🔰چرا ایران در توسعه عقل شکست خورد؟ آیا دین‌زدگی سبب پس‌رفتِ عقلانیت و فلسفه شد؟ 🔶شوکران بیست‌ویکم با دکتر کریم مجتهدی 🔸فیلسوف، غرب‌شناس، استاد پیشکسوت دانشگاه تهران، چهره‌ ماندگار فلسفه، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دارای مدال طلای جهانی ابن‌سينا 📺 پخش: دوشنبه، ۲۰ آبان ۱۳۹۸، ساعت ۲۱، شبکه چهار 🔹مجتهدی در ۱۸سالگی به فرانسه رفت و در دانشگاه «سوربن» ‌پاريس به تحصيل فلسفه در دوره‌ كارشناسی ارشد و‌ دكترا  پرداخت. سال ۱۳۴۳ به ايران بازگشت و در دانشگاه تهران مشغول تدريس شد. او بیش از نیم قرن است که به تدریس و پژوهش فلسفی اشتغال دارد. #فلسفه #سنت #تجدد #عدالت #غرب #اندیشه #عقلانیت #دین ⚜ @lotfi74

📮«مجلس تَراز مجلسي است كه در مأموريت اصلي خودش _ كه ريل‌گذاري براي حركت كلّ دستگاه‌هاي نظام است _ بتواند به‌نحوي #قانونگذاري كند كه مبتني بر #فقاهت اسلام و مبتني بر يك #عقلانيت فعال و كارآمد و در جهت #پيشرفت اسلامي باشد، يعني بايد به‌گونه‌‏اي جهت‏گيري كند كه حركت اجتماعي را در بستر سير به سمت #تمدّن_اسلامي سامان دهد. البته جامعه بايد مراحلي را پشت سر بگذارد تا به تمدن اسلامي برسد، طبيعتاً دستگاه قانونگذاري بايد اين #مراحل را براي گذار بشناسد و متناسب با هر مرحله، قوانين را به‌گونه‌اي طراحي كند كه با صلابت و آرامش، اين مراحل را پشت سر بگذاريم و به تمدن اسلامي نزديك شويم». ✍️ استاد میرباقری ⚜️ @taammolat74

🔰اسلام‌شناسیِ شریعتی ✍️ سیدجوادمیری 🔘 بخش ۱ از ۲ 🔸۲۹ خرداد چهل و سومین سالگرد دکتر #علی_شریعتی است. او را جهانی‌ترین متفکر معاصر ایران نامیده اند که در قرن بیستم اندیشه هایش و آثارش مرزهای جغرافیایی ایران و جهان اسلام را درنوردید و در عرصه جهانی به عنوان اندیشمندی بی بدیل -بیرون از سنت فکری اروپایی/آمریکایی-مطرح شد. 🔹در این ۴۳ سال بحث های مهمی درباره اندیشه های شریعتی مطرح شده است ولی هر چه دقیق تر به صورتبندی های موجود در باب افکار شریعتی نظر می اندازیم به نکته جالبی می رسیم و آن "معاصرت مداوم" شریعتی است و توگویی او کماکان "قدرت دیالوگ" با اکنونیان و اینجائیان را دارد و این توفیق اندکی در حوزه فکر و #اندیشه نیست. 🔸نکته جالب توجه دیگر در باب شریعتی این است که نسل جدیدی در حوزه علوم اجتماعی و انسانی و #فلسفه_انتقادی در بیرون از ایران در آسیا و اروپا و آفریقا و آمریکا پا به عرصه آکادمی گذاشته اند که در اندیشه های شریعتی امکان طرح نوین ایده‌های #عدالت و #معنویت و #عقلانیت و #آزادی را می یابند و اینان تلاشی دوباره در بازسازی گفتمان شریعتی به عنوان الگوی آلترناتیو آغاز کرده اند که در سالهای پیش روی ثمره این جنبش نوین آشکار خواهد شد. 🔹یکی از بحث هایی که اکنون و فردای ایران و جهان اسلام را درگیر خود کرده است موضوع "اسلام" به مثابه یک دین و نظام معنایی و جهانبینی و مدل حکمرانی است. 🔴اولین پرسشی که در اینجا مطرح می گردد این است که "اسلام" چیست؟‌ برای درک چیستی و صورت و محتوای اسلام ما نیازمند شناخت از پدیده ای به نام دین در جهان انسانی هستیم و سپس یک نوع از این پدیدار به نام "اسلام" که بخشی از موجودیتی عام به عنوان دین است. 🔸شریعتی درسگفتارهای خویش در باب دین و اسلام را ذیل موضوع "شناخت اسلام" مطرح کرد و در مجموعه آثارش با عنوان "اسلام‌شناسی" به چاپ رسیده است. ✔️[ادامه دارد...] ⚜️ @taammolat74

📮بعضی‌ها اسم #عقلانیت و عقل را می‌آورند اما منظورشان ترس، انفعال و فرار از مقابل دشمن است درحالی‌که فرار کردن و ترسیدن، عقلانیت نیست. #ترسوها حق ندارند اسم عقلانیت را بیاورند زیرا عقلانیت به‌معنای محاسبه‌ی درست است. البته دشمن تلاش دارد تا معنای غلط عقلانیت را تلقین کند و برخی هم نادانسته، در داخل همان حرف دشمن را تکرار می کنند❗️ #ترسوها #عقلانیت #دولت_ترسو ✍️ مقام معظم رهبری ⚜️ @taammolat74

✔️ [ادامه ...] 🔘 بخش 1 از 3 🔸در حقیقت با تقسیم‌بندی تاثیرگذاری #عقلانیت سه‌گانه(نظری، عملی و ابزاری) در 40 سال از عرصه عملی اسلام سیاسی، می‌توان عقلانیت حوزه علمیه قم را در عقلانیت نظری، عقلانیت قوای مقننه و مجریه را در عقلانیت ابزاری و عقلانیت نظام را در عقلانیت عملی تقسیم‌بندی کرد. بنابراین، حوزه علمیه قم و شخص #آیت‌الله_مصباح‌یزدی، متولی عقلانیت تئوریک اسلام سیاسی به‌شمار می‌رود. این عقلانیت طی این 40 سال توانست با ذات‌انگاری حاکم بر عرصه تفکر فلسفی و فقهی بر برخی از بحران‌های نظری دوران اصلاحات فائق آید. 🔹امروزه، آیت‌الله مصباح‌یزدی در مقام یکی از آخرین شاگردان #علامه_طباطبایی و پیش‌قراولان انقلاب جایگاهی مهم در این عرصه دارد. به‌ویژه آنکه دیگر گزینه‌های این عرصه از #فتنه 88 به بعد مسیری متفاوت برای خود هدف‌گذاری کرده و این عرصه را برای جولان اندیشه‌های جدید رها کردند. بنابراین، فقدان این متفکر و اندیشمند می‌تواند ثلمه‌ای اساسی و بنیادین بر عقلانیت ذات‌انگارانه حوزه علمیه قم باشد و عرصه را برای ظهور عقلانیت‌‌های غیرذات‌انگار همچون عقلانیت ابزاری فراهم آورد. 🔸 نمونه چنین جریانی را می‌توان تحت عنوان «#نشست_اساتید» در قم مشاهده کرد که قصد دارد مبتنی‌بر نظریه اسلام اجتماعی و تقلیل اسلام به خدمات اجتماعی، آینده جریان اسلام سیاسی را با بحران مواجه سازد و عملا حوزه علمیه قم را از یک سازمان محتوایی برای جمهوری اسلامی ایران و ایده #اسلام_ناب جدا سازد. هرچند این جریان در خلأ نبود سازماندهی درست و جذب نیروهای جوان و خوش‌فکر انقلابی توسط جامعه مدرسین صورت پذیرفته است اما می‌تواند نقش مهمی در تغییر ریل‌گذاری‌ علمای انقلابی داشته باشد و تمام زحمات آنها را طی این 40 سال بی‌ثمر بگذارد. 