🔶 «دکترین مقاومت خمینی (ره)»، تصحیح‌کننده‌ی خطاهای محاسبتیِ 200ساله
✅ میزان موفقیت #دکترین_مقاومت_خمینی (ره) [1] آنگاه بهتر فهم خواهد شد که دانسته شود طی دویست سال اخیر (تا پیش از وقوع #انقلاب_اسلامی)، هرگاه #درگیری_نظامی جدی میان دولت ایران و قدرت‌های خارجی صورت گرفته، یا کشور دچار #اشغال نظامی شده و یا بخشی از خاک ایران از قلمرواش جدا شده است:
❌ #جنگ‌های_ایران_و_روس:
جنگ‌های اول و دومِ ایران و روس با شکست ایران پایان یافت. اوّلی به امضای #گلستان و دومی به امضای #ترکمن‌چای انجامید و سرخوردگیِ بزرگی را نصیب ملت ایران کرد. در نتیجه‌ی این دو جنگ، ایرانیان تازه دریافتند که کشورشان در طول این سالیان (از #صفویه تا آن روز) تا چه حد به لحاظ نظامی و فناوری‌های مرتبط با آن، از اروپا عقب بوده است!
❌ ناکامی ایران در مسئله #هرات:
در زمان ناصرالدین‌شاه، به دنبال تسخیر مجدد هرات به دست ایران ـ که از دیرباز، بخشی از خاک کشور به حساب می‌آمد ـ انگلستان رسماً به ایران اعلان جنگ داد. به دنبال آن، در اندک زمانی نیروهای انگلیسی #جزیره_خارک را به اشغال خود درآورده، در #بوشهر نیرو پیاده کردند. دولت ایران که در شرایط وخیمی به سر می‌برد، ناچار تقاضای صلح کرد که به موجب آن، #معاهده_پاریس میان دولتین ایران و انگلیس منعقد شد و طی آن، هرات ـ به عنوان یکی از اصلی‌ترین مراکز تاریخی، ادبی و فرهنگی ایران ـ از خاک کشور جدا شد.
❌ انعقاد پیمان آخال‌تِکّه:
پیرو شکست‌های ایران از روسیه و بریتانیا، اقتدار سیاسی ایران در #آسیای_مرکزی به تدریج مخدوش شد. در پی آن، وزیرمختار روسیه در تهران اعلام کرد که این کشور، اقتدار ایران را در شمال #رود_اترک به رسمیت نمی‌شناسد. صورت رسمی‌یافته‌ی چنین تحقیری، انعقاد «پیمان آخال‌تِکّه» میان ایران و روسیه بود که در پی آن، ایران از ادعای مالکیت خود در خصوص مناطقی چون #مرو، #خوارزم و #آخال (که #عشق‌آباد امروزی، تنها بخشی از آن محسوب می‌شود) چشم پوشید.
❌ ایران و #جنگ_جهانی_اول:
جنگ اول بین‌الملل و سرایت آتش آن به داخل خاک ایران، عوارض منفی بسیاری را برای کشور به ارمغان آورد که از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: تجاوز بیگانگان به خاک ایران، نقض حاکمیت سیاسی کشور و تحقیر ایرانیان؛ آشفتگی و هرج‌ومرج سیاسیِ کم‌نظیر؛ شیوع قحطی، گرسنگی و بیماری در کشور؛ شیوع ناامنی گسترده در راه‌های کشور و....
❌ ایران و #جنگ_جهانی_دوم:
از اوائل دهه‌ی 1300 تا آستانه‌ی شهریور 1320، ایران عملاً با تهدید جدّی خارجی مواجه نبود. با این حال ارتش #رضاشاه ـ که رکن رکینِ نظام سیاسی او را شکل می‌داد ـ بعد از حدود 16 سال از آغاز حکومت وی، در نخستین و البته تنها تهدید جدّیِ برون‌مرزی‌اش در مواجهه با نیروهای #متفقین در شهریور 1320، ظرف تنها چند ساعت از هم فرو پاشید و فقط بعد از 3 روز، فرمان ترک مخاصمه رسماً از سوی نخست‌وزیر وقت به نیروهای مسلح اعلام شد. بدین ترتیب، #ارتش_مدرن رضاشاه، در تنها میدان نبردِ جدّی خود، فقط 3 روز تاب مقاومت آورد!
