🔸 مراقبه و یاد خدا (۷) 📌 معنای مراقبه 🔹 سؤال ۵۳۶: مراقبه به چه معنا است؟ 🔺 جواب: مراقبه یعنی توجّه باطنی انسان به خدا و روی نگرداندن از آن در همه‌ی احوال. مراقبه کمالی است که انسان را به مقصد نزدیک، بلکه به مقصد می‌رساند. مراقبه این است که انسان در اوقات بیداری از اول صبح تا هنگام خواب از یاد خدا غافل نباشد و تمام گفتار و کردارش برای خداوند متعال و جلب رضای او باشد، او را همه‌جا حاضر و بر کارهای خود ناظر بداند و خویشتن را در محضر او بیابد. در روایت آمده است: «اُعْبُدِ اللّٰهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ، فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ.» خدا را آن‌گونه عبادت کن که گویی او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی، او تو را می‌بیند. 🔐 کلید اشیاء در مراقبه است، تا مراقبه نباشد و درست صورت نگیرد بقیّه‌ی کارها و دستورات در سیر و سلوک، هیچ و بی‌اثر است. 📚 در محضر علّامه طباطبائی، محمدحسین رُخشاد، ص ۳۳۱ #مراقبه #یاد_خدا #علامه_طباطبائی #شیخ_محمدحسین_رخشاد 🔹 @rahesavab

🔸 مراقبه و یاد خدا (۸) 📌 ذکر اللّٰه، حدّی ندارد (۱) 🔹 هر عمل خیری، حدّی از آن مطلوب است که اگر از آن حدّ گذشت، ضدّش حاصل می‌شود، یعنی اگر انسان، پایین‌تر از حدّ مطلوب انجام داد، قاصر و یا مقصّر است و اگر بالاتر از حدّ مطلوب بود، به صعوبت مبتلا می‌شود، تا اینکه به حدّی می‌رسد که غیر ممکن و غیر مقدور بشر می‌گردد. مانند نماز که بدن انسان طاقت زیاد نماز خواندن را ندارد، و یا مزاحم خیراتی است که به سبب نماز از انسان فوت می‌شوند، به گونه‌ای که دیگر انسان نمی‌تواند آنها را مثل گذشته انجام دهد. سایر خیرات و طاعات نیز این‌گونه است، به جز «ذکر اللّٰه» چنان‌که در روایت دارد که حدّی برای آن نیست. 💎 در روایت منقول از امام صادق -علیه السّلام- آمده است: «مَا مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ وَلَهُ حَدٌّ يَنْتَهِي إِلَيْهِ إِلاَّ اَلذِّكْرَ فَلَيْسَ لَهُ حَدٌّ يَنْتَهِي إِلَيْهِ»؛ چیزی نیست مگر آنکه حدّی دارد که بدان پایان پذیرد جز یاد خدا که حدّ پایانی ندارد. [اصول کافی، ج ۲، ص ۴۹۸؛ وسائل الشیعة، ج ۷، ص ۱۵۴؛ عدة الداعي، ص ۲۴۸] 📚 در محضر بهجت، محمدحسین رخشاد، ج ۱، ص ۷ #یاد_خدا #حد_یاد #آیة‌الله_محمدتقی_بهجت #شیخ_محمدحسین_رخشاد 🔹 @rahesavab

🔸 مراقبه و یاد خدا (۹) 📌 ذکر اللّٰه، حدّی ندارد (۲) 🔹 البته مقصود ذکر لسانی نیست؛ زیرا در اثر آن نیز اعضا و جوارح انسان به ملالت و ضعف و عجز و سستی دچار می‌شوند؛ بلکه ذکر اللّٰه که حدّی ندارد، اعمّ از ذکر قلبی و لسانی، بلکه اعمّ از ذکر بدنی است؛ چون تمام طاعات و همه‌ی آنچه مرضیّ خداست، ذکر اللّٰه است، و این‌گونه ذکر با همه‌ی طاعات جمع، و با هر نوع طاعت پیاده می‌شود؛ نظیر قضای حوائج، ادای واجبات، بلکه به‌جا آوردن مستحبّات، که نزد اهلش ذکر اللّٰه است، بلکه ترک مکروهات و محرمات هم ذکر اللّٰه است. 💎 در آن روایت از امام صادق -علیه السّلام- آمده است: «مِنْ أَشَدِّ مَا فَرَضَ اللّٰهُ عَلَى خَلْقِهِ ذِكْرُ اللّٰهِ كَثِيراً ثُمَّ قَالَ لاَ أَعْنِي سُبْحَانَ اللّٰهِ وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ وَلا إِلٰهَ إِلاَّ اللّٰهُ وَاللّٰهُ أَكْبَرُ وَإِنْ كَانَ مِنْهُ، وَلَكِنْ ذِكْرَ اللّٰهِ عِنْدَ مَا أَحَلَّ وَ حَرَّم.» از سخت‌ترین چیزهایی که خداوند بر خلق واجب نموده، ذکر بسیار خداوند است. سپس فرمود: مقصودم سبحان اللّٰه و الحمد للّٰه و لا إلٰه‌ إلّا اللّٰه و اللّٰه اکبر نیست، هر چند اینها نیز از یاد خداست؛ بلکه منظورم یاد خدا هنگام حلال و حرام اوست. [اصول کافی، ج ۲، ص ۸۰؛ وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۵۲؛ بحار الأنوار، ج ۶۸، ص ۲۰۴؛ ج ۹۰، ص ۱۶۳] یعنی ذکر قلبی محض. آیا واقعاً سبحانَ اللّٰه است و أَشَدُّ تَذْکیراً (بیشتر انسان را به یاد خدا می‌آورد) است، و یا این گفتار حضرت یوسف -علیه السّلام- که: 🔺 ﴿مَعَاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوَايَ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ﴾ [یوسف: ۲۳] پناه بر خدا! او پروردگار من است، و جایگاهم را نیکو قرار داده است، و ستمکاران هرگز رستگار نمی‌شوند. بسم اللّٰه بفرمایید، کار گذشته بود که قرآن می‌فرماید: 🔺 ﴿وَهَمَّ بِهَا لَوْلَا أَن رَّأَىٰ بُرْهَانَ رَبِّهِ﴾ [یوسف: ۲۴] حضرت یوسف -علیه السّلام- نیز آهنگ او را می‌کرد، اگر برهان و نشانه‌ی روشن پروردگارش را نمی‌دید. آیا همه‌اش به اختیار او بود، یا خدا حفظ کرد؟ چه کار کرد؟ آیا کاری کرد جز اینکه برهان ربّ را دید؟ البته قطعاً هزارها کار پیش از آن انجام داده بود تا اسباب برهان ربّ را در اوقات خلوت تحصیل کرده بود، که در آن موقعیّت حسّاس، برهان ربّ را دید. 📚 در محضر بهجت، محمدحسین رخشاد، ج۱، صص ۸-۷ #یاد_خدا #ذکر_قلبی #آیة‌الله_محمدتقی_بهجت #شیخ_محمدکریم_پارسا 🔹 @rahesavab

💠 وَز یادِ او چنان شدم که او شدم ... #یاد_خدا #فناء_فی_الله 🔹 @rahesavab

🔸 مراقبه و یاد خدا (۱۰) 📌 دستور العمل کلّی 🔹 سؤال: آقا يک دستور العمل کلّی بفرماييد. حضرت علّامه (رضوان‌ اللّٰه سبحانه وتعالی علیه) فرمودند: 🔺 دستور العمل کلّی ﴿فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ﴾ [البقرة: ۱۵۲]؛ ياد خدا در خاموشی و تکلّم و تنهایی و معاشرت. 🔹 سؤال: همه‌اش همين است؟ حضرت علّامه (رضوان‌ اللّٰه سبحانه وتعالی علیه) فرمودند: 🔺 هر چه باشد در همين است ﴿وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا﴾ [التوبة: ۴۰]. 📚 اقیانوس علم و معرفت، محمدکریم پارسا، ص ۲۵۸ #یاد_خدا #علامه_طباطبائی #شیخ_محمدکریم_پارسا 🔹 @rahesavab

🔸 مراقبه و یاد خدا (۱۲) 📌 بیاناتی از علّامه طباطبائی درباره‌ی یاد خداوند تبارك وتعالیٰ #یاد_خدا #دوام_ذکر #علامه_طباطبائی #شیخ_محمدکریم_پارسا 🔹 @rahesavab

🔸 مراقبه و یاد خدا (۱۳) 📌 شرح بیاناتی از علّامه طباطبائی درباره‌ی یاد خداوند تبارک وتعالیٰ 🎙 استاد شیخ محمدکریم پارسا #یاد_خدا #دوام_ذکر #علامه_طباطبائی #آیة‌الله_محمدتقی_بهجت #شیخ_محمدکریم_پارسا 🔹 @rahesavab

🔸 مراقبه و یاد خدا (۱۵) 📌 یَجْمَعُ المِائَة ... 🔹 روزی به شیخ بزرگوار حقائق‌شناس حضرت آیة اللّٰه بهجت - رضوان اللّٰه تعالی علیه - عرض کردم: صدرالدین دزفولی صد کتاب در عرفان نوشته. حضرت آیة اللّٰه بهجت فرمودند: 🔺 «یَجْمَعُ المِائَة فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ» ✔️ این ناچیز گوید: یعنی تمام اعتقادات و عملیات، مقدمهٔ این است که دل به یاد خدا باشد. 🔹 و شیخ بزرگوار می‌فرمودند: 🔺 «همۀ اشیاء مقدمۀ ذکر است. غایة الغایات، معلول ذکر است.» ✔️ یعنی همۀ اشیاء [اعتقادات، اخلاقیات و احکام شرعیه] مقدمهٔ این است که دل به یاد خدا باشد و غایة الغایات که همان فناء في اللّٰه و وصول إلی اللّٰه است، معلول ذکر است. 🔹 و نیز می‌فرمودند: 🔺 «هرچه هست و نیست، در یاد خدا است.» ✔️ این یک اصل اساسی است که یاد خدا کردن باید نصب‌العین سالک باشد. خواجهٔ شیراز می‌فرماید: نیست در لوح دلم جز الف قامت یار چه کنم حرف دگر یاد نداد استادم 📚 تقریرات سخنان آیة اللّٰه بهجت، نوشتهٔ شیخ محمدکریم پارسا (مخطوط) #ذکر #یاد_خدا #آیة‌الله_محمدتقی_بهجت #شیخ_محمدکریم_پارسا 🔹 @rahesavab

🔸 سیر إلی اللّٰه (۱۴) 📌 روش تربیت سلوکی آیة اللّٰه بهجت (رحمة اللّٰه علیه) 🔹 روش و سبک تربيتی مرحوم استاد در سِيروسلوک، همان روش و سبک استادشان مرحوم آقای قاضی و نيز اساتيد ايشان تا مرحوم ملّاحسينقلی همدانی بود (تأکيد بر ترک معصيت و بر ياد خدا و استغراق در آن)؛ ليکن در چند مورد، تفاوت اساسی داشتند؛ از جمله در دستور «ذکر»: مرحوم استاد، ذکر خاصی با عدد مخصوص دستور نمی‌دادند؛ بلکه معتقد بودند سالک، خود بايد هر زمانی ملاحظه کند در بين اذکار مذکوره در شرع، هر ذکری که با آن، حال حضور و لذّت معنوی می‌يابد، همان را بگويد، و تا زمانی که از آن ملالت پيدا نکرده ادامه دهد؛ زيرا در اين صورت است که حضور قلب و ذکر قلبی او تأمين می‌شود. نه تنها «ذکر»، بلکه در همهٔ مستحبّات، به عبادتی بپردازد که به آن شوق دارد، و با کسالت و ملالت، ذکر و بلکه هيچ عبادتی را بر خود تحميل نکند، و اگر در زمانی نسبت به ذکر يا عبادتی حضور قلب ندارد، پس ذکر ديگری يا عبادت ديگری يا زمان ديگری به جای آن انتخاب کند تا اين امر مهم (همراهی قلب با زبان) تأمين گردد. می‌فرمودند: 🔺«اين عباداتی که هست، انواع و اقسام، از قبيل: نمازها، ذکرها، تلاوت قرآن، ادعيه، مناجات‌ها، زيارت‌ها و ...، مانند سفره‌ای است که انواع و اقسام غذاهای رنگارنگ در آن موجود است. شخص عاقل از هرکدام از آن غذاها قدری می‌چشد، هرکدام را ميل و اشتهاء دارد همان را انتخاب می‌کند. از نظر طبّی هم آن غذای مورد ميل و اشتهای او، برايش نافع‌تر است. غذاهای روحی و معنوی هم همين‌طور است؛ شخص بايد از هرکدام از آن عباداتِ گوناگون، ذوق کند و بچشد، هرکدام را ميل و شوق داشت و اشتهاء داشت، همان را مشغول شود.» 📚 یادنامهٔ حضرت آیة اللّٰه حاج شیخ محمدتقی بهجت، نوشتهٔ حجة الإسلام والمسلمین سیدمجتبی جزائری (منتشرنشده) #روش_تربیت_سلوکی #ترک_معصیت #یاد_خدا #ذکر #عبادت #میل #آیة‌الله_محمدتقی_بهجت #آیة‌الله_سیدعلی_قاضی #ملاحسینقلی_همدانی #سیدمجتبی_جزائری 🔹 @rahesavab

🔸 سیر إلی اللّٰه (۱۵) 📌 استاد سِیروسلوک گاهی با اطلاع دادن به شاگرد، نبض معنوی او را می‌گیرد تا دستور مناسب حال او را بدهد. 🔹 در سال‌های اوّلیهٔ آشنايی و ارتباط اينجانب با حضرت استاد، متوجّه شده بودم که سبک تربيتی ايشان در امور معنوی، با سبک استادشان مرحوم آقای قاضی و اساتيد وی، متفاوت است¹. يک بار توسّط نامه، از ايشان درخواست دستگيری در امور معنوی (به نحو دستگيریِ مشايخ و اساتيدشان) نمودم. ايشان نامه را گرفتند و فرمودند بعداً جواب می‌دهم. يکی دو روز بعد خدمتشان رسيدم. در جواب آن نامه به صورت شفاهی فرمودند: 🔺 «من حال و وقت ندارم. فعلاً شما به همين کارها و برنامه‌هايی که داريد ادامه دهيد. ما هر بار که شما را می‌بينيم نبض شما را می‌گيريم؛ هر وقت ببينيم وقتش رسيد، يک کلمه‌ای هست مثل «کَلِمَةُ لا إِلٰهَ إِلّا اللّٰه حِصْني»، با اون اهمّيت؛ اون کلمه را به شما می‌گوييم.» ✔️ آيا آن کلمه را به بنده فرمودند؟ يکی دو سال بعد، در تابستان که ايشان طبق برنامهٔ هر ساله به مشهد مشرّف شده بودند، اتّفاقاً بنده هم در مشهد بودم. روزی در منزلشان خدمت رسيدم و فرد ديگری نبود. فرمايشات تأثيرگذار و تکان‌دهنده‌ای فرمودند. در لابه‌لایِ فرمايشات، پس از ذکر مثالی به عنوان مقدّمه، دستورالعمل دائمی ويژه‌ای بيان فرمودند، گمانم آن است که اين دستورالعمل دائمی، همان کلمهٔ موردِ نظر بود؛ واللّٰه العالم. ۱. مراد، تفاوت در اصل و کلیات برنامه‌ها و دستورالعمل‌ها نیست؛ بلکه تفاوت در برخی جزئیات و مصادیق است. به تعبیر دیگر: چنان‌که در فرستهٔ قبلی بیان شد روش تربیت سلوکی مرحوم آقای بهجت همان روش مرحوم ملّاحسینقلی همدانی و شاگردانشان بود. مبانی کلی آن روش: - ترک معصیت به‌طور مطلق - استغراق در یاد خدا - عدم توجه به مکاشفات و کرامات و سوانح بین راه - ارتباط با استاد کامل - عبادت خدا و اخلاص در آن - بسط عبودیت و بندگی خدا به همهٔ زوایای زندگی و شرائط و لوازم دیگر که همه آنها در متون دینی بیان شده و جامع همهٔ آنها «معرفت نفس» می‌باشد. پس مبانی، همان مبانی است. فقط ذکر به تعداد را قبول نداشتند، که در اشعارشان هم بیان فرموده‌اند، و در انتخاب ذکر و مقدار آن، میزان را حال سالک و شور و شوق و التذاذ او از آن ذکر می‌دانستند. 📚 یادنامهٔ حضرت آیة اللّٰه حاج شیخ محمدتقی بهجت، نوشتهٔ حجة الإسلام والمسلمین سیدمجتبی جزائری (منتشرنشده)، به ضمیمهٔ پی‌نوشت. #روش_تربیت_سلوکی #یاد_خدا #دوام_ذکر #ترک_معصیت #استاد_کامل #عبادت #عبودیت #معرفت_نفس #آیة‌الله_محمدتقی_بهجت #آیةالله_سیدعلی_قاضی #ملاحسینقلی_همدانی #سیدمجتبی_جزائری 🔹 @rahesavab

🔸 مراقبه و یاد خدا (۱۶) 📌 اشعار مرحوم آیة اللّٰه بهجت (۲) 🔹 در توضيح ﴿فَاذکُرُونِی أَذکُرکُم﴾ فرموده: با توسّل يـاد حق کن ای فقیر ريسمـانِ غيب را محـکم بگير يادِ حق از ما، فنا در ذاتِ اوست يادِ او الطـافِ بی‌غـايـاتِ اوست يـادِ مـا أستغفر اللَّه گفـتن است یادِ حق مفتاحِ عالَـم دادن است 🔺 و نيز: گر تو گويی ذاکرم ماندم غريب قـال کلاّ مَـن مـعـي ربّي قـريـب ذاکـران، مـذکـورِ ربّ الـعـالـمـين کـی بوَد مذکورِ شاهان اينچنين گر شدی ذاکر، سند تضمين‌شده کـز هـمـه آفـات، او تأمـيـن‌شده گر شدی ذاکـر به خوابِ ناز شو بـا مـلائـک همـدم و همـراز شـو غرق ذکری غرق نوری ای عزيـز شک مـدار ار باشی از اهلِ تميز ذکرِ «ما» و «من» به ظلمت می‌برَد ذکـرِ حـق تـا کـوهِ طـورت آورَد 🔺 ... و در بخش ديگری در اهمّيت «ياد خدا» فرمود: هرچه گويم «ذکر» را شرح و بيان چـون بـه ذکـر آيم بدانم نيست آن ذکـر، بـاب اللَّه؛ کوبـيـدی گشـود گر نکوبيدی کجا خواهی ورود؟ ذکـر، باب اللَّه گـر داری طـلـب ذکرُکُم، ذکر اللَّه آن را شد سبب لحظه‌ای از حق اگر غافـل شوی لحظه را يک‌سال بشمار ای صفیّ 🔺 در بيان اينکه «استغراق در ياد خدا، تنها شرطِ وصول به مقصد اعلاست، بلکه آن سبب است و وصالِ حق، مسبّب» فرمايد: گفت اوّل آخـرين شـرطِ وصـال يادِ حق آمد به هر حال و مجال چون عبوديّت کمالش اين شده زين سبب بر خلق، مشکل آمده ليک آن‌کس را حلاوت حاصل است لا جَـرَم در ذکر، حلّ مشکل است 🔺 و نيز فرمايد: بی‌مسبّب بـا سبـب هرگز نشـد نارسا ساعـی به حـق هرگز نبُد گر بگـويی من سبـب دارم ولی از مسبـّب نيـست مـا را حـاصلی گويمت بـاشی يقينـاً بی‌سبـب غـافـلی بی‌التـفـاتی بوالعجب! گفتم استغراقِ ذکرش شد سبب يـا مسبـّب اوست، أمرٌ قَد وَجَب ذاکر و مذکور و ذکرش چون يکی‌ست واحـدی در حـکـم، نـزدِ هـر زکـی‌سـت 📚 یادنامهٔ حضرت آیة اللّٰه حاج شیخ محمدتقی بهجت، نوشتهٔ حجة الإسلام والمسلمین سیدمجتبی جزائری (منتشرنشده) #سیر_إلی_الله #یاد_خدا #ذکر #دوام_ذکر #فنا #وصال #النورالساطع‌والبرهان‌القاطع #آیة‌الله_محمدتقی_بهجت #سیدمجتبی_جزائری 🔹 @rahesavab

🔸 مراقبه و یاد خدا (۱۷) 📌 اشعار مرحوم آیة اللّٰه بهجت (۳) 🔹 قبلاً گفته شد که روش تربيتی ايشان در اذکار بلکه در مستحبّات، اين بود که خود شخص، از بين اذکار و عبادات وارده در شرع، انتخاب کند ذکری و عبادتی را که برای او حالت حضور می‌آورد. در همين معنی فرموده: گر تو را حلوای عرفان ذوق شد پس تو را اِکثارِ آن در شوق شد وای بر آن‌کـس که در ذکـر و دعـاء شد کسل چون شربِ اجباری دواء پس تـلـذّذ در عبـادت شيوه کن قطع کن اضدادِ آن از فرع و بُن گر به صدقِ اين خبر واقف شدی گـويی‌ام از جِدّ: چرا ديـر آمدی؟ راه رو تـا خـود ببيـنی ايـن اثر شاهد و غائب دو باشد در خبر 🔺 نيز در همين معنی فرمايد: ذکرِ مـأثـورِ صحيـحِ بی‌خطر در تو گر آرد حضـورِ بی‌ضرر پس ادامه دادنش کَالحَتم بود مغتنَم می‌دار اين فيضِ شهود جــامــعِ فــیــضـيـنِ دنـيـا آخــرت هست اَولی از خصوصِ يک جهت ايـن طريـقِ ابتـکارِ ذکرِ مـاست منصرف از راهِ ديگر فکرهاست گر حضورت نيست، تبديلاتِ نفل يا به تغيـيرِ زمـانـش هـست سهل 🔺 و ايضاً: گفتم اذکـارِ صحيـحه هر يکی ذوق بـنمـا، بر يکی شـو متّکی هـريـکـی را هـر زمـان کـن انتخاب با همـه حالاتِ خود شو در حساب 📚 یادنامهٔ حضرت آیة اللّٰه حاج شیخ محمدتقی بهجت، نوشتهٔ حجة الإسلام والمسلمین سیدمجتبی جزائری (منتشرنشده) #روش_تربیت_سلوکی #یاد_خدا #ذکر #دوام_ذکر #عبادت #حضور #النورالساطع‌والبرهان‌القاطع #آیة‌الله_محمدتقی_بهجت #سیدمجتبی_جزائری 🔹 @rahesavab