✳️ حسینی: در پایان جنگ جهانی دوم، راه آهن ایران به مشتی آهنپاره اسقاطی تبدیل شده بود
#مریمالسادات_حسینی ، پژوهشگر تاریخ، سخنران دیگر این نشست بودند که از «تأثیر #اشغال_ایران بر تأسیسات صنعتی کشور» سخن گفتند. او با اشاره به اشغال ایران توسط متفقین در #شهریور_1320 گفت: این اشغال بیشک تبعاتی بر حوزههای مختلف کشور بهویژه حوزه اقتصادی و صنعتی داشت. پیش از این در دوره پهلوی اول، گفته میشد سیاست صنعتیسازی با حمایت و کمک آلمانها در دست اقدام بوده است و صنایعی در این راستا ایجاد شد. اما با روی کار آمدن هیتلر وپس از آن شروع جنگ جهانی دوم در 1318ش، تغییراتی در این برنامه صنعتی اتفاق افتاد که این تغییرات با اشغال ایران، وضعیت اقتصادی و صنعتی کشور را کاملا در ورطه اضمحلال و نابودی قرار داد.
حسینی با تأکید بر این نکته که حضور آلمان در ایران را باید بیش از هر چیز بر اساس منافع انگلستان و روسها و نوع معاملات قدرت در اروپا در نظر گرفت، اظهار کرد: با حمله آلمان به شوروی، ایران عملا درگیر جنگ بین متحدین و متفقین شد و متفقین بعد از اخطارهای کتبی و رسمی مبنی بر اخراج آلمانها از ایران، کشور را اشغال کردند. اشغالگران پس از آن طی توافقی تحمیلی همه تأسیسات صنعتی و راهها وسایل ارتباطی را در اختیار گرفتند.این سلطه همهجانبه هرچند طی توافقنامه شبهقانونی انجام میشد، در حقیقت مداخلهای تمامعیار بود که همه ارکان کشور را در اختیار اشغالگران قرار میداد.
این پژوهشگر تاریخ در اشاره به مصداقهای تأثیرپذیری صنعت ایران از حضور بیگانگان در کشور و اشغال آن به راه آهن سراسری و تأسیسات ارتباطی اشاره کرد که بعد از این حمله، تحت سلطه #متفقین قرار گرفت.
او دراینباره اظهار کرد: راه آهن ایران با آن هزینه سرسامآوری که پول آن از مالیات بر ملت تأمین شده بود برای انتقال نیروهای انگلیسی به شمال مورد استفاده قرار گرفت. متفقین در ایام جنگ 5/5 میلیون تن کالا به روسیه حمل کردند که حدود سهمیلیون تن آن با استفاده از راه آهن بود. در پایان جنگ راه آهن ایران به مشتی آهنپاره اسقاطی تبدیل شده بود. افزون بر این، آنها تمامی کامیونهای موجود، تانکرهای نفتکش، اتوبوسهای مسافربری و حتی اتوبوسهای خطوط شهری را نیز متصرف شدند.
ادامه در پست بعد...
@iichs_ir
✳️ حسینی: در پایان جنگ جهانی دوم، راه آهن ایران به مشتی آهنپاره اسقاطی تبدیل شده بود
از پست قبل بخوانید...
حسینی با بیان اینکه این تصرف وسایل نقلیه در ایران توسط #متفقین اثر فاجعهانگیزی بر اقتصاد کشور بر جای گذاشت، از فروپاشی سیستم حمل و نقل کالا و مواد مصرفی و غذا در سطح کشور و درنتیجه گرانی و #قحطی سخن گفت و سپس وارد بحث آسیبهای وارده بر ساختار مالی ایران شد و آن را چنین توضیح داد: تأمین مایحتاج و نیازهای متفقین یکی از وظایف دولت ایران طبق قرارداد تحمیلی عنوانشده بود. راه حلّی که متّفقین برای بهدست آوردن ریال مورد نیاز خود ابداع کردند این بود که تمامی هزینههای ارتشهای اشغالی و هزینه مؤسّساتی که متّفقین برای رساندن کمک به شوروی در ایران ایجاد کرده بودند میبایست توسّط پول کاغذی ایرانی پرداخت میشد. متفقین پول کاغذی مورد نیاز خود را از بانک دولتی ایران دریافت کرده و در مقابل در بانکهای مرکزی انگلستان به استرلینگ، در بانکهای مرکزی آمریکا و شوروی به دلار، دولت ایران را بستانکار میکردند.
او افزود: انتشار اسکناس بدون پشتوانه موجب افزایش حیرتآور پول در گردش، و درنتیجه، کاهش روزافزون ارزش پول ایران و قدرت خرید ریال و تورم، گرانی، قاچاق، قحطی، مرگومیر و... شد؛ بهطوری که ارزش برابری ریال در برابر لیره استرلینگ از 65 ریال در دوره قبل از اشغال به 140 ریال در دوره پس از اشغال رسید.