🔹 نتیجه آنکه با سازماندهی رقیب، حوزه به شرایط پیش از انقلاب و حاکمیت تفکر #اسلام_سنتی و فارغ از دغدغه در عرصه قدرت بازخواهد گشت. طبیعتا در نبود شبکه و سازمان منسجم به همراه محوریت عقلانیت واحد، عرصه برای سایر عقلانیت‌ها و ایده‌های آن همچون ایده #اسلام_اجتماعی، #اسلام_رحمانی و #اسلام_ایرانی فراهم خواهد شد و هسته نرم ایده اسلام سیاسی را با تشتت و بحران روبه‌رو می‌کند. ⚜️ @Taammolat74

✔️ [ادامه...] 🔸باید توجه داشت که #مدرنیته امروز خود به یک سنت متصلب تبدیل شده است و دیگر نمی‌توان مسائلی از این دست را مثل سابق ذیل منازعه میان #سنت و مدرنیته طرح و بررسی کرد. اگر چنین بحثی برای اوان شکل‌گیری مدرنیته موضوعیت داشت، اکنون دیگر موضوعیت ندارد، زیرا خود مدرنیته اینک به یک سنت متصلب و به‌شدت محافظه‌کار تبدیل شده است. مدرنیته امروزه به شعارها و آرمان‌هایش مثل باز بودن آینده، دیگر اعتنایی ندارد و به آنها پشت کرده و به انگاره پایان رسیده است. 🔹مدرنیته و غرب در ذات خودش #توتالیتر است. غرب اسیر منطق یوروسنتریسم یا اروپامحوری است، یعنی خودش را محور عالم دانسته، تمام جهان را حول محور خود تفسیر می‌کند. غرب اسیر خودبنیادی است. غرب اسیر منطق شرق‌شناسی– در معنای ادوارد سعیدی- است. غرب وقتی از #عقلانیت حرف می‌زند، فقط به یک معنا و مفهوم از عقل و عقلانیت قائل است و هیچ درک دیگری برای شیوه‌های دیگر عقلانیت قائل نیست. این عقلانیت صرفا عقلانیت منطق‌محور وگزاره‌محور متافیزیکی است و شیوه‌های دیگر عقلانیت را به رسمیت نمی‌شناسد. 🔸 علی‌رغم همه انتقاداتی که دکتر شجاعی‌زند به غرب دارند و من به این اعتبار در جبهه ایشان هستم، اما از اینجا راه خود را جدا می‌کنم که جهان اسلام امروز فاقد یک #نظام_اُنتولوژیک و یک #نظام_اپیستمیکی است که بتواند در برابر غرب کنونی، با تمامی تعارض‌ها و پارادوکس‌هایش قدعلم کند. فقط در مقام نفی است و در مقام ایجاب هنوز افق تازه‌ای را خلق نکرده است، هنوز به فهم جدید و اُنتولوژی و نظام معرفت‌شناسانه‌ای جدید متناسب با جهان معاصر دست پیدا نکرده است. 🔹 تعریض بنده به غرب این نبود که چرا بر مدار ایدئولوژیک حرکت می‌کند. خیر؛ اعتقاد مبنایی‌ام این است که زندگی انسانی بدون ایدئولوژی اساسا ممکن نیست. انسان هیچ‌گاه بدون #ایدئولوژی نبوده است و نخواهد بود. غرب را متهم کردم که چرا ایدئولوژی‌اش را پنهان می‌کند. مساله، پنهان کردن ایدئولوژی است. مساله، طرح ایده و نظریه پایان ایدئولوژی است و دلیل آن هم از میدان به‌در کردن رقباست. نگفتم که می‌توان دولت، #توسعه و #فرهنگ غیرایدئولوژیک داشت که شما می‌فرمایید اگر آنها ایدئولوژیکند ما هم ایدئولوژیک هستیم. ما ایدئولوژیک هستیم و آن را هم پنهان نمی‌کنیم و معتقدیم حیات انسانی بدون دین یا ایدئولوژی اساسا ناممکن است. 🔗 برای مطالعه این مناظره جنجالی و پر محتوا اینجا کلیک کنید. ⚜️ @Taammolat74

