بسمه تعالی
📌 فلسفهی مسئولیت اجتماعی در حکمت متعالیه
(مقدمهای بر بنیانهای عقلانیت فطری)
✍ سید مهدی موسوی
⭐️ بخش دوم ...
۱۰. اشتباه بزرگ یک مکتب فکری این است که وعده بهشت زمینی و زندگی بدون دردسر و بدون ابتلا و شکست، بدون مسئولیت و تکلیف را در این جهان، به پیروان خود وعده دهد. وعدهای که هیچگاه در دنیا که دار تزاحم و صیرورت دایمی است محقق نخواهد شد. لذا هرچند در ابتدا برای جلب نظرها و بسیج مردمی کارآمد است اما بعد از مدتی موجب سرخوردگی، ناامیدی و احساس خسارت میشود.
رسالت یک مکتب متعالی این است که به پیروان خود چگونگی مواجههی بهتر با ابتلائات و مشکلات و مسئولیت در برابر حوادث را برای رسیدن به یک زندگی مقاوم پیشنهاد دهد. جامعه مطلوب، جامعهی نفی ذاتی طبیعت و از بین رفتن اختلافات و تنوعات و ابتلائات نیست. جامعهی مطلوب و مدینه فاضله، جامعهای است که انسانها به واسطه عقل و ایمان، بهتر میتوانند ابتلائات و مشکلات و اختلافات را مدیریت مسئولانه کنند. در واقع سعادت حقیقی و پیشرفت واقعی همین رسد عقلانی و معنوی و بلوغ فکری و قلبی در مواجههی با پیشامدها و حوادث و ابتلائات است.
۱۱. در این میدان کار و رقابت و عرصهی تضادها و همآوردیهای اجتماعی، حب نفس، میل به راحتی و رفاه شخصی، انسان را به بیتفاوتی در نسبت با دیگران و منفعت طلبی شخصی میکشاند و دایره مسئولیت را در حد کسب سود و منفعت شخصی محدود میکند. هر چند ممکن است روتوش اخلاقی و قدسی هم بر آن بکشد. در این صورت یک نظام ارزشی، هنجاری و رفتاری شخصی متولد میشود. نظامی که محوریت آن را کسب منفعت شخصی، سعادت و موفقیت فردی شکل میدهد. در صورت قدسی و دینی آن، رستگاری فردی و بهشت رفتن خود، غایت حاکم و اصلی است و حتی خیرات و صدقات هم به همین جهت است هرچند خیر آن به دیگران هم میرسد. در صورت دنیوی آن نیز کسب سود بیشتر در معاملات اقتصادی و روابط انسانی معیار است هر چند اگر لازم باشد که برای رسیدن به این غایت مقداری از سود خود را به عنوان مالیات و یا حق بیمه و امثال اینها به دیگران واگذار کند اما غایت اصلی همان کسب سود شخصی و منافع فردی خود است.
۱۲. اما یک احساس اخلاقی ویژهای در انسان وجود دارد که دایرهی مسئولیت اجتماعی را توسعه میدهد و انسان را از فردانیت خودساخته خارج میکند و به اجتماع و سرنوشت جمعی پیوند میزند. نوعی درد و دغدغه اجتماعی دارد و از مشکلات و سختی های دیگران رنج میبرد و از رشد و خوشحالی آنها خوشحال میشود.
این واقعیتیی فطری و قطعی و غیر قابل انکار است و هر کس با مراجعه به درون خود و مطالعهی تاریخ بشری میتواند نشانههای بسیار واضح و روشنی بر این احساس اخلاقی و همسرنوشتی اجتماعی بیابد.