این پژوهشگر تاریخ در ادامه از وضع کارخانههای ایران بعد از #اشغال کشور سخن گفت و در این میان وضعیت ذوب آهن را چنین توضیح داد: بخشی از صنایع کارخانهای که به آلمان وابسته بود، آسیب بیشتری دید. یکی از مهمترین کارخانههای صنعتی ایران که در این دوران به تعطیلی کشیده شد کارخانه ذوب آهن بود. کشتی حامل ماشینآلات و وسایلی که به آلمان سفارش داده شده بود اندکی پیش از اعلان جنگ دریای بالتیک را ترک کرد، ولی در ساحل شرقی آفریقا انگلیسیها مانع از عبور آن شدند و محمولات آن را در خشکی پیاده کردند. قطعات بر اثر رطوبت بعد از پنج سال زنگ زدند؛ چنانکه بعدا مجبور شدند آنها را با عنوان آهن قراضه به یک شرکت خارجی بفروشند. وسایلی هم که در کرج سوار گردیده بودند بهوسیله انگلیسیها پیاده و به خارج از ایران حمل شدند و ساختمان و تأسیسات آن همه خراب شدند.
کارخانه نساجی فارس، کارخانههای حریربافی چالوس، پارچهبافی و ریسندگی شاهی، گونیبافی شاهی، پارچهبافی بهشهر، کارخانه بلورسازی، کارخانه نساجی بهشهر و کارخانه قند کرج از دیگر کارخانههایی بودند که مریمالسادات حسینی در ادامه صحبتهای خود در این بخش به آنها اشاره کرد و تعطیلی آنها را در نتیجه به واسطه نرسیدن قطعات دانست.
این پژوهشگر تاریخ با اشاره به اشغال تعدادی دیگر از کارخانهها توسط متفقین، وضعیت کارگران این صنایع را اسفناک خواند و دراینباره گفت: در طول اشغال حدود بیستهزار کارگر بیبضاعت تهرانی عموما در گودالهایی در جنوب شهر به طرز رقتآوری زندگی میکردند. برخی دیگر از کارگران نیز در بخشهای حمل و نقل کارخانههای مختلف مونتاژ با دستمزد ناچیزی در خدمت متفقین درآمده بودند و مبلغ دستمزد آنها نیز از بودجه دولتی ایران پرداخت میشد.
متن کامل خبر این نشست را در لینک زیر بخوانید ...
http://www.iichs.ir/Modules/Content/Other/Print.aspx?id=20164
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ روایت نظامیان رژیم پهلوی از 3 شهریور 1320 (2)؛
ستونهای طویل برهنگان در تهران
پایگاه اطلاعرسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ #فریدون_سنجر ، از جمله سران نظامی رژیم پهلوی، در خاطرات خود وضعیت نظامیان و سربازان رژیم در #شهریور_1320 را این طور توصیف کرده است:
«منظره مشمئزکننده و اسفناکی ایجاد شده بود. لباسهای فرم سربازان را گرفته و آنها را فقط با یک دست لباس زیر، راهی دهات خود کرده بودند؛ بهطوریکه اگر کسی از خیابانهای تهران یا جادههای خروجی اطراف میگذشت، به ستونهای طویلی از سربازان برمیخورد که پای پیاده، با یک شورت و یک پیراهن زیر (بعضا لخت) به طرف روستاها و شهرستانهای زادگاه خود در حرکتاند».1
#شرح_عکس
عبور نیروهای #متفقین از خیابانهای تهران در شهریور 1320
شماره آرشیو: 342-۸ع
#منبع
1. فریدون سنجر، حاصل چهل سال خدمت: خاطراتی مجمل از پارهای ناهنجاریهای تلخ در گذشته نیروی هوایی، ص 75.
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ پایان روز پنجم؛ چه بر سر پایتخت آمده بود؟
پایگاه اطلاعرسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ #محسن_فروغی ، فرزند #محمدعلی_فروغی ، وضع تهران و ارتش را در #شهریور_1320 چنین توصیف کرده است: «در خیابانهای تهران قریب بیستهزار سرباز لخت و برهنه و گرسنه آواره شدند و به این ترتیب شیرازه کارهای کشور به کلی به هم ریخت. بیم اینکه سربازان مبادرت به چپاول و قتل و غارت نمایند زیاد بود. در همان روز بقیه سربازان که برای نگهبانی انتخاب شده و در پادگانها باقی مانده بودند فرار را برقرار ترجیح داده سربازخانهها را ترک میکنند و عدهای از گروهبانها و استوارهای قالتاق از این اوضاع استفاده نموده و به غارت انبارهای خواربار و ملبوس میپردازند، بهطوری که در پایان روز هشتم از ارتش صدهزارنفری آن روز جز نام و نشانی باقی نمیماند».1
#شرح_عکس
خیابانهای تهران در سالهای 1320 به بعد
شماره آرشیو: 513-124ط
#منبع
#باقر_عاقلی ، ذکاءالملک فروغی و شهریور 1320، تهران، انتشارات سخن و علمی، 1367، ص 83.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ مهندس #علی_اکبر_رنجبر_کرمانی درگذشت
مهندس علیاکبر رنجبر کرمانی، مؤلف، مترجم و تاریخپژوه ایران معاصر به دلیل ابتلا به کرونا درگذشت
به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، مهندس علیاکبر رنجبر کرمانی، مؤلف، مترجم و تاریخپژوه ایران معاصر، که به دلیل ابتلا به بیماری کرونا در بستر بیماری بود، دار فانی را وداع گفت و به رحمت حق پیوست.
از این محقق تاریخ معاصر کتابهای «مسی به رنگ شفق؛ خاطرات سیدکاظم موسوی بجنوردی»، «عزت شیعه؛ تاریخ شفاهی زندگی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آیتالله امام موسی صدر»، «روزشمار زندگی امام خمینی(س)»، و ترجمه کتاب «شهریور ۱۳۲۰: اسرار حمله متفقین به ایران»، «بررسی حق بازگشت فلسطینیها از نظر حقوق بینالملل» و ویرایش محتوایی و ادبی دهها کتاب پرمخاطب همچون «شرح اسم»، «الف لام خمینی»، «بحران مشروطیت»، «قحطی بزرگ»، «رضانام تا رضاخان» و... به یادگار مانده است.
پایگاه اطلاعرسانی پژوهشکده تاریخ معاصر فقدان این تاریخپژوه معاصر را به اهالی علم و فرهنگ و خانواده ایشان تسلیت گفته، غفران و رحمت واسعه الهی را برای آن مرحوم مسئلت میکند.
@iichs_ir
✳️ نابسامانی تهران در #شهریور_1320 ؛
تهران در وحشت
#داود_موید_امینی ، روزنامهنگار در کتابی با عنوان «از سوم تا بیستوپنجم شهریورماه 1320» گزارشی دقیق از وضعیت شهر تهران در روزهای اشغال میدهد:
نخستین شب تاریک تهران
ساعت 8 بعدازظهر بود. صدای پایین آمدن درهای آهنی مغازهها در طول خیابان شاه (جمهوری اسلامی) از دور و نزدیک به گوش میرسید. همه با شتاب و عجله پیاده و یا درشکه، خیابانها و گذرگاههای عمومی را ترک میگفتند. از همین روز اول، تهیه مواد غذایی و خواربار، مخصوصا نان، یکی از بزرگترین گرفتاریهای ساکنین شهر تهران شده بود. نه تنها از نظر کمی خواربار و ابتلا به خطر قحطی، خود را در خطر میدیدند، بلکه از نظر بمباران هوایی نیز سخت آشفته و حملات احتمالی شبانه بمبافکنها آنها را نگران ساخته بود. حق داشتند؛ زیرا در جریان بیست سال تمام که همه کشورهای بزرگ و دنیای متمدن، برای رهایی از آسیبهای بمباران تحت آموزش دقیقی قرار میگرفتند، در کشور شاهنشاهی سخن از تعالی و ترقی در میان بود. شب 4 شهریور، هنگامی که تهران در ظلمت فرو رفت و هواپیمایی در ضلع جنوبی آن شروع به پرواز نمود، خوف مردم را فراگرفت، پا به فرار گذاشته به سوی خانههای خود روان شدند.
آرشیو #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، شماره بازیابی 55-2-131ج.
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ #پهلوی آخر بساط خویشتن برچید و رفت؛
شعری درباره #رضاشاه
قهرمانمیرزا سالور #عینالسلطنه در کتاب خاطرات خود ذیل تاریخ 27 شهریور 1320 در وصف رفتن رضاشاه نوشته است:
پهلوی آخر بساط خویشتن برچید و رفت
همچو مار از بیم سرکوبی به هم پیچید و رفت
جان و مال و عرض و ناموس و شرف از ما ربود
بیست سال این ملت بیچاره را دوشید و رفت
بس قبا بر قامت افراد این ملت برید
عاقبت خود جامه ذلت به تن پوشید و رفت
آن کسانی را که یار خویشتن پرورده بود
گاه رفتن از همانها فحشها بشنید و رفت
ناله و فریاد مردم بود از جورش بلند
خود زظلم دیگران دیدی چسان نالید و رفت
شاه ما همچون نهنگی بود در دریای حرص
ملک و مال و نقد را یک سر همی بلعید و رفت
صدهزاران مرد و زن بیخانه و آواره ساخت
اندر آخر خویشتن بیخانمان گردید و رفت
ملک و ملت، دین و آیین جمله را برباد داد
پس اساس شرع و قانون را به هم پاشید و رفت...
#منبع
روزنامه خاطرات عینالسلطنه (قهرمانمیرزا سالور)، ج 10، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران، اساطیر، 1374، صص 7867-7868.
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ روایت نظامیان رژیم پهلوی از 3 شهریور 1320 (3)؛
گل به خودیهای #شهریور_1320
در شهریور 1320، سرباز کرمانشاهی، که همراه دیگر سربازها، تهران را ترک کرده بود، برای قهرمانمیرزا سالور، وضعیت و شرایط وقت را چنین روایت کرده است:
ما پنجاه و دو نفر بودیم با یک ستواندوم. این افسر جوان ما را با نظم و اسلحه و آنچه داشتیم در کمال نظم و امنیت به کرمانشاهان رسانید. هرجا رسیدیم به زور اسلحه و هدایت ستوان خود همه چیز گرفتیم حتی قند و چای. در یک ده هم ما را محاصره کردند. چندین روز مقاومت کردیم. بالأخره آنها فرار کردند.
قهرمانمیرزا سالور، روزنامه خاطرات #عینالسلطنه ، ج 10، تهران، انتشارات اساطیر، ص 7963.
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ سه مرتبهای که #رضاخان فرار را بر قرار ترجیح داد
پایگاه اطلاعرسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ دکتر سیفپور فاطمی در مورد اشغال ایران و ترس رضاشاه از متفقین گفته است: «در آغاز جنگ جهانی دوم دولت ایران اعلام بیطرفی کرد و #رضاشاه و حکومت ایران میل داشت که بیطرف بماند، ولی متأسفانه روز 3 شهریور بدون اطلاع و یکمرتبه ساعت 4 صبح قشون روس و ارتش انگلستان وارد ایران شدند. در آن موقع رضاشاه، که در اوج قدرت بود ...، یکمرتبه از خود ضعف و ناتوانی نشان داد؛ بهطوری که سهمرتبه خیال داشت از تهران فرار بکند تا بالاخره 25 شهریور فروغی به او پیشنهاد کرد استعفا بدهد».
#شرح_عکس
قلمی که رضاشاه با آن استعفای خود را نوشت
شماره آرشیو: 130731-۲۷۵م
#منبع
انقلاب ایران به روایت رادیو بیبیسی، به کوشش عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1387، صص 74-75.
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ انگلیس مالکالرقاب سلطنت پهلوی؛
روایت وزیر امور خارجه بریتانیا از استعفای #رضاخان
پایگاه اطلاعرسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ پس از #شهریور_1320 و #اشغال_ایران توسط #متفقین ، #رضاشاه در متن استعفای خود نوشت: «نظر به اینکه من همه قوای خود را مصروف امور کشور کرده و ناتوان شدهام، حس میکنم وقت آن رسیده که یک بنیه جوانتر به کارهای کشور بپردازد؛ بنابراین امور سلطنت را به ولیعهد و جانشین خود تفویض میکنم». این در حالی است که دکتر فریدون کشاورز در خاطرات خود دراینباره گفته است: «در رادیو بیبیسی، آنتونی ایدن در ابتدای ورود قشون متفقین، هنگامی که انگلیسیها رضاشاه را از ایران خارج کردند، گفت که رضاشاه را ما آوردیم و رضاشاه را ما بردیم. من خودم این را به گوش خودم شنیدم».
#منبع
انقلاب ایران به روایت رادیو بیبیسی، به کوشش عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1387، صص 79-80.
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ حال روز #محمدرضا_پهلوی پس از اشغال
پایگاه اطلاعرسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ پس از اشغال ایران در #شهریور_1320 به دستور #متفقین #رضاشاه از کشور خارج و فرزندش، محمدرضا پهلوی، به تخت شاهی ایران نشست. دکتر سیف پور فاطمی در خصوص شرایط محمدرضا پهلوی در آغازین روزهای #سلطنت میگوید:
« #محمدرضاشاه در آن وقت به سن 21 سالگی بود و تمام عمر تحت فشار یک پدر خیلی مقتدر و قوی و سختگیر بود... در آن موقع تحت نفوذ مادرش و خواهرش اشرف بود... وقتی که او به سلطنت رسید، بغض و دشمنی و عداوت مردم با این فامیل زیاد بود. روزی نبود که تمام روزنامههای تهران مملو از حمله و شکایت مردم نباشد. تمام این اوضاعی که در مملکت پیدا شده بود، حضور قشون خارجی، اینها تمام یکمرتبه در مقابل یک جوان 21 ساله، که هیچ در کارها تجربه و دخالتی نداشته است، البته او را به کلی از همان وهله اول ترسو و بیاراده بار آورد».
#منبع
انقلاب ایران به روایت رادیو بیبیسی، به کوشش عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1387، صص 88-89
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ مراسم بزرگداشت دانشمند مجاهد مرحوم #علی_اکبر_رنجبر_کرمانی
دوشنبه ، 15 شهریور ، ساعت 11:30 تا 12:30
بزرگراه شهید حقانی، مجموعه فرهنگی عباس آباد، جنب باغ کتاب، کوشک باغ هنر
#موسسه_مطالعات _تاریخ_معاصر_ایران
موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
مرکز اسناد انقلاب اسلامی
مرکز بررسی اسناد تاریخی
دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران
مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی
✳️ پایان دیکتاتور
پایگاه اطلاعرسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ به گفته دکتر سیفپور فاطمی، پایان کار #رضاشاه در #شهریور_1320 بسیار عبرتآموز بود. در آن ایام نه فقط سرنوشت سلطنت، که عزیمت از ایران هم به اراده او نبود:
«رضاشاه وقتی که از تهران خارج شد، به اصفهان آمد. در اصفهان قنسول انگلیس در آن وقت مستر گولت بود. به او گفت که شما از اصفهان نمیتوانید بروید مگر اینکه کلیه املاک و دارایی خود را که در آن موقع بیش از شصتمیلیون تومان پول نقد در بانک داشت، واگذار کنید و از ایران خارج شوید. از تهران هم قوام شیرازی و دکتر سجادی آمدند به اصفهان و نوشته را از او گرفتند. بعد از آنجا به کرمان میرود... در کرمان وضع روحیه رضاشاه خیلی بد بوده است؛ بهطوری که حتی روی میز مجبور بودند که زیر ظرفها پارچه بگذارند که کارد و چنگال روی میز صدا نکند؛ چون این طور اعصابش خرد بوده است... برای اولین دفعه مرحوم جم میگفت که شروع میکند به گریه کردن و میگوید که من ترجیح میدادم که در یک یک ده ایران با سختی و گرسنگی بمیرم تا اینکه امروز به خارج بروم... . امروز که میروم دو نفر که مورد اطمینان من باشند وجود ندارند».
#منبع
انقلاب ایران به روایت رادیو بیبیسی، به کوشش عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1387، صص 80-81.
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ همایش ملی هشتادمین سالگرد اشغال ایران و سقوط #رضاخان
(( بررسی علل اشغال ایران و سقوط رضاخان در سوم شهریور ۱۳۲۰ ))
دبیر علمی همایش : دکتر موسی حقانی
زمان ۲۲ الی ۲۴ شهریور ۱۴۰۰ ساعت شروع : ۱۴:۳۰ الی ۱۸:۳۰
https://www.aparat.com/TVTARIKH/live
https://instagram.com/iichs.ir
✳️ وضعیت تهران در شهریور 1320؛ روزهایی که تهران تعطیل شد
پایگاه اطلاعرسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ فرماندار وقت تهران (سعید سمیعی) وضعیت #شهریور_1330 را اینطور گزارش کرده است:
تمام شهر تعطیل شده؛ حتی نانوا و قصاب هم از عرضه کالا خودداری میکنند و مردم به هر نحو که ممکن باشد به خرید آذوقه جهت ذخیرهسازی مشغولاند. عده زیادی از بازاریان از این وضعیت آشفته سوء استفاده کرده کالاهای نامرغوب خود را به چند برابر قیمت اصلی میفروشند. عدهای خانههای خود را ترک کرده به اطراف تهران پناه بردهاند. در این دو سه روز تعداد زیادی از منازل خالی مورد دستبرد سارقین قرار گرفته و اموال مردم را به سرقت بردهاند.
#منبع
باقر عاقلی، ذکاءالملک فروغی و شهریور 1320، تهران، انتشارات سخن و علمی، 1367، ص 64.
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ به همت #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛
همایش ملی هشتادمین سالگرد #اشغال_ایران و سقوط #رضاخان برگزار میشود
همایش ملی هشتادمین سالگرد اشغال ایران و سقوط رضاخان، که به بررسی علل اشغال ایران و سقوط رضاخان در ۳ شهریور ۱۳۲۰ میپردازد، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر برگزار میشود
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، این پژوهشکده، در نظر دارد همایش ملی «هشتادمین سالگرد اشغال ایران و سقوط رضاخان» را با هدف بررسی علل اشغال ایران و سقوط رضاخان در ۳ شهریور ۱۳۲۰ برگزار کند.
در این همایش، که دبیری علمی آن را دکتر #موسی_حقانی برعهده دارد، سخنرانان: دکتر منوچهر محمدی، دکتر #موسی_نجفی ، دکتر #مجید_تفرشی ، استاد #خسرو_معتضد ، دکتر محمدحسن رجبی، مهندس عباس سلیمی نمین، دکتر جواد منصوری، دکتر یعقوب توکلی، مسعود رضایی، دکتر محمد ملکزاده، دکتر رضا قریبی، دکتر مصطفی جوان، دکتر جواد حقگو، دکتر علی قربانپور دشتکی، محمدعلی بهمنی قاجار، دکتر مجید احمدی کچایی، دکتر سیدمصطفی تقوی، حجتالاسلام محمدصادق ابوالحسنی، دکتر مجید صادقانی، مهرزاد بختیاریمنش، دکتر مرتضی باقیان، سیدهاشم منیری، محمدرضا چیتسازیان، مریمالسادات حسینی، سیدروحالله امینآبادی، دکتر #مظفر_شاهدی ، دکتر رضا حجت، مرتضی حافظی، حسین مولایی، رضا سرحدی، محمود ذکاوت، زهرا سعیدی، جواد عربانی، داوود امینی، سارا اکبری، امیر مکی و نعمت عاملی حکومت رضاخان و علل سقوط او را از زوایای مختلف بررسی خواهند کرد.
همچنین گفتگوی منتشرنشدهای از مرحوم #علی_اکبر_رنجبر_کرمانی پخش خواهد شد.
گفتنی است پیشهمایش مجازی هشتادمین سالگرد اشغال ایران و سقوط رضاخان همزمان با هشتادمین سالگرد اشغال ایران، در 3 شهریور 1400 برگزار شد.
زمان: ۲۲ تا ۲۴ شهریور ۱۴۰۰؛ ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۸:۳۰
علاقهمندان برای بهرهمندی از این همایش میتوانند در زمان یادشده به یکی از نشانیهای زیر مراجعه کنند:
در آپارات👇
Aparat.com/TVTARIKH/live
در اینستاگرام👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ سرخوردگی و خشم خلبانان ایرانی
پایگاه اطلاعرسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ 8 شهریور 1320، خلبانان ایرانی در پایگاه هوایی قلعه مرغی در حاشیه جنوب شرقی تهران، بر سر دستوری که وادارشان میکرد هواپیماهایشان را به پرواز درنیاورند و روی زمین بمانند، در حال جوش و خروش بودند. نیروی هوایی ایران عملا از ایفای هر گونه نقشی در این جنگِ کوتاه محروم شده بود. خلبانان ایرانی همانند خلبانان همه کشورها ترسی به دل راه نمیدادند و بسیار مایل بودند با هواپیماهای قدیمی خود به پرواز درآیند و با دشمن روبهرو شوند. وقتی شنیدند که شورویها روز گذشته قزوین بیدفاع را بمباران کردهاند، سرخوردگی و خشم آنان به اوج خود رسید.
