🚦چرخه عدالتخواهی را ناقص نگذاریم❗️
#بخش_اول
عدالت خواهی یک چرخه و زنجیره دارد: پدیده و مصداق⬅️ تولد مسأله⬅️ تبیین اسلامی-بومی مساله⬅️ راه حل خودی مساله.
هرمرحله از این چرخه، قواعد و "ضوابط عقلانی و اخلاقی" خاص خود را هم دارد که جداگانه باید بدان پرداخت.
زنجیره را با مثال کوچک و ساده توضیح می دهم:
1️⃣پدیده و مصداق:
در دادگاه ها یا رسانه ها با نمونه هایی بر می خوریم که پولشویان و مفسدان اقتصادی کمک های عام المنفعه از ورزش تا مذهب کرده اند.
اگر قواعد اخلاقی و حقوقی این کشف، درست انجام شده باشد؛ حالا باید "مساله" متولد شود. اگر چنین نشود، یک دسته افشاگری کور اتفاق افتاده که بهره سیاسیون می شود اما چرخه عدالت خواهی را عقیم گذاشته است. بهانه هم دست غیر عدالتخواهان می دهد که کل جریان عدالتخواهی را به "ناامید کردن مردم"، "رواج بی اعتمادی"، "سیاه نمایی"، "رواج بی اخلاقی و هتک و تخریب" و... متهم کنند و پشتوانه مردمی اش را بگیرند.
2️⃣تولد مساله
از پدیده ها و مصادیق مثال قبل (ولو با اثبات اجمالی=یعنی قطعیت بعض موارد) اقلا دو مساله عامتر از باشگاه فلان و حوزه علمیه بهمان و هیات بیسار متولد می شود:
_عدم شفافیت مالی
_وجود کمک ها و نهادهای پوششی برای فساد یا مفسدان
فعالان رسانه ای عدالتخواه باید صرفا پدیده نگار نباشند و تا "تنقیح مساله" را بیایند. و الا برخورد با مورد(چه با هجوم رسانه ای چه قضایی و دولتی) مشکلی را حل نمی کند. فردا روز از نو خواهد بود. نپرداختن به مساله، عدالتخواهی را غیر از عقیم شدن؛ بازیچه دست امنیتی ها و سیاسیون می کند که هربار برای یک تسویه حساب اسنادی دست برخی از آنان برسانند!
3️⃣تبیین اسلامی مساله
خود مساله ممکن است مرز نداشته باشد و کشور مسلمان و کافر نشناسد(مثل عدم شفافیت مالی وآثار آن)؛ اما "تبیین مساله"، در "یک منظومه تفکری" صورت می گیرد و شرقی-غربی، اسلامی-غیر اسلامی دارد.
برای مثال شفافیت بمعنای مصطلح معاصرش، "لازمه بازار آزاد"(سرمایه داری) و وفادار به آن است. یعنی سایر حلقه های متقدم و متاخر خود را در آن نظام فرا می خواند.
بازار آزاد با "رقابت آزاد" و بدون رانت شروع میشود. دولت و حاکمیت را هم در این رقابت کنار می گذارد(لسه فر). لذا خاستگاه شفافیت در آنجا رقابت آزاد در قواعد بازار آزاد است.
جداگانه می دانیم: هر محصولی با توجه به غایت خود، "صورت بندی" می شود. از اینرو شفافیت در نظام پولی و مالی دیگر ممکن است تفاوت های "خاستگاهی"، "ساختاری"، "غایتی"، "روشی"و... پیدا کند. شفافیت در مکتب اقتصادی اسلام باید تبیین و تحدید خود را از منظومه این مکتب بگیرد(که اینجا جای تفصیلش نیست).
🔺مساله ها هم باید تا مساله های بنیادین عدالت اقتصادی و عدل سیاسی دنبال شود؛ و الا بخاطر سطحی نگری، نخبگان خود را از دست می دهد و به جریانی ژورنال تنزل می کند.
ادامه نوشته در بخش دوم
☑️ @m_ghanbarian
🚦چرخه عدالتخواهی را ناقص نگذاریم❗️
#بخش_دوم
4️⃣راه حل خودی
هوشمندی عدالتخواهی، وقتی پدیده ها را به مساله کشاند و در "عقلانیت اسلامی-ایرانی" خود، تبیین و تمییزش کرد(یعنی از عناصر غیر مکتبی پیرایشش کرد) و بدنه اجتماعی لازم را هم با خود همراه کرد؛ باید به راه حل برسد.
راه حلها نیز خودی و غیر خودی دارند. البته گاه هم نیازمند "ابتکار" و خلق راه حل های خودی هستیم که از فرهنگمان ارتزاق کند.
اگر به راه حل نرسیم؛ عدالتخواهی زود "متهم به ساختار شکنی"، چپ گروی یا صرفا نق زنی می شود.
🔺البته راه حلها ی اصیل، هرگز با "محافظه کاری" بر ساختارهای موجود، به دست نمی آید . گاهی لازم است #عدالتخواهی با #تحول_خواهی گره بخورد و ساختارها و روش های نو ابداع کند.
⚠️دو مرحله آخر(سوم و چهارم) بیش از فعالان رسانه ای و میدانی می خواهد.
متاسفانه اینجا جای خالی مطهری ها و بهشتی ها بیشتر حس می شود.
🔺برخی فقیهان و متفکران حوزه، اصلا عدالت مساله شان نیست و جز تیمن و تبرک بدان نمی پردازند!
🔺برخی دیگر عدالت را چنان توسعه معنا داده و بالا می برند که دیگر کسر شان است به مساله های واقعی میدان(حتی کلان مساله های عدل سیاسی و اقتصادی: تقسیم عادلانه منابع کسب ثروت/و درآمدها) بپردازند! علیرغم آن اوج دهی به عدالت، درس خارج فقهشان مثل همه دروس سنتی خالی از هر مساله جدی میدان طرح می شود!
_برخی مبلغان و خوش ذوقها، اصرار دارند دائم "مفاهیمی بدیل" یا "موازی"، تبلیغ کنند! یکبار "ولایت"، یکبار "مطالبه گری"، یکبار "مواسات" و...
🔺برخی دیگر از انجام نادرست مواردی در مرحله اول توسط برخی جوانان، رنجیده و انگار با کل عدالت و عدالتخواهی لج افتاده اند! والبته مقابلی هایشان هم همان می کنند!
⬅️این همه و غیر آن، جنبش عدالتخواهی را در مراحل سه و چهارش با گفتمانهای رقیب(اسلام منهای فقاهت/ مارکسیسم، سوسیالیست) تنها گذاشته تا انحراف جوانان عدالتخواه را در دهه بعد بخاطر تحقق پیشگویی اش جشن بگیرد!
جنبش عدالتخواهی برای #گفتمان_غالب شدن(تعبیر حضرت آقا) نیازمند طی این مراحل با ضوابط عقلانی و اخلاقی اش هست. "لایک خور بالا" در مرحله اول، نشانه حمایت عمومی آگاهانه مردم از کل چرخه عدالتخواهی -چیزی که نمی شناسند- نیست! لاغری جنبش در مراحل آخر، باید توسط دلسوزان تدبیر شود تا "کاریکاتوری شدن" بهانه حذف و تخریبش نشود.
*مطلب مرتبط:
عدالتخواهان سرکار نروند!
📝محسن قنبریان ۹۹/۶/۲۱
☑️ @m_ghanbarian
۱-عاشورا در عرفان حافظ.mp3
7.38M
🔆عاشورا در عرفان حافظ ۱
🔅مقایسه نگاه عرفانی مولوی و دو عارف دیگر شیعه درباره عاشورا با نگاه عرفانی حافظ
🔅برتری نگاه حافظ و انطباقش با شهود معصوم و هم شریعت و احکام الهی
🔅راه وصول به اباعبدالله جشن گرفتن وصال او نیست؛ مبتلا شدن به بلای اوست که با بکا شروع میشود.
🔅شرح غزل عرفانی عاشورای حافظ
⬅️ایام شهادت حضرت رقیه(س) صفر۹۲
درصورت پسند نشر دهید
☑️ @m_ghanbarian
۲-عاشورا در عرفان حافظ.mp3
6.39M
🔆عاشورا در عرفان حافظ ۲
🔅ارکان سه گانه سلوک عاشورایی در غزلهای حافظ
🔅اشاره ای به مکاشفه یا خیال ابالفضل(ع) در غزل حافظ
🔅سلوک عاشورایی حضرت رقیه(س) در دو غزل بسیارعالی حافظ
⬅️ایام شهادت حضرت رقیه(س) صفر۹۲
درصورت پسند نشر دهید
☑️ @m_ghanbarian
🗽یزیدترین یزید❗️
❓از یزیدی که عاشورا را رقم زد، بدتر داریم؟!
از یزیدی که برای اولین بار زنان مسلمان _آنهم دختران رسول الله_ را اسارت برد هم بدتر داریم؟!
❗️ظاهرا آری!
🔅سدیرصیرفی از ماتم آخر الزمانی امام صادق(ع) چنین گزارش می کند: "بر خاک نشسته، جبه خیبری طوقدار بی گریبان آستین کوتاهی در برش بود ومانند فرزندمرده ی شیدای جگر سوخته می گریست!... و می گفت:"...من اشکی که از دیدگانم روان است و ناله ای را که از مصائب و بلایای گذشته از سینه ام سر می کشد را مقابل آنچه در برابر دیدگانم مجسم است و از همه گرفتاریها بزرگتر و جانگدازتر است و از همه سخت تر و نا آشناتر است؛ دیگر احساس نمی کنم"( کمال الدین ج۲ص۳۵۳)
🔅پیامبر(ص) به علی(ع)، خبرش را با وصف "فتنه صَمّاء صَیلم" گزارش کرد. یعنی فتنه ای که راهی برای تسکینش بخاطر مکر و حیله فراگیرش نیست و کار بد و ناگوار بسیار دارد. فرمود این در زمان غیبت امام دوازدهم اتفاق می افتد...(بحارج۳۶ص۳۳۷).
⬅️آنانکه چنین فتنه ی فراگیر و پرحیلتی می گسترانند که مصائبش برای اهل بیت، جدید و نا آشنا و جانگداز تر از مصائب قبل(حتی عاشورا) است؛ یزید تر از یزیدِ عاشورایند.
🔸 یک مثالش: زینب کبری(س) به آن یزید نهیب زد:"آیا این عدالت است ای فرزند بردگانِ آزاد شده که زنان و کنیزانت را پشت پرده نگه داری؛ ولی دختران رسول خدا(ص) اسیر باشند؟! پرده حشمت و حرمت ایشان را هتک کنی و صورتهایشان را بگشایی؟! دشمنان آنان را شهر به شهر ببرند و بومی و غریب چشم به آنها بدوزند؟!"
یزید ترین، "این تنبیه" را "یک تشویق" می کند؛ اول زنان خود را عریان می گرداند و بعد "فرهنگ برهنگی" را جهانی می کند؛ آنقدر که وقتی برای فاطمیات کشور تشیع حجاب می خواهی، اعتراض می شنوی که: عدالت است پوشش برای زنان، واجب باشد؟!
#یزید_زمانت_را_بشناس
( ویرایشی از سلسله بحث آخرین کرب و بلا/محرم۹۲)
☑️ @m_ghanbarian
💠شریعت تنوع فرهنگی را به رسمیت شناخته است
⬅️ مصاحبه روزنامه قدس با حجت الاسلام قنبریان
مصاحبه را از اینجا دریافت کنید👇
http://media.qudsonline.ir/d/2020/09/14/0/1005304.pdf
⚖️هارمونی تاکید و تکرار دو مفهوم "عدالت" و "خدمت رسانی" در اندیشه رهبری
*بازه زمانی۸۴ تا کنون مورد بررسی بوده است.
💢عدالت
ایشان عدالت را "یقینا محور انقلاب"(۱) "محور اصلی شعارهای نظام اسلامی"(۲) "معیار حق و باطل حکومتها"(۳) "یک ارزش مطلق(یعنی جایی نداریم که عدالت بد باشد)"(۴) "اولویت درجه اول"(۵) می دانند.
🔺در دولت نهم و دهم: در قریب به۵۹سخنرانی به عدالت پرداخته اند(نهم:۳۵/دهم:۲۴).
🔻در دولت یازدهم و دوازدهم به قریب ۲۸ سخنرانی کاهش یافته است(یازدهم:۱۲/دوازدهم:۱۶).
🔸نکات حائز اهمیت:
🔺باوجودی که در اندیشه ایشان به کرات بیان شده رونق و پیشرفت اقتصادی را بدون عدالت قبول ندارند(۶)؛اما در دولت روحانی معمولا هیات دولت رابا بیان صریح مورد این خطاب قرار داده اند.(۷)
🔺تصریح به عقب ماندگی در عدالت، در دولت روحانی ۶بار تکرار می شود(۸). در حالیکه پیش از آن از رونق گرفتن گفتمان عدالت، سیاستهای عدالت طلبانه و...می گفتند(۹).
💢خدمت رسانی مردمی
ایشان دانشجویان و حتی دانش آموزان را بدان فرا خوانده اند و آنرا موجب "خود سازی"، "آشنایی با فضای جامعه"(۱۰) "شکسته شدن حصارهای طبقاتی"(۱۱) "خدمت به محرومان"(۱۲) و... می دانند.
🔹تکرار و تاکید بر آن در دو دولت احمدی نژاد و روحانی تفاوت کمّی و کیفی قابل ملاحظه ای دارد:
🔺تکرار و تاکیدها تقریبا به دو برابرافزایش یافته است(در ایام کرونا هم بخاطر وضعیت خاص بیشتر تکرار شد که لحاظ نکردیم).
🔻در دولت قبل بیشتر دولت مورد خطاب بود (۱۳)و برای جوانان بیش از حل مشکل محرومان، ساخته شدن خودشان و آشنایی با واقعیات جامعه را منظور داشتند(۱۴)؛ اما در این دولت، این خدمت رسانی را برای برای گره گشایی از مشکلات و رفع نیاز محرومان طلب می کنند و از صدها هزار خدمت اینجور می گویند(۱۵). "راهنمایی خدمات اجتماعی" را یکی "از وظایف روحانیت" می شمارند و آنرا "حضور میدانی در امور خدمت رسانی به مردم؛ مدرسه سازی، بیمارستان سازی، رسیدگی به مصیبت دیدگان حوادث(زلزله وسیل و...) کمک به توسعه سواد، کمک به توسعه اشتغال" معنا کرده، "جلوداری روحانیت" در آن را طلب می کنند.(۱۶).
⬅️نتیجه:
1️⃣در تنفیذ از آقای روحانی خواستند:"همت خود را متوجه استقرار عدالت و جانبداری محرومان" کند و آنرا "اولویت اول" نامیدند(۱۷). اما وقتی اولویت اول نمیشود، تکرار ابعاد عدالت و... در سخنان کاهش یافته و جایش مردم، دانشجویان و روحانیون مخاطب "خدمت رسانی" می شوند؛ تا آنچه زمین مانده است تا حد مقدور جبران شود.
2️⃣خدمت رسانی مردمی را هم در راستای تحقق عدالت تعریف کرده به گروههای جهادی دستور می دهند:"شعار خدمت رسانی برای تحقق عدالت و پیشرفت را همگانی کنید"(۱۸)
3️⃣چگونگی طی فرآیند خدمت رسانی به تحقق عدالت را چنین درس می دهند:"من به نکته ای توجه کردم که این برای همه ما درس آموز است. هم برای شما، هم برای من.این جوان محترمی که آمدندراجع به مساله ی نگاه اقتصادی عدالت محور مطالبی را گفتند ؛ معرفی ای که کردند، ایشان جزو مجموعه های اردوهای جهادی هستند. خب قضیه روشن شد وقتی کسی جزو اردوهای جهادی است، به مناطق محروم سرکشی می کند، واقعیتها را به چشم می بیند، طبعا #تفکر_پیگیری_اقتصاد_عدالت_محور در او اینجور زنده می شود. این برای همه ما درس است."(۱۹)
از نخبگان در نشست راهبردی هم خواستند:"گفتمان عدالت یک گفتمان زنده و همواره حاضر در صحنه باشد"، "باید بدانیم شیوه های کاربردی عدالت چه چیزهایی است؟" و هم "درس میان رشته ای عدالت در دانشگاه" و "درسهای عمیق فقهی در قاعده عدالت" و "کتاب العدالة" و...(۲۰)
4️⃣این درکها وقتی تبدیل به مطالبه اجتماعی شود؛ زمینه تشکیل دولت عدالت محور و نزدیکی به تحقق عدالت میشود:
"با اعتدال، با روش منطقی و صحیح مسائل را دنبال کنید و بدانید که خواست و پیگیری شما اثر دارد.این تصور غلط نبادا به ذهن بیاید که چه فایده دارد؛ نخیر کاملا فایده دارد. اگر مثلا شعار عدالتخواهی -که حالا یک مسئولی این را بر زبان آورده- گفته می شد بعد هم تمام می شد ؛ کسی در جامعه پرچم عدالتخواهی را به دست نمی گرفت، مطمئن باشید یک #دولت_عدالتخواه و یک گفتمان عدالتخواهی مثل امروز[سال۸۶]به وجود نمی آمد. شماها کردید. کار شما جوانها بود[...]وقتی تکرار شد، به شکل یک گفتمان عمومی در می آید و نتیجه اش را در گزینشهای مردم، در جهت گیری مردم، در شعار مردم، در انتخابات مردم نشان می دهد"(۲۱).
⚠️همه مراقب ضربه خوردن گفتمان عدالت خواهی در جامعه (با طرح مفاهیم رقیب یا دوگانه های غلط یا تخریب ها و تضعیف ها) باشیم بدون آن، دولت بعد هم عدالت طلب نخواهد نبود و اولویت اول و محور انقلاب باز زمین می ماند. خدمت رسانی مردمی هم ابتر می ماند.
#عدالتخواهی
#خدمت_رسانی
#دولت_اسلامی
📝 محسن قنبریان ۹۹/۶/۲۶
☑️ @m_ghanbarian
محسن قنبریان
⚖️هارمونی تاکید و تکرار دو مفهوم "عدالت" و "خدمت رسانی" در اندیشه رهبری *بازه زمانی۸۴ تا کنون مورد ب
🔖پی نوشت :
1.با هیات دولت 84/6/8
2.با مردم سمنان 85/8/17
3.نخستین نشست اندیشه راهبردی 89/9/10
4.دومین نشست اندیشه راهبردی90/2/27
5.مراسم تنفیذ 96/5/12
6.برای مثال 85/1/1 و 91/7/22
7.با دولت 92/6/6 و 94/6/4 و 92/19/20
8.توجه به تاریخ 93/10/17 و 96/3/14 و 96/3/31 و 96/11/19 و 96/11/29 و 97/3/7
9.نمونه:84/10/19 و 89/6/1
10.با دانشجویان 95/4/12
11.با جهادی ها98/6/31
12.دانشجویی 95/4/12
13.خدمت رسانی عمدتا وظیفه مسئولان دولتی84/6/17استشمام شعار خدمتگزاری و عدالت در کشور84/10/19
14.به جوانها 84/5/28 وبه دانش آموزان 86/2/19
15. در۹۷/۷/۱۲ و در بیانیه گام دوم:
" همچنین غفلت از قشرهای نیازمند حمایت، بههیچرو مورد قبول نیست. این سخنان در قالب سیاستها و قوانین، بارها تکرار شده است ولی برای اجرای شایستهی آن، چشم امید به شما جوانها است؛ و اگر زمام ادارهی بخشهای گوناگون کشور به جوانان مؤمن و انقلابی و دانا و کاردان -که بحمدالله کم نیستند- سپرده شود، این امید برآورده خواهد شد؛ انشاءالله."
16.با مدیران و مدرسان و طلاب تهران 95/2/25
17.تنفیذ96/5/12
18.پیام به گروههای جهادی98/5/11
19.دیدار دانشجویی91/5/16
20.دومین نشست 90/2/27
21دانشجویی86/7/17
☑️ @m_ghanbarian
💠صلح با روسری❗️
➕عکسنوشته های "حجاب را آزاد کنیم!" را همین جا ببینید و بهتر قضاوت کنید!
https://eitaa.com/m_ghanbarian/1502
https://eitaa.com/m_ghanbarian/1503
https://eitaa.com/m_ghanbarian/1504
☑️ @m_ghanbarian
محسن قنبریان
💠جنگ در روسری 2⃣ ☑️ @m_ghanbarian
🔹۱۷ اسفند۱۳۹۶ |رهبرانقلاب:
"امروز پولهای زیادی خرج میکنند، فعالیت زیادی میکنند، صدها رسانه را به کار میگیرند تا بتوانند به طُرق مختلف روی هویت مستقل زن مسلمان #اثر_گذاری کنند.
اینهمه خرج و زحمت و فکر #پشت_سر_این_کار است اما تلاششان عقیم است. نتیجهی کارشان این است که چهار تا دختر در گوشهکنار فریب بخورند یا انگیزههای گوناگون پیدا کنند که #روسری را بردارند که یعنی مثلاً ما چه شدیم.
همهی آن تلاش نتیجهاش خلاصه میشود در این مسئلهی کوچکِ حقیر."
➕ در اینباره یادداشت شورش لئیم ، نجابت کریم را هم بخوانید:
https://eitaa.com/m_ghanbarian/24
☑️ @m_ghanbarian
🔅حجاب؛ فاصله بینش عرفی تا دانش شرعی!
❓چه باید کرد؟/ بخشی از مصاحبه حجة الاسلام قنبریان با روزنامه قدس(۱)
▫️ما دو کار در حوزه امر به معروف و نهی از منکر داریم:
اول "یدعون الی الخیر" است. و دوم در ادامه آن "یامرون بالمعروف" است. این دو مترادف با همدیگر نیستند. دعوت به خیر یک چیز است و امر به معروف چیز دیگر است.
یدعون الی الخیر در تعابیر فقها تحت عناوین "ارشاد جاهل" یا "تنبیه غافل" یا "هدایت گمراه" آمده است. توضیح اینکه بعضی وقت ها ممکن است یکی از دستورات شرعی یا دسته ای از دستورات شرعی مان، در بستر جامعه دچار شک و شبهه شود که از قضا مناسبات مدرن در این مورد خیلی نقش دارد. وقتی زندگی از اساس تغییر می کند هم برخی موضوعات احکام از اساس تغییر می کند و بالتبع احکام آن نیز عوض می شود؛ و هم اینکه درصدی ازمکلفین نسبت به احکام در این "بستره جدید زندگی"، دچار شبهه می شوند. اینجا مدام گفتن امر به معروف، کار درستی نیست. اول باید ارشاد جاهل صورت بگیرد. "امر"(مواجه حقوقی) نیز در ارشاد جاهل نیامده است؛ فلذا می توان از همین رسانه ها استفاده کرد و دست به رفع شبهه زد. با جامعه باید حرف بزنیم.
🔺چند مثال بزنم: در بررسی آماری ای در سال65، قریب 86درصد پاسخ دهنده گان گفته اند که رعایت نکردن حجاب از طرف مردم عیب است. در سال71 جواب مردم به همین سوال به 41درصد تنزل کرده است. (۲)
مشخص می شود که در این بازه زمانی یک سری شبهاتی وارد شده است که بحث ارشاد جاهل یا یدعون الی الخیر اینجا وسط می آید که کار فرهنگ سازی است. پیش از آنکه گشت ارشاد یا مجوز بخواهد؛ فرهنگ سازی لازم دارد که امر یا بکن-نکن در آن نیست. پس ابتدائاً قرائت درستی از آن مساله باید بشود و سپس امر به معروف بر آن مترتب شود. چرا که فقها می گویند کسی که حکم را نمی داند یا درباره آن دچار شبهه شده است اول از همه باید این مرحله را طی کند و بعد اگر اصرار بر آن کار داشت نوبت به امر به معروف می رسد.
🔺 پژوهش دیگری مثلاً که در مورد دختران دانشجو انجام گرفته است اینگونه است که فقط 42درصد دیدگاه مثبتی در مورد پوشش پا دارند؛ در حالی که یکی از مسئله های شرعی، پوشاندن پاست. 54درصد معتقدند که همه بدن جز دست و صورت باید پوشیده باشد(۳) که مشخص می شود 46درصد دیگر چنین تلقی ندارند.
من این دو آمار را خواندم تا بگویم بینش عرفی جامعه حتما منطبق بر مساله شرعی نیست. ارشاد جاهل -که کاری فرهنگی است- تلاش برای این انطباق است. جهالت نیز که اینجا می گویم سویه منفی ندارد بلکه منظورم این است که حکم دچار شبهه شده است.
🔺ادامه دارد...
...........................................
1)متن کامل مصاحبه را اینجا بخوانید: http://media.qudsonline.ir/d/2020/09/14/0/1005304.pdf
2)وسایل ارتباط جمعی و تغییر ارزشها /فرامرز رفیع پور ص33و34
3)حجاب/ پژوهشکده فقه و حقوق ج2ص163
📝محسن قنبریان ۹۹/۶/۲۹
☑️ @m_ghanbarian
🔅شرایط امرو نهی کردن جامعه توسط حکومت
عدالت حکمرانی /بخشی از مصاحبه حجة الاسلام قنبریان با روزنامه قدس(۱)
▫️در "امر سیاسی" دو ولایت داریم. یک ولایتِ، یک طرفه است که از طرف حاکم مشروع با مردم است مثلاً فقیه جامع الشرائط با مردم ولایت یک طرفه دارد و او بر ما ولایت دارد و ما بر او ولایت نداریم ولو اینکه حق نظارت داریم. این نوع حالا محل بحث ما نیست.
🔺یک نوع دیگر نیز از ولایت هست که "ولایت طرفینی" است. یعنی ولایتی که من بر کسی و او بر من دارد. مصدر اصلی امر به معروف و نهی از منکر این نوع از ولایت است. آنجایی که قرآن، امر به معروف را پیچ و مهره کرده است «المومنون بعضم اولی من بعض» و «بعضهم اولیاءبعض» است. قرآن در پس این تعابیر "یامرون بالمعروف" می گوید. یعنی این ولیّ آن یکی و او نیز ولیّ این یکی است. چرا که امر کردن یک جور دخالت کردن و وارد سپهر دیگران شدن است. پس اینجا باید یک نکته را مدنظر داشت که مصدر امر به معروف و نهی از منکر ولایت طرفینی است.
🔺دوم اینکه اگر ما برای "شخصیت حقوقی" هم چنین ولایتی را قائل شدیم و گفتیم که دولت نیز حق امر به معروف و نهی از منکر مردمش را دارد؛ ذیل این ولایت طرفینی برده ایم. اصل۸ قانون اساسی نیز بر این تصریح دارد که هم دولت باید امر به معروف کند و هم مردم باید به دولت امر به معروف کند. این با بحث رابطه مردم با ولایت(اصل۵ و ۱۱۰قانون) فرق می کند که گفتم او بر ما ولایت دارد و ما بر او نظارت داریم. اینجا ولایت طرفینی و از جنس امر به معروف و نهی از منکر کردن است...
🔺تازه بین فقها یک بحثی هست که آیا "عدالتِ آمر" شرط در امربه معروف هست یا خیر؟ یعنی اگر من خواستم امر به معروف کنم، خودم باید عادل باشم یا خیر؟ قلیلی می گویند که شرط است و کثیری از فقها نیز می گویند که عادل بودن(اهل کبیره و مُصرّبه صغیره نبودن) شرط نیست. آن هایی که می گویند شرط نیست، اعتقاد دارند که اگر چنین چیزی را شرط کردیم، موجب از بین رفتن این فریضه می شود مگر چقدر عادل در جامعه هست که همه معروفها را رعایت کند. این را اضافه کنم که آن هایی که شرط نمی دانند، همه بالاتفاق، "شرط تاثیر" می دانند. یعنی کسی که مسائل شرعی دیگر را رعایت نکند دیگر امر و نهی اش تاثیر ندارد.
🔺حالا ما کار به افراد نداریم و به حکومت کار داریم. اگر شخصیت حقوقی را اضافه کنیم و سراغ جامعه بیاییم و بگوییم که آیا دولت به عنوان یک شخصیت حقوقی حق امربه معروف و نهی از منکر دارد یا خیر؟ به نظر من اینجا قویاً می توان از عدالت دولت حرف زد. بگوییم دولت -یعنی دستگاه دولت و تریبون های دولت که وسیع اند و از نمازجمعه و رسانه ملی گرفته تا سایر نهادها را شامل می شوند- وقتی حق دارد امر و نهی کند که خودشان در لباس دولت، رعایت موازین بکنند. یا حداقل در صورتی که تاثیر دارد که خود رعایت کند.
مثلاً وقتی با صدای کلفت بگویند بی حجابی نه، که در مقابل اختلاس و تبعیض و فلان -که در خود سپهر دولت اتفاق می افتد- در مقابلش عدالت بورزند و "عدالتِ حکمرانی" داشته باشند؛ اگرنه، جامعه از این ها نخواهد شنید.
در علوم اجتماعی نیز از آن یاد می کنند. «نظریه پاندولی اخلاقیات در جوامع انقلابی» نیز همین را می گوید. می گوید: اولش تیز و تند حرف زدن از آرمان هاست، به مرور عده ای ریزش می کنند و سر این آرمان ها نمی مانند و مثلاً پسرش را فلانی آمریکا می فرستد و خودش نیز زندگی آنچنانی دارد، اما کماکان "سختی گفتار و سستی رفتار" را دارد. سست رفتار می کند، ولی سخت حرف می زند.
قرآن در این باره در سه آیه حرف زده که یکی اش را بگویم همین آیه «لم تقولون ما لا تفعلون» هست. «کبرا مقتاً عندالله ان تقولون ما لا تفعلون» خیلی برای خدا سخت است که چیزی را بگویید که خودتان به آن عمل نمی کنید. این آیات توبیخی را خود فقها برای واعظی که متعظ(پند پذیر) نباشد بکار برده اند.
نهادهای حاکمیتی یا رسانه ملی -که در دور و بر خودش اتفاقات درشت می افتد ولی نسبت به آن ها سهل گیری می کند- برای "مصرف کننده حجاب" در جامعه که یک دختر است سخن درشت می گوید! قاچاق 500درصدی منسوجات حجاب(۲) پیرامون خودش اتفاق بیافتد و کاری نکند، ولی سر مصرف کننده اش فریاد بزند! ما الآن دچار این معضل هستیم .
🔺راه حل این معضل ،احیای اصل۸ قانون اساسی و نهادینه کردن ولایت طرفینی است. که اولاً ولایت طرفینی است. ثانیا اگر دولت نیز قرار امرو نهی داشته باشد باید در وظایفش در قبال ملت، کوتاهی نداشته باشد.
🔺ادامه دارد...
................................................
1)متن کامل مصاحبه را اینجا بخوانید: http://media.qudsonline.ir/d/2020/09/14/0/1005304.pdf
2)گزارش مرکز پژوهش های مجلس
🔺این دو یادداشت مرتبط را بخوانید:
- قاچاقچیان حجاب و بد حجابی
-محل های تجمع های روز حجاب و عفاف
📝محسن قنبریان ۹۹/۶/۲۹
☑️ @m_ghanbarian
محسن قنبریان
🔅شرایط امرو نهی کردن جامعه توسط حکومت عدالت حکمرانی /بخشی از مصاحبه حجة الاسلام قنبریان با روزنامه ق
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎙بخشی از مصاحبه روزنامه قدس با حجت الاسلام قنبریان
تاریخ انتشار: ۲۵ شهریور ۹۹
☑️ @m_ghanbarian
🔅فرهنگی کردن حجاب
پذیرش تکثر فرهنگی/ بخشی از مصاحبه حجة الاسلام قنبریان با روزنامه قدس(۱)
▫️نکته لطیفی که اینجا وجود دارد این است که ما تمام دستورات و معروف هایی که داریم به تعبیر فقهی از «واجبات توقیفیه» نیستند. مثلاً نماز از واجبات «توقیفیه» است یعنی کسی حق ندارد در آن کم یا زیاد کند و نماز را آنگونه که تشریع شده باید خواند. اما انصافاً بسیاری از معروف ها در شریعت ما تشریع و یا امضا شدند -که در حوزه مسائل اجتماعی است- توقیفی نیستند. مثلا حکم حجاب گفته است که غیر از دست و صورتت، بقیه پوشیده باشند. فرهنگ ها و عرفها با تکثرات اقلیمی و فرهنگی این حکم را عمل می کنند...
🔺اینکه ما رنگ را نیز جز شرع کنیم، خطایی است که ما انجام می دهیم. گفتن اینکه چادر حجاب برتر است، در قالب «یدعون الی الخیر» هیچ ایرادی ندارد ولی اینکه بگوییم فقط این حجاب است، کار اشتباهی است.
🔺 متحد الشکل کردن نه به شکل رضاخانی و نه به شکلی که مدنظر برخی در جمهوری اسلامی است، نشدنی است.
آیا درست است که بخواهد همه فرهنگ های کرد و بلوچ و ترک و خوزستانی را به شکل و فرم واحد دربیاورد؟
🔺ازقضا اینجا می بینیم که یک مسئله شرعی، لباس فرهنگی هم می پوشد و به شکل ازمنه مختلف و فرهنگ های مختلف نیز در می آید بدون اینکه از قدسیت بیافتد. یعنی کماکان عرفی به معنای سکولار، نشده است و شرعی بودن و ماخذ الهی داشتن آن سرجای خودش است؛ اما پوستین فرهنگی و اقلیمی نیز پوشیده است. این از آن لطایفی است که اگر لحاظ کنیم، آنوقت تکثر ها نیز جواب می گیرد...
▫️نکته لطیف دیگر تعبدی نبودن بسیاری از احکام اجتماعی اسلام است. باز از همان حجاب مثال می زنم:
اصل این جلباب، حجاب برتر بوده است. مثلاً در دوران هخامنشی نیز این جلباب بوده و شما نیز در آثار به جای مانده از آن دوران می بینید. حالا اگر کسی بخواهد آن را بعنوان میراثی باستانی داشته باشد، هیچ ایرادی ندارد. چرا که این ها دیگر جز واجبات تعبدی نیز نیست که قصد قربت در آن شرط باشد. در "واجبات توصلی" رسیدن به نتیجه، مطلوب است؛ قصدش و نیتش مهم نیست. در مورد حجاب مثلاً فقط باید وجه و کفین دیده شوند حالا دیگر می خواهید به قصد قربت باشد یا به قصد پاسداشت میراث ملی یا هرچیز مشروع دیگر.
...............................................
۱)متن کامل مصاحبه را اینجا بخوانید:
http://media.qudsonline.ir/d/2020/09/14/0/1005304.pdf
☑️ @m_ghanbarian
🚨آیا اصلا در شریعت اسلام، الزام و اجبار به حکمی شرعی داریم⁉️
❗️آری؛ حتی در شرایطی برخی مستحبات!
❕قبل از توضیح چند یادآوری:
تا اینجا معلوم شد:
1️⃣بخاطر تغییر بستره زندگی با مدرنیته، باید شبهات و چالش های پیرامون برخی احکام -از جمله فروعات شرعی حجاب- را با "ابزار فرهنگی" -نه قانون و الزام- رفع کرد تا فهم عرفی و باور عمومی نزدیک به شرع شود(1)
2️⃣بدون آن، قانون -مثل قانون حجاب- عملا متروک شده و حداکثر در بخشی خاص -که هنجار شکنی های بدحجابی است- اعمال و الزام می شود! الزام و اجبار به حجاب کامل شرعی میسر نمی شود و فقط هنجار شکنی های خاص بدحجابی و کشف حجاب مورد پیگرد واقع میشوند(مثل زمان ما).
3️⃣قوانین و پیگردهای آن در حوزه شهروندان، وقتی جواب می دهد که "عدالت حکمرانی" برقرار باشد. قوانین و وظایف مربوط به دولت و حاکمیت هم به خوبی تعقیب شود نه با قاچاق 500درصدی پوشش، تسامح اما با مصرف کننده همان پوشش در خیابان برخورد شود!(2)
......................................
❓حال سؤال این است: اصلا اسلام، الزام و اجبار به مساله ای شرعی(مثل حجاب یا بازداشتن از بدحجابی) را مشروع می داند؟
❗️پاسخ این است که اجبار در شرایطی مشروع است.
🔹مثال اول:
زیارت رسول الله(ص) فی نفسه مستحب است؛ اما اگر مسلمین آنرا "به کلی" ترک کردند(ترک همگانی)؛ بر حاکم و والی است که بدان اجبارشان کند.
در اینباره هم روایت صحیح السند(معروف به صحیحه فضلاء(3) وجود دارد(4)؛ هم اتفاق نظر فقهاء(جز ابن ادریس)(5)
البته برخی تعبیر "جواز اجبار" دارند(6) و برخی "وجوب(کفایی) اجبار"(7).
البته این وقتی است که تعطیلی بخاطر وضع مالی مسلمین نباشد؛ و الا بر والی است که از بیت المال برای متروک نشدن زیارت پیامبراعظم(ص) خرج کند(8).
🔹مثال دوم:
اگر همه شهری(مسلمان) متفق بر ترک اذان شدند(طوری که اذان در شهر مطلقا شنیده نشود)؛ بر اذان اجبار می شوند(ولو با قتال)!
این حکم هم اجماعی است(9).
دراین موارد میان فقهاء بحث است که مستحب، چگونه مورد اجبار واقع می شود؟!
از میان پاسخ ها، محققین قائل اند که در چنین شرایطی "بخاطر تهاون" و توهین به رسول الله(یا اسلام)، زیارت(یا اذان) ؛واجب کفایی (=بر همه واجب تا جایی که بقدر کفایت حاصل شود) می شود(10)
🔸حجاب؟!
حال حجاب که فی نفسه هم واجب است -البته به شرطی که مراحل یاد شده در اول یادداشت را طی کند- اگر مورد اجبار و پیگرد قرار گیرد؛ چیز عجیبی نیست. بخصوص اگر پیگردها و الزام به ترک ها، مختص به هنجار شکنی های خاص و البته محدود در بدحجابی هایی باشد که حریم اجتماعی و خانوادگی را نشانه گرفته است.
امیر المومنین(ع) نیز در شرایطی که ناهنجاری هایی از مواجهه مردان و زنان در معابر پیدا شده بود، معابر عمومی را برایشان تفکیک کرد(11).
این سیره، #موقعیتی است و حکمی "جاودانه و همیشگی" نیست. مثل تدابیر پیامبر(ص) برای حضور زنان در نماز جماعت است؛ که برایشان درب جدا معلوم و جایگاهی از مسجد را مختص کرد و خواست بعد از مردان سر از سجده بردارند.
....................................
1) https://eitaa.com/m_ghanbarian/1631
2) https://eitaa.com/m_ghanbarian/1632
3)بخاطر فضیلت راویانش: حفص بن البختری، هشام بن سالم، معاویة بن عمار و...
4)وسائل الشیعه/کتاب الحج/ابواب وجوب و شرائطه/باب5/ح2
5)سرائر ج1ص647
6)دروس ج1ص473/رسائل محقق کرکی ج2ص162/مسالک الافهام ج2ص373/مستندالشیعه ج13ص330
7)ریاض المسائل ج7ص160/جواهرالکلام ج20ص51تا53 و...
8)هم در صحیحه فضلاء تصریح شده هم در فتاوا:دروس ج1ص473 و...
9)مسالک الافهام ج2ص373/تقریر بحث سید البروجردی ج2ص14
10)مسالک الافهام ج2ص375/جواهر ج20ص51تا53 و...
11)السوق فی ظل الدولة الاسلامیة /جعفرمرتضی العاملی ص67
📝محسن قنبریان ۹۹/۶/۳۱
☑️ @m_ghanbarian
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✴️«در دفاع مقدّس برای حضور مردمی یک مدلسازی جدیدی انجام گرفت. هر کسی توانست در یک شبکهی زنده، کارآمد، داوطلبانه و پُرشور جای خودش را پیدا کند. امروز هم اگر همّت بکنیم و با نگاه درست به مردم و مسائل نگاه کنیم، میتوانیم از این مدل استفاده کنیم.»
(رهبر انقلاب اسلامی ۹۹/۶/۳۱)
🔺موانع بازتولید چنین مدلی در جنگ اقتصادی امروز، بودن آمریکا پشت جنگ تحریم نیست!
حتی بودن بنی صدر صفتی در برخی بلندپایگان هم نیست! که این دو در دفاع مقدس هم بود.
مانع اصلی همان آسیب دیدن نگاه درست به مردم است! مواجهه درست تر با مردم بود که شبکه زنده کارآمد داوطلبانه و پرشور ساخت و پیروزی به ارمغان آورد و باز هم می تواند به بار بیاورد.
☑️ @m_ghanbarian
۱-تمثّل معروف.mp3
31.54M
💢تمثّل معروف
🔺 لوکیشن همه معروف ها در کلام سیدالشهدا
🔺 چگونه عاشوراییان تمثّل معروف شدند?!
هیات صاحب العصر(عج) اراک
۹۹/۷/۲
☑️ @m_ghanbarian