۱۳. منشأ این احساس اخلاقی و پیوند اجتماعی چیست که بدین وسیله آدمی میتواند بر حب نفس و رفاه طلبی و منفعت طلبی شخصی خود غلبه کند و منافع عمومی و مصالح نوعیه را هم در قلمرو فعالیتها و برنامههای خود لحاظ کند و دایرهی مسئولیت اجتماعی خود را وسعت ببخشد. حداقل پنج نظریه مهم در این زمینه وجود دارد که عبارتند از:
۱. قرارداد اجتماعی برای کسب سود بیشتر
۲. حس ملی و تعصبات قومی
۳. وجدان
۴. آرامش درونی
۵. ایمان به خدا و معاد
۱۴. از میان نظریههای ذکر شده، آنچه میتواند تبیین گر احساس اخلاقی بشر و پشتوانهی مسئولیت اجتماعی باشد ایمان حقیقی و عمیق به مبدا و معاد است. چرا که «مسئولیت یک احساس است، یک وجدان است، به یک معنی یک امر وجدانی و ذهنی است و وابسته به یک سلسله علل دیگر است و به عبارت دیگر وابسته به چندین ادراک دیگر است و آن اینکه یک فرمان (یک امر اعتباری، یک باید از یک مقام مافوق) هست که به من فرمان میدهد، مرا مکلف میشمارد، ولو آن مقام مافوق، خودش درونی و وجدانی باشد.» استاد مطهری، یادداشتها، ج 4، ص135
۱۵. بر این اساس، «دین برای مسئولسازی انسان است و فلسفه بعثت پیغمبران این است که بشر را متوجه مسئولیتهایش بکنند و دین نیامده که به بشر تأمین بدهد و از او رفع مسئولیت نماید، بلکه برعکس آمده است که مقام مسئول او را به خودش ارائه دهد. دین منهای مسئولیت، دین منهای دین است.» همان، ص132«هر چیزی میتواند به دو شکل جریان یابد: مسئول و غیر مسئول، الّا دین. مثلًا ادب مسئول و ادب غیر مسئول، علم مسئول و علم غیر مسئول، هنر مسئول و هنر غیر مسئول، حتی سیاست مسئول و غیر مسئول، اقتصاد مسئول و غیر مسئول، اما دین غیر مسئول معنی ندارد. ممکن است دین مسئول خود و غیر مسئول از غیر خود فرض شود، اما دین غیر مسئول معنی ندارد زیرا جوهر دین تکلیف، وظیفه، امانتداری، مسئولیت سالم تحویل دادن است.» همان ص133
🛑 ادامه دارد...
مطلب بعد: نظریهی فقهی مسئولیت اجتماعی
#مسئولیت_اجتماعی
#مصالح_نوعی
#منافع_عمومی
#عقلانیت_فطری
#حکمت_قرآنی
#حکمت_متعالیه
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌بررسی پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
آیت الله العظمی نجفی مرعشی
کیهان اول مرداد ۱۳۵۸
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
چگونگی تبدیل #اجتماع_جاهلهی_بدوی به #مدینهی_فاضلهی_نبوی بزرگترین درس از سیرهی نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی (صلوات الله علیه وآله) است.
رحلت پیامبر اسلام تسلیت باد ⚫️
هدایت شده از از مدیریت مسجد, تا مدیریت اجتماع
📌دشواریهای اجرای عدالت
🔹دسته بندی ها در مسجد ما حکایت جالبی دارد.
خیلی محترمانه و دوستانه از بعضی افراد و گروه ها خواستم که عقب بکشند و پایشان را از گلیمشان درازتر نکنند و به حد شأن قانع باشند.
هدف از این کار هم ایجاد فضایی بازتر برای افراد و گروه های کوچکتر بود تا قدری راه تنفس پیدا کنند.
آنها هم طوعا او کرها پذیرفتند و بساطشان را کم و بیش جمع کردند و مجموعا اوضاع آرام است. بحمدلله
حالا اخبار و نشانه های دارد بروز می کند که آن گروه هایی قبلا مقابل هم بودند، به هم نزدیکتر شده اند.....
گویی ترجیح می دهند مدیری نباشد و خودشان با مبارزه و نزاع مشکلشان را حل کنند. ظاهراً این طوری برایشان جذابتر است.
این یکی از چالش های جدی اجرای عدالت در هر جامعه ایست که وقتی مدیر جامعه میخواهد هرکسی را در جای متناسب خودش قرار دهد تا عدالت اجرا شود، همه (یعنی همه) حتی آنهایی که شرایط به ضررشان است، در مقابل اجرای عدالت می ایستند، چون به آن شرایط نابرابر خو گرفته اند، در نتیجه همه در مقابل مدیر و مصلح اجتماعی متحد می شوند.
مدیر عدالتخواه هم که متعهد است زیر بلیط کسی نرود و به کسی باج ندهد، به زیر کشیده می شود و دوباره دوره ای از فساد و نزاع و قدرت طلبی و استضعاف آغاز می شود.
این سزای ملتی است که تاریخ نخواند و سنت های تاریخ را نادیده بگیرد.
#عدالت
#مسجد
#جامعه
#تاریخ
@modmasjed
مشتی خاک به پیشگاه خداوند متعال
قزوین : حرم حضرت حسین بن علی بن موسی الرضا
گلزار شهدا
۲۵ شهریور ۱۴۰۲
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
🟠ما در نقطه کور مسئولیت هستیم!
🖊جایگاه مسئولیت اجتماعی، مردم و دولت در اندیشه سیاسی شیعه در گفتگو با منصور میراحمدی؛
🔸برخی از دیدگاههای اجتماعی یا سیاسی، سعی دارند که یکی از دو مسئولیت سیاسی و اجتماعی را به دیگری مقدم دارند. زاویه نگاه ما در این بحث اما، مبتنی بر دیدگاه تعاملی است. مردم نسبت به دولت و دولت نسبت به مردم، رابطه تعاملی برقرار کرده و مسئولیت سیاسی یا اجتماعی شان را در فضای تعامل ترتیب دهند. از یکسو مردم نسبت به دولت دو نقش اساسی بر عهده داشته و همچنین دولت نسبت به مردم، نقش آفرینی مهمی را دارد.
🔸مسئولیت سیاسی و اجتماعی زمانی منجر به موفقیتهای اجتماعی خواهد شد که زمینه تعامل در میان مردم و دولت فراهم باشد. دولت زمینههای نقش آفرینی برای مردم را فراهم کند، مردم نیز نقش حمایت و نظارت شان در برابر دولت را به درستی انجام دهند تا رابطه تعامل به درستی در این جامعه برقرار شود. نکته مهم آنکه؛ ما نمیتوانیم از جایگاه مسئولیت اجتماعی مردم سخن بگوئیم، مگر اینکه توجه ویژهای به مسئولیت سیاسی دولت نیز مبذول بداریم.
📎https://farhangesadid.com/0002Ff
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 قدرت رهبری
آیت الله خمینی، با بیانی متهورانه و لحنی آرام، به مدت دو ساعت با ما سخن گفت.
حتی وقتی به این مطلب و تکرار آن میپرداخت که ایران باید خود را از شر شاه خلاص کند و *نیز هنگامی که به مرگ پسرش اشاره میکرد، نه آثار هیجان در صدایش دیده میشد و نه در خطوط چهرهاش حرکتی ملاحظه میگردید.*
آیت الله به جای آنکه با فشار بر روی کلمات، ایمان و اعتقاد خود را به مخاطبش ابلاغ کند، با نگاه خود چنین میکرد.
نگاهی که همواره نافذ بود؛ *اما هنگامی که مطلب به جای حساس و عمدهای میرسید، تیز و غیر قابل تحمل میشد.*
این خانه [خانه امام ره] *نظیر فقیرترین افراد نجف است.*
در این مسکن محقر، از قدرت رؤسای شورش و یا رؤسای جبهه مخالف که در تبعید به سر میبرند، هیچ نشان و علامتی دیده نمیشود *و اگر آیت الله خمینی قدرت آن را دارد که ایران را به حرکت درآورد و قیام برانگیزد، این قدرت مسلما ناشی از تسلط و اقتدار وی بر افکار مردم است.*
به نقل از: لوسین ژرژ (خبرنگار روزنامه فرانسوی لوموند) ؛ ۶ مه ١٩٧٨ م.
#عقلانیت_فطری
#مکتب_امام_خمینی
#انقلاب_اسلامی
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121
📌 تحریف یا تفسیر
🔸پرسش:
آیا هر کسی که کتاب #طرح_کلی_اندیشه_اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنهای را تدریس میکند را میتوان مفسر اندیشههای ایشان بدانیم و به برداشتهای او اعتماد کنیم؟
🔹پاسخ:
ابتدا لازم است به یک نکته کلی اشاره شود و آن این است که:
صرف خواندن و تدریس کردن و بازگویی یک متن، دلیلی بر اعتقاد خواننده و گوینده به آن متن و ارایه تفسیر صحیح نیست. بلکه در بسیاری از اوقات، آن متن بهانه است تا گوینده بتواند مقاصد و اهداف خود را از طریق آن متن ترویج کند. بخصوص اگر نویسنده و خالق متن دارای اعتبار دینی و یا جایگاه اجتماعی و سیاسی باشد. در این حالت #تحریف و تفسیر به رأی رخ میدهد. به طور نمونه کم نبودهاند افرادی که به تفسیر و تحلیل قرآن و حدیث پرداختهاند اما با استناد به برداشتهای شخصی از متن، زمینهساز انحرافات بزرگ دینی بودهاند که شاید از ابتدا چنین قصدی هم نداشتند.
در مقابل این تحریفگری، تفسیر و تحلیل عمیق وجود دارد که در آن سعی میشود هر متنی در فضای فکری و مبانی ذهنی مؤلف و شرایط اجتماعی زمانهی صدور متن فهم و تحلیل عمیق شود.
مفسر واقعی کسی است که به هیچ وجه مبانی و بنیانهای فکری خود را به متن تحمیل نکند بلکه همواره تلاش داشته باشد تا متن را در چهارچوب فکری و ذهنی مؤلف بازخوانی و تفسیر کند. البته این حق برای مفسر همواره وجود دارد که پس از تفسیر و تحلیل، به نقد و بررسی کل متن و یا برخی از مدعاها و استدلالهای مؤلف بپردازد.
🛑 در مورد کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی، هم این قاعده باید رعایت شود، بخصوص اگر تفسیر و تحلیل از جایگاه منبر و تدریس عمومی باشد.
اما برخی از افراد و سخنگویان تلاش داشته و دارند که از فرصت نفوذ و اقبال عمومی به این متن استفاده کنند و آن را در چهارچوب فکری خود تفسیر و مویدی بر مبانی فکری و اصول عملی خود معرفی کنند در حالی که در مبنای فکری و اصول بنیادین متفاوت از مبانی حضرت آیتالله خامنهای هستند و بسیاری از مبانی فلسفی ایشان -همچون معرفتشناسی، هستیشناسی و انسانشناسی- را قبول ندارند ولی در این حال اینگونه به مخاطب القا میکنند که این اثر همسو و برآمده از مبانی فکری خودشان است.
آیت الله العظمی خامنهای از جمله متفکران انقلاب اسلامی و نهضت احیای تفکر دینی است و در ادامهی جریان فکری و فلسفی امام خمینی، علامه طباطبایی و استاد شهید مطهری قرار دارد و بر همان اساس فکری و فلسفی به تبیین الهیات اجتماعی اسلام برای ارائهی دکترین اجتماعی و ترسیم ساختار حیات طیبه و جامعهی فاضلهی اسلامی پرداختهاند.
عنایت به این ویژگی و این مبانی و اصول فکری، شرط اصلی ورود به تفسیر و تحلیل آثار مکتوب و بیانات ایشان است و الا به تحریف و تفسیر به رأی خواهد انجامید.
✅ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121