تفكيك ميان روايات دارای لفظ دال بر حكم و روايات حاكی از فعل يا تقرير معصوم ۵. نسبت‌سنجی اوليه ميان محمولات حديثی سنجش رابطه ميان محمول‌هايی كه در روايات برای اين موضوع ذكر شده است از حيث تقيد و تخصيص و نسخ و تبيين و حكومت و ورود، و رسيدن به يك نگاه منسجم ميان رواياتِ ناظر به اين موضوع (بهمراه تحليل ادبی، منطقی، تاريخی) و علاج تعارض‌های ظاهری اوليه و علاج تعارض‌های مستقر با ترجيحات حجت‌ساز ۶. نسبت‌سنجی ميان نگاه قرآنی و نگاه روايی سنجش رابطه تقيدی، تخصيصی، تبيينی ميان قرآن و روايات، و اِعمال تقيد و تخصيص و تبيين و نسخ و طرد‌ها و حكومت و ورود و علاج تعارض‌های ظاهری اوليه و علاج تعارض‌های مستقر با ترجيحات حجت‌ساز ۷. نسبت‌سنجی با اصول موضوعه و اهداف قطعی دين سنجش رابطه ديدگاه حاصل شده با عمومات فوقانی و مستقلات عقليه مانند عدالت‌ورزی، لاضرر، لاحرج، يقين‌محوری، توحيد‌محوری، حفظ نظام و اجتماع، حفظ دين، حفظ نفوس و نسل، گردش ثروت ۸. ارزيابی و بازبينی يافته‌ها نسبت‌سنجی ديدگاه اوليه به‌دست آمده با: اجماعات در موضوع و موضوعات مرتبط آن، شهرت‌های فتوايي سيره متشرعه سيره عقلاء و تعيين تكليف تعارض‌های ظاهری ۹. علاج تزاحم‌ها تعيين اولويت‌ها برای صدور حكم اجرايی نسبت به موضوع ۱۰. فعال كردن اصول عمليه در صورت عدم دست‌يابی به گزاره‌ای كه ملاك‌های حجيت را دارا باشد، به‌ اصول عمليه مراجعه شود. نمونه‌ای از عملکرد فقهاء در مراحل استنباط روند تحلیل و استنباط شیخ انصاری رحمه الله علیه در کتاب مکاسب محرمه: ۱. تعریف فرضیه (ارائه مسأله با حکمش مانند: سب المومن حرام؛السحر حرام) ۲. ارائه مستندات اولیه برای موجه سازی فرضیه (مانند: مستندالحرمه روایه…..؛ الاخبار مستفیضه به) ۳. تبیین موضوع (مانند: المرجع فی السب الی العرف و هو ما باسناده یقتضی نقصه الیه؛ المراد بالسحر….) ۴. تعیین شاخص تحقق موضوع (مانند: لایعتبر فی صدق السب مواجهة المسبوب و یعتبر فیه قصد الاهانة؛ المعتبر فی السحر الاضرار) ۵. انواع و اقسام موضوع (مانند: السحر علی اقسام) ۶. تبیین نهایی حکم (المهم بیان حکمه و یکفی فی حرمتها کونها من ضروریات الدین) ۷. مراحل تبیین: ارائه دلیل، بیان دلالت ظاهر دلیل [5]، تقویت این استظهار با تصریح دیگر فقهاء بر این ظهور، ارائه فهم های دیگر با قرائنش وبررسی تطبیقی آنها با فهم اول، نقد آنها با احتمال پردازی در مراد عبارت و نتیجه‌گیری – ارائه دلیل های معارض، بیان دلالت دلیل، نقد دلیل و جمع بین ادله ۸. تعیین موارد استثناء (مانند: و یستثنی من المؤمن المظاهربالفسق؛ بقی الکلام فی جواز دفع السحر بالسحر) نمونه‌ای دیگر از روند عمومی استنباط: (روند تحلیل در کتاب فقه تربیتی، آیت‌الله اعرافی) ۱. طرح مسأله؛ مانند: آیا تحصیل درهر رشته علمی و کسب هر معرفتی اعم از وحیانی و بشری، مطلوب ذاتی است وبه عنوان اولی رجحان دارد؟ آیا تحصیل دانش بدون انگیزه خداشناسی یا کمال و هدایت، به خودی خود و با قطع نظر از عناوین سودآوری و زیانباری آن، مستحب است؟ ۲. نفوذ به متعلق حکم برای کشف لایه های آن. مانند:بررسی واژه«علم» و معانی اصطلاحی موجود با توجه به گستره وسیع اصطلاحات این واژه برای تعیین مراد و مفهوم از علم. ۳. بررسی پیشینه بحث (نقد وبررسی نظریه های موجود در این بحث) مراحل: ۱- بیان نظرات و دیدگاه های موجود. ۲- ثمره نزاع و نتیجه اختلاف این دیدگاه ها. ۳- ذکر ادله و شواهد هر دیدگاه در آثارمتفکران. ۴. بررسی تفصیلی ادله هر دیدگاه. مراحل: ۱-دلیل عقلی: ۱. تقریر این دلیل. ۲. نقض و ابرام دلیل بیان شده. ۳. بیان تقریر بزرگان در این نظریه. ۴. ذکر اشکالات موجود در این تقریر. ۵. اثبات نظر مختار. ۲- ادله قرآنی: ۱. ذکر مدعی. ۲. دسته بندی آیات بر اساس واژگان مرتبط. ( در بحث حاضر واژگانی مانند: نَظَر«انظُرُوا»، تفکّر، تعقّل، سیر در زمین که مرتبط با علم و و دانش و دانش اندوزی است). ۳. بررسی مدلول انفرادی آیات با توجه به متعلق این واژگان. ۴. بررسی مدلول جمعی و رابطه سنجی آیات. ۵. استدلال بر نظریه. ۶. نقد و بررسی استدلال و اثبات نظر مختار. ۳- ادله روایی: ۱. گروه بندی کلان روایات. مثلا؛ روایاتی که لحن انشایی و دستوری دارند و روایاتی که بیانی اخباری و توصیفی دارند. ۲. دسته بندی خرد در هر گروه. مثلا گروه دوم به دو دسته، روایات بیانگر ارزش علمو علم آموزی و روایات بیانگر جایگاه و ارزش دانشمندان تقسیم می شود. ۳. بررسی سندی روایات هر دسته. (همراه با بیان نظرات و اقوال بزرگان در مورد رجال در سند) ۴. گرد اوری روایات هم مضمون، در مجامع روایی اهل سنت. ۵. بررسی مدلول انفرادی روایات. ۶. بررسی سندی این روایات به اجمال.

