🔶 «دکترین مقاومت خمینی (ره)»، تصحیح‌کننده‌ی خطاهای محاسبتیِ 200ساله
✅ میزان موفقیت #دکترین_مقاومت_خمینی (ره) [1] آنگاه بهتر فهم خواهد شد که دانسته شود طی دویست سال اخیر (تا پیش از وقوع #انقلاب_اسلامی)، هرگاه #درگیری_نظامی جدی میان دولت ایران و قدرت‌های خارجی صورت گرفته، یا کشور دچار #اشغال نظامی شده و یا بخشی از خاک ایران از قلمرواش جدا شده است:
❌ #جنگ‌های_ایران_و_روس:
جنگ‌های اول و دومِ ایران و روس با شکست ایران پایان یافت. اوّلی به امضای #گلستان و دومی به امضای #ترکمن‌چای انجامید و سرخوردگیِ بزرگی را نصیب ملت ایران کرد. در نتیجه‌ی این دو جنگ، ایرانیان تازه دریافتند که کشورشان در طول این سالیان (از #صفویه تا آن روز) تا چه حد به لحاظ نظامی و فناوری‌های مرتبط با آن، از اروپا عقب بوده است!
❌ ناکامی ایران در مسئله #هرات:
در زمان ناصرالدین‌شاه، به دنبال تسخیر مجدد هرات به دست ایران ـ که از دیرباز، بخشی از خاک کشور به حساب می‌آمد ـ انگلستان رسماً به ایران اعلان جنگ داد. به دنبال آن، در اندک زمانی نیروهای انگلیسی #جزیره_خارک را به اشغال خود درآورده، در #بوشهر نیرو پیاده کردند. دولت ایران که در شرایط وخیمی به سر می‌برد، ناچار تقاضای صلح کرد که به موجب آن، #معاهده_پاریس میان دولتین ایران و انگلیس منعقد شد و طی آن، هرات ـ به عنوان یکی از اصلی‌ترین مراکز تاریخی، ادبی و فرهنگی ایران ـ از خاک کشور جدا شد.
❌ انعقاد پیمان آخال‌تِکّه:
پیرو شکست‌های ایران از روسیه و بریتانیا، اقتدار سیاسی ایران در #آسیای_مرکزی به تدریج مخدوش شد. در پی آن، وزیرمختار روسیه در تهران اعلام کرد که این کشور، اقتدار ایران را در شمال #رود_اترک به رسمیت نمی‌شناسد. صورت رسمی‌یافته‌ی چنین تحقیری، انعقاد «پیمان آخال‌تِکّه» میان ایران و روسیه بود که در پی آن، ایران از ادعای مالکیت خود در خصوص مناطقی چون #مرو، #خوارزم و #آخال (که #عشق‌آباد امروزی، تنها بخشی از آن محسوب می‌شود) چشم پوشید.
❌ ایران و #جنگ_جهانی_اول:
جنگ اول بین‌الملل و سرایت آتش آن به داخل خاک ایران، عوارض منفی بسیاری را برای کشور به ارمغان آورد که از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: تجاوز بیگانگان به خاک ایران، نقض حاکمیت سیاسی کشور و تحقیر ایرانیان؛ آشفتگی و هرج‌ومرج سیاسیِ کم‌نظیر؛ شیوع قحطی، گرسنگی و بیماری در کشور؛ شیوع ناامنی گسترده در راه‌های کشور و....
❌ ایران و #جنگ_جهانی_دوم:
از اوائل دهه‌ی 1300 تا آستانه‌ی شهریور 1320، ایران عملاً با تهدید جدّی خارجی مواجه نبود. با این حال ارتش #رضاشاه ـ که رکن رکینِ نظام سیاسی او را شکل می‌داد ـ بعد از حدود 16 سال از آغاز حکومت وی، در نخستین و البته تنها تهدید جدّیِ برون‌مرزی‌اش در مواجهه با نیروهای #متفقین در شهریور 1320، ظرف تنها چند ساعت از هم فرو پاشید و فقط بعد از 3 روز، فرمان ترک مخاصمه رسماً از سوی نخست‌وزیر وقت به نیروهای مسلح اعلام شد. بدین ترتیب، #ارتش_مدرن رضاشاه، در تنها میدان نبردِ جدّی خود، فقط 3 روز تاب مقاومت آورد!
❌ #تجزیه_بحرین:
در اواخر دوران #پهلوی_دوم، موضوع استقلال #بحرین از ایران در ازای به رسمیت شناختن جزایر سه‌گانه برای ایران مطرح شد؛ بر این اساس، طی شبه‌رفراندومی که برگزار شد، شاه #استقلال_بحرین را به رسمیت شناخت و در عوض به «اشغال» جزایر سه‌گانه مبادرت ورزید! زیرا که در موافقت‌نامه‌ای که با دولت انگلیس منعقد شده بود، از عبارت «occupation» استفاده شده بود که به معنای اشغال [نظامی] بود. در واقع عرب‌های حوزه‌ی #خلیج_فارس طبق این موافقت‌نامه می‌پذیرفتند که ایران جزایر سه‌گانه را «اشغال» نموده؛ نه اینکه بر اساس حق قانونی، مالک آن‌هاست. همین کلمه بعدها بهانه را به دست اماراتی‌ها داد که ادعا نمایند ایران این جزایر را اشغال نموده و لذا خواستار بازپس‌گیری آن شوند.[2] بدین ترتیب، ایران هم مروارید بحرین را از دست داد و هم به مالکیتی نیم‌بند بر جزایر سه‌گانه رضایت داد.
📚 پی‌نوشت‌ها:
1. برگرفته از بیانات #مقام_معظم_رهبری در مراسم سی‌امین سالگرد رحلت #امام_خمینی (ره).
2. محمدرضا چیت‌سازیان، «حکومت پهلوی و بازی در زمین انگلیس»، وبگاه موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
✍🏻 #محمدمهدی_سلامی_پوریان
#گروه_تاریخ
#پیمان_آخال #محمدرضاشاه #نظریه_مقاومت
💠اندیشکده برهان💠
@BORHAN_IR
🔶 ایران و خباثت انگلیس؛ بخش 5️⃣
🔺 بازخوانی تاریخیِ برخی خباثت‌های تکبرآمیزِ دولت انگلستان در قبال ایران
💠 زمینه‌های بروز قیام در جنوب
🔹 با شروع #جنگ_جهانی_اول، دولت «مستوفی الممالک» برای در امان ماندن از گرفتاری‌های جنگ، بی‌درنگ بی‌طرفی ایران را اعلام کرد و از دولت‌های درگیر در جنگ خواستار رعایت بی‌طرفی ایران شد؛ اما دولت نوپای #مشروطه ناتوان‌تر از آن بود که بتواند از خواسته و حقوق خود دفاع کند و متجاوزان، گستاخ‌تر از آن بودند که به حقوق و #استقلال_سیاسی ایران احترام بگذارند. در نتیجه، #روسیه و #انگلیس ـ که از سال‌ها قبل حضور چشم‌گیری در صفحه‌های شمالی و جنوبی ایران داشتند ـ هنگام بروز جنگ با زیر پا گذاشتن حقوق ایران، شروع به پیش‌روی بیشتر در خاک کشور کردند.
🔹 از سویی، حضور گسترده‌ی نیروهای انگلیسی در جنوب و اقدامات خراب‌کارانه‌ی آن‌ها، موجب نارضایتی ساکنان جنوب ایران می‌شد و از سوی دیگر، #عراق نیز به صحنه‌ی جنگ کشانده شده، بسیار نابسامان و ناامن گردیده بود. حضور نیروهای انگلیسی در عراق، علمای این کشور را برآشفته و به رویارویی با انگلیس کشاند. بدین ترتیب، به پا خاستن علمای عراق و صدور فتاوایی از سوی آنان بر ضد انگلیس، تأثیر به‌سزایی در روحیه‌ی مبارزان جنوب داشت؛ چرا که علمای منطقه‌ی دشتی، دشتستان و دیگر مناطق جنوبی نیز ضد انگلیس فتوای جهاد صادر کردند.
🔹 انگلیس که از نقش #مذهب در چنین قیامی آگاه بود، کوشید تا #روحانیت را از حمایت جنبش باز دارد و قیام را از محتوای مذهبی تهی کند. از این رو «سرپرسی کاکس» رئیس هیئت سیاسی و نظامی انگلیس شخصاً تلگرافی برای یکی از علمای تأثیرگذار جنوب به نام «شیخ محمدحسین مجاهد برازجانی» فرستاد و از وی خواست تا از نفوذ خود استفاده کرده، مردم را از شورش علیه انگلیس باز دارد. اما شیخ چنان پاسخ محکمی به نماینده‌ی انگلیس داد که برخی، این پاسخ را انگیزه‌ی قیام #رئیسعلی_دلواری ضد انگلیس می‌دانند.
💠 مختصری از کیفیت قیام
🔹 خان‌های بیگانه‌ستیز منطقه همچون رئیسعلی دلواری، میرزا محمدخان برازجانی، زایرخضرخان اهرمی، شیخ حسین چاه‌کوتاهی، نورمحمد دالکی و... به همراه نیروهایشان، به منظور مقابله با انگلیسی‌ها، شبی‌خون‌های مداومی به قوای انگلیس و برخی از نمایندگی‌های #متفقین در #بوشهر زده، ضرباتی به آن‌ها وارد آوردند. به بهانه این شبیخون‌ها، انگلیسی‌ها در 15 مرداد 1294 بندر بوشهر را تصرف کرده، آزادی‌خواهان بوشهری را دستگیر و به شهر «تانه» تبعید کردند. در ادامه حملات متعدد تنگستانی‌ها به بوشهر، انگلیس بر آن شد تا به دلوار حمله و رئیسعلی را از بین ببرد. اما رئیسعلی که پیش از آمدن انگلیسی‌ها و توسط نیروهای نفوذی، از این حمله آگاه شده بود، با تخلیه‌ی دلوار از زنان و کودکان، در ساحل دریا به سنگر نشست.
🔹 با شروع جنگ، رئیسعلی و یارانش توانستند انگلیسی‌ها را که از نظر تجهیزات و نیروی نظامی با آنان قابل مقایسه نبودند، غافلگیر ساخته و لطمات زیادی بر آن‌ها وارد کنند. پس از 3 روز مبارزه، سرانجام انگلیس مجبور به عقب‌نشینی و ترک #دلوار شد. این مسئله به اعتبار انگلیس ضربه‌ی سختی وارد ساخت.
🔹 پس از بیرون رفتن انگلیس از دلوار و عقب‌نشینی تا بوشهر، رئیسعلی به همراهیِ همرزمانش، حملات گاه‌وبی‌گاهی به بوشهر می‌کرد و حتی وی نقشه‌ی حمله‌ی مفصلی ضد آن‌ها کشیده بود؛ اما متأسفانه با کشته شدن مشکوک او در 12 شهریور 1294 در روستای #تنگک توسط شخصی ناشناس، حمله متوقف و بعدها توسط دیگر همرزمانش صورت یافت.
💡 اگر چه رئیسعلی در پی توطئه‌ای خائنانه کشته شد، اما نهضتی که او در جنوب ایران به راه انداخت تا سال‌ها مایه‌ی وحشت انگلیسی‌ها بود...
📚 برگرفته از کتاب:
اندیشکده برهان، ردپای استعمار، تهران: دیدمان، 1396، چاپ اول، ص25 الی 31.
✍🏻 #گروه_تاریخ
#ایران_و_خباثت_انگلیس #انگلیس_خبیث #قیام_در_دلوار
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 ایران و خباثت انگلیس؛ بخش 6️⃣
🔺 بازخوانی تاریخیِ برخی خباثت‌های تکبرآمیزِ دولت انگلستان در قبال ایران
🔹 از جمله مقاطع تأثّربرانگیز #تاریخ_معاصر_ایران، وقوع دو قحطی بزرگ در خلال دو جنگ جهانی است که صدمات بسیاری نصیب کشور و ملت ایران کرده، جان شمار بسیاری از هموطنان‌مان را گرفت.
🔹 شواهد تاریخی، علی‌الظاهر حکایت از این داشت که ایران در آستانه‌ی هر دو جنگِ بین‌الملل، دچار بلایای طبیعی و خشکسالی شده بود. اما لایه‌های عمیق‌تر ماجرا حاکی از این واقعیت بود که بلایای طبیعیِ رخداده، با تمام شدت و خسارتش، نمی‌توانست به عنوان «علت‌العلل» بروز قحطی به حساب آید، بلکه آنچه که عامل اصلی و علت‌العللِ بروز قحطی بود، نه عوامل طبیعی و محیطی و نه حتی بی‌کفایتی‌های داخلی، بلکه «حضور دشمنِ متجاوز خارجی در داخل کشور» بود؛ به دیگر سخن، علت‌های دیگر همچون خشکسالی، ناکارآمدی‌های داخلی و... اگرچه هرکدام به نوبه‌ی خود سهمی در بروز #قحطی داشتند، اما به نظر می‌رسد که نقش‌های آنان، بیشترْ زمینه‌چینی برای عامل مهم‌تر، یعنی حضور نیروهای خارجی بود:
1️⃣ در خلال #جنگ_جهانی_اول، نيروهای انگلیسی، اختیارِ اصلی‌ترین منبع درآمد ايران يعنی چاه‌های #نفت را در دست گرفته بودند و علاوه بر ضبط معوّقات نفتی ايران ـ که بايد طبق قرارداد دارسی به ایران پرداخته می‌شد ـ فروش نفت را نيز در انحصار خود داشتند؛ از این رو، در آن شرایط وخیم، تنها مبلغِ ناچيزی از این ثروت خدادادی، نصیب دولت ایران می‌شد و قطعاً این درآمدِ حداقلی، بر وخامت اوضاع می‌افزود.[1]
2️⃣ در #جنگ_جهانی_دوم، دولت ایران تمام وسایل حمل‌ونقلِ زمینی و ریلیِ خود را در اختیار #متفقین قرار داد تا آنان از کامیون‌ها و واگون‌های قطار، برای حمل‌ونقل مواد و مهمات استفاده کنند. علت این واگذاری، تعهدی بود که دولت ایران به موجب قرارداد اتحادِ سه‌گانه داشت، قراردادی که بین ایران، #انگلیس و #شوروی به امضا رسیده بود و دولت ایران موظف بود وسایل حمل‌ونقل متفقین را فراهم کند! لذا این اقدام، مانع از نقل‌وانتقال درستِ محصول کشاورزی به مناطق دیگر کشور می‌شد. به عنوان نمونه، طبق تلگرافی از تبریز به سال ۱۳۲۳، مقدار چشم‌گیری غله‌ی موجود در شعبه‌های اداره غله ـ که باید کامیون‌های دولتی حمل می‌کردند ـ به واسطه کمبود کامیون و تعهد دولت به قوای متجاوز برای واگذاری آن، در انبارها باقی ماند و شپش زد.[2]
📚 پی‌نوشت‌ها:
1. محمدقلی مجد، قحطی بزرگ، ترجمه محمد کریمی، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1387، ص183 الی 187.
2. مرتضی دهقان‌نژاد و الهام لطفی، «بررسی و تبیین عوامل مؤثر در شیوع قحطی سال‌های 1320 تا 1324ش و اقدامات دولت در کاهش آثار مخرب آن»، دوفصلنامه تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، بهار و تابستان 1392، ص53.
✍🏻 #گروه_تاریخ
#ایران_و_خباثت_انگلیس #انگلیس_خبیث #قحطی_بزرگ
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR
🔶 قیام در «دلوار»
🔺 بررسی نقش مذهب در قیام «رئیسعلی دلواری» به مناسبت سالروز شهادت ایشان
🔹 با شروع #جنگ_جهانی_اول، دولت «مستوفی الممالک» برای در امان ماندن از گرفتاری‌های جنگ، بی‌درنگ بی‌طرفی ایران را اعلام کرد؛ اما دولت نوپای #مشروطه ناتوان‌تر از آن بود که بتواند از خواسته و حقوق خود دفاع کند و متجاوزان، گستاخ‌تر از آن بودند که به حقوق و #استقلال_سیاسی ایران احترام بگذارند. در نتیجه، #روسیه و #انگلیس با زیر پا گذاشتن حقوق ایران، شروع به پیش‌روی در خاک کشور کردند.
🔹 از سویی، حضور گسترده‌ی نیروهای انگلیسی در جنوب و اقدامات خراب‌کارانه‌ی آن‌ها، موجب نارضایتی ساکنان جنوب ایران می‌شد و از سوی دیگر، #عراق نیز به صحنه‌ی جنگ کشانده شده، بسیار نابسامان و ناامن گردیده بود. حضور نیروهای انگلیسی در عراق، علمای این کشور را برآشفته و به رویارویی با انگلیس کشاند. بدین ترتیب، به پا خاستن علمای عراق و صدور فتاوایی از سوی آنان بر ضد انگلیس، تأثیر به‌سزایی در روحیه‌ی مبارزان جنوب داشت؛ چرا که علمای منطقه‌ی دشتی، دشتستان و دیگر مناطق جنوبی نیز ضد انگلیس فتوای #جهاد صادر کردند.
🔹 بدین ترتیب، خان‌های بیگانه‌ستیز منطقه همچون #رئیسعلی_دلواری، به همراه نیروهایشان و به منظور مقابله با انگلیسی‌ها، شبی‌خون‌های مداومی به قوای انگلیس و برخی از نمایندگی‌های #متفقین در #بوشهر زده، ضرباتی به آن‌ها وارد آوردند. به بهانه این شبیخون‌ها، انگلیسی‌ها در 15 مرداد 1294 بندر بوشهر را تصرف کرده، آزادی‌خواهان بوشهری را دستگیر و به شهر «تانه» تبعید کردند. در ادامه حملات متعدد تنگستانی‌ها به بوشهر، انگلیس بر آن شد تا به دلوار حمله و رئیسعلی را از بین ببرد. اما رئیسعلی که پیش از آمدن انگلیسی‌ها و توسط نیروهای نفوذی، از این حمله آگاه شده بود، با تخلیه‌ی دلوار از زنان و کودکان، در ساحل دریا به سنگر نشست.
🔹 با شروع جنگ، رئیسعلی و یارانش توانستند انگلیسی‌ها را که از نظر تجهیزات و نیروی نظامی با آنان قابل مقایسه نبودند، غافلگیر ساخته و لطمات زیادی بر آن‌ها وارد کنند. پس از 3 روز مبارزه، سرانجام انگلیس مجبور به عقب‌نشینی و ترک #دلوار شد. این مسئله به اعتبار انگلیس ضربه‌ی سختی وارد ساخت.
🔹 پس از بیرون رفتن انگلیس از دلوار و عقب‌نشینی تا بوشهر، رئیسعلی به همراهیِ همرزمانش، حملات گاه‌وبی‌گاهی به بوشهر می‌کرد و حتی وی نقشه‌ی حمله‌ی مفصلی ضد آن‌ها کشیده بود؛ اما متأسفانه با کشته شدن مشکوک او در 12 شهریور 1294 در روستای #تنگک توسط شخصی ناشناس، حمله متوقف و بعدها توسط دیگر همرزمانش صورت یافت.
💡 اگر چه رئیسعلی در پی توطئه‌ای خائنانه کشته شد، اما نهضتی که او در جنوب ایران به راه انداخت تا سال‌ها مایه‌ی وحشت انگلیسی‌ها بود...
👈🏻متن کامل مقاله در پایگاه اندیشکده برهان👉🏻
✍🏻 #ملیحه_خوشبین
#گروه_تاریخ
#دلیران_تنگستان
💠اندیشکده برهان💠
🆔 @BORHAN_IR