🔴 سلسه مباحث #نفس / جلسه ٧
✅ #اخلاق یک #علم از شاخه‌های #حکمت_عملی است. #انسان برای آموختن هر علمی از جمله علم اخلاق باید نزد استاد برود.
اخلاق، علم داستان‌گویی نیست. داستان، کسی را ملتزم نمی‌کند، بلکه قوه #خیال انسان را به خود مشغول می‌کند. در حالیکه اخلاق با قوه #عقل انسان کار دارد.
📌 علم اخلاق جزء علوم بایسته است نه شایسته. باید هر کسی آن را بداند، نه اینکه اگر بداند خوب است.
در مباحث اخلاقی بطور مثال از تعریف #حسد و علائم آن صحبت می‌شود. باید این علامت‌ها را بشناسیم تا بفهمیم این عیب را داریم یا خیر. برای شناسایی و رفع آن باید نزد استاد رفت.
♻️ در مراتب سلوک عملی گفتیم که مرحله اول #تخلیه است که دوری از صفات و رذائل اخلاقی است.
🔹صفات و ملکات به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1️⃣ صفات مَلَکی که مربوط به ملائکه است مثل: علم، #معرفت، #ادراک_حقایق، مجموعه فضایل، #مکارم و #محاسن_اخلاقی.
2️⃣ صفاتی که مربوط به #ابلیس است. مانند: #مکر و #خدعه و #تلبیس و #غشّ.
3️⃣ صفات حیوانی که به دو گروه تقسیم می شود:
🔸خصوصیت حیوانات چهارپا مانند: #حب_دنیا، #حب_مال، #حرص، #طمع، #بخل.
🔸خصوصیت حیوانات درنده‌خوی مانند: تهوّر، #غضب، #شتاب_زدگی، #عجله، #بد_خلقی.
♻️ مرتبه دوم در سلوک عملی، #تحلیه یا آراستگی به صفات مَلَکی است.
👈 تخلیه از رذائل و تحلیه به فضائل، هر دو کار سختی است به همین دلیل به این مراتب می‌گویند: #مجاهدت، #مبارزه، #جهاد.
به تعبیر پیامبر اکرم (ص) #جهاد_اکبر است یعنی از شمشیر زدن (#جهاد_اصغر) بسیار سخت‌تر است.
در پی این مراتب، دو ویژگی در انسان پدیدار می‌شود:
#خلوص_نیت، و #حضور_قلب
📌 کسیکه جویای خلوص نیت و حضور قلب است، در پی #ذکر نباشد، دنبال مجاهدت نفس باشد. یعنی پاک کردن درون از صفات رذیله و آراستن خود به صفات پسندیده.
#نماز_مقبول، نمازی است که همراه با خلوص نیت و حضور قلب باشد.
♻️ #عبادت ۴ مرحله دارد:
1️⃣ مرحله اول، به دنبال رعایت اجزاء و شرایط عبادت هستیم مانند نماز. این #عبادت_فقهی است.
2️⃣ در این مرحله #آداب_نماز را رعایت می‌کنیم. مثلا خواندن دعا هنگام وضو گرفتن. با رعایت آداب نماز، به #نماز_کامل می‌رسیم.
3️⃣ در مرحله سوم، در #اسرار_نماز سیر می‌کنیم. نمازی که معراج المؤمن است فقط با رعایت اجزاء و شرایط یا رعایت آداب حاصل نمی‌شود، بلکه با توجه در اسرار آن حاصل می‌شود.
4️⃣ مرحله آخر، انجام عبادت به طور حقّ است و کمال عبادت (مانند نماز) است. چنین نمازی انسان را از زشتی‌ها و #گناه باز می‌دارد.
امام صادق (ع) فرمودند: می‌خواهی ببینی نمازت قبول شده یا نه؟ ببین چقدر از گناه دور شده‌ای!
______________________
حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی
موضوع: #نفس / جلسه ٧
#مسجد_حضرت_امیر (ع)
@Fares_ir
🔴 مجموعه مباحث #سقوط_انسانیت / جلسه آخر
✅ موانع رسیدن به #ایمان
بحث درباره عواملی بود که مانع رسیدن ما به ایمان می‌شد. #جهل و نادانی، #ظلم، #عجله کردن، #ناسپاسی و #ناشکری بیان شد.
در این جلسه به موارد دیگر اشاره می‌کنیم:
🔸 #سرکشی و #طغیان
انسان ذاتاً طغیانگر است؛ یعنی به دنبال این است که خودش را از خدا جدا کند و این زمانی اتفاق می‌افتد که انسان در نهادش احساس بی‌نیازی کند.
💠 در سوره علق آیات ۶ و ۷ می‌فرماید: به‌راستی‌که انسان سرکشی می‌کند در آن زمان که خودش را بی‌نیاز بپندارد.
🔸 #فراموشی
در سوره زمر آیه ۸ می‌فرماید: هنگامی که #انسان را زیانی رسد، پروردگار خود را می‌خواند و بسوی او باز می‌گردد؛ امّا هنگامی که نعمتی از خود به او عطا کند، آنچه را به خاطر آن قبلاً خدا را می خواند از یاد می‌برد و برای خداوند همتایانی قرارمی‌دهد.
🔸 #غرور و #ناامیدی
در سوره اسراء آیه ۸۳ می‌فرماید: وقتی به انسان نعمتی می‌دهیم، مغرورانه از ما کناره می‌گیرد. وقتی به او آسیب می‌رسد، #ناامید می‌شود.
🔸 #زیاده‌طلبی
انسان، زیاده‌طلب خلق‌شده است. [معارج / ۱۹]
💢 زیاده‌طلبی، #حرص به دنیاست. انسان یاد نگرفته که زندگی را بر اساس نیازها بسازد، بلکه بر اساس خواسته‌ها می‌سازد.
🔸 #بی‌تابی و صبر نداشتن [معارج / ٢۰ و ٢۱]
#صبر یعنی تحمّل مشکلات و گلایه نکردن و فروبردن خشم.
📌 نسبت صبر به ایمان مانند نسبت سر به بدن است. اگر صبر نباشد ایمان هم نیست.
امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: ای مردم، بر شما باد به صبوری کردن که هر کس صبوری ندارد، #دین ندارد.
🔸 #بخل
وقتی سختی و مشکلی به انسان برسد، بی‌تابی می‌کند و صبر ندارد. وقتی هم که خوبی و خوشی به او برسد، بخل می‌ورزد. [معارج / ٢۰ و ٢۱]
⭕️ بخل، جزء ذاتیات انسان است و اگر برطرف نشود، انسان به ایمان و خدا نمی‌رسد.
🔸 #شیطان
🔸 #دنیا
🔸 #نفس
🔸 #گناه
امام کاظم (ع) می‌فرمایند: انسان‌های #عاقل، زیادیِ دنیا را رها می‌کنند، چه برسد به گناه، درحالی‌که ترک دنیا ارزش دارد اما ترک گناه #واجب است.
👈 اگر انسان به گناه راضی شود، از خدا دور شده است.
رسول گرامی فرمودند: ابلیس به گناهان کوچک شما راضی است.
⭕️ وقتی به خانمی تذکر می‌دهند که #حجاب را رعایت کن، می‌گوید: چرا به من می‌گویید؟ به آن‌کسی بگویید که #اختلاس کرده است. بی‌حجابی من مهم است یا اختلاس؟ هر دو در جای خود بسیار مهم است. اگر در کشور نسبت به اختلاس بی توجهی شود، این #ظلم است.
اما مقایسه این دو گناه، باعث کوچک شمردن گناه و راضی شدن ابلیس است. وقتی یک‌قدم عقب بروید او صد قدم جلو می‌آید.
________
حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی
جلسه آخر - ظهر عاشورا | #محرم_۱۳۹۹
مسجد حضرت امیر (ع)
@Fares_ir
🔴 مجموعه مباحث #مکارم_اخلاق / جلسه ۲۱
✅ #حقیقت_انسان
#انسان، حقیقتی است که خداوند او را از دو بُعد #خلق کرده است؛ یک بخشی از #حقیقت او مادی است که جسم او است. بُعد دومش معنوی و مجرد است و قابل رؤیت نیست. این عنصر مجرد، چهار اسم دارد. چون از چهار جهت می‌شود به آن نگاه کرد:
1️⃣ از این جهت که منشأ #حیات بشر است، #روح نام دارد.(مشترک بین همه جانداران)
2️⃣ از این جهت که منشأ یادگیری و پیدایش علم می‌شود، نامش را #عقل گذاشته‌اند. (مختص به انسان)
3️⃣ از آن جهت که منشأ تحریک و تحرکات است و #رفتار انسان به آن وابسته است چه در کسب منافع و چه در دفع ضررها، #نفس نام دارد با دو قوه شهویه و غضبیه.
👈 #غضب دفع ضرر می‌کند و #شهوت جلب منفعت می‌کند.
4️⃣ از آن جهت که منشأ شهود و ارتباط با عالم #ملکوت است، #قلب نام گرفته است.
منظور از قلب در #معارف دینی قلب صنوبری نیست.
💠 حضرت رسول(ص) فرمودند: قلب انسان، خانه خدا است در خانه خدا، غیر از خدا را جای نده.
🔴 عوامل زنگ زدن قلب
💠 حضرت رسول(ص) فرمودند: همچنان که آهن زنگ می‌زند این قلب‌ها نیز زنگ می‌زند.
👈 زنگ زدن قلب هر کسی، به حسب حال خودش است. عامل زنگ زدن یک عده‌ای، نفس آن‌ها است. #بخل دارند. #حسادت دارند. #گناه است.
👈 عامل لغزش برخی، #شیطان است. عامل هر لغزشی که در آن، #لهو و #لعب باشد، شیطان است.
👈 منشأ برخی از لغزش‌ها #دنیا است. اگر کسی حب #ریاست داشته باشد منشأش دنیا است.
💠 به پیامبر (ص) عرض شد: صیقل دهنده دل‌ها چیست؟ ( یعنی این زنگار چگونه از بین می‌رود؟) فرمودند: خواندن #قرآن.
👈 یعنی باید قرآن #تلاوت کرد. زنگار قلب از بین که برود در #شب_قدر می‌شود نازل شدن ملائکه را دید.
💠 امام صادق (ع) در دعای شروع ختم قرآن اینطور فرموده‌اند: خدایا، مرا تلاوت‌کننده قرآن به آن شکلی که تو را از من راضی کند، قرار بده.
✳️ #آداب_تلاوت_قرآن
۱. #طهارت (وضو یا غسل)
💠 به فرموده حضرت رسول(ص) با مسواک زدن باید برای قرآن خواندن مسواک زد.
۲. قرائت قرآن از روی #مصحف است.
💠 امام صادق (ع) فرمودند: از رو خواندن قرآن، باعث تخفیف #عذاب از پدر و مادر می‌شود؛ اگرچه پدر و مادر، #کافر باشند.
💠 رسول گرامی (ص) فرموده‌اند: هیچ چیزی بر شیطان، سخت‌تر از خواندن قرآن از رو نیست.
💢 هر جا که دچار #وسوسه شیطان شُدید، شروع به خواندن قرآن کنید.
۳. #قرائت با صدای بلند است. یعنی صدا، جوهره داشته باشد.
۴. قرائت با صدای حَسَن (محزون) است. چون فرموده‌اند که قرآن با حُزن نازل شده است.
۵. گفتن أعوذ بالله من الشیطان الرجیم.
۶. گفتن بسم الله الرحمن الرحیم.
۷. گفتن صدق الله العلی العظیم در پایان قرائت.
۸. دعای قبل از قرآن است. هر چند آیه که خواستیم قرآن بخوانیم پیش از آن، این #دعا را بخوانیم. این دعا در کتاب‌های دعا آمده است.
۹. قرآن، در یک ماه خوانده شود مگر در ماه مبارک #رمضان که به فرموده امام صادق (ع) در هر سه روز، یک ختم قرآن داشته باشید.
۱۰. #ترتیل خواندن است. ترتیل یعنی تمام الفاظ قرآن تلفظ شود.
۱۱. رو به #قبله بودن است.
۱۲. #تدبر در قرآن است.
۱۳. قرائت با اخلاص است.
۱۴. تلاوت قرآن در همه احوالات است.
۱۵. قرائت روزانه ده آیه است.
۱۶. قرائت قرآن در خانه است.
۱۷. اقرار و تصدیق به مصادیق قرآن داشته باشیم.
_____
حجةالاسلام و المسلمین #علوی_تهرانی
جلسه هفتگی صبح‌های جمعه | جلسه ۲۱
حسینیه آیت الله علوی تهرانی
@Fares_ir
🔴 مجموعه مباحث #مکارم_اخلاق / جلسه ۵۲
✅ یکی از چیزهایی که در #قیامت از ما سؤال می‌کنند عمر ما است.
💠 امام صادق (ع) می‌فرمایند: هنگامی که شخصی به سن سی و سه سالگی رسید، به حد #کمال می‌رسد. وقتی به چهل سالگی رسید، باید به حد نهایی کمالش برسد چون وقتی که وارد سن چهل و یک سالگی شد، دچار استهلاک می‌شود (بیماری‌ها می‌آیند. وقتی جسم از سلامت خارج می‌شود مزاحم #سلوک بشر است) و شایسته است که به آدم‌های پنجاه ساله بگویند آماده مُردن باشید.
💠 حضرت رسول (ص) فرمودند: کسی که به چهل سالگی رسید و کمالات در او تثبیت نشد و #خیر او بر #شر او غالب نشد، #شیطان بین دو چشم او را می‌بوسد و می‌گوید: او دیگر #رستگار نمی‌شود.
⭕️ برخی اشخاص در قیامت بدون سؤال به #جهنم فرستاده می‌شوند. یعنی این‌ها به قدری خباثت دارند که خدا می‌گوید خودتان را معطل نکنید که از این‌ها سؤال کنید. آخر کار این‌ها معلوم است که چیست.
💠 حضرت رسول (ص) می‌فرمایند: شش گروه هستند که بدون اینکه از آن‌ها سؤال شود وارد جهنم می‌شوند:
1️⃣ کارفرمایان به خاطر #ظلم.
2️⃣ افرادی که #تعصب نژادی دارند.
3️⃣ زمین‌داران (ثروتمندان) به خاطر #تکبر.
4️⃣ تاجران برای #دروغ گفتن در تجارتشان.
5️⃣ ثروتمندان به خاطر #بخل.
6️⃣ دانشمندان برای #حسد ورزیدن.
📌 در حدیث دیگری حضرت فرمودند از #مشرک نیز سؤال نمی‌شود و مستقیم به جهنم وارد می‌شود.
👈پایین‌ترین مرتبه #شرک، #ریا است.
✅ سه گروه هم بی حساب و کتاب وارد #بهشت می‌شوند.
💠 پیامبر (ص) فرمودند: سه خصلت است که اگر در کسی باشد خداوند به آسانی از او حساب می‌گیرد و او را با #رحمت خود وارد بهشت می‌کند:
۱. تُعْطِي مَنْ حَرَمَكَ؛ بخشیدن به کسی که تو را محروم کرده است.
۲. وَ تَصِلُ مَنْ قَطَعَكَ؛ پیوند برقرار کردن با کسی که با تو قطع رابطه کرده است.
۳. وَ تَعْفُو عَمَّنْ ظَلَمَكَ؛ گذشت کردن از کسی که به تو ظلم کرده است.
💠 در روایت داریم: «حَسِّنْ خُلُقَكَ يُخَفِّفِ اللَّهُ حِسَابَكَ؛ اخلاقت را نیکو کن که خدا حسابت را آسان کند.»
⚠️ خداوند به دنبال #اخلاق_خوب است ولی #مردم، بیخود و بی‌جهت مسیر #اخلاق را به جای دیگر می‌برند و می‌گویند اخلاق خوب، این است که همیشه بخندی. همه اخلاق خنده نیست.
⭕️ متأسفانه یک هنرپیشه می‌گفت امام رضا (ع) فرموده است خداوند #کافر خنده‌رو را بیشتر از #مؤمن عبوس دوست دارد.
📌 خداوند اصلاً با کافر هیچ میانه‌ای ندارد و در #قرآن فرموده است: «يا أَيُّهَا النَّبِیُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقينَ وَ اغْلُظْ عَلَيْهِم؛ با #کافران و #منافقین مبارزه کن و بر آن‌ها سخت بگیر.» اما در رسانه به خاطر اینکه می‌خواهند مسیر اخلاق را به خنده منتهی کنند و با خنده حرف‌های خودشان را می‌زنند.
___________________
حجةالاسلام و المسلمین #علوی_تهرانی
جلسه هفتگی صبح‌های جمعه | جلسه ۵۲
حسینیه آیت الله علوی تهرانی
@Fares_ir
🔴 شرح #دعای_روزهای_ماه_رمضان
✅ خواسته‌های روز سیزدهم ماه مبارک رمضان
1️⃣ پاک شدن از پلیدی‌ها و آلودگی‌ها.
2️⃣ #صبر بر مقدرات.
3️⃣ #تقوا و هم‌نشینی با ابرار.
✳️ «اللّٰهُمَّ طَهِّرْنِى فِيهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالْأَقْذارِ»
📌 آلودگی‌ها و پلیدی‌هایی که برای یک #انسان متصور است گاهی در #فکر و #عقیده است. مانند: #شرک، #کفر، #نفاق، ایمان و باور قلبی همراه با #شک و #تردید (کسی که دارای ثبات عقیده نیست گرچه ممکن است در یک مقطع زمانی خوش‌عقیده هم بوده باشد ولی در برخورد با حوادث یا #شبهات دچار تردید و شک در #عقاید شده است)
📌 گاهی آلودگی‌ها و پلیدی‌ها در #نفس انسان رخنه کرده می‌کند. مانند: رذائل اخلاقی از جمله #بخل، #کینه، #لجاجت، #حسادت و هر آنچه که علماء و دانشمندان علم #اخلاق دور بودن از آن را لازم می‌دانند.
📌 گاهی در حیطه تمایلات و گرایشات انسان است. مانند: تمایل به #دنیا. برده و #بنده دنیا شدن عارضه‌ای است که انسان را در مقابل خدا قرار می‌دهد.
اهل کوفه در مقابل سیدالشهداء (ع) ایستادند به‌طوری که اول حضرت را دعوت کردند آنگاه در مقابل ایشان ایستادند. امام در یک خطبه علت این تغییر را برده و بنده دنیا بودن کوفیان تحلیل کردند.
📌 گاهی هم در #عمل است. #گناه، عصیان و نافرمانی خدا که در واقع شیطان در ایجاد این آلودگی‌ها بسیار مؤثر است.
✳️ «وَصَبِّرْنِى فِيهِ عَلَىٰ كائِناتِ الْأَقْدارِ»
🔸 رضایت و خشنودی دو نوع است:
📎 انسان با انجام #واجبات و ترک #محرمات بکوشد که خدا از او راضی شود.
📎 انسان بکوشد که از #قضا و #قدر الهی راضی شود. یعنی هرآنچه را که خدا انجام می‌دهد بپسندد و به آن رضایت دهد. زندگی انسان‌ها در بیشتر موارد پُر از ناملایمات، سختی‌ها و ناراحتی‌هاست که رضایت نسبت به آن کار سختی است و صبوری می‌طلبد. اگر آدمی در این حوادث ناخوشایند و قضا و قَدَر صبوری کند، قطعاً به #رشد و کمالِ لایق انسانی می‌رسد.
💠 حضرت عیسی (ع) می‌فرماید: شما به آنچه دوست دارید نمی‌رسید مگر با #صبر در برابر آنچه ناخوش می‌دارید.
💠 حضرت صادق (ع) فرموده‌اند: اهل حق پیوسته در سختی‌ها هستند اما بدان که سختی مدتش کوتاه است و عاقبت کار با آسایش طولانی است.
✳️ «وَوَفِّقْنِى فِيهِ لِلتُّقىٰ وَصُحْبَةِ الْأَبْرارِ»
🖌 در جمله اول پاک شدن از آلودگی‌ها را مطالبه کردند در جمله دوم و سوم راه‌کار ارائه نمودند.
🔸 راه‌کار اول صبر بر قضا و قدر ناخوشایند است که اساساً راه #بهشت مملو از سختی‌ها است «الجَنَّةُ مَحْفُوفَةٌ بِالمَکارِهِ وَ الصَّبْرِ.»
🔸 راه‌کار بعدی تقوا است.
💠 سوره توبه آیه ۳۶ می‌فرماید: بدانید خدا با پرهیزکاران است.
💠 سوره هود آیه ۴٩ می‌فرماید: یقیناً فرجام [نیک] برای پرهیزکاران است.
📌 تعریف جامع تقوا؛ تقوا همان خویشتن‌داری و تملک نفس است که انسان باید با این ملکه همواره #اطاعت کند و #معصیت نکند، #شکر کند و کفران نکند و همیشه به یاد خدا باشد. در راه خدا با تمام توان #مجاهدت نماید و از ملامت ملامت‌کنندگان نترسد و در هیچ شرایطی از مسیر اعتدال خارج نگردد.
🔸 راه دیگر برای پاک شدن از آلودگی‌هایی که انسان را تهدید می‌کند، هم‌نشینی با نیکان است.
💠 رسول گرامی (ص) می‌فرمایند: انسان بر دین دوستش است همه شما باید دقت کنید که با چه کسی دوست می‌شوید.
💠 قرآن کریم نیز در سوره توبه آیه ۱۱٩ به ما دستور می‌دهد: ای #اهل_ایمان، تقوا پیشه کنید و با راستگویان باشید.
✅ براساس آیه ۱۷۷ سوره بقره، نیکان چنین ویژگی‌هایی را دارند:
ایمان به خداوند، ایمان به #آخرت، ایمان به ملائکه و پیامبران و کتب آسمانی، #انفاق به خویشان و ایتام و سائلین و درراه‌ماندگان و درخواست کنندگان و آزادی و کمک به بردگان، اقامه #نماز، اداء حقوق مالی، #وفای_به_عهد، شکیبایی در سختی‌ها و تنگدستی‌ها و هنگام جنگ.
✳️ «بِعَوْنِكَ يَا قُرَّةَ عَيْنِ الْمَساكِينِ»
همراهی قلبی و عملی با این سیره و روش، تمام #سعادت و حقیقت سعادت است و فقط با یاری خداوند که مایه روشنایی چشم درماندگان است حاصل می‌شود.
___________________
حجةالاسلام و المسلمین #علوی_تهرانی
@Fares_ir