🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 44 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: Wetzstein II 1913 کتابخانه ایالتی برلین
✓ تعداد برگهها: 210 برگه
✓ ابعاد هر برگه: 270*340 میلیمتر
✓ جنس برگه: پوست
✓ نوع خط: به نظر میرسد که این نسخه جزء مصاحف حجازی باشد ولی فرانسوا دروش آن را در دسته مصاحف به سبک #کوفی B.Ia قرار میدهد.
✓ تعداد سطور در هر صفحه: مختلفالسطر بوده و بین 23 تا 25 سطر است.
✓ نقط الاعجام: مانند سایر مصاحف حجازی، برخی از حروف دارای نقطههای مستطیلشکل با رنگ مشکی هستند.
✓ روش علامتگذاری: نقاط مدور قرمزرنگ به شیوه #ابوالاسود
✓ نشان پایان آیات: چند نقطه مستطیلشکل مورب که در کنار هم قرار گرفتهاند.
✓ علامت تخمیس: ندارد
✓ علامت تعشیر: یک دایره مشکیرنگ که با نقطههای قرمز، محاط شده است.
✅ این نسخه توسط یوهان وتس اشتاین (1905-1815) در دمشق به دست آمده است و تقریباً 85% متن قرآن را در بر میگیرد. احتمالاً نسخه کامل آن از 245 تا 250 برگه تشکیل شده و 6 برگ موجود در کتابخانه ملی فرانسه با شماره 6087 arabe به احتمال زیاد از همین نسخه است.
❇️ با توجه به #آزمایش_کربن_14 روی نسخه، سالهای تولید آن با احتمال 95% بین سالهای 663 تا 703 میلادی (سالهای 42 تا 83 هجری) است.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/44)
البِرِّ: نيکی، وسعت و فراخی در کار خیر
تَنسَونَ: فراموش میکنيد.
تَتلونَ: تلاوت میکنيد.
اَفَلا تَعقِلونَ: «پس آيا عقل خود را به کار نمیگيريد؟» يا «پس آيا [زشتی کار خود را] نمیفهميد؟»
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص29
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/44)
❇️ قالَ رَسولُ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهٖ: مَرَرتُ لَيلَةً اُسریٰ بی عَلىٰ اُناسٍ تُقرَضُ شَفاهُهم بِمَقاريضَ مِن نارٍ. فَقُلتُ: مَن هٰؤُلاءِ يا جَبرَئيلَ؟ فَقالَ: هٰؤُلاءِ خُطَباءٌ مِن اَهلِ الدُّنيا مِمَّن كانوا يَأمُرونَ النّاسَ بِالبِرِّ وَيَنسَونَ اَنفُسَهُم.
❇️ پیامبر صلی الله علیه و آله: در شبی که مرا به معراج بردند از کنار افرادی گذشتم که لب هایشان را با قیچی هایی از آتش میبریدند. به جبرئیل گفتم: اینها چه کسانی هستند؟ گفت: اینها سخنوران اهل دنیا هستند که مردم را به کارهای نیک فرمان میدادند و خودشان را فراموش کرده بودند.
🔸منبع: مجمع البیان، ج1، ص 215
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 اَتَأمُرونَ النّاسَ بِالبِرِّ وَ تَنسَونَ اَنفُسَكُم وَاَنتُم تَتلونَ الكِتٰبَ اَفَلا تَعقِلونَ (بقره/44)
آیا مردم را به نیکی فرمان میدهید و خودتان را فراموش میکنید؛ در حالی که کتاب (آسمانی) را میخوانید؟! آیا عقل خود را به کار نمیگیرید؟!
✅ علما و دانشمندان #يهود ، قبل از بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، مردم را به ايمان آوردن به وى دعوت مىكردند و بشارت ظهورش را مىدادند ولى خودشان هنگام ظهور آن حضرت، از ايمان آوردن خوددارى كردند. همچنین بعضى از علماى يهود به بستگان خود كه اسلام آورده بودند توصيه مىكردند به ايمان خويش باقى و ثابت بمانند ولى خودشان ايمان نمىآورند.
✅ در قرآن کریم بر اساس آیه 5 سوره مبارکه جمعه عالم بىعمل، به الاغى تشبيه شده است كه بار كتاب حمل مىكند، ولى خود از آن بهرهاى نمىبرد. همچنین در کلام دانشمندان، از عالم بیعمل به گرسنهاى که روى گنج خوابيده، تشنهاى که بر كنار آب و درياست، طبيبى كه خود از درد مىنالد و... تعبیر شده است.
🔸 منبع: مجمعالبیان، ج1، ص215؛ تفسیر نمونه، ج1، ص214؛ تفسیر نور، ج1، ص105
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/44)
💢 «اَتَأمُرونَ»:
این کلمه از افعال مضارع، صیغۀ جمع مذکر مخاطب است. در این آیه، سه کلمۀ مشابه دیگر از همین گروه وجود دارد.
✓ همزۀ ابتدایی این کلمه از دستۀ #حروف ، با نام «همزۀ استفهام» به معنی «آیا» است و جزء کلمۀ اصلی «تَأمُرونَ» نیست.
✓ نکته مورد توجه دربارهٔ «اَتَأمُرونَ»، وجود علامت «رأس العین» بر روی همزۀ میانی این کلمه است که چنانچه قبلا گفته شد وجود این علامت بر روی همزه (در اصطلاح عام، همان الف ایستاده) در ضبط کمعلامت، اساساً نشانۀ #سکون همزه است، کما اینکه وجود دو همزه در ابتدا و در میان این کلمه، به وضوح، گویای این تفاوت در رویکرد ضبط #کم_علامت است.
✓ البته در شیوههای علامتگذاری پنجگانه، این مفهوم به شکلهای متفاوتی نمایش داده شده است:
ضبط #مصری : أَتَأْمُرُونَ
ضبط #هندی : اَتَاْمُرُوْنَ
ضبط #ترکی : اَتَاْمُرُونَ
ضبط #ایرانی : اَتَاْمُروُنَ
ضبط #کم_علامت : اَتَأمُرونَ
✅ در اینجا یک #نکته_تجویدی مهم وجود دارد که یادآوری آن خالی از لطف نیست و آن، صفت ذاتی حرف همزه، به نام «نَبر» به معنی تیزی است. بر اساس این قاعده در هنگام تلاوت آیات میبایست همزه طوری تلفظ شود که با حالت #خشکی و #تیزی نسبت به دیگر حروف همراه باشد به گونهای که وجود این حرف در کلمه، کاملا شنیده و احساس شود.
البته حرف همزه در قرائات گوناگون، از حروفی است که توجه ویژه به آن وجود دارد و در برخی قرائات با ملاحظاتی خاص مانند از بین بردن #تیزی آن یا قواعد دیگر تلفظ میشود.
💢 شایان ذکر است افعال دیگری که در این آیه آمده است عبارتند از:
✓ «تَنسَونَ» از ریشۀ «ن ، س ، ی»
✓ «تَتلونَ» از ریشۀ «ت ، ل ، و»
که این افعال، در زبان عربی، مشمول قاعدۀ #اِعلال و دستخوش تغییراتی شدهاند که در ادامۀ این مسیر طولانیِ «طرح بر کرانۀ آیهها» به آنها خواهیم پرداخت ان شاء الله.
✓ فعل «تَعقِلونَ» هم از ریشۀ «ع ، ق ، ل» است که #بدون_تغییر در صیغۀ جمع مذکر مخاطب قرار میگیرد.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 همافزایی مرکز طبع و نشر با مخاطبان خود در پیامرسان #ایتا
👈 بهمنظور همافزایی و ارتباطگیری مؤثر و سودمند، واحد رسانه مرکز طبع و نشر قرآن کریم در پیامرسان ایتا، گزینه «ارتباط با ادمین» را فعال کرده است.
✅ دنبالکنندگان گرامی در صورت داشتن #پیشنهاد_سازنده یا #انتقاد و حتی داشتن #سؤال میتوانند نظرات خود را با کارشناسان مرکز مطرح کنند.
✅ ارتباط با ادمین: @moshaf_admin
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ چهارشنبه 9 آبان 1403
🔅 وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ وَاِنَّها لَكَبيرَةٌ اِلّا عَلَی الخـٰشِعينَ (بقره/45)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ اشاره روایی
4️⃣ شرح تفسیری
5️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 45 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: arabe 334 (j)
✓ محل نگهداری: کتابخانه ملی فرانسه
✓ نوع خط: #کوفی سبک D
👈 البته نوع خط این مصحف، خاص بوده و با کوفیهای معمول، متفاوت است، ما این نوع را #کوفی_مدور مینامیم.
✓ تعداد برگهها: 53 برگ
✓ ابعاد هر برگه: 287*390 میلیمتر
✓ جنس برگه: پوست
✓ نشان پایان آیات: در اصل کتابت، محلی برای انتهای آیات وضع نشده و فاقد علامت است، اما در دوران متأخر، از یک گل هشتپر طلاییرنگ با نقاط قرمزرنگ استفاده شده است.
✓ علامت تخمیس: حرف «هاء» کوفی طلاییرنگ
✓ علامت تعشیر: یک دایره مذهّب طلاییرنگ که تعداد آیات، به حروف، داخل آن نوشته شده است.
✓ نقط الاِعجام: نقطههای مستطیلشکل مشکیرنگ
✓ نقط الاِعراب:
← نقاط قرمزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود
← همزه: نقطههای مدوّر سبز
← سایر قرائات: نقطههای آبی و زردرنگ
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/45)
استَعينوا: کمک بجوييد.
الصَّبرِ: «صبر» و از جمله «روزه»
لَكَبيرَةٌ: قطعاً سنگين و سخت است.
👈 لام، لامِ ابتداست و برای تأکيد به کار میرود.
الخـٰشِع: متواضع، ذليل و خوار [در برابر خدا]
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص29
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/45)
❇️ عَنِ الرِّضا عَلَیهِ السَّلامُ فی قَولِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ» قالَ: الصَّبرُ الصَّومُ. اِذا نَزَلَت بِالرَّجُلِ الشِّدَّةُ اَوِ النّازِلَةُ، فَليَصُم.
❇️ امام رضا علیهالسلام دربارۀ این سخن خدا عزوجل که می فرماید: «از #صبر و #نماز یاری بجویید» فرمودند: منظور از صبر، روزه است. هنگامی که سختی و گرفتاری به سراغ کسی میآید، روزه بگیرد.
🔸منبع: تفسیر عیاشی، ج1، ص44
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ وَاِنَّها لَكَبيرَةٌ اِلّا عَلَی الخـٰشِعينَ (بقره/45)
(در مشکلات و امور مهم،) از صبر و نماز یاری بجویید. و قطعا نماز دشوار است؛ مگر بر فروتنان.
✅ جهانی که در آن زندگی میکنیم لبریز از حوادث تلخ و شیرین است، حوادثی همچون سیل، زلزله، بیماریها، فوت عزیزان و بسیاری از اتفاقات ناگوار که در زندگی هر انسانی پدید میآید. حال این سؤال مطرح میشود که آیا در مقابل این سختیها راهی وجود دارد که انسان، با انگیزه به زندگی خود ادامه دهد؟ پروردگار متعال، پاسخ این پرسش را در این آیه به ما میدهد. او دو چیز گرانبها به ما معرفی میکند که اگر از آنها کمک بگیریم هیچ مشکلی نمیتواند ما را مأیوس کند، یکی #صبر و دیگری #نماز است.
✅ #صبر ، مقاومت و تحمل مشکلات، یک قدرت درونی است که اگر انسان آن را داشته باشد هرگز #متلاطم نمیشود و میتواند همه آشفتگیها را در خود حل کند و #نماز ، همان چیزی است که بزرگان دین هرگاه مشکلی برایشان پیش میآمد به نماز میایستادند و از آن کمک میگرفتند. امام ششم شیعیان توصیه فرمودهاند که هرگاه غم و اندوهی از غمهای دنیا به دل ما وارد شد، وضو بگیریم و دو رکعت نماز بخوانیم و از خدا بخواهیم آن مشکل را برطرف کند.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه دانشآموزان)، ص7
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/45)
💢 «الصَّلوٰةِ»:
درباره این کلمه که 77 مرتبه در قرآن تکرار شده است و کلمات دیگری شبیه به آن، دو نکته وجود دارد:
✓ از نظر رسم المصحف:
نگارش این کلمه بر خلاف آنچه تلفظ میشود، بدون الف و با حرف واو صورت گرفته است. مطابق آنچه در منابع #رسم_المصحف آمده است، الف در این کلمه تبدیل به «واو» شده و نوشته میشود و نگارش آن با الف در کتابت مصحف، کاملا غیرموجه است؛ البته نگارش این کلمه در املای عربی با #اثبات_الف مرسوم است و اشکالی ندارد.
✓ از نظر ضبط المصحف:
و اما در علامتگذاری این کلمه، یک نکتۀ مهم وجود دارد؛ در چهار شیوه از شیوههای علامتگذاری، بالاتفاق الف کوچک بر روی حرف واو به نشانۀ صدای مدی «آ» گذاشته شده است (وٰ) و قرائت آن، عموما بدون اشکال و صحیح انجام میشود، لیکن وجود حرکت فتحه همراه الف مدی در شیوۀ #ضبط_مصری موجب شده است تا بسیاری از تلاوتکنندگان، حرف «لام» را در این کلمه با حرکت فتحه و حرف «واو» را با حرکت الف مدی بخوانند که نتیجۀ آن در تلفظ، منجرّ به تبدیل کلمه از مفرد (صَلاة) به جمع (صَلَواة) شده است.
← از این دست کلمات در آیات دیگر قرآن نیز وجود دارد؛ مانند:
زکَوٰة ، حیَوٰة ، غدَوٰة و ...
ضبط #مصری : الصَّلَوٰةِ
ضبط #هندی ، #ترکی ، #ایرانی و #کم_علامت : الصَّلوٰةِ
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 یادبود #مفاخر_قرآنی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🔸 استاد مرحوم حجة الاسلام شهیدیپور
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 یادبود #مفاخر_قرآنی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
🔸 استاد مرحوم حجة الاسلام شهیدیپور
✅ مرحوم حجة الاسلام محمدرضا شهیدیپور در سال 1337، در شهر مقدس قم متولد شد. ایشان در سال 1351 وارد حوزه علمیه قم شد و در کنار علوم حوزوی به یادگیری فنون قرائت و حفظ قرآن کریم پرداخت. وی بیش از 22 سال در دانشگاهها و حوزههای علمیه معتبر کشور به تدریس علوم قرائات پرداخت.
✅ در معرفی این استاد وارسته همین بس که در زبان دوستان و آشنایان، حُسن خلق و رفتار متواضعانهاش مثالزدنی بود و در انتقال هر آنچه میدانست به سایر قرآنآموزان و علاقهمندان، همواره کوشا بود و خود را هیچگاه بینیاز از فراگیری علوم قرآنی نمیدانست.
✅ از مهمترین فعالیتهای قرآنی ایشان در مرکز طبع و نشر قرآن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. عضویت در شورای تحقیق و پژوهش مرکز طبع و نشر و تأثیرگذار در تعیین راهبردها و استراتژیهای مرکز
2. عضویت فعال در شورای علامتگذاری وقف و ابتدای مصحف جمهوری اسلامی ایران
3. مؤلف مؤخَّرهٔ تجویدی به سفارش مرکز (قرآنی که به نکات تجویدی مورد استفاده عموم مردم ختم میشود.)
4. مؤلف کتاب مستندات و مواضع وقف و ابتدا
5. مروج مصحف جمهوری اسلامی ایران در کنفرانسها و نشستهای بینالمللی
6. مشوق دانشجویان جامعة المصطفی العالمیة بهعنوان مدیر گروه قرائات در نوشتن پایاننامههای مرتبط با مباحث علمی مرکز؛ موضوعاتی همچون رسم، قرائات و وقف و ابتدا
7. پل ارتباطی بین مرکز طبع و نشر و جامعه روحانیت و خصوصا مراجع عظام تقلید به واسطه تدریس در حوزههای علمیه و مورد اعتماد بودن ایشان نزد مراجع عظام
✅ این استاد برجسته قرآنی، سرانجام در روز یکشنبه 23 مردادماه 1401 مصادف با 16 محرم 1444ه.ق رحلت کرد و پس از تشییع و اقامه نماز بر پیکر ایشان توسط آیتالله العظمی شبیری زنجانی، در حرم مطهر حضرت معصومه سلاماللهعلیها به خاک سپرده شد. پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیتالله العظمی خامنهای به خانواده آن مرحوم و اخوان، حکایت از جایگاه ارزشمند این دانشآموخته مکتب قرآن دارد.
🙏 برای شادی روح این استاد عزیز، صلوات و فاتحهای عنایت فرمایید.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ شنبه 12 آبان 1403
🔅 وَاتَّقوا يَومًا لاتَجزی نَفسٌ عَن نَفسٍ شَیـًٔا وَلايُقبَلُ مِنها شَفاعَةٌ وَلايُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (بقره/48)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ اشاره روایی
4️⃣ شرح تفسیری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 48 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: (507623)،(3)
✓ محل نگهداری: آستان مقدس حضرت ابوالفضل العباس علیهالسلام- کربلا
✓ خط: #ثلث با قلم زر
✓ تعداد برگهها: 53 برگ
✓ ابعاد برگهها: 164*217 میلیمتر
✓ جنس برگهها: کاغذ
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 5 سطر
✓ نشان پایان آیات: در زمان کتابت، علامتی برای انتهای آیات وضع نشده، اما در دوران متأخر یک گل 8 پر طلایی به این منظور استفاده شده است.
✓ علامت تخمیس: وضع یک گل به شکل قطره اشک که در میان آن، حرف «هاء» آمده و رسم یک شمسه منقش و مذهّب در حاشیه که در میان آن، کلمه «خمس» نوشته شده است.
✓ علامت تعشیر: وضع یک دایره طلایی که شماره آیه به حساب ابجد، داخل آن آمده و رسم یک دایره منقش طلایی در حاشیه که در میان آن، عدد آیات به حروف نوشته شده است مانند «عشرون، ثلاثون و …»
✓ نقط الاعجام: تمام حروف دارای نقطه هستند.
✓ روش علامتگذاری: استفاده از حرکات به شیوه خلیل بن احمد فراهیدی
✓ قرائت نسخه: بر اساس قرائت ابوعمرو بصری کتابت شده است.
✓ نام سورهها و تعداد آیات: به قلم زر و به خط #کوفی و با یک حاشیه تزیینی
✅ نسخه، حاوی جزء اول قرآن کریم است.
❇️ #عتبه_عباسیه در سال 2015 این نسخه را همراه با توضیحات آقای علی الصفار بهصورت عکسی منتشر کرده است. دیدگاه محقق چنان بوده که این نسخه به خط ابن بواب، کاتب مشهور دوران عباسی است، اما به نظر میرسد این انتساب صحیح نباشد زیرا چنانکه قبلاً گفته شد این نسخه شامل تنها یک جزء از قرآن کریم بوده و برخی از اجزای آن در کتابخانهها و موزههای دیگر یافت شده است، بهعنوان مثال جزء 26 در کتابخانه ملی فرانسه، جزء 18 در موزه هنرهای زیبا (بوستون) و جزء 28 در مجموعه ناصر خلیلی در لندن نگهداری میشود. بر اساس نسخه مجموعه خلیلی این مصحف شریف در سال 607 هجری قمری برای یکی از سلاطین زنگی در شهر سنجار به نام قطب الدین محمد بن زنگی کتابت شده است.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/48)
اتَّقوا يَومًا: خود را در امان نگه داريد از روزی که...
لاتَجزی نَفسٌ عَن نَفسٍ: «هيچکس نمیتواند مسئوليت شخص ديگری را به عهده بگيرد.» يا «هيچکس نمیتواند به جای ديگری، حقی را ادا کند.»
عَن: به جای
لايُقبَلُ: پذيرفته نمیشود.
لايُؤخَذُ: گرفته نمیشود.
عَدلٌ: عوض، جايگزين، فديه.
👈 در اينجا يعنی هر چيزی که داده میشود تا از مجازات شخص، صرف نظر شود.
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص30
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/48)
❇️ قالَ الاِمامُ العَسكَرِیُّ عَلَيهِ السَّلامُ: ثُمَّ قالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ «وَاتَّقوا يَومًا لاتَجزی نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيئًا» لاتَدفَعُ عَنها عَذابًا قَدِ استَحَقَّتهُ عِندَ النَّزعِ «وَلايُقبَلُ مِنها شَفاعَةٌ» يَشفَعُ لَها بِتَأخیرِ المَوتِ عَنها «وَلايُؤخَذُ مِنها عَدلٌ» لايُقبَلُ [مِنها] فِداءٌ [بِمَكانِهٖ] مَكانَه يُماتُ وَيُترَكُ هُوَ.
❇️ امام حسن عسکری «ع»: خداوند فرمود: «و خود را از (سختی) روزی حفظ کنید که کسی به جای شخصی (دیگر)، حقی را ادا نمیکند» کسی نمیتواند عذابى را كه شخص در هنگام مرگ، مستحق آن است از او دور کند «و شفاعتی از او پذیرفته نمیشود» که برایش تأخير مرگ را شفاعت کند «و جایگزینی (برای رهایی) از او گرفته نمیشود» یعنی جایگزینی [از او] پذيرفته نمیشود تا به جایش کشته شود و او رها شود.
🔸منبع: تفسیر منسوب به امام حسن عسکری «ع»، ص241
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه
🔸 وَاتَّقوا يَومًا لاتَجزی نَفسٌ عَن نَفسٍ شَیـًٔا وَلايُقبَلُ مِنها شَفاعَةٌ وَلايُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (بقره/48)
و خود را از (سختی) روزی حفظ کنید که کسی به جای شخصی (دیگر)، حقی را ادا نمیکند و شفاعتی از او پذیرفته نمیشود و جایگزینی (برای رهایی از عذاب) از او گرفته نمیشود و یاری نخواهند شد.
✅ در تفسیر این جمله از آیه كه میفرماید: «و شفاعتی از او پذیرفته نمیشود» گفتهاند بیانگر این مطلب است كه #شفاعت هیچكسی در قیامت بدون اجازه خداوند پذیرفته نخواهد شد؛ ولی كسانی كه خدا به آنها اجازه شفاعت بدهد، شفاعت میكنند و خدا نیز شفاعت آنها را قبول خواهد كرد؛ چنانكه خداوند در آیه 109 سوره طه فرموده است: «در آن روز، شفاعت (هیچكس برای كسی) سودی ندارد؛ مگر اینکه (خدای) رحمان درباره او اجازه (شفاعت) دهد و سخن (شفاعتكننده) را در مورد شفاعتشونده بپسندد.»
✅ این آیه و مانند آن، ویژه #كفار و افرادی است كه به دلیل گناهان سنگین، از شفاعت محرومند و بنابراین با آیات شفاعت و روایات بسیاری كه میگویند پیامبر «ص» و سایر معصومان «ع» برای #گنهكاران این امت شفاعت میكنند، منافات ندارد. البته تذكر این مطلب ضروری است كه شفاعت، نه تشویق به گناه است و نه عامل عقبافتادگی و نه چیزی شبیه به پارتیبازی در جامعههای دنیای امروز؛ بلكه یک راهكار مهم #تربیتی است كه از جهات گوناگون، آثار مثبت و سازندهای دارد؛ مانند اینكه در گنهكاران، #امید و فكر #مبارزه_با_یأس ایجاد میكند و اجازه نمیدهد آنها بهخاطر نومیدی از بخشایش گناهان، در آلودگی غوطهور شوند.
✅ همچنین كسی كه به شفاعت امید دارد، سعی میكند بهنوعی با شفاعتكننده رابطه برقرار كند و كاری انجام دهد كه موجب خشنودی اوست و همین رابطه معنوی، باعث انتقال صفات نیكوی شفاعتكننده به شفاعتشونده میشود.
✅ همانطور كه گفته شد، مهمترین شرط شفاعت، اجازه خداست و بیشک كسی كه به شفاعت، امید دارد، باید مقدمات این اجازه را به نحوی فراهم كند؛ یعنی كاری انجام دهد كه مورد پسند خدا باشد.
🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص7
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🗓️ یکشنبه 13 آبان 1403
🔅 *وَاِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ يَسومونَكُم سوٓءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ اَبنآءَكُم وَيَستَحيونَ نِسآءَكُم وَفی ذٰلِكُم بَلآءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ (بقره/49)
📝 فهرست نکات:
1️⃣ معرفی نسخه
2️⃣ نکات لغوی-ادبی
3️⃣ شرح تفسیری
4️⃣ نکات نگارشی و علامتگذاری
🔰 بر کرانه آیهها
1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 49 سوره مبارکه بقره)
💢 شماره نسخه: 661go
✓ محل نگهداری: کتابخانه آستان قدس رضوی
✓ خط: #کوفی تکاملیافته همراه با ترجمه فارسی به خط #نسخ کهن
✓ تعداد برگهها: 224 برگ
✓ ابعاد هر برگه: 27*37 سانتیمتر
✓ جنس برگهها: کاغذ
✓ تعداد سطور در هر صفحه: 17 سطر
✓ کاتب: ابوعلی حسن بن محمد بن حسین الخطیب در تاریخ 13 صفر سال 556 ه.ق
✓ نشان پایان آیات: دایره زردرنگ
✓ علامت تخمیس: یک شکل منقش در حاشیه
✓ علامت تعشیر: یک دایره سبزرنگ که با 12 دایره طلایی احاطه شده و در کنار این دایرهها نیز نقاط سبز و قرمز تزیینی آمده است. در میان دایره سبزرنگ نخست، حرف «یاء» به نشانه عدد 10 بر اساس حساب ابجد نوشته شده است.
✓ نام سورهها و تعداد آیات: به قلم زر و به خط #نسخ
✓ نقط الاعجام: تمام حروف دارای نقطه هستند.
✓ روش علامتگذاری: استفاده از حرکات به شیوه خلیل بن احمد فراهیدی
✅ استفاده از رنگ سبز برای نمایش سایر #قرائات و استفاده از رنگ قرمز برای نمایش علامت مد، علائم #وقف سجاوندی
❇️ نسخه تقریبا کامل بوده و از ابتدا تا انتهای قرآن را شامل میشود و یکی از مهمترین قرآنهای دارای ترجمه فارسی در کتابخانه آستان قدس رضوی به شمار میرود، چرا که بازتاب زبان و ادبیات #فارسی در قرن ششم هجری است و از جهات مختلف میتواند مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد که متأسفانه تاکنون مغفول مانده است.
❇️ نسخه از جهات علوم قرآنی (رسم، قرائات، ضبط، علائم وقف) نیز حاوی اطلاعات ارزشمندی است که شایسته تحقیق میباشد. عزیزانی که تمایل به #تحقیق روی نسخه را دارند میتوانند با مدیر کانال در ارتباط باشند.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/49)
اِذ: يا مفعولٌبه برای «اذکر» مقدر است، يا #ظرف برای عامل مقدر، در اينجا مثلا: اَنعمنا عليكم اِذ نجّيناكم.
نَجَّينٰكُم: نجات داديم شما را
📝 باب تفعيل از «نجا، ينجو»
ءالِ فِرعَونَ: قوم فرعون
📝 «آل» هم به معنای #فاميل و #خانواده است، هم به معنای #قوم و اطرافيان انسان
يَسومونَكُم: تحميل میکردند بر شما، میرساندند به شما
📝 «سام، يسوم» يعنی «کاری را به عهده کسی گذاردن» و لزوما #بار_منفی ندارد.
سوٓءَ: بدی، زشتی
سوٓءَ العَذابِ: عذاب و شکنجه بد
يُذَبِّحونَ: سَر میبُرند [پسران زيادی را]
📝 باب تفعيل در اينجا برای #کثرت_مفعول است.
يَستَحيونَ: زنده نگه میدارند.
نِسآءَ: دختران؛
📝 گويند: نساء، مجازاً به معنای دختران نابالغ است.
ذٰلِكُم: آن؛
📝 «كُم» در اين كلمه نشان میدهد كه مخاطبين، چند مرد هستند.
بَلآءٌ: لطف و #نعمت يا #مصيبت يا #امتحان ؛
📝 شايد با توجه به «اذكُروا نِعمَةَ اللهِ عَلَيكُم اِذ اَنجاكُم ... وَفی ذٰلِكُم بَلآءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ» (ابراهيم/6)، مراد از «بلاء»، نعمت باشد نه مصيبت.
🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، صص 30 و 31
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