✔️ [ادامه...] 🔸این آشنایی با شناخت های برون دینی، در معنایی عام امری نیست که در تاریخ دانش #فقه مورد غفلت واقع شده باشد. پس باید دقت نمود که در اینجا معنای خاصی مورد نظر است که با توجه به مبانی اندیشه ای این جریان ناظر به #عقلانیت و #علم_مدرن است. پس در اینجا پویایی، قیدی احترازی است که به دوگانه #فقه_سنتی/ پویا را منتهی می شود. 🔹در این نگاه فقه موسوم به سنتی به دلیل عدم اعتنا به اقتضائات #جهان_مدرن در بنیان های روش شناخی خویش فاقد کارآمدی در حل و فصل مسائل انسان معاصر است و راه آن تغییر بنیان های معرفت شناختی، انسان شناختی و هستی شناختی فقیه متناسب با منطق مدرنیته می باشد. 🔸این تفاوت در توضیح پویایی به دلیل دلالتی که بر تغییر و تطور دارد مبتنی بر تفاوت برداشت از نسبت فقه و تاریخ است. جریان متجدد و روشنفکری، فقه را متآثر از فرهنگ و تاریخ دانسته و طبعاً زمانی آن را کارآمد می داند که بیشترین هماهنگی را با اقتضائات تاریخی داشته باشد، به تعبیری دیگر فقه را به حیث تقییدی تاریخ-در معنای مدرن- پویا می داند. 🔹بنابراین حقوق بشر را یکی از منابع اصلی استنباط معرفی می کند. اما در دیدگاه مبتنی بر میراث فقه شیعی، هر چند فقه در تاریخ هست اما این در تاریخ بودن به معنای هویت تاریخی فقه نیست بلکه فقه به حیث حیینیة در تاریخ محقق است. 🔸در این دیدگاه فقه از آن جهت که: الف- آینه و محکی بخشی از دین است. ب- دین زبان انسان کامل است. ج- انسان کامل بر فراز تاریخ ایستاده و زبانش تاریخ ساز است و ادوار تاریخی را رقم می زند. در نتیجه بایسته و شایسته است که فقه نیز به دنبال تطابق انسان با حقیقت هر عهد تاریخی و انسان کامل است. بنابراین به دنبال تأثیر بر تاریخ است و می خواهد حقوق بشر خود را ارائه کند نه آنکه حقوق بشر مدرن را ملاک و معیار قضاوت خود قرار دهد. البته بدیهی است که انسان کامل متناسب با مخاطب خود عمل می کند و لذا میان زبان و نحوه ی عمل انبیاء اولوالعزم در تاریخ تفاوت است. 💢بنابراین فقیهی که نظام فقه خود را متناسب با نظام اجتماعی و علم چهان مدرن تطبیق می دهد نه تنها فقهی پویا ندارد بلکه به دلیل عدم توجه به نسبت فقه، #دین و #تاریخ دچار انفعال است. و برعکس فقیهی که با التفات به مسئله پیش گفته عمل می کند از آن جهت که با در نظر گرفتن اقتضائات فرهنگی و تاریخی به بسط زبان انسان کامل در تاریخ همت می گمارد. ⚜️ @Taammolat74

🔹 گابریل مارسل در بخشی از مقاله "در باب راز هستی‌شناختی" از تعبیر "کاهش قوه حیرت" استفاده می‌کند و آن را از اوصاف جهانِ کنونی ما می‌داند؛ جهانی اجتماعی‌شده که در آن از صبح که بیدار می‌شویم درگیر مسائلِ برآمده از زیستن در اجتماع هستیم: از غم نان و اشتیاقِ داشتن چیزها گرفته تا ترس از آینده‌ی اقتصاد و سیاست، و تا رقابت و تلاش برای خوب به نظر رسیدن در چشم این و آن. 🔹 این فهرست را می‌توانید همینطور ادامه بدهید و چیزهای مثبت و منفی فراوانی را به آن اضافه کنید. وجه مشترک همه آن‌ها این است که از ما انسانی اجتماعی می‌سازند؛ انسانی درگیر با اشیاء، روابط و اتفاقات، انسانی هضم شده در "ورّاجی‌های روزمره"، بلعیده شده توسط "درگیری" و همیشه "مشغول" به چیزی. به عقیده او چنین جهانی، نیاز هستی‌شناختی انسان را سرکوب می‌کند و قوه حیرت او را تقریباً از بین می‌برد. 🔹 اما گاه حوادث و رخدادهایی پیرامون این زندگانی روزمره آدمی پدیدار می‌شود که انسان را به توقف و تأمل وامی‌نهد. این تأملات است که بی‌خبری و مشغولیت ما را در هم می‌شکند و ما را با این واقعیت روبرو می‌کند که برخلاف تصورمان، هیچ چیز عادی و معمولی‌ای وجود ندارد. این حوادث غیرمعمولی که اتفاق می‌افتد، گویی انسان را فریز می‌کند و آن وقت است که اغلب ما برای مدت کوتاهی به جای "مشغول بودن به هستی" به آن "فکر می‌کنیم" و کمی از قوه حیرتمان بهره می‌گیریم. آنگاه است که وزن چیزها تغییر می‌کند و برای مدتی کوتاهی با جهانی متفاوت روبرو می‌شویم که بودن متفاوتی را طلب می‌کند. 🔹انسان گاه به پرسش‌هایی بر می‌خورد که حکم همان حوادث و رخدادها را دارد. این دم غنیمت می‌شود که انسان را به تفکر وادار سازد تا برای مدتی هم که شده از قفس آهنین روزمرگی خارج شود و به سرآغاز و سرانجام بیاندیشد. این پرسش‌ها شروعی است برای خارج شدن از زندگی روزمره، برای وسعت‌بخشیدن به عمق معنای زندگی، و فرصتی برای شکستن خود، برای دیدن واقعیتی که خلاف تصورمان بوده است. البته قرار نیست این کنش‌های فکری ما را از عمل باز بدارند بلکه قرار است ما را از افراطی‌گری، احساساتی‌گری و گرفتار شدن به هذیانِ فکری دور کنند. در امتداد این خودآگاهی و تفکر است که می‌توان دوباره به همه چیز از منظری متفاوت اندیشید. نسل ما به عنوان نسل جوان انقلاب باید در پس این تفکر جهان خویش را بازسازی کند و با عقلانیت دینی، آرمان‌های انقلابی را محقق سازد. در این مسیر چاره‌ای جز پرسشگری، تفکر، گفتگو و بازاندیشی اندیشه‌ها و شنیدن صداهای گوناگون نیست. #پرسشگری #عقلانیت #گفتگو #تفکر ⚜️ @Taammolat74

🔹 آنچه باعث ضمانت بخشیدن به اهداف مرتبط داخلی و خارجی #انقلاب_اسلامی و حفظ و تداوم جمهوری اسلامی می‌شود، فهم و تئوریزه کردن انقلاب از یک‌سو و بازتولید مدام و مستمر #مشروعیت ذهنی و عینی و یا به عبارتی بازتولید #حقانیت و #مقبولیت این نظام مردمی و عدالت‌محور از سوی دیگر است. 🔹 و چگونه میتوان بدون فهم جوهر انقلاب اسلامی و درک مبانی و اهداف و ارکان و دلالت‌های مرتبط به فلسفه سیاسی آن و نقد فعال سیاست‌ها و عملکردهای #کارگزاران حکومت برپایه این فهم و درک، به بازتولید مشروعیت #جمهوری_اسلامی اهتمام ورزید؟!.. آیا می‌توان با دست روی دست گذاشتن و اعتماد صرف به مدیران در سطوح مختلف و احاله امور به تقدیر و سرنوشت، شاهد تحقق اهداف بلند، متعالی و جامع انقلاب اسلامی بود؟ 🔹 کدام دسته از افراد مطلوب به جامعه بوده و تحقق‌‌بخش و پیشبرنده اهداف انقلاب‌اند؟! کسانی که با تکا به #مبانی_انقلاب اسلامی و با تکیه بر #عقلانیت و بهره‌گیری از تجارب ارزشمند بشری به نقد درون‌گفتمانی برنامه‌ها و عملکردها می‌پردازند وراه‌حل ارائه می‌کنند یا کسانی که بنابرهر دلیلی، چه از سرنابینایی و عدم بصیرت، چه از سرعشق و ارادت، چه از سردنیاطلبی و چه از سر عناد و بی‌مهری و یا بی‌تفاوتی به سکوت، توجیه و حتی تطهیر عملکردهای غلط و غیرقابل دفاع می‌پردازند؟! 🔹 درد آنجا مضاعف می‌شود که توجیه‌کنندگان چشم‌بسته، مسلح به ابزار اخلاق می‌شوند و با انواع و اقسام تهمت‌ها و انگ‌های اخلاقی و اجتماعی که البته شائبه قدرت‌طلبی‌های دنیوی نیز درباره آن‌ها منتفی نیست، با تحریک احساسات مذهبی توده‌ها می‌کوشند تا این دسته از افراد را از صحنه خارج کنند. 🔹 درست است که جمهوری اسلامی بر پایه مخالفت مبنایی با جدایی دین و اخلاق از سیاست و یا به عبارتی #سکولاریسم شکل گرفته و منادی پیوند اخلاق با سیاست است، اما خطری که نظام برخواسته از آرمان‌های متعالی و زمینه‌های مستعد فرهنگی و تاریخی را تهدید می‌کند، سیاسی‌شدن دین و اخلاق، ابزارگرایی دینی و یا به عبارتی #ماکیاولیسم_مذهبی است. 🔹 تمام مبنای نظری و آرزوی دیرینه حقیت‌گرایانه دل‌سوخته و دردمند، اخلاقی و دینی شدن حیات سیاسی است، اما اگر هوشیار نباشیم و #نقد_اصول‌گرایانه و اخلاقی را پیشه خود قرار ندهیم، بیش از آنکه شاهد اخلاقی شدن سیاست و رفتارهای سیاسی باشیم، بدون تردید باید شاهد سیاسی شدن اخلاق و دیانت باشیم وکدام مخرب‌تر و جانکاه‌تر است، #ماکیاولیسم_سکولار یا #ماکیاولیسم_مذهبی؟! استفاده ابزاری از هرگونه ارزش عرفی و اجتماعی در جهت تحکیم پایه‌های قدرت به قیمت پرواز دادن اخلاق و دیانت از عرصه سیاست و یا استفاده ابزاری از ارزشهای اخلاقی در جهت تحکیم قدرت و تداوم بخشیدن به منافع و مطامع دنیوی، البته به نام پیوند سیاست و اخلاق؟! چگونه می‌توان پاسدار پیوند اخلاق و سیاست با حفظ جهت دینی و اخلاقی آن بود؟ آیا راهی جز نقد کردن با معیارهای دینی واخلاقی سراغ داریم؟! ✅ 📚 منبع: انقلاب اسلامی و مبانی بازتولید آن ⚜️ @Taammolat74