#شرح_عکس
#رضاشاه و #محمدرضا_پهلوی هنگام بازدید از هواپیماهای شرکتکننده در مانور نیروی هوایی در فرودگاه #دوشانتپه (سال 1316)
شماره آرشیو: 130608-275م
#منبع
ریچارد ا. استوارت، در آخرین روزهای شاه: تهاجم روس و انگلیس به ایران در شهریور 1320، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی و کاوه بیات، تهران، نشر نو، 1370، ص 295.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ کتابی برای شناخت دقیق پهلوی اول و دوم
پایگاه اطلاعرسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ کتاب «شهریور 1320؛ اسرار حمله متفقین به ایران» به قلم محمدقلی مجد و با ترجمه #علیاکبر_رنجبر_کرمانی در پانزده فصل توسط #پژوهشکده_تاریخ_معاصر برای بار نخست در سال 1396 و برای دومین بار در سال 1398 منتشر شده است.
در مقدمه این کتاب آمده است: ۲۵ اوت ۲۰۲۱ م برابر با ۳ شهریور ۱۴۰۰ ، هشتادمین سالگرد حمله نیروهای مسلح روس و انگلیس به ایران با نام «عملیات رمز دیدار» است. اشغال ایران از سوی متفقین و پیامد آن، برکناری شاه وقت و جایگزینی ولیعهد او، یکی از مهمترین و قابل توجهترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است؛ و در عین حال آنطور که باید و شاید به آن پرداخته نشده است. تاریخ ایران در دوره پیش از ظهور رضاخان و برآمدن سلسله پهلوی در سال ۱۳۰۴ش، نسبتا به خوبی بررسی شده، اما تاریخ سالهای پایانی حکومت رضاشاه و سقوط او و جانشینی فرزندش، محمدرضا پهلوی، عملا بدون بررسی دقیق باقی مانده و پرده از حقایق آن برداشته نشده است. ارزیابی درست و معنادار از رضاشاه و حکومت او، بدون مطالعه سالهای پایانی سلطنت او و طرز سقوطش ممکن نیست؛ همچنین ارزیابی درست دوران محمدرضا پهلوی بدون مطالعه و بررسی رژیم رضاشاه و چگونگی آغاز سلطنت او امکانپذیر نیست. این کتاب اولین تاریخ دقیق و مستند از این وقایع به زبان انگلیسی است.
کتاب «شهریور ۱۳۲۰؛ اسرار حمله #متفقین به ایران» در پانزده فصل نوشته شده و به مسائل گوناگون از جمله شرایط ایران در آستانه جنگ، اقدامات متفقین و جنگ هشتادساعته، نمایی از ایران مدرن در آستانه جنگ جهانی دوم، کشف حجاب و نوسازی شهری و کار اجباری، عملیات مشترک شوروی و بریتانیا، روابط ایران، روسیه، بریتانیا، و آلمان، داراییها و املاک رضاشاه و... پرداخته است.
برای تهیه کتاب «شهریور ۱۳۲۰؛ اسرار حمله متفقین» به ایران به قلم محمدقلی مجد و ترجمه علیاکبر رنجبر کرمانی با شمارههای زیر تماس گیرید:
09333900755
02122605073
در صفحه #اینستاگرام پژوهشکده تاریخ معاصر عضو شده و آن را به دوستان خود نیز معرفی کنید؛
👇👇👇
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
🔰 همایش ملی هشتادمین سالگرد #اشغال_ایران و #سقوط_رضاخان
(بررسی علل اشغال ایران و سقوط رضاخان در سوم شهریور 1320)
دبیر علمی همایش : دکتر #موسی_حقانی
برنامه سخنرانان همایش:
دوشنبه 22/6/1400 دکتر #مصطفی_تقوی_مقدم ، دکتر #موسی_نجفی و...
سه شنبه23/6/1400 دکتر #محمد_حسن_رجبی ، دکتر #مجید_تفرشی و...
چهارشنبه24/6/1400 دکتر #منوچهر_محمدی ، مهندس #عباس_سلیمی_نمین و...
زمان ۲۲ الی ۲۴ شهریور ۱۴۰۰ ساعت شروع : ۱۴:۳۰ الی ۱۸:۳۰
https://www.aparat.com/TVTARIKH/live
https://instagram.com/iichs.ir
✳️ #سیدمصطفی_تقوی در همایش ملی «هشتادمین سالگرد اشغال ایران و سقوط رضاخان»:
#رضاخان مبتکر مدرنیزاسیون و پدر ایران نوین نیست
دکتر سیدمصطفی تقوی در همایش ملی «هشتادمین سالگرد اشغال ایران و سقوط رضاخان» اظهار کرد: رضاخان مبتکر مدرنیزاسیون و پدر ایران نوین نیست
به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، نخستین روز همایش ملی «هشتادمین سالگرد اشغال ایران و سقوط رضاخان؛ بررسی علل اشغال ایران و سقوط رضاخان در 3 شهریور 1320» به دبیری دکتر موسی حقانی، رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر، 22 شهریورماه 1400 در این پژوهشکده با حضور اساتید مختلف حوزه تاریخ از اقصی نقاط کشور آغاز شد.
نخستین سخنران این همایش سیدمصطفی تقوی با موضوع «مدرنیزاسیون در دوره پهلوی اول» طی سخنانی عنوان کرد: اگر ما سقوط رضاخان را در دو عامل کلان مورد توجه قرار دهیم، عامل اول و اصلی این است که رضاخان مولود بیگانه بود و حضور او در عرصه قدرت، سیاست و حکومت ایران مولود اراده ملت ایران نبود؛ بنابراین این رویکرد و حکومت برای ملت ایران غیرقابل قبول و پذیرش بود و عامل کلان دوم نیز کارکرد رضاخان بود و مدرنیزاسیون بود که بخش مهم کارکرد او بهشمار میآید.
وی در ادامه افزود: تعاریف مختلفی درباره مدرنیته، مدرنیسم، سنّت و مدرنیزاسیون وجود دارد، اما من در کارم برای نوآوری بیشتر، یک تبیین نظاممند و شبکهای از این مقولهها ارائه کردم که در یک نظم مفهومی، نسبت این مقولهها را در نظر و عمل تبیین کنم.
تقوی اظهار داشت: در مقوله دین، فرهنگ و سنّت میبینیم که سنّتها مولود نیاز انسان هستند، اما بقای سنّتها نتیجه کارکرد و کارآمدی آنهاست. سنّت صرفا متعلق به گذشته نیست که ما برای نهادن در موزه و گرامیداشت یاد آن استفاده کنیم، بلکه با زمان حال ما سروکار دارد و ما با سنّتها تنفس و زندگی میکنیم و ناخواسته تکلیف ما با پدیده مدرن براساس این خاستگاه تأمین میشود؛ بنابراین سنّت در نوع نگاه ما به عالم و آدم و زندگی حضور دارد و تا حدود زیادی تعیینکننده رویکرد ما به مدرنیته و مدرنیزاسیون است.
این استاد تاریخ عنوان کرد: هیچ امر نو و حرکت به سوی پدیده جدید در خلأ صورت نمیگیرد. اینطور نیست که امر مدرن فارغ از شرایط کنونی بتواند خود را بنمایاند و اصولا آینده بدون حال و حال بدون تکیه به گذشته امکان تبیین ندارد. مدرنیسم و مدرنیته نیز با همه تعاریف مختلف در خلأ صورت نمیگیرد و در همین بستر موجود جامعه شکل میگیرد. بنابراین در دیالکتیک بین سنّت جوامع و امیر مدرن، مدرنیتههای مختلفی صورت میگیرد. انحصار مدرنیته در مدرنیته غربی از نظر علمی منتفی است.
تقوی با اشاره به شرایط ایران دوره رضاخان گفت: ما نباید درک کاریکاتوری از تاریخ ایران داشته باشیم. اولا باید همه پارامترها را فارغ از رویکرد ایدئولوژیک و سیاسی ببینیم و دوما پیشینه مدرنیته و مدرنیزاسیون را در ایران توجه کنیم و براساس آن جایگاه مدرنیزاسیون رضاخان مشخص شود. براین اساس نه رضاخان مبتکر مدرنیزاسیون و نه پدر ایران نوین محسوب میشود! نکته مهم دیگر این است که باید توجه داشته باشیم مدرنیزاسیون دوره رضاشاه، محصول اندیشه و فهم جریان روشنفکری از مشروطه به بعد درباره مدرنیزاسیون و مدرنیته بود و فهم آنان نیز تقلیدی از فهم اروپامحور از مدرنیته بود.
وی گفت: اگر اینطور به مباحث تاریخی نگاه نکنیم و نگاه جریانشناسانه به موضوع نداشته باشیم، رضاخان را مبتکر همه چیز در ایران میبینیم، درحالیکه او مدیر یک حکومت سیاسی در ایران بود؛ یعنی سهم رضاخان سهم مدیریت برای تأمین امنیت برای تحقق مدرنیزاسیون بود و بقیه کارهایش در دیکتاتوری و زمینخواری خلاصه شده بود، وگرنه نه او درکی از مدرنیته و نه نظر و رویکرد خاصی درباره مدرنیزاسیون داشت.
تقوی در پایان اظهار داشت: رضاشاه کارش تأمین این شرایط بود نه اینکه خودش درکی از مدرنیته و طرحی برای آن داشته باشد. در تاریخنگاری پهلوی اینطور نشان داده میشود که رضاخان مبتکر مدرنیته است، درحالیکه از نظر علمی اینطور نیست.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ نجفی: سقوط رضاخان یک پروسه فرهنگی است
سخنران دوم #موسی_نجفی ، استاد تاریخ دانشگاه، با موضوع «سقوط رضاخان نماد شکست سکولاریسم مشروطهخواهی در ایران» طی سخنانی درباره ماهیت نهضت مشروطه اظهار کرد: مشروطیت یک بیداری اسلامی محسوب میشود که دارای سه مرحله نهضت، نظام و تمدن است؛ البته مشروطیت به مرحله سوم، یعنی تمدنسازی، نرسید.
وی در ادامه افزود: بیداری اسلامی یعنی هویت و تلاشی که یک نهضت دارد تا به هویت خود برسد، که در جهان از مصر شروع شد. مشروطیت هم یک نوع بیداری اسلامی بود، منتها قرائتهای مختلفی از آن شد و انحرافاتی در آن پیش آمد، مثل اینکه طرح درستی در دوره نظامسازی نداشت و انحرافاتی در داخل خود نظام، مسئولان فاسد و دخالت خارجی و... هم پیش آمد.
نجفی با اشاره به اینکه با کودتای #رضاخان انحراف #مشروطه تکمیل شد، توضیح داد: در آن دوره تعاریف ظلم به سمت استبداد و سپس دیکتاتوری رفت و تغییرات در واژهها رخ داد. ما در تاریخ ایران دو نفر را داریم که غیر از استبداد با فرهنگ شیعه هم کار داشتند: نخستین نفر نادرشاه افشار بود که ایران شیعی را با تسنن آمیخت و دوم هم رضاشاه پهلوی با یک شعار مدرنیسم و نوگرایی که هر دو هم سقوط کردند.
وی در ادامه افزود: چنین نهضتی چون مشروطه که ماهیتش دینی است به هر مقداری که از آن خط انحراف پیدا میکند، سقوطش نزدیکتر میشود. به نظر من سقوط رضاخان و سقوط هر کسی که به درجهای در نهضت بیداری اسلامی دست ببرد، در یک جایی متوقف میشود و دستگاه سنّت و تفکر بومی این را از بین میبرد. در حقیقت سقوط #رضاخان یک پروسه بود و کار نداریم او را انگلیس یا هر کسی دیگر جلو انداخته است؛ بنابراین این سقوط فرهنگی است که در نهضتهای بیداری اسلامی وارد میشود و از ذات این نهضتها عبور میکند و آن را یک تفسیر غیردینی و سکولار میکند.
وی در پایان گفت: چنانکه در ماهیت همین انقلاب اسلامی ما هم عدهای دخالت کنند و بخواهند جنبه ضد بیگانه و ضدهویتی خود را از بین ببرند، در ذاتش محکوم به شکست و سقوط خواهند بود.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ حسینی: تأکید رضاشاه بر میراث باستانی قبل از اسلام بود
سپس #سیدمرتضی_حسینی با موضوع «رضاشاه پهلوی و ترکیب بیقواره باستانگرایی ملیگرا» عنوان کرد: صعود سریع رضاخان از نردبان قدرت در سالهای زوال سلسله قاجار، که با زمینهسازی دولت انگلستان رخ داد، نهتنها نخبگان سیاسی و افکار عمومی که احتمالا خود او را نیز غافلگیر کرد.
وی در ادامه افزود: #رضاخان میرپنج نه در زمره درباریان و شاهزادگان بود و نه در دایره زمینداران بزرگ، اشراف و خاندانهای ریشهدار قرار داشت؛ بااینحال ضعف روزافزون احمدشاه قاجار، آشفتگی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و زمینهسازی فکری روشنفکران حامی ایده «استبداد منور» باعث شد رضاخان میرپنج در قالب رهبر نظامی کودتای 3 اسفند 1299ش، اولین خیز جدی خود برای رسیدن به قدرت سیاسی را تجربه کند.
حسینی اظهار داشت: #رضاشاه پس از رسیدن به سلطنت، به منظور تحقق برنامههای مدنظر خود به زیرساختهای فکری جدیدی نیاز داشت که از نظام رو به زوال #قاجار مستقل باشد. «ملیگرایی باستانگرا» یکی از این پایههای ایدئولوژیک بود که در سالهای پس از انقلاب مشروطه تا کودتای 3 اسفند 1299ش، توسط روشنفکران غربگرا و روزنامهنگارن قوام یافته بود.
وی در ادامه افزود: بااینحال برداشت غلط رضاشاه از مفهوم «ملیگرایی» و ترکیب سلیقهای آن با «باستانگرایی» و بیتوجهی به ملزومات این دو مفهوم از یکسو، و خصلت دستوری و غیردموکراتیک طرح و اجرای برنامههای مبتنی بر آن باعث شد ملیگرایی باستانگرا قدرت نفوذ و تأثیرگذاری چندانی در سطوح مختلف جامعه نداشته باشد.
حسینیی افزود: این ایده با تأکید افراطی بر مؤلفههای فرهنگی و تاریخی پیش از اسلام و ایجاد دوقطبیهای کاذب، در نهایت به ضدیت و سرکوب مؤلفههای مذهبی هویت ایرانی رسید؛ مؤلفههایی که نقش عمدهای در قوام فرهنگ ایران و انسجام اجتماعی جامعه داشتند.
وی یادآور شد: روشنفکران دوره #پهلوی_اول ، در راستای اهداف ملیگرایی دو راهبرد را پیگیری کردند: نخست به بازنمایی روایتی از «هویت» پرداختند که تا حد زیادی بر تحقیقات شرقشناسانه اروپاییان مبتنی بود؛ دوم اینکه بر قدرتیابی فرهنگ ایرانی از طریق پاسداشت گذشته و حمایت از آن تأکید میکرد.
حسینی با اشاره به اینکه #رضاشاه و مشاورانش قصد داشتند ضمن نفی گذشته اخیر، نوعی میراث باستانی قبل از اسلام را با آیندهای مبتنی بر نوعی الگوی اروپایی پیوند دهند، گفت: بهنظر میرسید نسلی که در آن دوران پا به سن میگذاشت به این تناقض گردن نهاده بود.
وی همچنین توضیح داد: رضاشاه با برجسته کردن ایران باستان، از آرمانها و اندیشههای ایران قبل از اسلام رونمایی میکرد و هنجارها و فرهنگی را رواج میداد که اسلام را دینی بیگانه از هویت ایرانی معرفی میکرد. او همچنین در جهت افزایش قدرت مطلقه خود بر ملیگرایی #باستان_گرایی ، که بر مبنای ملیت ایران و شاهپرستی بود، تأکید میکرد و بر این اساس میکوشید احساسات ملی را به شاهپرستی بدل کند. در این مسیر نیز از ایجاد رویهها تا نهادها و اعمال سیاست سرکوب نیز ابایی نداشت، اما این امر نتیجه عکس داد و بهتدریج به قدرتمند شدن نیروهای گریز از مرکز و هویتهای سرکوبشده انجامید.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir