✍ لحظاتی تصویرسازی کنید تا از امروز به دیروز تهران سفر کنیم: در بازار تهران، محدوده کاخ گلستان تا خیابان ناصرخسرو، مجموعه ارگ سلطنتی بود به‌گونه‌ای که گوشه جنوب شرقی ارگ، تقریبا به مسجد امام یا همان مسجدشاه سابق که از بناهای زمان #فتحعلی_شاه بود می‌رسید. در جلوخان #مسجد_امام وقتی از پله ها پایین می‌روی، سمت راست مدرسه‌ای قراردارد به نام #مدرسه_صدر که البته شکل و صورت آن خیلی تغییر یافته ولی از بناهای #میرزا_شفیع_مازندرانی، صدراعظم فتحعلی شاه قاجار است. 🔸همان گوشه جنوب شرقی ارگ، روبروي جلوی خان مسجد امام، آن طرف خیابان که اکنون ساختمان بانک پاسارگاد قراردارد، در زمان قاجار اولین مریضخانه تهران که به آن #دارالشفاء می‌گفتند بنا شد. بیماران شهر را برای مداوا به اینجا می‌آوردند ولی در زمان ناصرالدین شاه با ساخت اولین بیمارستان تهران در بیرون از ارگ سلطنتی، نزدیک میدان حسن آباد که اکنون بیمارستان سینا نام دارد، ساخته شد و از آن زمان، دار الشفاء کارایی خود در طبابت جسمانی را از دست داد و به دارالشفایی روحانی تبدیل شد. در منابع تاریخی آن زمان تا دوره پهلوی این نام زیاد به چشم می‌خورد، اما این مدرسه بعدها توسط رضاخان ویران شد. 🔸در امتداد همین خط، کمی آن طرف تر در کوچه مروی، #مدرسه_مروی قرارداد که توسط #محمدحسین_خان_مروی بنا گردید. بنای این مدرسه تقریبا مقارن با بنای مدرسه صدر بوده است. در کنار مدرسه مروی هم بعدها مدرسه‌ای توسط محمدخان سپهسالار بنا شد که به #مدرسه_سپهسالار_قدیم شهرت یافت. 🌿این چند مدرسه، جزء اولین و سرنوشت ساز ترین مدارس علمیه تهران در شکل‌گیری و پیشرفت حوزه حکمی و فقهی تهران می‌باشند که در آینده با چگونگی آن بیشتر آشنا می‌شویم. 🍃 @feyziye_tehran

🕌 #سید_جمال‌الدین_ واعظ_اصفهانی در کنار آیت‌الله #میرزا_هاشم_آشتیانی (از علمای تهران و فعالان مشروطه) ✍ سید جمال واعظ از منبری‌های معروف و پرکار در دوره مشروطه است و در #مسجد_شاه سابق (#مسجد_امام فعلی) و‌ #مدرسه_صدر منبرهای پرشوری در حمایت از مشروطه می‌رفت. 🍁 مشهور است که وی دارای گرایشهای بابی بوده است. ✨از #شیخ_فضل‌الله_نوری نقل شده که درباره سید جمال واعظ می‌فرمود: او از بس به مردم گفت رمان بخوانید و قرآن نخوانید، مردم را از دین دور کرد. 🕌 @feyziye_tehran

🗓روزهایی که گذشت یادآور رحلت خطیب توانا و کم‌نظیر مرحوم آیت‌الله #شیخ_محمدتقی_فلسفی در تاریخ ۲۸ شعبان المعظم ۱۴۱۹ ق (۱۳۷۷ش) بود. 📷تصویر بالا نمایی از حضور ایشان در #مسجد_امام بازار تهران و در میان انبوه جمعیت روزه داران علاقمند است که جهت شنیدن سخنرانی وی در ماه مبارک رمضان اجتماع نموده‌اند. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 تصویر: مرحوم #سلطان_الواعظین_شیرازی صاحب #شبهای_پیشاور همراه با عده‌ای از روحانیون تهران در مسجد شاه سابق (مسجد امام خمینی فعلی) در زمان #نهضت_ملی ✍ هنوز هم وقتی در بازار تهران قدم می‌زنم، می‌بینم مردمی که می‌خواهند آدرس #مسجد_امام را بپرسند می‌گویند: آقا! #مسجد_شاه کدام طرف است؟! بعضی‌ها هم انگار تعمدا «شاه» آن را غلیظ‌تر می‌گویند و انگار می‌خواهند مدحی نثار محمدرضا کنند. یکبار به یکی از آنها گفتم: این شاه که به مسجد می‌چسبانید می‌دانید کدام شاه است؟ گفت: حتما محمدرضا یا رضا پهلوی! گفتم: نه؛ منظور بانی آن #فتحعلی_شاه_قاجار است. 🔹از اینها بگذریم، یک نکته تاریخی پژوهشی در همین باب به صورت پرسش مطرح می‌کنم؛ شما به آن فکر کنید؛ من هم ان شاء الله بعدا جواب آن را عرض می‌کنم: 📃وقتی #اسناد_ساواک مربوط به همین مسجد را که در گذشته به آن #مسجد_سلطانی هم می‌گفتند، بررسی می‌کردم دیدم در برخی از گزارشات ساواک از این مسجد به «مسجد امام» تعبیر شده! فکر کنید خود ساواکی‌ها خیلی وقتها به این مسجد، مسجد امام می‌گفتند، نه مسجد شاه. اما بعضی از مردم ما هنوز مقید به «مسجد شاه» هستند. ⁉️ حالا سؤال: آن زمان که امام خمینی (ره) هنوز آیت‌الله خمینی بود، چرا خود حکومتی‌های پهلوی هم به مسجد شاه مسجد امام می‌گفتند؟! 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ پس از کودتای 28 مرداد 1332، جمعیت #فدائیان_اسلام درصدد برآمد که از منابر و مجالس عزاداری #ماه_محرم، بیشترین استفاده را ببرد تا ضمن بیان مسائل روز کشور به تبلیغ و افشاگری علیه رژیم بپردازد. بی‌شک، استفاده از این مجالس، با توجه به اوضاع خفقانی که رژیم پس از کودتا به وجود آورده بود، کمک شایانی به ادامه‌ مبارزات علیه رژیم می‌کرد. اصغر عمری در خاطرات خود درباره‌ سخنرانی فدائیان اسلام در #مسجد_شاه ( #مسجد_امام ) پس از کودتای 28 مرداد 32 چنین می‌گوید: «در عاشورای پس از 28 مرداد، فدائیان اسلام از این فرصت استفاده کردند که در مسجد شاه آن زمان، سخنرانی داشته باشند. دسته‌‌های سینه‌زن‌ها به مسجد می‌آمدند و شهید نواب صفوی از این موقعیت استفاده کرد و گفت: حالا که این جمعیت‌ها به مسجد می‌آیند، ما آنجا یک سخنرانی می‌گذاریم و این کار را هم کرد. من در آنجا محافظ منبر و بلندگو بودم، مسجد و جمعیت و آدم‌ها را از بالا خوب می‌دیدم و به آنان اشراف داشتم. در قدیم رسم بود که روز عاشورا در تمام شبستان‌های مسجد، گروه‌ها و دسته‌های گوناگون جلساتی داشتند، عزاداری می‌کردند و سینه می‌زدند، از جمله در شبستان شمال شرقی مسجد، گروهی عزاداری می‌کردند و سخنرانِ آنجا فردی به نام آقا #شیخ_باقر_نهاوندی بود که بر منبر رفته بود. دسته‌ها وارد مسجد می‌شدند و مسجد مملو از جمعیت شد. در آن زمان حکومت نظامی برقرار بود و سربازان مسلح در بین مردم حضور داشتند. #شهید_سید_عبدالحسین_واحدی بالای منبر رفت و شروع به سخنرانی کرد، او می‌گفت که ما خیال داریم با ظلم حاکمان و ستم ستمگران مبارزه کنیم. کسانی که موافق هستند و می‌خواهند با ما بیعت کنند، دست‌‌های خود را روی سرشان بگذارند. تمام مردم دست‌‌های خود را روی سرشان گذاشتند. ایشان پس از بیعت گرفتن، شروع به سخنرانی کرد و به دولت اولتیماتوم داد که ما این برنامه‌ها را داریم.» #محمدمهدی_عبدخدایی در خاطرات خود درباره سخنرانی فدائیان اسلام در محرم بعد از کودتای 28 مرداد 32 چنین می‌گوید: «ماه محرم و صفر بود و مرسوم بود که تمام دسته‌‌های مذهبی به بازار می‌آمدند، از بازار وارد می‌شدند و از مسجد امام خارج می‌شدند. روز عاشورای آن سال شهید سید عبدالحسین واحدی در مسجد امام سخنرانی کرد. در حین سخنرانی ایشان، شهید نوابصفوی با حدود سیصد نفر از جوان‌‌های دولاب پای برهنه از دولاب وارد مسجد شدند. #نواب_صفوی صبح تا ظهر روزهای عاشورا را دولاب تا مسجد امام را پای برهنه طی می‌کرد. در این سخنرانی، زاهدی (نخست‌وزیر) را مورد خطاب قرار داد و گفت: آقای زاهدی این مسجد همان مسجدی است که در آن رزم‌آرا به جهنم رفت، اگر برخلاف نظر مردم ایران گامی بردارید به سرنوشت رزم‌آرا دچار خواهید شد. از میان فدائیان اسلام شهید سید عبدالحسین واحدی بیشتر از دیگران منبر داشت و سخنرانی‌های تندی علیه رژیم ایراد می‌کرد. در ده روز محرم در مسجد شاه (امام) مجالس روضه‌خوانی برگزار می‌شد و شهید واحدی در این ده شب بر منبر می‌رفت و هر شب در آن مجالس، به شاه حمله می‌کرد و می‌گفت: محمدرضا ، اعلی‌حضرت و شاه نبود بلکه «پسرک پهلوی» بود. در آن زمان هیچ‌کس جرأت نمی‌کرد این‌گونه حرف بزند.» 📚کتاب «نهضت عاشورا و تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن بر جامعه ایرانی». مرکز اسناد انقلاب اسلامی 🕌 @tarikh_hawzah_tehran