eitaa logo
فصلنامه رهیافت اندیشه
631 دنبال‌کننده
714 عکس
8 ویدیو
10 فایل
🔖تحلیل و پاسخ‌یابی مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، حقوقی و... در چهارچوب اندیشه اسلامی 🔖گفت‌وگوهای چالشی با اساتید و صاحب‌نظران 🔖بهره‌گیری از یادداشت‌های مسئله‌محور پژوهشگران و نویسندگان ارتباط با ادمین: @admin_rahyaftandisheh تبادل: @rahyaft_t
مشاهده در ایتا
دانلود
🔘 ویژگی‌های لازم برای کنشگران عرصۀ سیاست‌گذاری نظام 📌دکتر حمید بالایی در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 وقتی سیاست‌گذاری با پسوند اسلامی گفته می‌شود، اول از همه احاطه و اشراف به قوانین اسلامی و روش استنباط احکام اسلامی با رویکرد فقه اجتهادی و فقه نظام باید باشد و این به‌نظر من جزء ویژگی‌های جدی و کمی مغفول در فرآیندهای کارشناسی امروز سیاست‌های کلی نظام است. 🔖 در مقام دوم آن چیزی که به‌نظر من باید در افراد دخیل در تهیۀ پیش‌نویس‌های سیاست‌گذاران یک کشور وجود داشته باشد، اشراف به الگوهای مطلوب‌بخشی حکمرانی در حوزه‌های مختلف است؛ یعنی مثلاً در حوزه‌های مختلف اقتصاد، سیاست و همچنین حوزه‌های علم و فناوری باید اشرافی وجود داشته باشد که با این اشراف، امکان طراحی الگوی مطلوب آن حوزه مبتنی بر مبانی اسلامی فراهم شود. 🔖 ویژگی سوم اشراف بر وضع موجود این حوزه‌های بخشی است. اینکه شما از چه وضع موجودی می‌خواهید به‌سمت وضع مطلوب حرکت کنید و چه گزاره‌های سیاست‌گذارانه‌ای را باید اتخاذ کنید که وضع موجود را به‌سمت وضع مطلوب حرکت دهید. 🔖 ویژگی چهارم این است که باید با یک رویکرد مسئله‌شناسانه و نگاه مسئله‌محور بتوان وضع موجود را بر مطلوب تطبیق داد و از تطبیق این‌ها به شکاف راهبردی که بین وضع موجود و مطلوب است دست پیدا کرد. 🔖 این چهار ویژگی اصلی است که هر کنشگری در عرصۀ سیاست‌گذاری نظام در کشور باید آن را دارا باشد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 حقوق اسلامی؛ رویکردی بر مبنای تعالی انسان 📌 دکتر احمد مومنی‌راد در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 عده‌ای بر این باور هستند که حقوق، کاری غیر از ایجاد نظم در جامعه ندارد. این نظم به‌حدی اهمیت دارد که اگر نظم را به‌درستی در جامعه حاکم کنیم به همۀ اهداف می‌رسیم. 🔖 دیدگاه دوم، امنیت‌محور است؛ زیرا می‌گوید که نظم به‌تنهایی کافی نیست و امنیت نیز لازم است؛ زیرا امنیت رکن رکین قویم جامعه است و به‌درستی شکل گرفته است و راهبری جامعه و انسان‌ها با همۀ سلایق در مسیر درستی قرار گرفته‌اند. 🔖 دیدگاه دیگر، عدالت را مبنای حقوق می‌داند؛ یعنی چیزی بالاتر از امنیت، نظم، برابری و رفاه. عدالت، آن گوهر گران‌بهایی است که انسان‌های بسیاری خود را فدا کردند تا به این عدالت برسند. بسیاری از انبیاء و مصلحان و اندیشمندان و رهبران جامعه در این مسیر تلاش کرده‌اند. 🔖 اما حقوق اسلامی بیان می‌کند که همۀ این امور در جای خود درست و ارزشمند و دارای وزن است ولی حقوق اسلامی به‌دنبال چیزی بیش از این موارد یعنی «تعالی انسان» است؛ یعنی از نظم، امنیت، عدالت و... باید استفاده کنیم تا انسان به رشد و کمال و تعالی برسد؛ یعنی انسان باید خلیفه‌الله باشد و به نقطه‌ای برسد که از فرشتگان نیز برتر شود. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ضرورت استقلال قضات در دیوان عدالت اداری 📌دکتر علی‌محمد فلاح‌زاده در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 یکی از مسائلی که استقلال قضات ما را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد، مسئلۀ اختیارات قضایی مدیران دستگاه قضایی یا اختیارات اداری و مالی شدید آنان است و این‌ها در سرنوشت قضات تأثیر می‌گذارد. 🔖 قانون جدید دیوان هم در همین راستا است که در واقع برای مدیران دیوان عدالت اداری، اختیارات زیادی قائل شده و دیوان را در اختیار مدیران دیوان عدالت قرار می‌دهد. 🔖 اساساً نسبت دادگاه‌های قوۀ قضائیه با ستاد آن باید بسیار کم باشد؛ شاید مثلاً 20 درصد ستاد باشد و 80 درصد دادگاه‌ها باشند. لذا معنا ندارد که ما در دیوان عدالت اداری معاونت و معاون اول و اموری از این دست داشته باشیم. 🔖 بنابراین این‌ها نگاه‌هایی متأثر از نگاه‌های قوۀ مجریه و اداره است که در دادگاه شکل گرفته است. دیوان اصلاً به معاونت نیاز ندارد. دیوان یک رئیس می‌خواهد، یک مدیر امور اداری و مالی می‌خواهد و یک نفر هم باید باشد و ارجاع بدهد. دیگر نیازی به چندین معاونت نیست و این‌ها اساساً باعث تحت‌تأثیر قرارگرفتن استقلال قضات می‌شود و باید اصلاح شود. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ماهیت و کارکرد فقه‌الجهاد در روابط بین‌الملل 📌آیت‌الله محمدحسین ملک‌زاده در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 در فقه سنتی و تراث فقهی ما، بخش مجزّایی با نام فقه بین‌الملل وجود نداشته است. لذا اگر کسی می‌خواست چنین بحث‌هایی را ببیند، باید مستقیماً به فقه‌الجهاد مراجعه می‌کرد و در آنجا این بحث‌ها را پیگیری می‌کرد. 🔖اما امروزه پرداختن به فقه بین‌الملل و روابط خارجی، در حقیقت، پرداختن به بخشی از فقه‌الحکومه است. 🔖 در فقه به‌شکل عام، وقتی از روابط خارجی بحث می‌شود، در یک تقسیم کلی در دو بخش بررسی می‌شود؛ اولین بخش، روابط غیرخصمانه و دومین بخش، روابط خصمانه است. 🔖 هر دوی این‌ها عموماً در فقه‌الجهاد یا باب و کتاب جهاد در فقه، موردبررسی قرار می‌گیرند؛ چون عملاً فقه‌الجهاد شامل هر آن چیزی است که به تعامل و رابطه با کسانی که خارج از دارالاسلام قرار دارند مربوط می‌شود و لذا اشاراتی به خیلی از مسائل امروزی و بحث‌ها و مفاهیمی که الآن در روابط بین‌الملل مطرح است را نیز می‌توان در فقه‌الجهاد پیدا نمود؛ مثل ویزا و امثال آن که به‌نوعی بحثش در فقه‌الجهاد آمده است. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 تورم، فقیر را فقیرتر می‌کند و غنی را غنی‌تر 📌دکتر حسین صمصامی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 تورم در اقتصاد آثار مختلفی دارد. یکی از آثار بسیار اساسی و مهم آن روی قشر متوسط به پایین و فقیر است؛ چراکه اصطلاحاً در اقتصاد گفته می‌شود تورم، فقیر را فقیرتر می‌کند و غنی را غنی‌تر. 🔖 وقتی قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند، معمولاً صاحبان درآمدهای کم و اقشار متوسط به‌ پایین که از ثروت‌های مادی خیلی بهره‌مند نیستند، حتی دیگر کالاهای ضروری را هم به‌سختی می‌توانند تهیه کنند؛ اما درمقابل، ثروت قشر متوسط به بالا هم همراه تورم تعدیل می‌شود. لذا وقتی که سطح قیمت‌ها افزایش می‌یابد، قدرت خرید قشر متوسط به ‌پایین کاهش یافته و از آنجایی که ثروت ندارند، فاصلۀ آ‌ن‌ها از حد مطلوب بیشتر می‌شود. 🔖 از آن طرف هم اغنیا چون صاحبان منابع و سرمایه‌ هستند، می‌توانند درآمدهای خود را متناسب با تورم تعدیل کنند و ثروت آن‌ها هم خودبه‌خود تعدیل می‌شود. لذا هر روز که می‌گذرد، این فاصله بیشتر و بیشتر می‌شود. این بحث تورم و آثار آن بر معیشت مردم است که متأسفانه بعد از انقلاب و به‌خصوص بعد از جنگ شاهد آن هستیم. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ایجاد تورم با هدف عدالت؛ تناقضی آشکار 📌دکتر محمدجواد توکلی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 ما به‌جای آنکه نظام مالیاتی خود را درست کنیم و از پولدار بگیریم و به بی‌پول بدهیم، می‌آییم و به قیمت‌های پایه مثل ارز و انرژی شوک وارد می‌کنیم و قیمت را بالا می‌بریم. قیمت که بالا رفت، هزینۀ تولید هم بالا می‌رود و بعد هم تورم ایجاد می‌شود. تورم نیز ارزش آن پولی را که شما به‌عنوان یارانه از محل گرانی تأمین کرده‌اید، پایین می‌آورد و دوباره باید شوک دیگری وارد کنید و انرژی را گران کنید. 🔖 متأسفانه اقتصاددانان لیبرال وطنی، با پرچم عدالت، ناعادلانه‌ترین سیاست‌ها را در کاسۀ سیاستمداران می‌گذارند و می‌گویند که حذف یارانۀ پنهان انرژی برای ایجاد عدالت. این حرف به معنای گران‌کردن انرژی به‌عنوان کالای اساسی و نهادۀ تولید و درنتیجه ایجاد تورم با هدف عدالت است. 🔖 تورم به‌معنای بی‌عدالتی است. نمی‌دانم که این افراد چطور می‌خواهند این تناقض را حل کنند که می‌گویند ما می‌خواهیم با تورم، عدالت را ایجاد کنیم. اما شعارشان را خیلی قشنگ بیان می‌کنند: حذف یارانۀ پنهان انرژی. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 پدیدۀ تورم؛ عامل ایجاد شکاف میان فقر و غنا 📌حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدهادی عربی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 پدیدۀ تورم توزیع درآمد را به‌نوعی بدتر می‌کند و شکاف بین فقر و غنا را افزایش می‌دهد. همه می‌دانیم شکاف میان فقر و غنا از منظر اقتصاد اسلامی امر مطلوبی نیست. البته نمی‌خواهیم بگوییم که در اقتصاد اسلامی، مساوات و برابری ملاک است. مساوات و برابری در درآمد ملاک نیست؛ اما شکاف بسیار زیاد بین فقر و غنا هم مطلوب نیست. 🔖 لذا معمولاً هم به آیۀ شریفۀ سورۀ حشر تأسی می‌شود که می‌فرماید: «كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْكُمْ»؛ یعنی کَی را به این ترتیب میان افراد تقسیم کنید تا ثروت‌ها فقط در میان اغنیای شما دست‌به‌دست نشود. 🔖 اندیشمندان و اقتصاددانان مسلمان، این آیه را به‌عنوان دلیلی بر عدالت اقتصادی و به تعبیر شهید صدر برای توازن اقتصادی استفاده کردند. اگرچه تفسیرهای مختلفی از این آیه شده، وجه مشترک آنان این است که همۀ اندیشمندان مسلمان پذیرفته‌اند که این توازن تقریباً هدفی کلی برای اقتصاد اسلامی محسوب می‌شود. 🔖 در کل اینکه شکاف میان فقر و غنا مطلوب نظام اقتصادی اسلام نیست، مورد توافق همۀ اندیشمندان مسلمان است و چون تورم موجب افزایش این شکاف می‌شود، بنابراین قطعاً به معنای این است که امری نامطلوب است و از این منظر مسئولیتی را متوجه دولت اسلامی خواهد کرد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 هر نوع معاملۀ هسته‌ای با طرف غربی اساساً شکننده است 📌 دکتر مجید شاکری در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 کشور ایران راه‌حل‌هایی دارد که شامل توافق مجدد با غرب است و همچنین راه‌حل‌هایی دارد که شامل این توافق مجدد نیست. این راه‌حل‌ها از هم جدا هستند و به‌صورت مستقل کار می‌کنند و روی هم اثر انکارناپذیری دارند. معطل‌گذاشتن هرکدام از این راه‌حل‌ها برای دیگری اشتباه است. 🔖حالا تا وقتی که به این توافق برسیم یا نرسیم، باید درک کنیم که هر نوع معاملۀ هسته‌ای با طرف غربی اساساً شکننده است. به این دلیل که معاملۀ تعلیق تحریم در مقابل نقطۀ گریز هسته‌ای مادامی که فاصله از گریز هسته‌ای از زمان بازاعمال تحریم همیشه کوتاه‌تر باشد، آمادگی شکستن آن وجود دارد. 🔖 با توجه به این شرایط اساساً پاسخ نباید توافق‌کردن یا توافق‌نکردن باشد، بلکه باید تغییر نوع نگهداشت دارایی ارزی بانک مرکزی باشد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 اقتصاد مقاومتی؛ حرکتی به سمت کنترل تورم 📌 حجت‌الاسلام‌ والمسلمین دکتر سعید فراهانی‌فرد در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 یکی از بحث‌هایی که معمولاً در سیاست‌های ضد‌تورمی مغفول می‌ماند، بحثی است که مقام‌ معظم ‌رهبری هم آن را مطرح می‌کنند و آن بحث جهش تولید و اقتصاد مقاومتی است. 🔖اگر ما در دولت‌های قبلی به این مسئله دقت می‌کردیم و تولید خود را در حد بهینه ارتقا می‌دادیم و رشد و جهش اقتصادی ایجاد می‌کردیم، این افزایش نقدینگی و تورم ایجاد نمی‌شد. 🔖 اگر ما روی مسئلۀ جهش تولید سرمایه‌گذاری کنیم و به‌سمت اقتصاد مقاومتی برویم که در داخل به افزایش تولید منجر شود و در خارج بتواند ارتباط هدفمند و قوی داشته باشد، می‌توانیم تا حدودی مسئلۀ تورم را حل کنیم و در مسائل دیگری همچون بحث تحریم‌ها به آسیب کمتری دچار شویم. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 نظارت سیستمی و هوشمند؛ راه‌حلی برای اصلاح نظام توزیع 📌 دکتر وحید شقاقی شهری در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 دولت باید اولاً بین نظام تولید و واردات و نظام توزیع هماهنگی برقرار کند. وظیفۀ دولت این است که هماهنگی‌ها را ایجاد کند و تا زمانی هم که این هماهنگی‌ها نباشد، نظام توزیع خوب کار نمی‌کند. دومین مورد این است که دولت باید نظارت سیستمی و هوشمندی را در نظام توزیع ایجاد کند. 🔖 الآن نظام توزیع سنتی است و نظارت‌ها هم به‌تبع سنتی پیش می‌رود. حال وقتی نظارت‌های دولت، همچنان سنتی باشد و هنوز هم مأمور بفرستد تا انبارها را کنترل کرده یا فروشگاه‌ها را رصد کند، مشخص است که نظام توزیع کارآمدی ایجاد نمی‌شود. 🔖 بنابراین نظارت‌ها باید هوشمند و سیستمی باشد؛ یعنی وقتی کالا چه از کانال واردات و چه از کانال تولید وارد انبارها می‌شود، باید رصد شود تا مرحله‌ای که به‌دست خرده‌فروشی می‌رسد. این رصدها باید سیستمی، هوشمند و برخط (آنلاین) باشد تا امکان احتکار، تعلل و فساد وجود نداشته باشد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 نظام پولی و بانکی؛ یکی از موتورهای اصلی تولید تورم در اقتصاد ایران 📌 دکتر موسی شهبازی غیاثی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 اینکه چقدر از تورم را می‌توان به نحوۀ استفاده از درآمدهای حاصل از نفت و گاز تَسرّی داد، نمی‌توان به‌طور دقیقی دربارۀ میزان آن صحبت کرد؛ اما نباید غافل شد که تورم در اقتصاد ایران، صرفاً از طریق سازوکار تبدیل ارز نفتی به ریال نبوده؛ بلکه در طول سالیان گذشته و به‌ویژه بعد از تأسیس بانک‌های خصوصی در کشور، نظام پولی و بانکی هم یکی از موتورهای اصلی تولید تورم در اقتصاد ایران بوده است. 🔖 آثار تورمی درآمدهای نفتی و نحوۀ مواجهۀ با آن نباید به بودجه بیاید و مستقیم به ریال تبدیل شود؛ بلکه باید با آن کارهای بین‌نسلی و سرمایه‌گذاری‌های بین‌نسلی انجام شود. 🔖 در عین حال خلق نقدینگی غیر متناسب با وضعیت اقتصادی کشور، در اوضاعی که مثلاً رکود اقتصادی داریم، ولی همچنان نقدینگی اقتصادی هم درحال رشد است، به‌واسطۀ ساختار معیوب نظام بانکی ماست. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 تورم موجود در جامعۀ ما تورم فشار هزینه است 📌 دکتر حسین درودیان در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 وقتی صحبت از تورم و نقدینگی می‌شود، تفسیر متعارف این است که پول دست مردم زیاد می‌شود و آن‌ها هم با آن اقدام به خرید می‌کنند یا مثلاً سرمایه‌گذاری می‌کنند. به هر حال این‌ها باعث می‌شود که روی قیمت کالا فشار بیاید. 🔖یعنی مثلاً اگر این لپ‌تاپ گران می‌شود، به‌خاطر این است که مردم در حال حاضر آن را بیشتر می‌خرند و چون موجودی آن تقریباً امری ثابت است، قیمت آن بالا می‌رود. دربارۀ بقیۀ کالاها هم به همین ترتیب است. بنابراین تعبیر اثرگذاری نقدینگی و فشار تقاضا این است. 🔖 اما تورم‌زایی تیپ نقدینگی در جامعۀ ما این‌گونه می‌شود که به بازارهای دارایی حمله می‌کند، قیمت‌های دارایی جهش می‌کند و بعداً جهش قیمت دارایی روی قیمت کالاها و خدمات تخلیه می‌شود. در حالی که همچنان قدرت خرید مردم خراب است و نمی‌توان این را نوعی فشار تقاضا تلقی کرد. به عبارت دیگر مثلاً اگر لپ‌تاپ گران می‌شود، به دلیل بالارفتن نرخ ارز است؛ نه اینکه چون مردم بیشتر می‌خرند. باید گفت که این تورم، تورم فشار هزینه است. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 اقتصاد بدون نفت؛ گامی در راستای اقتصاد مقاومتی 📌 دکتر مهدی صادقی شاهدانی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 این مسئله مهم است که بدانیم مسیر برون‌رفت نفتی که به بودجه می‌آید، از کجا سر در می‌آورد. همچنین در دورۀ بلندمدت دربارۀ اقتصاد بدون نفت برنامه‌ریزی کنیم و همان‌ اتفاقی بیفتد که در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به آن توجه می‌شود. 🔖یعنی دولت مسائل بودجۀ خودش را از نفت جدا کرده و بر سایر درآمدها یا نظام مالیاتی تمرکز کند. طبیعی است چنین اقدامی در یک دورۀ کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست؛ اما اگر در دورۀ بلندمدتی بتوان به نظام اقتصادی و دولت کمک کرد، قدم‌به‌قدم وابستگی خود را از نفت کم می‌کند و درآمدهای نفتی وارد یک صندوق می‌شود. 🔖 حال اگر بتوانیم در بلندمدت به‌سمت ایجاد صندوقی مثل صندوق نفت نروژ برویم، به‌نظر می‌رسد در آینده عایدی خوبی برای ملت ما جمع می‌شود و بعد از مدتی می‌بینیم که دارایی چشم‌گیری فراهم شده و بازدهی آن دارایی به دولت کمک می‌کند که این کار هم آنچنان ملاحظه‌ای ندارد. دولت درآمد نفتی را وارد صندوق کرده و آن صندوق دارایی هم بازدهی خودش را ایجاد می‌کند و آن بازدهی صرف مواردی مثل یارانه، کمک به فقرا و حمایت‌هایی از اقشار مردم می‌شود. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 افزایش هزینه برای مصرف کننده؛ با شبکۀ توزیع سنتی 📌 دکتر مهران برادران‌نصیری در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 شبکۀ توزیع کشور از همۀ قسمت‌های دیگر کشور ضعیف‌تر است و در واقع می‌توان گفت که کل اقتصاد بازار و خدمات ما که شبکۀ توزیع هم جزء آن است، بسیار سنتی و غیر مدرن است و این سبب می‌شود که ما مقدار زیادی هدررفت منابع و افزایش هزینه‌ها برای مصرف‌کننده داشته باشیم. 🔖وقتی در شبکۀ توزیع، افراد همچنان به صورت سنتی بارهایی را از مناطق مختلف مثلاً در میادین تره‌بار شهرداری می‌آورند و پخش می‌کنند و افراد هم از آنها می‌خرند، کالایی که وارد تهران می‌شود چند بار دست به دست می‌شود. در واقع تعداد زیادی آدم در شبکۀ توزیع کار می‌کنند که هزینه‌های زندگی آنان را همین مصرف‌کننده متقبل می‌شود. 🔖 آنقدر شبکۀ توزیع ما گسترده و ناکارآمد و نارسا است که نتیجۀ نهایی آن این می‌شود که هزینه‌های قابل ملاحظه و غیر مفیدی را در حاشیۀ بازار ایجاد می‌کند که آنها هم به هزینه‌های قیمت تولید‌کننده اضافه می‌شود و بنابراین گاهی اوقات قیمتی که مصرف‌کننده پرداخت می‌کند، چند برابر قیمتی است که تولید‌کننده دریافت می‌کند. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 نتیجۀ خلق پول، عدم توازن‌های اقتصادی و اجتماعی است 📌 دکتر حمیدرضا مقصودی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 وقتی می‌گوییم تورم در ایران منشأ پولی ندارد، به این معناست که تورم منشأ بانکی هم ندارد. البته حرف من به‌معنای این نیست که شبکۀ بانکی ما، شبکۀ خوبی است و درست کار می‌کند. اجمالاً ممکن است همۀ ما متوجه باشیم که در این شبکۀ بانکی، مشکلاتی وجود دارد؛ یعنی ما مریض را می‌بینیم؛ اما باید بررسی کنیم که منشأ مریضی چیست؟ الآن باید ببینیم که مشکل بانکداری خصوصی ما یا بانکداری بانک عامل ما چیست؟ 🔖 طبیعتاً مشکل آن خلق پول است. اما آیا منشأ تورم، خلق پول است؟ پاسخ منفی است. نه در ایران و نه در هیچ‌جای دیگر منشأ تورم پول نیست. آیا این خلق پول، کار خوبی است؟ پاسخ این سؤال هم منفی است و البته نتیجۀ این خلق پول نیز تورم نیست؛ بلکه نتیجۀ آن در عدم توازن‌های اقتصادی و اجتماعی خود را نشان می‌دهد؛ یعنی خود را در شکاف‌های طبقاتی، در هدایت نقدینگی به‌سمت نظام سرمایه‌داری و سرمایه‌دارها و در ایجاد فقر نشان می‌دهد. 🔖 نقدینگی باید به‌طور همگانی در دست مردم قرار بگیرد؛ اما می‌بینیم که نقدینگی دقیقاً به‌صورت هدایت‌شده در دست گوشه‌ای از سرمایه‌داران رانتی غارتی قرار می‌گیرد. لذا اگر بخواهیم با نظام بانکی مواجهه کنیم، چه بانک مرکزی و چه بانکداری خصوصی و چه بانکداری دولتی، باید ببینیم که در عدم توازن‌های اجتماعی، ایجاد فقر، ایجاد شکاف طبقاتی، ایجاد ثروت‌های بادآورده و در سفته‌بازی چه اثری دارند. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 جلوگیری از افزایش نقدینگی؛ گامی در جهت کاهش تورم 📌 دکتر رسول بخشی دستجردی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 برای اینکه تورم تک‌رقمی شود، قطعاً باید اقداماتی انجام دهیم. کاهش تورم بسته به اینکه از چه طریقی انجام شود، خیلی مفید خواهد بود. 🔖 در سال 92 که دولت آقای روحانی آمد، قرار بر این بود که تورم کنترل شود و تا حدی هم این کار انجام شد و قیمت‌ها هم کم شد و تورم تک‌رقمی اتفاق افتاد. اما برای اینکه آن تورم تک‌رقمی محقق شود، راهکار غلطی را پیش گرفتند. 🔖 یعنی میان نرخ سود سپرده‌های بانکی با نرخ بازدهی در اقتصاد تفاوتی ایجاد شد. نرخ بازدهی نسبت‌به سود سپردۀ بانکی پایین‌تر قرار گرفت و این باعث شد نقدینگی که همین‌طور در‌حال افزایش بود، در بازار وارد نشود و مثل آب پشت سد جمع شود. 🔖 وقتی که نقدینگی در‌حال افزایش باشد؛ اما تورم پایین بیاید و تولید رشدی نکند، حتماً مشکلی وجود دارد که بعداً خود را نشان می‌دهد و دوباره تورم شدیدی رخ می‌دهد. این کاری بود که چند سال بعد اتفاق افتاد و تورمِ جمع‌شده خود را نشان داد. 🔖 دولت اخیر می‌خواهد بگوید من برای آنکه جلوی تورم را بگیرم، باید جلوی رشد نقدینگی را بگیرم. این کار بسیار ارزشمندی است. چون در زمان دولت آقای روحانی نقدینگی زیاد می‌شد؛ اما قیمت‌ها رشد نمی‌کرد و این کاری خطرناک بود. پس باید جلوی رشد نقدینگی را گرفت. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 خام‌فروشی و خام‌اندیشی؛ دو چالش مهم در اقتصاد ایران 📌 دکتر محمد نعمتی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 اقتصاد ایران، به‌شدت رانتی است؛ به معنای اینکه زندگی در ایران به منابع طبیعی نفت و گاز و معدن وابسته است و تقریباً روزی معادل ۱۰‌میلیون بشکه نفت و گاز برمی‌داریم. 🔖 درواقع شیوۀ حکمرانی منابع طبیعی ما به‌گونه‌ای بوده که منبع رانت خدادادی بزرگی را که سالی 100، 150‌هزار‌میلیارد تومان است، به قیمت ثابت داریم و هرچه سطح معیشتی فرد بالاتر باشد، از رانت آن بیشتر بهره می‌برد. 🔖 بنابراین درگیر نظامی رانتی هستیم که خام‌فروشی را در نظام سیاسی بین‌الملل که از قرن هجدهم برای کشورهای آفریقایی و آسیایی تعریف شده، پذیرفته و از دورۀ پهلوی نیز نوعی خام‌اندیشی ایجاد شد که با پول نفت برای کشور توسعه می‌آوریم؛ درحالی که برای ما بدبختی بسیاری به همراه آورد؛ به ‌عبارت ‌دیگر خام‌فروشی، این خام‌اندیشی را با خود به همراه آورد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 نهادهای ناتراز؛ عواملی مهم در ایجاد تورم بالا 📌 دکتر میثم خسروی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 طیف وسیعی از نهادها اعم از شرکت‌ها، دولت و بانک‌ها این امکان را دارند که ناتراز باشند و این ناترازی را به متغیرهای پولی سرایت دهند. حال اینکه این‌ها چه نهادهایی هستند و هرکدام چه اولویتی دارند و چه سهمی از این تورش تورمی را می‌توان به گردن آن‌ها انداخت، در کشورهای مختلف متفاوت است. 🔖 عموماً تورش تورمی بالا معمولاً از این جهت اتفاق می‌افتد که نهادهای ناترازی وجود دارد و ممکن است آن نهادها بتوانند ناترازی خود را با خلق نقدینگی پوشش دهند. وقتی این دو شرط هم‌زمان اتفاق بیفتد، کشورها گرفتار تورشی تورمی می‌شوند. 🔖 زمانی که یک شرکت به‌صورت ساختاری و مزمن، ناتراز می‌شود و اساساً هیچ امیدی نباشد که هزینه و درآمد یا دارایی بدهی آن جبران شود و به‌طور واگرا زیاد شود، اینجاست که شرکت نباید به حیات خود ادامه دهد و اساساً تداوم حیات آن به ضرر اقتصاد است. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 مهم‌ترین آسیب‌های موجود در نظام توزیع کالا 📌 محسن محمدزاده در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 اولین آسیب نظام توزیع کالا و خدمات، زنجیرۀ توزیع کالا در کشور است. زنجیرۀ عرضۀ کالا و فرایندی که این زنجیره را تعریف کرده، غیرشفاف و ناکارآمد است. در صنایع و محصولات مختلف، یک زنجیرۀ توزیعی در کشور وجود دارد که چون بخشی از آن سنتی است و سابقۀ 70، 80‌ساله دارد، هیچ‌گاه خودش را با حال حاضر تطبیق نداده است. 🔖 دومین آسیب صادرنکردن فاکتور الکترونیکی است. دربارۀ این مسئله می‌توان ساعت‌ها صحبت کرد. اگر قرار باشد برای اصلاح زنجیرۀ توزیع کالا اقدام مؤثری در کشور انجام شود، همین فاکتور الکترونیک است. همۀ دستگاه‌های کشور باید برای جاانداختن فاکتور الکترونیک تلاش کنند. تا این اتفاق نیفتد، نمی‌توان دربارۀ تحول در چرخۀ توزیع و حلقه‌های توزیع کالا صحبت کرد. در هر مسئله‌ای که وارد می‌شویم، صادرنشدن فاکتور الکترونیک مشکل جدی ایجاد کرده است. 🔖 بحث سوم، یارانه‌هایی است که در بعضی از حلقه‌ها در نظام توزیع پرداخت می‌شود. در علم اقتصاد یارانۀ مستقیم و غیر مستقیم و یارانۀ کالایی و غیرکالایی وجود دارد؛ اما در یک‌سری از حلقه‌ها، یارانه‌هایی پرداخت می‌شود که در نظام توزیع فساد به بار می‌آورند؛ مثلاً یکی از این یارانه‌ها، سهمیه‌هایی است که در برخی حلقه‌های نظام تولید و توزیع کشور پرداخت می‌شود؛ مثل سهمیۀ آرد، شکر و مواد اولیه. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 فشار تقاضا و هزینه‌؛ دو عامل مهم در پدیدآمدن تورم 📌 دکتر احسان قمری در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 تورم می‌تواند از دو جهت ایجاد شود؛ یکی از فشار تقاضا و دیگری از فشار هزینه‌ها. بسیاری از اوقات این فشار تقاضا ناشی از پایۀ پولی است و می‌بینیم که در بازار میان عرضه و تقاضا به‌صورت کلان تعادل به‌هم می‌خورد و وقتی که به تقاضا فشار وارد می‌شود، افزایش قیمت به‌وجود می‌آید. این موارد در ادبیات اقتصادی به‌عنوان دلیل تورم شناخته می‌شوند. 🔖 یکی دیگر از عللی که باید به‌عنوان فشار تقاضا دربارۀ آن بحث کرد، نقدینگی است که درحقیقت روی دیگرِ تقاضا را به ما نشان می‌دهد و این هم مشخص است که نقدینگی کنار آن سلسله اتفاقاتی که ایجاد می‌شود، تقاضای کل را زیاد کرده و تورم را ایجاد می‌کند. 🔖 حال باید دید آیا نرخ ارز بر تورم اثر می‌گذارد؟ باید گفت به‌صورت مطلق نمی‌توان به این سؤال پاسخ داد. چون متغیرها بسیار اثرگذارند. مثلاً ابتدای دولت دهم میزان نقدینگی، چیزی در حدود ۴۸۰‌همت بود؛ اما درحال حاضر چهار‌هزار‌همت است. حال آیا این نقدینگی کاملاً ناشی از نرخ ارز است؟ نمی‌توان به‌راحتی همه را ناشی از آن دانست. 🔖 به اینجا که می‌رسیم، وارد بخش بعد می‌شویم و می‌گوییم تورم می‌تواند از جای دیگر هم ناشی شود و آن فشار هزینه‌هاست. به‌نظر می‌آید که نرخ ارز در اینجا بیشترین تأثیر خود را می‌گذارد و آن قیمت نهاده‌های تولید است. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 جهش نرخ ارز؛ عاملی مهم در افزایش تورم در اقتصاد ایران 📌 دکتر حسین صمصامی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 در اقتصاد ایران وقتی به آمارهای تورم نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که بعد از انقلاب و جنگ تحمیلی، تورم تقریباً در حدود 11درصد، 10درصد، 18درصد، 20درصد، 15درصد، 9درصد و 8درصد بوده است؛ یعنی بعضاً در دوران جنگ، نرخ‌های تورم بسیار پایینی داشتیم. 🔖 در زمان جنگ، کشتی‌های ما را در آب می‌زدند، نفت ما را نمی‌خریدند، دولت از بانک مرکزی قرض می‌گرفت و عامل اصلی پایۀ پولی هم بدهی دولت به بانک مرکزی بود؛ اما باز هم تورم ما 50درصد نشد. یکی از دلایل اصلی این امر، کنترل نرخ ارز بود. 🔖 اگر شما به تاریخ اقتصاد ایران بعد از انقلاب نگاه کنید، می‌بینید که بالاترین نرخ‌های تورم، زمانی بوده که نرخ ارز در بازار جهش پیدا کرد؛ یعنی سال‌های 74، 90، 91 و 97. نرخ ارز به این دلیل بالا می‌رود که مثلاً وقتی گفته می‌شود که شما تحریم شدید، عده‌ای سودجو همانند سفته‌بازها و دلال‌ها که همیشه می‌خواهند از فرصت‌ها سوءاستفاده کنند، به بازار هجوم می‌برند و همچنین با کمک افرادی، فرار سرمایه رخ می‌دهد. این امور باعث می‌شود قیمت بالا برود و بانک مرکزی درمقابل، متناسب با این بازار، نرخ ارز را افزایش می‌دهد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 فتوا نمی‌تواند جایگزین قانون باشد 📌 حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 فتوا نمی‌تواند جایگزین قانون باشد. این یک نکتۀ مهمی است که اگر به آن التفات درستی داشته باشیم، می‌توان به خیلی از اشکالات که یک سابقۀ صد‌ساله و بلکه بیش از صد‌ سال در فضای علمی کشور دارد، پاسخ داد. 🔖 دلیل اول این است که هر مجتهدی می‌تواند فتوا را صادر کند؛ اما اگر قرار باشد ما به سراغ قانون برویم و دستگاهی برای وضع قانون در جامعۀ اسلامی داشته باشیم و بخواهیم بر اساس فتوایی که فقها صادر کردند قانون وضع کنیم، قطعاً در جامعه دچار هرج‌ومرج و اختلال نظام خواهیم شد. 🔖 دلیل دومی که فتوا نمی‌تواند جایگزین قانون بشود، این است که در همۀ موارد یا اکثریت قاطع موارد، فتاوا مشخص‌کنندۀ چگونگی اجرای حکم شرعی نیستند، بلکه چگونگی آن را برعهدۀ خود مکلف می‌گذارند و این مطلب موجب بروز هرج‌ومرج در ناحیۀ اجرای حکم شرعی خواهد شد. 🔖 دلیل سومی که فتوا نمی‌تواند جایگزین قانون بشود، این است که فتوا در مواردی صادر می‌شود که فقیه بتواند به یک حکم ثابت شرعی برسد. اما در خصوص آن موضوعاتی که غالباً یا دائماً در حال تغییر هستند، چون حکم ثابت شرعی وجود ندارد، هیچ فتوایی هم دیده نمی‌شود. 🔖 بنابراین ما در حکومت اسلامی به سه دلیل مشخص نیازمند دستگاه قانون‌گذار هستیم؛ دستگاهی که باید نهایتاً توسط یک مرجع واحدی تمام این مقرراتی که به نام قانون وضع می‌شود را موردبررسی قرار دهد و عدم‌مغایرتش با شریعت را احراز کند. 🌐 @rouyesh_andisheh