احیا کند. این شرح نهج البلاغه ایشان بخش وسیعی درباره این تذکره است که انسان آنچه در درون دارد به یاد آن باشد آن وقت راحتِ راحت است. وقتی آن صحنه را ببیند آن جلال و شکوه را ببیند آینده را تأمین خوهد کرد. اگر اینچنین باشد معنویت تأمین است اخلاق تأمین است جلال و شکوه تأمین است هیچ نگرانی نیست.
#آیت_الله_علامه_جعفری
#آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی
@hekmat121
📌فلسفه، فرهنگ و علم
✍(در آمدی بر #امتداد_تمدنی حکمت و فلسفه از مسیر فرهنگ و علم)
🔹انسان موجودی فرهنگی است و در زیست بوم فرهنگی و نظامی از معانی در هم تنیده و به هم متصل زندگی می کند و همه مناسبات انسانی و معادلات اجتماعی خود را در نسبت با فرهنگ و نظام معنایی مستقر بر جامعه هماهنگ و تنظیم میکند. به این معنا که در همه این مناسبات و معادلات روحی نهفته است که به آنها معنا و هویت می دهد و همان معنا و هویت سازنده نقش ها، جایگاه‌ها، منزلت ها و کاربست هاست که مجموع آنها یک شبکه بینشی، گرایشی و رفتاری را می سازند.
🔸 در چنین فضایی هیچ واقعیت و پدیده‌ای خنثی و رها نیست بلکه هر کدام از هویت، نقش و جایگاهی در نظام معنایی و محیط زندگی برخوردار است. یعنی در شبکه فرهنگی و نظام معنایی حاکم بر جامعه هر کدام از پدیده ها و واقعیات دارای ربطها و نسبت های وجودی است.
🔹مذاهب، فلسفه ها و ایدئولوژی ها موجود در جامعه به فراخور بهره ای که از حقیقت دارند در ساخت نظام معنایی و زیست بوم فرهنگی نقش مهم و اساسی را دارند.
🔸توضیح اینکه نوع نگرش به عالم و آدم و نوع تعلق انسان به هستی و به سایر موجودات بنای فرهنگ و نظام معنایی یک جامعه را تشکیل می دهد و تعیّن بخش به مناسبات انسانی و معادلات اجتماعی و سازنده دستگاه محاسباتی و مدیریتی جامعه است.
🔹دستگاه های فلسفی بر اساس تفسیری که از هستی و انسان ارائه می دهد و ترسیمی که از ساختار و روابط موجودات عرضه می دارد و نسبتی را که با مبدا و معاد هستی و معنای زندگی برقرار می کند زمینه شکل‌گیری یک فرهنگ به نظام معنایی متمایز را فراهم می سازد.
🔸فلسفه (به عنوان علم کلی به هستی و روابط هستی) پس از ارائه یک جهانبینی مستدل و ترسیم جامع روابط هستی و ساختار وجودی انسان، در فرایند فرهنگ سازی و پردازش نظام معنایی، در درجه اول به اثبات #موضوعات_علوم (اعم از علوم نظری و علوم عملی) و بیان حقیقت وجودی و ماهوی آن موضوعات می پردازد که از این طریق علوم دارای هویت، ساختار و هدف ویژه می‌شوند و بر همین اساس روابط و نسبت های حقیقی میان علوم نظری و عملی برقرار می شود و هر کدام را دارای نقش و جایگاه متناسبی میکند. همین امر موجب شکل‌گیری شبکه‌ای حقیقی، هماهنگ و منسجم از علوم و فناوری‌های می‌شود. به تعبیر دیگر اولین خروجی فرهنگی فلسفه ها، علوم و دانش متناسب با ترسیم آنها از روابط موجودات و مبدأ و معاد هستی است:
✔️ فلسفه های الحادی، علوم را الحادی می کنند و بر همین مبنا، هویت، ساختار و جهت علم الحادی و ماتریالیستی می شود.
✔️فلسفه های سکولار علوم را سکولار و خنثی معنا می کنند و آنها را در بسط دنیاگرایی و غفلت از مبدأ و معاد سامان می دهند.
✔️ و در مقابل فلسفه توحیدی، موضوعات علوم را در نسبت با توحید و مراتب وجودی طولی معنا می کند. با معنایابی موضوعات و تبیین حقیقت وجودی و غیبی آن، شبکه ای طولی از علوم نظری و عملی شکل می گیرد که علی رغم تفاوت در موضوعات و روش‌ها و استقلال معرفتی، دارای روابط و مناسبات حقیقی و هویتی هستند و از يک جهت گیری واحد توحیدی و هم افزایی معرفتی برخوردارند.
🔹 فلسفه توحیدی و حکمت متعالیه، با تبیین مبدأ و معاد موضوعات علمی و ترسیم آینده و نقش علم در ساخت حقیقت وجودی انسان و سعادت فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی، غیر مستقیم در #ساختار و #روابط_درونی اجزا و روش علم هم تأثیر می گذارد و ساختار و نظم توحیدی و وجودی ویژه ای را پیشنهاد می دهد، نظمی که عالمان را در کشف بهتر و جامع تر واقعیت و ترسیم عینیت یاری می رساند. این تآثیرگذاری نه امری دستوری و آمرانه بلکه پیشنهادی حکیمانه و مقتدرانه است به نحوی که اگر به درستی تبیین شود و موانع فهم کنار رود موجب پذیرش هر عقل سلیم و فطرت حقیقت جویی واقع خواهد شد. این مواجهه همدلانه و فرایند تعاملی میان فلسفه(علم کلی) و دانش های جزئی(اعم از پایه، طبیعی، انسانی و اجتماعی) منجر به شکل گیری علوم #حقیقت_نما و در عین حال توحیدی می شود که هدف آنها کشف حقیقت و شناخت واقعیاتی است که در قلمرو موضوع آنها در یک افقی فراتر از افق طبیعت محدود و نگرش ماتریالیستی و روابط ظالمانه استعماری است.
🔸 با شکل گیری هر سطحی از شبکه ای از علوم و برقراری تناسبات توحیدی میان آنها، به همان میزان، زمینه برای هدایت و مدیریت روابط انسانی، معادلات اجتماعی و هم گرایی جهانی بر پایه توحید، حقیقت و عدالت فراهم می شود. این همان طریق حکیمانه و تجربه شده در #تمدن_سازی است.
#تحول_علوم
#امامت_فلسفه_در_تحول_علوم
#امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121