۷. به کار گیری قواعد حدیثی مانند «قاعده ضمّ احادیث» برای دستیابی به گزاره های مشترک از میان روایات متعدد اما ضعیف‌السند. ۸. بررسی معانی متعلق حکم «علم» در ادبیات قرآنی وروایی. ۹. تطبیق مدلول روایات با کاربردهای متعلق حکم «علم» در ادبیات قرآنی و روایی. ۱۰. نقض و ابرام احتمالات در این تطبیق برای انتخاب احتمال صحیح. (مشکل ترین مرحله دلالی، این قسمت است که بر پایه دقت‌های اصولی قرار دارد.) ۱۱. تجمیع قراین بر احتمال مختار در هر روایت. ۱۲. جمع بندی دلالی روایات هر دسته (مدلول جمعی). ۱۳. جمع بندی دلالی همه گروه ها. ۱۴. ویژگی های حکم. ۱۵. اثبات نظر مختار. تعبیر دیگری از روند اجتهاد: روش اجتهاد (قواعد، قلمرو و ترتیب استفاده ازمنابع دین برای کشف نظر خداوند) ۱.مسأله و موضوع شناسی ۲.کشف اطلاعات معتبر ۱. رجوع به قرآن درباره موضوع ۲. رجوع به سنت معصوم (قولی و فعلی که شامل تقریر نیز هست) درباره موضوع ۱. از طریق خبر متواتر ۱. اثبات صدور ۱. تحصیل متن معتبر ۲. از طریق خبر واحد (مشهور یا غیر مشهور) ۱. اثبات صدور ۱. تحصیل متن معتبر ۲. بررسی سندی ۳. بررسی قرائن دیگر ناظر به اثبات صدور ۳. رجوع به اصول عملیه حکمیه ۳. پردازش اطلاعات معتبر ۱. پردازش محمولات قرآن ۱. به دست آوردن معنای متن (محمولات) با فراخوان الگوریتم «روش فهم متن» = «زبان دانی» ۲. نسبت سنجی میان محمولات قرآنی و جمع دلالی ۲. پردازش محمولات روایت ۱. به دست آوردن جهت صدور ۱. از طریق تاریخ ۲. از طریق فقه مذاهب ۲. به دست آوردن معنای متن (محمولات) با فراخوان الگوریتم «روش فهم متن» = «زبان دانی» ۳. نسبت سنجی میان محمولات روائی و رفع تعارضات ۱. جمع دلالی (عرفی) ۲. ترجیح ۳. تخییر ۳. نسبت سنجی میان محمولات قرآنی و روائی و جمع دلالی ۴. نسبت سنجی با عمومات فوقانی قانونی و اهداف دین ۵. مقایسه با طرق دیگر و رفع تعارضات ۱. اجماعات ۲. شهرت ۳. سیره متشرعه ۴. سیره عقلاء ۶. علاج تزاحم ها نحوه عملکرد موضوع‌شناسانه و مسأله‌شناسانه فقهی اصولی را نیز می‌توان به صورت زیر بیان کرد: (استخراج شده از عملکرد مرحوم نائینی قدس‌سره: در اجود التقریرات) ۱. نوشتن مسأله به صورت یک جمله ۲. تعیین مفاهیم و روابط و سور ونسبت‌ و جهت در جمله ۳. بررسی تمام احتمالات در تعریف مفاهیم (با چه گونه پدیده‌ای روبرو هستیم؟) ۴. تعیین رویکرد (از منظر چه علمی به این مفهوم نگاه می‌کنیم؟) ۵. تعیین جایگاه‌های احتمالی ومناسب این مسأله در ساختار آن علم [6] ۶. احتمال‌پردازی در انواع مصادیق محتمل برای این مفهوم (با جستجوی به کار رفتن مفهوم مورد نظر در کلیه حیطه‌های آن علم)[7] ۷. احتمال‌پردازی در انواع اقسام محتمل برای مفهوم (با جستجوی به کار رفتن مفهوم مورد نظر در کلیه حیطه‌های آن علم)[8] ۸. تعیین عامل و ملاک تحقق مصداق‌ها– مناط صدق (چه چیزی سبب شده است که این مفهوم در این مصداق به‌ کار برود؟)[9] ۹. دقیق‌سازی مناط و عامل وفرآیند موجود در مفهوم مورد نظر، با توجه به متناقض‌ها یا متضادها یا مترادف‌ها ومشابه‌ها[10] ۱۰. دقیق‌سازی مناظ و عامل و فرآیند موجود در مفهوم مورد نظر، با توجه به آثار ولوازم تحقق آن[11] ۱۱. تعیین حیث مفهوم در مسأله[12] ۱۲. تعیین مبادی تصوری و تصدیقی مسأله (تا محل نزاع با ما یبتنی علیه النزاع جدا شود.)[13] ۱۳. نسبت‌سنجی میان مفهوم مورد نظر با موارد مشابه یا متضادش[14] ۱۴. تعیین شرایطی که این مفهوم تغییر می کند یا از بین می‌رود[15] ۱۵. تعیین تأثیر این مفهوم در مفاهیم یا پدیده‌های دیگر[16] ۱۶. حدس پاسخ‌های احتمالی به این مسأله (تا با دیدن برخی پاسخ‌ها، احتمال معنی سؤال رد یا تأکید شود.)[17] ۱۷. بازسازی نهایی صورت مسأله[18] نمودار زیر نیز روند کلی عملیات اجتهاد برای استخراج مدل‌های دینی را ارائه کرده است: (توضیحات تفصیلی در بحث اجتهاد سیستمی) نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث با استفاده از الگوریتم‌‌ها،‌ می‌توان روش استنباط فقهاء،‌ مفسرین و محدثین را از ناخودآگاه به خودآگاه تبدیل کرده با مطالعه تطبیقی میان آنها و با استفاده از منطق نظریه‌پردازی، روش قدم به قدم اجتهاد برتر و منجر به مدل را منضبط کرده و آموزش داد. مبانی اجتهادی هر مکتب فقهی،‌ عبارتند از استدلال بر هر یک از مراحل الگوریتم اجتهاد و تعیین کیفیت و ابزار اجرای آن مرحله. انتقال به انجمن بحث‌وگفتگو در مورد این موضوع مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث دین‌شناسی ، فهم دین، روش‌شناسی فقاهت، اجتهاد سیستمی، الگوریتم اجتهاد، مبناشناسی اجتهاد پی نوشت ها: [1] . تلخیص از کتاب پارادایم اجتهاد دینی‌، تالیف دکتر علی‌پور و حسنی

[2]. احراز دلالت، براساس قواعد قطعی صرف، نحو و بلاغت، و براساس سياق صورت مي‌گيردو كليه قرائن قطعی عقلی و عرفی در آن دخيل هستند و در موارد شك نيز اصولی ماننداصاله الحقيقه، اصاله العموم، اصاله الاطلاق، اصاله عدم‌القرينه، اصاله عدم التقدير، اصاله عدم النقل، اصاله عدم الاشتراك، تكليف دلالت را روشن مي‌كنند. [3]. در احراز سند پس از اِعمال قواعد و تحليل‌های رجالی و حصول اطمينان به راويان، نياز به اِعمال قواعد و تحليل‌های درايه‌الحديث (قواعد مربوط به جمع‌بندی سند با توجه به وزن راويان و محتوای حديث و تناسبش با راويان، ميزان تكرار روايت يا محفوف‌به‌قرائن بودن) است. [4]. در احراز دلالت روايت علاوه بر قواعد ادبی و سياق و قرائن قطعی عقلي، عرفی و تاريخي، اِعمال قواعد و تحليل‌های فقه‌الحديث نيز لازم است (قواعد مربوط به احراز عدم تقيه‌ای بودن محتوا، عدم نسخ محتوا، عدم زياده و نقيصه، عدم اضطراب متن) [5] . [6]. مثلا در بحث اجتماع امر و نهی،‌ گفته می‌شود: هذه المسأله ینبغی ان تدخل فی الملازمات العقلیه غیرالمستقلة [7]. مثلا در بحث منظور از«اطلاق»، کلیه مواردی که در علم اصول، کلمه اطلاق و مطلق به‌کار رفته است جستجو شود و مورد بررسی قرار گیرد. همینطور انواع دلالت مفهوم بررسی شود (دلالت مطابقی آن چیست؟ دلالت تضمنی آن چیست؟ دلالت التزامی آن چیست؟) [8]. مثلا در بحث اطلاق،اگر اطلاق یک مفهوم است، انواع ساختاری مفاهیم (لابشرط، بشرط لا، بشرط شیء – مفهوم سلبی یا ایجابی – مفهوم واقعی یااعتباری- …؟) – در این قسمت کلیه قیدهاو وصف‌هایی که این مفهوم گرفته است باید جستجو شود و تحلیل شود. مثلا قید مندوحه در اجتماع امر و نهی [9]. مثلا در بحث اطلاق،آیا عامل ادراک اطلاق، صرفا عقلی است یا لفظ باید دخیل باشد؟ [10]. مثلا در بحث اطلاق،بحث از تقابل اطلاق و تقیید و اینکه این تقابل عدم و ملکه است یا تضاد است؟ – همینطور فرق ساختاری جستجو شود مانند فرق باب تزاحم و تعارض با باب اجتماع امرونهی [11]. مثلا در بحث اطلاق،بحث از اینکه اطلاق داخل موضوع له است یا خارج از آن است و با قرائن فهمیده می‌شود؟ [12]. حیث تعلیلی یا حیث تقییدی [13]. همین تعبیر در بحث اجتماع امر و نهی در اصول فقه آمده است. [14]. مثلا در بحث اطلاق،از بحث تفاوت آن و نسبت آن با بحث «عام» و تقدم عام بر مطلق بحث می‌شود. [15]. مثلا در بحث اطلاق،از اینکه چه موقع اطلاق منتفی می‌شود بحث می‌شود. [16]. مثلا در بحث اطلاق، استفاده از مفهوم در شرط بودن یا مانع بودن در یک حکم دیگر [17]. مثلا در بحث اجتماع امر و نهی، عبارت صاحب اصول فقه چنین است: اذا کانت المسأله کذلک فالمکلف عاص. [18]. مثلا در بحث اجتماع امرو نهی آمده است: فقد اجاد صاحب المعالم اذ عبّر فی المسأله بکلمه «توجه» بدلا عن الاجتماع فقال: هل یجوز توجه الامر و النهی الی شیء واحد. برچسب #اجتهاد #اجتهاد سیستمی #الگوریتم #الگوریتم اجتهاد #دین‌شناسی #روش‌شناسی فقاهت #فهم دین #مبناشناسی اجتهاد دانشنامه, مفاهیم کلیدی

#مفاهیم‌کلیدی #تمدن‌وتمدن‌سازی‌ خانه > دانشنامه > مفاهیم کلیدی > تمدن و تمدن سازی دانشنامه, مفاهیم کلیدی تمدن و تمدن سازی 13 دقیقه خواندن 181 تمدن و تمدن سازی تمدن و تمدن سازی دانشنامه عبدالحمید واسطی فهرست مطالب موضوع بحث مسأله بحث پیش فرض ها فرضیه بحث تبیین بحث نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث موضوع بحث «تمدن، سیستم‌های تمدنی و تمدن‌سازی» چیست؟ چرا؟ مسأله بحث نقشه سازه‌ها و سیستم‌های تمدنی چگونه است و چگونه می‌توان در جهت تمدن‌سازی حرکت کرد؟ پیش فرض ها فرضیه بحث ۱. تعریف « تمدن» شبکه پایدار ساختارها و سیستم‌های معرفتی، قانونی و فرهنگی، در مقیاس جمعی، که به ‌دنبال پاسخ‌گویی به کل هرم نیازهای انسان‌ها (چه فردی و چه گروهی) است. ۲. سازه‌ها و سیستم‌های تمدنی سازه یعنی الگو یا روابط بین اجزای یک پدیده؛ چهارچوب، محورها، ستون‌ها و پایه‌های یک پدیده، که دارای ارتباط خاصی با یکدیگر هستند تا کل پدیده را شکل دهند و زمینه و مرزهای فعالیت آن باشند. سازه‌های یک تمدن به‌ طور عام عبارتند از: چهار ابرمحور ارتباطی، سه ابرفرآیند، ده زیرساخت و چهل کلان سیستم سازه‌های یک تمدن را می‌توان این ‌چنین نیز برشمرد: سرزمین با تعیین مرز دارای محیط زیست با کیفیت خوب برای زیست و منابع اولیه مایحتاج بشری، جمعیت، آگاهی و علم نسبت به جهان و انسان و زندگی، آگاهی وعلم نسبت به روش رفع نیاز، زبان برای برقراری ارتباط، قانون و اخلاق برای پایدارسازی روابط و فعالیت‌ها در سه حیطه سیاسی اقتصادی اجتماعی. تبیین بحث جدول زیر برخی از تعاریف تمدن است: (ملاحظه جدول جامع ۲۰۰ تعریفی) ردیف تعریف تمدن ۱ مفهوم تمدن در فرهنگ های لغت عربی: همه فرهنگ های قدیم و جدید عربی در یک معنا برای واژه تمدن (حضارت) به هم می رسند. در این معنای مشترک، حضارت (تمدن، شهر آئینی) عکس بداوت (بادیه نشینی) است. (ص۱۹) صاحب معجم متن اللغه اشاره دارد که معنای جدید حضاره معادل واژه civilistion یکی از معانی ای است که فرهنگستان زبان عربی مصر، آن را پذیرفته است. وی افزوده که تحضّر و تمدن برای معنایی معادل واژه urbanisation یعنی برنامه ریزی شهری به کار رفته است. (ص۲۰) حضارت از دیدگاه ابن خلدون: ابن خلدون حضارت را یکی از مراحل زندگانی جامعه می داند که مرحله بداوت -بیانگردی- آن را به کمال می رساند. زیرا «حضارت، غایت بداوت» است. [1] او می گوید «زندگانی بادیه نشینی کهن ترین و پیشتر از زندگانی شهرنشینی است و باده نشینی اصل عمران و اجتماع است و اساس تشکیل شهرها…» [2] فلاسفه مسلمان: فلاسفه مسلمان در ترجمه متون یونانی، واژه «مدنی» را مترادف واژه «اجتماعی» گرفته اند. زیرا از نظر یونانیان واژه «مدنیت: cite» مظهر اجتماع متمدن و منظم است. بدین ترتیب دو واژه حضارت و مدنیت در معنای سکونت یا فنون معیشت و مظاهر آن به هم می رسند. (ص۲۳-۲۴) تمدن:

تمدن ثمره تلاش بشر برای بالا بردن سطح زندگی مادی و معنوی انسان است. پس صفت جهانی فراگیر و گسترده ای در زمینه علوم، اختراعات، ابتکارات و سازمان های مختلف به خود می گیرد. در حالی که کارهای ادبی و هنری که از شهری به شهر دیگر تفاوت می کند، نشانِ نژاد، عصر و سرزمین را بر پیشانی دارد، فرهنگ را تشکیل می دهند.[3] ۲ هر تمدنی حقیقت و ظاهری دارد، ظاهر تمدن را به چشم می بینیم و آن عبارت از: ثروت، قدرت، صنعت، تجارت، و قوانین و عادات و رسوم اجتماعی و علم و ادب می باشد، اما حقیقت تمدن که در نتیجه مطالعه اوضاع استنباط می شود عبارت از: خوبی یا بدی، خوشبختی و یا بدبختی کسانی است که در پرتو آن تمدن زندگی می کنند. [4] ۳ تمدن (Zivilistion) یعنی آسان نمودن زندگی ای که به وسیله تکنیک و صنعت امکان پذیر شده است، به ویژه آن چیزهائی که زندگی شایسته انسانی توده های عظیم مردم را برای جامعه ها ممکن می سازد. [5] ۴ دو اصطلاح تمدن و فرهنگ در اینجا در برگیرنده یکدیگرند و اساسا در برخی موارد، با تفاوت هایی جزئی، مترادف، نه متباین و متضاد با یکدیگر به کاررفته اند. زیرا هر دو به گونه ای بیانگر سطوح گوناگون و متمایز موضوعی مشابه اند. معمولا تمدن متضمن معنی پیشرفت عالی یک جامعه مترقی است. و فرهنگ نیز اصطلاح متداول و کلی تری در همین زمینه، و این دو واژه به طور همسان به میراث های جوامع و بازمانده های عالی و دانی آنها اطلاق پذیر است. هر جامعه بشری، فرهنگ خاص خود را دارد، خواه ساده و خواه پیچیده. برای فرهنگ های عظیم تر و غنی تر، اصطلاح تمدن کاربردی متداول است. و برای فهم این مطلب که دو واژه فرهنگ و تمدن دارای مفهوم های متمایز شمرده نشده اند، نیازی به مجادله نیست. تمدن در واژه نامه انگلیسی آکسفورد، «روند یا عمل متمدن بودن» و «شرایط یا موقعیت متمدن» تعریف شده است. … . در اینجا چنین برداشتی از تمدن می شود: «از وضعیت بربریت بیرون آمدن، فنون زندگی را آموختن، و در نتیجه تلطیف و آگاه شدن». آدیسون (addison) آن را چنین تعبیر می کند: «گذر از یک دنیای خشن و گستاخ زمخت، به دنیای صیقل یافته و متمدن.» کروبر، تمدن را به منزله یک طرح خاص فرهنگی تعریف می کند. [6] ۵ دانشمندان اقتصاد: تمدن را به تعادل بین بهره و خرج میدانند وکشوری را متمدن می شمارند که بتواند موازنه اقتصادی خود را حفظ کند. باستان شناس: تمدن را بوجود آثار هنری و باستانی، از قبیل کاشی کاری، منبت سازی، حجّاری و امثال آن می دانند. سیاستمداران: تمدن را به حسن جریان امور داخلی و اداری و برقراری روابط خارجی می دانند. و مملکتی که بتواند وضع شهرها را بهتر نماید، در زیبائی شهرها و روابط خارجی و افزایش افزایش هم پیمان و … قدمی به جلو بردارد به سوی تمدن نزدیک گردیده است. صنعت زدگان: تمدن را به رفتن و قدم زدن کنار خیابان و دست در آغوش این و آن بردن و … و این گونه خوشگذرانی ها می دانند. آزادی خواهان و آنان که دارای حس ناسیونالیسم هستند: تمدن را به ازدیاد صنایع و کارخانجات سنگین و مرتب بودن وضع کارگران و استقلال فکری و آزادی کامل و این گونه امور می دانند. فلاسفه و دانشمندان اخلاق هم می گویند: «بشر ذاتا به سوی کمال صنعتی و اخلاقی رهسپار است.» و کشور متمدن، کشوری است که آداب و رسوم اخلاقی را تکمیل کرده باشد و در راه حفظ اخلاق خویش بکوشد. [7] ۶ تمدن محصول دانش و تعالی فرهنگی. به جامعه ای که نظم اجتماعی را پذیرا شود و در یک زندگی جمعی، با بهره گیری از علم، به رشد، تعالی و کسب فضایل انسانی بیندیشد، جامعه ای متمدن اطلاق میشود.[8] ۷ اصولا به شیوه‌ای از زندگی اشاره دارد که با نظامی ویژه برای تولید ثروت همراه است…و هیچ واژه دیگری این همه موضوعات گوناگون مانند تکنولوژی، زندگی خانوادگی، مذهب، فرهنگ، سیاست، تجارت سلسله مراتب، رهبری،ارزشها، اخلاق جنسی و معرفت شناسی را به شایستگی در بر نمی گیرد و تغییر در مجموعه این پدیده ها موجب به وجود آمدن تمدن جدید خواهد شد.[9] تحلیل تعریف مختار از تمدن « تمدن، شبکه پایدار ساختارها وسیستم‌های معرفتی، قانونی وفرهنگی، در مقیاس جمعی است، که به ‌دنبال پاسخ‌گویی به کل هرم نیازهای انسان‌ها (چه فردی و چه گروهی) می‌باشد.» این تعریف، یک تعریف «معیاری» [10] ومبتنی بر دیدگاه «ساخت‌گرا»[11]، «مدل‌نیازها» و دیدگاه «اصالت فردِ در ضمن جمع» است. عناصر موجود در تعریف به ‌ترتیب عبارتند از: ۱. وجود «سیستم وساختار»[12] (غیر وابسته به افراد) ۲. وجود سه ابرسیستم «معرفتی ونگرش‌ساز»[13]،«قانونی و حقوق‌‌ساز»[14] و «فرهنگی و اخلاق‌ساز» (عقلانیت تبلوریافته در سه حوزه)[15] ۳. شبکه‌ای بودن این سه ابرسیستم و زیرسیستم‌های آنها[16] به شکل یک هرم ۴. تنظیم شبکه‌ سیستمی، برای فعال‌سازی فرآیندها در مقیاس کلان و جمعی ۵. کارآمدی شبکه سیستمی برای رفع نیازهای حیاتی

اصلی‌ترین زیرساخت تمدنی، «سیستم مدیریت کلان سیاسی» است. (لاتصلح الرعیه الابصلاح الولاة)؛ نقطه اتکاء برای تولید سیستم سیاسی بهینه، شکل‌گیری معادله تصمیم‌گیری مردم براساس «ضریب آگاهی و تفکر»است تا به‌ دنبال کسانی باشند که بیشترین آگاهی و توان را برای به ‌سامان رساندن وضعیت اجتماع و تولید سیستم‌های مورد نیازدارند. استفاده از فرآیندهای عرفیِ موجود در جامعه اولیه برای ایجاد این پارادایم، نقطه شروع فعالیت مصلحان اول، است. در این فرآیند عرفی، نخبه‌گزینی اولیه (کسانی که مورد مراجعه دیگران و تاثیرگذار در اعتماد و پذیرش آحاد اجتماعی هستند) به ‌موازات خطاب‌های عمومی (رسانه‌های عام وشبکه‌های اجتماعی) برای جذب نفوس و افکار مستعد نقطه شروع فعالیت است. 18]. به فهرست منابع کتاب «جستاری نظری در باب تمدن» مراجعه شود [19]. تمدن‌شناسی یک نگاه معرفتی درجه دوم به مقوله‌های سیاست، اقتصاد و فرهنگ و….است. انتقال به انجمن بحث‌وگفتگو در مورد این موضوع + سفارش کارگاه نگرشی دیگر به تمدن برچسب #تمدن #تمدن اسلام #تمدن سازی #سازه‌های تمدنی #فرآیندهای تمدنی #فرهنگ و تمدن #نقشه تمدنی دانشنامه, مفاهیم کلیدی

۶. کارآمدی برای پاسخ به نیازهای متوسط و متعالی (در هرمی حداقل مانند هرم مازلو) ۷. کارآمدی برای پاسخگویی موازی به کلیه لایه‌های هرم نیازها ۸. کارآمدی برای پاسخگویی به نیاز تک‌تک افراد جامعه (از جنین در شکم مادر تا پیران فرتوتِ غیرقابل نگهداری و اموات) رابطه تمدن و فرهنگ براساس تعریف مختار از «فرهنگ» که عبارتست از: « طرز رفتارها چه در مقیاس فرد و چه در مقیاس جمع»، تمدن، «فرهنگ‌ساز» است نه اینکه خودش فرهنگ باشد، گرچه برخاسته از یک هسته فرهنگی اولیه می‌باشد. پس از شکل‌گیری تمدن و تولید فرهنگ متناسب، تاثیر فرهنگِ ایجاد شده در ارتقاء و خلق ساختارها وسیستم‌های تمدنی، سبب بهبود و ارتقاء تمدنی و در نتیجه ارتقاء و بهبود سطح فرهنگی جدیدی خواهد شد[17] براساس مطالب فوق و مطالب مطروحه و منتشره در مباحث جامعه‌شناسی و تمدن‌شناسی[18] رویکرد «تمدنی» به‌عنوان یک دیدگاهِ دارای «گفتمان» مطرح بوده و قابل طرح درعناوینی مانند «حوزه علمیه تمدن‌ساز»، «طلبه تمدنی» و ….می‌باشد. ماهیت مطالعات تمدنی، ماهیت جامعه‌شناسانه با رویکرد میان‌رشته‌ای است. تخصص یک «تمدن‌شناس» در فهم و تبیین «نسبت‌های کلان میان حوزه‌های مختلف اجتماعی به‌ هدف ساخت یک ابرجامعه» است.[19] تمدن‌شناس به ‌دنبال «روح تمدن» می‌گردد. عناصر فرهنگ که نقش مرکزی در شکل دهی تمدن دارند عبارتند از: ۱. باورها (هست و نیست‌ها) ۲. ارزش‌ها (خوب و بدهای مبنایی) ۳. رفتارهای نخبگان و گروه‌های مرجع ۴. هنجارها (آداب و رسوم و عادات اجتماعی) ۵. قوانین ۶. ساختارها (نهادها، سازمان‌ها، سلسله‌مراتب‌ها) ۷. فضاها (موقعیت‌های فیزیکی، روانی برای فعالیت‌ها) ۸. ابزارها و محصولات مصرفی ۹. نمادها (آرم‌ها، علامت‌ها، رنگ‌ها، مدل‌ها، دکورها) ۱۰. تمایلات شخصی (دوست دارم، خوشم می‌آید) رابطه این عناصر با یکدیگر به‌ صورت زیر قابل ترسیم است: فهرست سازه‌های تمدنی درچهار ابَرمحور: محورارتباط با محیط، ارتباط با همنوع، ارتباط با خود، ارتباط با ماوراء درسه ابَرفرآیند: فرآیندهای فکری معرفتی (مبناسازِ قوانین و اخلاق، هدف‌ساز و آرمان‌ساز)، فرآیندهای قانونی، فرآیندهای فرهنگی در ده زیرساخت سیستم و مدل حکومت، آمایش سرزمین وشهرسازی، جمعیت و منابع انسانی، منابع غذایی و انرژی و مواد اولیه، لباس و پوشش، مسکن و معماری، زبان و خط و ارتباطات، حقوق ‌و تکالیف و جرم ‌ومجازات، دولت و ادارات، نیروی انتظامی و نظامی و دفاعی و امنیتی در چهل کلان سیستم مالکیت، کشاورزی (فرآیندهای تولیدی)، محیط ‌زیست، خانواده و ازدواج، جامعه‌سازی، سرمایه اجتماعی، ثبت اسناد واحوال، ابزارسازی و صنعت، کار، مشاغل، استخدام و دستمزد (فرآیندهای درآمدزایی)، ارتباطات، اطلاع‌رسانی، مطبوعات (فرآیندهای رسانه‌ای)، پلیس و نیروی انتظامی و اطلاعاتی، ادارات و مراتب اداری، انتخابات، برنامه‌ریزی، مدیریت منابع و زمان، شهرداری و خدمات شهری، آموزش و تحقیقات (فرآیندهای دانشی)، فرهنگ و اخلاق و شهروندی، اقشار آسیب‌پذیر (فرآیندهای تأمین اجتماعی)، بیمه و بازنشستگی (فرآیندهای پشتیبانی)، الگوی رفاه عمومی، دین‌ورزی، مناسک و مکان‌ها و مراسم عبادی، ‌تجارت، بازرگانی، بازار، واردات و صادرات، بهداشت و درمان (جسمی، روحی، خانوادگی، کاری، شهری)، محیط زیست و حیوانات، دادگستری، پول، بانک، اقتصاد، بازارهای سرمایه و بورس، تولید توزیع مصرف، مالیات و عوارض، سفر، جهانگردی و حمل‌ ونقل، احزاب، سازمان‌ها، تعاونی‌ها (فرآيندهای همکاری و هم‌افزایی)، نظارت، بازرسی، سنجش (فرآیندهای کنترلی و ارزیابی)، روابط بین‌الملل، استانداردسازی، بهره‌ورزی، ‌اقلیت‌ها دینی، اقوام وگروه‌های اجتماعی خاص، ورزش، تفریح، اوقات فراغت و استراحت،‌ بیت‌المال و بودجه، تاریخ و میراث فرهنگی، هنر و زیبایی‌شناسی، نمادها، حقوق و فرهنگ کودک، زن، کهنسال. براین اساس «تمدن‌سازی» عبارتست از: تلاش برای طراحی ساختارها و سیستم‌های فوق (فرآیندهای بهینه) نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث هر فکر و مکتبی در هر مکان و زمانی، اگر بخواهد تمدن‌سازی کند باید برای فرآیندهای نقشه تمدنی فوق، تعریف داشته باشد. برای دست‌یابی به تمدن اسلام، باید فرآیندهای سیستم‌های فوق‌الذکر، از گزاره‌های دین استخراج شوند و اکتفا به کلیات و چهارچوب‌ها و واگذاری فرآیندها به صِرف عقل و تجربه بشری کفایت نمی‌کند. فقه تمدنی، براساس نقشه تمدنی فوق قابل تعریف و طراحی است. مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث تمدن‌سازی، سازه‌های تمدنی، فرهنگ و تمدن، نقشه تمدنی، فرآیندهای تمدنی، تمدن اسلام انتقال به مبانی + روش‌ها + نقشه حرکت انتقال به انجمن بحث‌وگفتگو در مورد این موضوع سفارش کارگاه نگرشی دیگر به تمدن پی نوشت ها: [1]. ص۲۱به نقل از: ابن خلدون ۱۵۰-۱۴۹و۴۶۵) [2]. ص۲۳به نقل از: ابن خلدون، ۱۵۲ [3]. محمد سپهری، تمدن اسلامی در عصر امویان، ص25

[4]. جرجی زیدان، تاریخ تمدن اسلام [5]. ویلهلم گسمان، تاریخ فرهنگ آلمان به اختصار [6] . گلین دانیل، تمدن های اولیه و باستان شناسی خاستگاه آنها، ص۱۶ [7] . مصطفی زمانی، اسلام و تمدن جدید [8]. محمدباقر پورامینی، تمدن اسلامی‌ [9]. تافلر الوین، به‌سوی تمدن جدید [10]. در برابر تعریف مصداقی [11]. ساختارهایی که زمینه‌ساز برای تولید فکر، احساس و رفتار هستند [12]. برخی جامعه‌شناسان از «سیستم و ساختار» به «نظام» یا «نهاد» یا«دستگاه» یا «سازه» یا«موسسه» اجتماعی تعبیر می‌کنند. مقصود از «نهاد» و بقیه تعابیر، شبکه‌ای از فعالیت‌های دارای قانون و اخلاق که عهده‌دار برطرف کردن نیازی از نیارهای انسان یا ارتقاء سطح آگاهی و تمایلات اوست. با توجه به ضرورت تقسیم کار و ضرورت تفکیک میان سیاست‌گذاری و اجرا در مقیاس‌های کلان و خرد، سطوح فعالیت این مجموعه‌هاباید خرد و کلان داشته باشند و با توجه به کاربرد عرفی واژه‌ها به ‌نظر می‌رسد واژه «نهاد و دستگاه» برای فعالیت‌ها در مقیاس کلان یا برای سیاست‌گذاری و نظارت به ‌کارمی‌رود و واژه «مؤسسه» برای شبکه فعالیت‌های خرد. (قسمت «نهادهای اجتماعی» در کتاب«جامعه و تاریخ» تالیف آیه‌الله مصباح بررسی شود.) [13]. انسان‌شناسی، معنای زندگی، هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، تاریخ‌شناسی، جامعه‌شناسی، روش‌شناسی (انتقال به بحث تفصیلی) [14]. بالخصوص در مانند دولت، قدرت، ثروت، خانواده، کار و تولید، مصرف و….. [15]. عناصر تمدن را می توان چنین برشمرد: اخلاق (ارزش‌های جمعی)، دین (باورهای جمعی)، فرهنگ (رفتار جمعی)، اقتصاد، سیاست و تاریخ گذشته آن ملت مطلب دیگر اینکه برخی در سازه‌‌های تمدنی چنین آورده‌اند: همه تمدن‌ها دارای موارد زیر هستند: مقررات، دولت، زبان وخط، هنر، دین، علم (اولیویا ولاهوس در کتاب زمینه فرهنگ‌شناسی) مؤلفه‌های تمدن را می‌توان این ‌چنین نیز برشمرد: سرزمین با تعیین مرز دارای محیط زیستی متوسط برای زیست و منابع اولیه مایحتاج بشری، جمعیت، آگاهی و علم نسبت به جهان انسان زندگی، آگاهی و علم نسبت به روش رفع نیاز، زبان برای برقراری ارتباط، قانون و اخلاق برای پایدارسازی روابط وفعالیت‌ها در سه حیطه سیاسی اقتصادی اجتماعی. [16]. به ‌طوری که «هویت واحد جمعی» تولید کند. زیرسیستم‌های عمده عبارتند از: فرآیندهای سیاسی سازمانی و اداری، اقتصادی وشغلی، شهری، خانوادگی (اولین سازه تمدنی، شکل‌گیری سیستم و فرآیند حکومتی ومدیریتی جمعی است تا نظم‌سازی و ساختارسازی و فرآیندسازی‌های بعدی را تحقق بخشد. ربط بحث تمدن با فلسفه سیاست در اینجا آشکار می‌شود.) مطلب دیگر اینکه: در سیستم‌ها، فرآیندها حرف اصلی را می‌زنند؛ پارسونز و شیلز در «فرهنگ علوم اجتماعی» چنین گفته‌اند که: نظام اجتماعی، مجموعه کنش‌های تفکیک‌یافته‌ای است که هر کنش، از طریق مقررات و قواعد خاص صورت می‌گیرد. و مطلب دیگر این که: شبکه‌ای بودن سیستم‌ها، عامل اصلی ایجاد تعادل یا بحران است. شاهد: نظریه نظام‌ها در جامعه‌شناسی: باکلی در کتاب جامعه‌شناسی و نظریه نوین نظام‌ها، ریچارد بال: نظریه نظام‌ها از افراد می‌خواهد منطق روابط را تحول بخشند و واقعیت‌اجتماعی را بر حسب روابط در نظر گیرند. (جستاری نظری در باب تمدن ص ۵۱) [17]. آن چه این مطلب را به ذهن نزدیک می‌کند این است که «فرهنگ» با تنوع تعاریفی که دارد در این که ظهور و بروزهای بشری است، اختلافی نیست؛ ظهور و بروزهای موردنظر، از حیث وجودی معلول هستند و علت می‌خواهند، علت پیدایش این‌گونه پدیدار در زندگی بشر چیست؟ بررسی‌های تحلیلی و مصداقی، فرضیه «سیستم‌ها و ساختارها» را پیشنهاد می‌کنند یعنی تجمیع اطلاعات و تجارب در انتقال از فعالیت‌های خُرد به سطح فعالیت‌ها درمقیاس کلان، سبب شده است که بشر مجبور به تنظیم ساختارها و سیستم‌هایی شود که وابسته به افراد نیستند و می‌توانند تولید انبوه و کارآمدی در مقیاس کلان داشته باشند و سر و کار داشتن با این سیستم‌ها (چه در تولیدِ آنها یا مدیریت آنها یا بهره‌برداری از آنها) یک نحوه رفتار متفاوت با رفتار در برابر فرآیندهای خرُد را می‌طلبد، این نحوه رفتار سبب تولید فرهنگ جمعی در مقیاس کلان می‌شود که در پشت‌صحنه آن ضرورت رسیدن دید و اندیشه افراد به صحت چنین رفتار و چگونگی بروز این رفتار است.

روش تحقیق، مدل‌سازی، نگرش سیستمی و منطق فرآیندیابی، تحقیقات کاربردی برچسب #تحقیق مدل سازانه #تحقیقات کاربردی #روش تحقیق #مدل‌سازی #منطق فرآیندیابی #نگرش سیستمی دانشنامه, مفاهیم کلیدی

#مفاهیم‌کلیدی #روش‌تحقیق‌مدل‌سازانه خانه > دانشنامه > مفاهیم کلیدی > روش تحقیق مدل سازانه دانشنامه, مفاهیم کلیدی روش تحقیق مدل سازانه 4 دقیقه خواندن 156 روش تحقیق مدل سازانه روش تحقیق مدل سازانه دانشنامه عبدالحمید واسطی فهرست مطالب موضوع بحث مسأله بحث ‌پیش‌فرض‌های بحث پیش فرض ها فرضیه بحث تبیین بحث نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث موضوع بحث «روش تحقیق شبکه‌ای مدل‌سازانه» چیست؟ چرا؟ چگونه؟ مسأله بحث چگونه می‌توانیم از اطلاعات معتبر در مورد یک پدیده، محصولی برای ایجاد تغییر مثبت در آن پدیده یا موضوعات مرتبط با آن بسازیم؟ ‌پیش‌فرض‌های بحث روش تحقیق = مراحل و ضوابط لازم برای کشف صحیح و تحلیل موجّه اطلاعات برای حل یک مسأله. تحقیق، تولید اطلاعات است و نه جمع‌آوری اطلاعات تولید شده قبلی. روش تحقیق شبکه‌ای = مراحل و ضوابطی که از علم فلسفه و حکمت متعالیه، برای تحلیل هر پدیده‌ای در مقیاس شبکه هستی، استخراج شده است. مدل = شبیه‌سازی واقعیت به ‌طوری ‌که ورودی، ‌خروجی و پردازش لازم برای تبدیل ورودی به خروجی (تابع تبدیل) مشخص شود. نگرش سیستمی = بررسی یک پدیده در ضمن کل و در ضمن فرآیندهای بیرونی و درونی که با او مرتبط هستند. (انتقال به بحث تفصیلی) منطق فرآیندها = تمرکز بر کشف فعل ‌وانفعالات در یک سیستم و تعریف یا بازتعریف روابط بین عناصر و مؤلفه‌های درونی و بیرونی موثر در خروجی سیستم(انتقال به بحث تفصیلی) پیش فرض ها فرضیه بحث ۱. روش تحقیق مدل‌سازانه، روش تحقیقی است که منجر به کشف فرآیند ایجاد یک پدیده یا یک تغییر شود؛ صِرفاً تحلیل مفهومی یا مشاهده تجربی یا استقراء شواهد یا توصیف تک‌بُعدی از پدیده نباشد، بلکه منجر به کشف چگونگی مسیر حل یک مسأله شود. ۲. بدون روش تحقیق مدل‌سازانه، تحقیقات در مرحله چیستی و چرایی و برخی احتمالات باقی می‌مانند و رشدی حاصل نمی‌شود. ۳. برای دست‌یابی به مهارت تحقیق مدل‌سازانه، نیاز به نگرش سیستمی و فرآیندی به پدیده‌ها و موضوعات و مسائل است. تبیین بحث برای مدل‌سازی،‌ ضروری است تصویر اولیه یک سیستم را در نظر داشته باشیم: براساس تصویر فوق مراحل مدل‌سازی به‌ شرح زیر است: ۱. تعیین خروجی سیستم (هدف و علت غایی) با شاخص‌های آن (کمیت، کیفیت، زمان، مکان،‌ ارتباطات،‌ زمینه … عوارض نُه‌گانه) ۲. تعیین ورودی‌های سیستم (علت مادی و خمیرمایه مدل نهایی) با شاخص‌های آن (چه عناصری با چه خصوصیاتی باید با هم ترکیب شوند تا برآیند آنها تبدیل به خروجی سیستم شود؟) ۳. تعريف روابط علّي ومعلولی بین ورودی‌ها (علت صوری) با شاخص‌های آن (یعنی تعیین تابع تبدیل سیستم؛ شامل: تعیین نقطه شروع فرآیند+ جهت گسترش فرآیند + کمیت و کیفیت فرآیند + مرکز ثقل + نقطه پایان + نقاط بحران) ۴. آزمايش (تفسير نتايج حركت مدل درعمل) ۵. اصلاح و بازنگری در هر سه مورد فوق (حلقه بازخورد سیستم) برای انجام پنج مرحله فوق، فعالیت‌های زیر باید انجام شود: ۱.استقراء مؤلفه ها ومتغيرها ی درونی وبيرونی تأثيرگذار ۲. تعريف شاخصه های پايه ( هدف حداقلی ) ۳. تعيين هدف وايده آل ( هدف حداكثری ) ۴. بررسی كميت وكيفيت تأثير هر مؤلفه ( با دقت بر قابل كنترل بودن يا نبودن ) ۵. تعيين ارتباط و شرايط و تأثير كليدی ۶. ترسيم روابط علی ومعلولی ۷. تعيين زمينه ها و پيش فرض ها ( وضعيتی كه مدل درآن مورد استفاده قرارمی گيرد ) ۸. مرحله بندی حركت ازحداقل ها به سوی حداكثرها ۹. تعيين نقاط بحران ۱۰. طراحی حلقه های كنترلی و بازخوردها ملاک اعتبار یک مدل نیز براساس موارد زیر سنجیده می‌شود: ۱. قدرت پاسخگويی به سوالات و پيش بينی وضعيت بعدی ۲. ميزان كميت پذير كردن عوامل ناملموس و فرض ها ( قدرت اندازهگيری ضريب های تاثيرگذاری وتاثيرپذيری) ۳. رفع نقاط كور وابهام قبلی ۴. قدرت اندازه گيری حساسيت ها دربرابر تغييرات شرايط بيرونی ودرونی ۵. بتوان متغيرها را دستكاری كرد ورفتار سيستم را مطالعه نمود. «کل فرآیند مدل‌سازی را در یک مثال مشاهده کنید: مدل «چرخه از تولید تا مصرف نان» نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث التزام به رساندن تحقیقات به مرحله «مدل سازی» سبب می‌شود فضای تحقیق از رکود و ذهنی بودن و عدم تأثیر در صحنه زندگی و اجتماع خارج شود. همچنین سبب می‌شود آموزه‌های دین، از صِرف گفتارهای وعظ‌ گونه به راهبردهایی برای رشد و توسعه تبدیل شود. انتقال به انجمن بحث ‌وگفتگو در مورد این موضوع مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث

#مفاهیم‌کلیدی #رویکرد‌استراتژیک‌به‌دین خانه > دانشنامه > مفاهیم کلیدی > رویکرد استراتژیک به دین دانشنامه, مفاهیم کلیدی رویکرد استراتژیک به دین 5 دقیقه خواندن 134 رویکرد استراتژیک به دین رویکرد استراتژیک به دین دانشنامه عبدالحمید واسطی فهرست مطالب موضوع بحث مسأله بحث ‌پیش‌فرض‌های بحث پیش فرض ها فرضیه بحث تبیین و استدلال بحث نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث موضوع بحث «رویکرد استراتژیک به دین» چیست؟ چرا لازم است؟ چگونه انجام می‌شود؟ مسأله بحث آيا گزاره‌های دین، در مقیاس خُرد و فردی معنادار هستند یا در مقیاس کلان و جمعی نیز معنادار می‌باشند؟ (دلالت بر فرآیندها) ‌پیش‌فرض‌های بحث ۱. استراتژی= تعیین موقعیت و فرآیند بهینه، برای تحقق اهداف در محیط رقابت (انتقال به بحث تفصیلی از استراتژی) ۲. نگرش استراتژیک = مهارت در دید کلان و چهارچوب‌ها و قواعد نهفته و رصد محیط رقابت و مهارت در محاسبه انواع احتمالات برای فرآیندهایی که شما را به هدف می‌رساند و تشخیص فرآیند بهینه۳. نبرد استراتژیک = تلاش برای کشف و اِعمال استراتژی برتر در محیط رقابت استراتژی‌ها۴. استراتژی کلان = فرآیندهای بهینه‌ای که منجر به ساختارسازی بهینه می‌شوند؛ استراتژی‌ها سطوح مختلفی دارند و هر کدام برای فرآیندی مافوق خود استراتژی خُرد و برای هدفی مادون خود استراتژی کلان هستند. ۵. دین = علم ابراز شده خداوند به بشر؛ بیان معادلات حرکت انسان در شبکه هستی برای اتصال به خداوند؛ نظام فکری، قانونی و فرهنگی ای که از جانب خداوند برای زندگی بشر در این دنیا به هدف عبور از دنیا ارائه شده است. (انتقال به بحث تفصیلی)۶. دین شناسی = تلاش معرفتی موجّه برای کشف نظر خداوند در توصیف‌ها، تبیین‌ها و توصیه‌های او در جوانب مختلف هستی و زندگی. ۷. دین حداقلی یعنی اعتقاد به اینکه مأموریت دین فقط برقراری رابطه فرد با خداوند در عبادت اوست.۸. دین حداکثری یعنی اعتقاد به اینکه مأموریت دین تنظیم کلیه فعالیت‌های انسان در مقیاس فردی و جمعی در کلیه ابعاد زندگی اوست تا برآیند آنها حرکت به ‌سوی خداوند در قلب و دل باشد. پیش فرض ها فرضیه بحث ۱.گزاره‌های دین،‌ دارای ظرفیت معنایی برنامه‌ای و راهبردی هستند و در فهم دین رویکرد «کشف معنای برنامه‌ای و راهبردی»، این ظرفیت را فعال می‌کند. ۲. در صورت عدم توجه به این لایه معنایی، گزاره‌های دین به ‌صورت فقط توصیف‌های تکوینی یا توصیه‌های حقوقی اخلاقی فردی، دریافت می‌شوند و قدرت تنظیم کلیه فعالیت‌های انسان در تمام ابعاد زندگی را فارغ از متغیر زمان و مکان نخواهند داشت. ۳. روش فعال‌سازی «فهم استراتژی‌ها» از گزاره‌های دین، استفاده از «منطق فرآیندیابی» است. منطق فرآیندیابی یعنی عبور از وضعیت ظاهری مصداقی پدیده، و کشف «مفهوم کلی» آن پدیده، یا به تعبیر دیگر کشف «روح معنایی» تبیین و استدلال بحث ۱. استدلال برون دینی اگر دین هدایت‌گر انسان‌ها (هم فرد و هم جمع) به‌سوی ملکوت است، و اگر «هدایت» یعنی ایجاد حالت روحی روانی تعلق به خداوند و ملکوت او و توجه قلبی به او، و اگر ایجاد حالات روحی روانی که به شخصیت انسان تبدیل شود جز با تنظیم قوای فکری و روحی و بدنی در کلیه فعالیت‌های انسان که توجه او را مصرف می‌کنند ممکن نباشد، آنگاه برای هدایت‌گری به ‌سوی ملکوت ضروری است که اصول و قواعد تنظیم امور زندگی که برآیند آنها «شخصیت» انسان را می‌سازد توسط دین بیان شده باشد. اگر دین مدعی «خاتمیت» باشد آن گاه باید بتواند تنظیم زندگی کل بشریت را تا انتهای دنیا عهده دار شود،‌ با توجه به بی‌شمار بودن تغییرات زندگی انسان‌ها در طول نسل‌ها،‌ این عهده‌داری جز از طریق ارائه قواعد و اصول کلان تنظیم‌کننده زندگی و ارائه روش کشف برنامه حوادث و موقعیت‌ها از دل آن قواعد،‌ ممکن نخواهد بود. اگر دین مدعی «خاتمیت» است باید برنامه‌هایش در طول نسل‌ها از طرح و برنامه‌های بشر برای هدایت زندگی، برتر باشد بنابراین: گزاره‌های دین با استفاده از اسلوب‌های کلامی عرفی، قواعد و اصول کلان تنظیم‌کننده زندگی فردی و جمعی در تمام ابعاد زندگی در طول نسل‌ها را ارائه کرده است و مراد جدی شارع، انتقال این قواعد و اصول کلان برتر در محیط رقابت است. ۲.استدلال درون دینی در گزاره‌های دین تعابیر زیر وارد شده است: قال الصادق علیه‌السلام: «مَا مِنْ أَمْرٍ يَخْتَلِفُ فِيهِ اثْنَانِ إِلَّا وَ لَهُ أَصْلٌ‏ فِي‏ كِتَابِ‏ اللَّهِ‏ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَكِنْ لَا تَبْلُغُهُ عُقُولُ الرِّجَالِ»[1].

ترجمه: در تمام موارد اختلاف‌نظر در زندگی انسان‌ها، خداوند سر نخ درست و غلطش را در قرآن ارائه کرده است ولی مردم متوجه نمی‌شوند. قال الصادق علیه‌السلام:‌ «عَلَيْنَا إِلْقَاءُ الْأُصُولِ‏ وَ عَلَيْكُمُ التَّفْرِيعُ». [2] ترجمه: مبانی و قاعده‌ها را ما بیان می‌کنیم و تطبیق آنها بر حوادث و مصادیق و نیازهای روزمره‌تان برعهده شماست. قال الصادق علیه‌السلام: إ«ِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْزَلَ فِي الْقُرْآنِ تِبْيَاناً لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ حَتَّى وَ اللَّهِ مَا تَرَكَ شَيْئاً يَحْتَاجُ إِلَيْهِ الْعَبْدُ حَتَّى وَ اللَّهِ مَا يَسْتَطِيعُ عَبْدٌ أَنْ يَقُولَ لَوْ كَانَ فِي الْقُرْآنِ هَذَا إِلَّا وَ قَدْ أَنْزَلَهُ‏ اللَّهُ فِيه»‏[3] ترجمه: خداوند قرآن را چنان روشنگر قرار داد و در مورد تمام نیازهای انسان‌ها نظرش را مشخص کرده است که هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید کاش راجع به فلان مسأله، خدا نظر داده بود. این تعابیر به ‌وضوح خصوصیت برتر بودن معانی گزاره‌های دین را از ارائه صِرفاً مصادیق مادی ظاهری یا مفاهیم عادی، بیان می‌کنند؛ و همچنین خصوصیت قاعده‌واری و قانون‌واری گزاره‌ها را، اصل، سرمنشاء و مبنایی بودن نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث اجتهاد و دین‌فهمی،‌ نیازمند رویکرد استراتژیک به گزاره‌های دین است. (انتقال به بحث اجتهاد سیستمی) با استفاده از این رویکرد می‌توان فقه تمدنی، علوم انسانی اسلامی و علم دینی تولید کرد. (انتقال به بحث علم دینی) برای دست‌یابی به این لایه از معنای گزاره‌های دین نیازمند «منطق فرآیندیابی» هستیم. (رجوع به قسمت منطق فرآیندیابی و روح معنا) مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث دین راهبردی‌، نظریه دین استراتژیک، منطق فرآیندها، مدیریت دین،‌ روش‌شناسی،‌ رویکرد اجتهادی علم دینی انتقال به انجمن بحث‌وگفتگو در مورد این موضوع پی نوشت ها: [1]. اصول کافی، ج۱، ص۶۰ [2]. وسائل‌الشیعه، ج۲۷، ص۶۲ [3] . اصول کافی،‌ ج۱، ص۵۹ برچسب #استراتژیک #دین راهبردی #روش‌شناسی #رویکرد #رویکرد اجتهادی #علم دینی #مدیریت دین #منطق فرآیندها #نظریه دین استراتژیک دانشنامه, مفاهیم کلیدی