❌ #تجزیه_بحرین:
در اواخر دوران #پهلوی_دوم، موضوع استقلال #بحرین از ایران در ازای به رسمیت شناختن جزایر سه‌گانه برای ایران مطرح شد؛ بر این اساس، طی شبه‌رفراندومی که برگزار شد، شاه #استقلال_بحرین را به رسمیت شناخت و در عوض به «اشغال» جزایر سه‌گانه مبادرت ورزید! زیرا که در موافقت‌نامه‌ای که با دولت انگلیس منعقد شده بود، از عبارت «occupation» استفاده شده بود که به معنای اشغال [نظامی] بود. در واقع عرب‌های حوزه‌ی #خلیج_فارس طبق این موافقت‌نامه می‌پذیرفتند که ایران جزایر سه‌گانه را «اشغال» نموده؛ نه اینکه بر اساس حق قانونی، مالک آن‌هاست. همین کلمه بعدها بهانه را به دست اماراتی‌ها داد که ادعا نمایند ایران این جزایر را اشغال نموده و لذا خواستار بازپس‌گیری آن شوند.[2] بدین ترتیب، ایران هم مروارید بحرین را از دست داد و هم به مالکیتی نیم‌بند بر جزایر سه‌گانه رضایت داد.
📚 پی‌نوشت‌ها:
1. برگرفته از بیانات #مقام_معظم_رهبری در مراسم سی‌امین سالگرد رحلت #امام_خمینی (ره).
2. محمدرضا چیت‌سازیان، «حکومت پهلوی و بازی در زمین انگلیس»، وبگاه موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#پیمان_آخال #محمدرضاشاه #نظریه_مقاومت
💠اندیشکده برهان💠
@BORHAN_IR
🔶 بررسی کارآییِ ارتش رضاشاهی از منظر «هزینه و فایده»
🔺 بازخوانیِ ارتباط میان ارتش مدرنِ #پهلوی_اول و شهریور 1320؛ بخش 1️⃣
💡 هر پدیده‌ای به حکم عُقل، باید از منظر #هزینه_و_فایده بررسی شود؛ اینکه برای پدیده‌ی مذکور، چقدر هزینه شده و قرار است متناسب با هزینه صرف‌شده، چقدر فایده و کارآیی داشته باشد. پدیده «ارتش مدرن» در دوران #رضاشاه نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در بررسی میزان توسعه‌ی نظامیِ پهلوی اول، باید به این رویکرد توجه نمود.
🔹 ارتش رضاشاهی ـ که رکنِ رکینِ نظام شاهنشاهیِ وی را شکل می‌داد و حتی طبق برخی گزارشات تاریخی، حدود یک‌سوم بودجه‌ی کشور را در خود بلعیده بود ـ در نهایت و بعد از حدود 16 سال از آغاز سلطنت رضاشاه، در نخستین و البته تنها تهدیدِ جدّیِ برون‌مرزی‌اش در مواجهه با نیروهای #متفقین در سوم #شهریور_1320، ظرف تنها چندساعت از هم فرو پاشید و پس از آن، تنها 3 روز بعد، فرمان ترک مخاصمه، رسماً از سوی نخست‌وزیر وقت (#محمدعلی_فروغی) به نیروهای مسلح اعلام شد و بدین ترتیب، ارتش مدرنِ رضاشاه، در تنها میدان نبردِ جدّی خود، فقط 3 روز تاب مقاومت آورد...
🔹 نهاد «ارتش»، ذاتاً نهادی نیست که به لحاظ اقتصادی، «مولّد» باشد؛ بلکه نهادی‌ست «مصرفی» و انتظار طبیعی از چنین نهادی این است که در قبالِ مصرفی بودنش، به وظیفه‌ی ذاتی و طبیعیِ خود که همانا دفاع از کشور در مقابل حملات خارجی و حفظ #تمامیت_ارضی است، به نحو احسن عمل نماید؛ در حالی که مشاهده می‌شود #ارتش_مدرن رضاشاهی، نه تنها در انجام این وظیفه‌ی طبیعی خود مردود شد (در اشغال نظامیِ ایران در شهریور 20)، بلکه تمام توان و همّت خود را برای کارکردهای دیگری چون تأمین امنیت شخصِ شاه، اجرای سیاست #تخته‌قاپو کردن #عشایر، سرکوب اقشار مختلف مردم با اهرم فشار #ارتش و... مصروف داشت.
👈🏻متن کامل مقاله در پایگاه اندیشکده برهان👉🏻
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#جنگ_80ساعته
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR