✅ نسبت روش‌شناسی اجتهاد و فقه‌های تخصصی 1️⃣ #روش‌شناسی_اجتهاد: روش عام استنباط در تمام ابواب فقهی را بیان می‌کند 2️⃣ #روش‌شناسی_فقه_اجتماعی: روش استنباط فقهی در موضوعات اجتماعی را ارائه می‌دهد (مثلا روش شهید صدر مبنی بر فهم اجتماعی نصوص یا روش استاد علیدوست مبنی بر توجه به مقاصد یقینی شارع) 3️⃣ #روش‌شناسی_فقه_اجتماعی_تخصصی (مانند روش‌شناسی فقه رسانه، روش‌شناسی فقه خانواده و ...): روش استنباط فقهی در یک موضوع اجتماعی خاص مانند رسانه یا خانواده را بیان می‌کند. 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ #تقریر نموداری نشست اشتراکات و افتراقات روش تفقه #مکتب_نجف و #مکتب_قم 🔹ارائه: استاد #عشایری 🔹فایل صوتی نشست (+) منبع: @feghherasane 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ #درس_خارج مطلوب در نگاه استاد #واسطی 🔹ثمره #روشمند_کردن_اجتهاد این است که هر مکتب و روش تلاش نماید تا الگوی خود را ارائه نماید. شبیه‌سازی این مطلب در کف میدان حوزه‌های علمیه چنین می‌شود که در #درس‌های_خارج، اساتید به توصیف، تبیین و نقد و بررسی و مقایسه تطبیقی میان الگوریتم اجتهاد مثلا شیخ انصاری، آخوند، صاحب کفایه،‌ محقق نائینی،‌ محقق اصفهانی، آیت الله خویی و ... می‌پردازند. 🔹در درس خارج فقه، هر استادی #ابتدا الگوریتم استنباط خود را به عنوان #پیش‌فرض ارائه می‌کند و سپس بر اساس مراحل و فرایندهای ذکر شده در آن، به #تطبیق بر مسئله فقهی مورد بحث می‌پردازد و مخاطبان با در دست داشتن الگوریتم اجتهاد استاد، می‌توانند در تمام مراحل و موارد،‌عملکرد استاد را رصد کرده و صحت‌سنجی کنند و با مقایسه روش استنباط فقها و اساتید مختلف، نقاط ضعف و قوت آنها را شناسایی نمایند. 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ #مصاحبه با استاد #علیدوست پیرامون #روش‌شناسی_اجتهاد (مجله تا اجتهاد) 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

#روش‌شناسی اجتهاد استاد #شب‌زنده‌دار👇

✅ #روش‌شناسی اجتهاد استاد #شب‌زنده‌دار 🔹در این فایل کوشیده شده است بر اساس ۶۶ جلسه درس خارج فقه استاد شب‌زنده‌دار، منطق و روش اجتهاد و استنباط استاد به دست آید. 🔹تدوین: حجت الاسلام و المسلمین خندق‌آبادی ▫️پی‌نوشت: شما نیز اگر فرایند اجتهاد فقیهی را به صورت روشمند تدوین کرده‌اید، برای روشنا ارسال نمایید. 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ استاد #مبلغی؛ ضرورت افتراض شقوق در #خرده_فرایند_موضوع‌شناسی 🔹در موضوع‌شناسی تا می‌شود باید افتراض شقوق کنیم، این یک #اصل_منهجی است و الا به دام مطلق‌انگاری می‌افتیم. 🔹وقتی موضوع‌شناسی می‌کنیم باید مفترضات‌مان کامل باشد، یک عنصر منهجی در فقه است که اگر فقیه #اقسام_موضوع را کامل تصور نکند، نمی‌تواند دیدگاه اسلام را کشف کند، لذا به شکل معقول باید اقسام متصور برای موضوع را درنظر گرفت. 🔹 الان ضعفی که در موضوع‌شناسی‌ها هست این است که سریع موضوع را با یک نگاه اولیه می‌بندند؛ این درست نیست، ممکن است شقوقی ذیل این موضوع باشد که برای هر کدام حکمی جداگانه باشد. 🔹مثلا مالکیت فکری، خیلی اقسام در ذیلش هست، منتهی ممکن است یک فقیه همین طور مالکیت فکری را روی هم رفته بگوید مشروع است یا بگوید غیرمشروع است، این از نظر منطقی صحیح نیست. (۱۳۹۷/۳/۲۱، درس فقه رسانه، منتشر نشده) 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ استاد #مبلغی: روش #افتراض؛ یکی از موفقیت‌های #شیخ_انصاری 🔹#فقه_افتراضی فقهی است که فراتر از امور تحقق‌یافته (نازله‌ها) حرکت می‌کند، فرض می‌کند، افتراض می‌کند، می‌گوید اگر یک موضوعی با این مشخصات بود، حکمش چیست. 🔹همیشه گفته‌ام یکی از موفقیت‌های #شیخ_انصاری این بود که دست به تشقیقش خیلی خوب بود، تشقیق یعنی شق‌سازی، یعنی افتراض، #فرض‌سازی، یک دفعه بیست تا شق درست می‌کند. 🔹بعضی‌ها می‌گویند این همه #احتمالات چیست که شیخ انصاری ساخته‌اند، اینها که نصفش فرو ریخته؛ غافل از اینکه اگر او این کار را نمی‌کرد، علم پیشرفت نمی‌کرد، شما بیست تا شق که درست می‌کنید، سه تایش بگیرد، علم به جلو رفته است، در مقام مطالعه یا #تولید_علم باید تشقیق کرد، اگر تشقیق نکنید، مطلق‌انگار می‌شوید، موضوع را با یک چشم می‌بینید. 🔹یکی از اشکالات ما این است که فقه ما به نوازل (امور تحقق‌یافته)، بعد از ده سال از گذشتن از عمر نوازل بپردازد، این تعبیر از حضرت امام است که ما باید ده سال جلوتر باشیم، نه اینکه ده سال عقب‌تر باشیم. (۱۳۹۷/۳/۲۱، درس فقه رسانه، منتشر نشده) #خرده_فرایند_موضوع‌شناسی 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ استاد #واسطی؛ تدریس #مکاسب با رویکرد #روش‌شناسی 🔹استاد واسطی در چهل جلسه با رویکرد روش‌شناسی به تدریس بخش‌های نخستین مکاسب محرمه پرداخته‌اند. 🔹خرید آنلاین: shop.isinmarkazi.ir/product/درس-مکاسب/ 🔹خرید حضوری: دفاتر موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام نور (دفتر قم: داخل حیاط مصلی قدس، تلفن ۰۹۳۳۱۰۲۵۵۷۲) ▫️یادآور می‌شود حسب اطلاع روشنا، این مورد و موارد دیگر از آثار استاد واسطی (اعم از تالیفات و کارگاه‌ها و سی‌دی‌ها) که به فروش می‌رسد؛ ارتباط مالی با استاد ندارد. 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ #روش آیت الله #بروجردی در خرده‌فرایند #بررسی_روایات 🔹از ویژگی‌های روش آیت الله بروجردی توجه به #یگانگی_برخی_روایات به ظاهر متعدد است. ایشان معتقد بود که اگر از یک امام یا یک راوی،‌ چند روایت مشابه و نزدیک به هم صادر شده باشد، نشانگر یکی بودن آنهاست. 🔹برای #مثال، آیت الله بروجردی در «البدر الزاهر في صلاة الجمعه والمسافر» صفحه ۱۲۰، تعداد ۹ روایت ذکر کرده، در پایان نتیجه می‌گیرد که همه روایات معاوية بن عمار در واقع یک روایت است، آنگاه بر پایه این احتمال که روایت اسحاق بن عمار نیز همان روایات معاوية بن عمار باشد، آن را نیز به چهار روایت قبل ملحق می کند. دلیل ایشان در تقویت این احتمال، مشابهت محتوا و یکی بودن نام پدران اسحاق و معاویه است. آنگاه بنابر دلایلی روایت مفید را نیز در المقنعه به پنج روایت پیشین ملحق می‌کند و این طور نتیجه می‌گیرد: «فيرجع الروايات الثمانیه الی ثلاث روایات: روایه للحلبی و روایه لمعاویه بن عمار و روایه لزراره» 🔹از نظر #سندی فایده این کار آن است که تعدد سندها باعث تقویت روایت می‌شود و ضعف برخی سندها را نیز جبران می‌کند. 🔹از نظر #فقه_الحدیث نیز با مشاهده بخش مشترک روایات، می‌فهمیم که همه راویان دنبال اثبات یک نکته مهم و کلیدی بوده‌اند. همچنین با پرکردن جای خالی روایات به تصویری کامل از اصل روایت می‌رسیم. 🔹اثبات وحدت روایات کار آسانی نیست؛ اما از راه‌های ذیل می‌توان به این اطمینان نزدیک شد: وحدت منقول‌عنه، وحدت موضوع و حکم، وحدت کلیدواژه‌ها (منطق تفسیر متن، ص۱۲۰، با تلخیص). #خرده‌فرایند_بررسی_روایات 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ استاد سید منذر #حکیم: با روش‌شناسی اجتهاد، اکثر طلاب مجتهد می‌شوند 🔹اگر در دروس خارج به صورت #روشمندتر عمل کنیم، به جای اینکه بعد از ۱۵ سال از ۱۰۰۰ نفر که در درس خارج شرکت کردند، تنها ۵، ۶، ۱۰ نفر به‌عنوان آدم توانمند بیرون بیاید، از ۱۰۰۰ نفر، حداقل ۸۰۰ نفر، یعنی #چهار_پنجم به #درجه_اجتهاد می‌رسند. 🔹کسی که با #روش_فقها آشنا شود، می‌تواند تشخیص دهد که هر روشی به چه چیزی استوار است و بعد مقایسه و ارزیابی کند تا بتواند بهترین و کامل‌ترین روش را تشخیص دهد و انتخاب کند. ▫️متن کامل در: http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/10 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ #روش‌شناسی اجتهاد #شهید_صدر 🔹ارائه: استاد محمدحسین #ملک‌زاده 🔹زمان: جمعه ۱۰ مرداد، ساعت ۱۷ مکان: پردیسان، موسسه فتوح اندیشه 🔹درگاه ورود مجازی به نشست: https://bit.ly/2YjFIpz @fotooh @feghherasane 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ استاد سید منذر #حکیم: اصطلاح مکتب قم و مکتب نجف باعث سوءفهم می‌شود ▫️استاد سید منذر حکیم، مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم و رئیس پژوهشکده الذریه ‌النبویه معتقدند که به جای اصطلاح مکتب قم که ناظر به روش اجتهادی «تجمیع ظنون و قرائن» و اصطلاح مکتب نجف که ناظر به روش اجتهادی «تطبیق قواعد» است، باید از اصطلاحات #غیرجغرافیایی استفاده کرد تا به سوء برداشت نیانجامد؛ در ادامه بخشی از گفتگوی اختصاصی روشنا با استاد آمده است: 🔹این اصطلاح نجف و قم غلط انداز و دربردارنده یک سوء‌تفاهم یا سوءفهم جدی است؛ (شهر) نجف هم #خویی دارد، هم #سیستانی دارد که متاثر از مکتب بروجردی است و هم #صدر دارد، (خود)‌ آیت الله #بروجردی هم از نجف برخاسته؛ بنابراین اطلاق مکتب فقهی نجف و اراده برخی افراد یا برخی مسلک‌ها و جریان‌های اجتهادی در آن، اطلاق دقیقی نیست. 🔹(مضاف بر اینکه) ایجاد این اصطلاح خاص و نهادینه کردن آن، لازمه‌اش مجموعه‌ای از آثار منفی برای هردو حوزه است؛ دنیای #استکبار دنبال نجف و قم کردن (و ایجاد #دوقطبی) است تا فاصله‌ها را بیشتر کند. #اختصاصی_روشنا 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ مقایسه دو #مکتب بنیادین در روش اجتهاد #اختصاصی 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅استاد #مبلغی: در درس خارج باید #روش_اجتهاد آموزش داده شود، ولی... 🔹در درس خارج، استاد بايد شيوه استنباط را آموزش بدهد؛ ولى اين #اصلاً آموزش داده نمى‌شود، حوزه در باب درس خارج#هدف را گم کرده است، نتيجه اين می‌شود كه يك نفر ۲۰ الى ۳۰ سال در درس خارج می‌ماند. 🔹#درس_خارج باید شیوه‌ای را بياموزد كه اگر#5_الى_6_سال اين روند ادامه پيدا كند، اجتهاد حاصل شود و بعد از آن فرد بتواند به تحقيق بپردازد. 🔹هر استادى در درس خارج، به گونه #ارتكازى روشى دارد كه شاگرد اگر هوشيار باشد، پس از ساليانى (طولانی) درمی‌يابد كه استادش چه روشى دارد، لذا هميشه فقط #يكى_دو_نفر از اين شاگردان به درجه اجتهاد می‌رسند. ▫️برشی از یادداشت مهم «درس خارج، ماهیت‌شناسی و روش‌شناسی»، متن کامل در: http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/33 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ استاد #علیدوست: بدون #روش‌شناسی_اجتهاد راه به جایی نمی‌بریم 🔹روش‌شناسی یکی از مباحث #فلسفه_فقه است. روش‌شناسی باید در #کنار_اصول_‌فقه قرار بگیرد و مطرح شود. در حوزه اصول فقه خوانده می‌شود و بعد هم وارد فقهی می‌شوند که نیمه استدلالی است در حالی که علاوه بر این مباحث باید مباحث فلسفه‌های مضاف به خوبی فهم شود. 🔹اگر مکاسب را بخوانیم ولی با روش و #منهج_شیخ آشنایی نداشته باشیم، جان مطلب شیخ به دستمان نمی‌آید و لذا جایی اشکال می‌کنیم که شیخ علی المبنی سخن گفته و جایی قبول می‌کنیم که شیخ اشتباه رفته است. 🔹گاهی شیخ از کلمه «لکن الانصاف» استفاده می‌کند که برخی از این عبارت برداشت کرده‌اند که شیخ در صدد بیان یک دلیل مستقل است در حالی‌که اگر کسی توجه داشته باشد که روش و متُد شیخ در فقاهت بر اساس #تجمیع_ظنون است، عبارت «لکن الانصاف» بخشی از فرایند استنباط او می‌شود، نه بخشی از دلیل او! 🔹طلبه باید راهی به #مطالعات_روش‌شناسی به عنوان یکی از مباحث #فلسفه_فقه باز کند. روش‌شناسی شاخه‌های مختلفی دارد، مثل روش‌شناسی #فقه_معیار، روش‌شناسی صاحب جواهر، روش‌شناسی شیخ انصاری و ... 🔹اگر فقیهی روش فقاهت نداشته باشد که برخی از فقهای به‌نام ما این طور هستند؛ دچار روزمرگی می‌شود که هر بار باید تصمیم بگیرد که این بار چه باید بکند و اگر چنین باشد راه به جایی نخواهیم برد. ▫️بیان شده در: نشست روش‌شناسی فقه معیار، ضرورت‌ها و آسیب‌ها (۶ اردیبهشت ۱۳۹۷) ▫️متن تفصیلی در: http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/56 🔸کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ فایل صوتی نشست #روش‌شناسی #فقه_معیار 🔹ارائه: استاد #علیدوست (۱۳۹۷/۲/۲۴) 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ به‌زودی منتشر می‌شود: ویژه‌نامه #روش‌شناسی فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی (شماره ۱۹، تابستان ۱۳۹۹) برخی مقالات این شماره: 🔹بررسی تطبیقی #روش اجتهادی صاحب #جواهر و محقق #خویی / محمدجواد لطفی؛ ابوالقاسم #علیدوست 🔹 بررسی روش‌شناسی اجتهاد در مسائل نوپدید / اکبر محمودی 🔹 روش بهره‌گیری از عمومات و مطلقات در حل مسائل مستحدثه/محمدعلی #خادمی‌کوشا 🔹 ماهیت‌شناسی الگوریتم اجتهاد/ عبدالحمید #واسطی 🔹 فرآیند حکم‌شناسی در استنباط / سید محمدباقر قدمی؛ رضا میهن دوست 🔹روش شناخت فقهی موضوعات عرفی /حجت الله بیات 🔹 نگاهی به شیوه های معرفی نشده جمع ادلّه در کتاب جواهرالکلام و ارائه الگوریتم متناسب با آن/ محمدامین بزرگمهر، حسین صابری، محمدتقی فخلعی www.jostar-fiqh.maalem.ir @jostar_fiqh_maalem_ir 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ #روش_استنباط فقه ارتباطات 🔹ارائه: استاد محمدعلی #حیدری 🔹زمان: جمعه ۲۴ مرداد، ساعت ۱۰ مکان: پردیسان، موسسه فتوح اندیشه 🔹درگاه ورود مجازی به نشست: https://bit.ly/2YjFIpz @fotooh @feghherasane 🔸کانال رَسادین؛ رسانه‌پژوهی دینی 🆔@rasadin

🔆 #شمسه (۱): تفاوت #عرف و #بنای_عقلا 🔹دو دلیل قابل استفاده در #فرایند_اجتهاد، «عرف» و «بنای عقلا» است؛ تفاوت این دو دلیل چیست؟ 🔹پاسخ: اگر #عرف (عادات و بنای مردم) قرار و اعتبار بیابد، تبدیل به #بنای_عقلا (سیره عقلا) می‌شود. استاد #علیدوست: «این دو در مفهوم، #متباین و در مصداق، عام و خاص من وجه‌اند. تباین مفهومی این دو را می‌توان در تقید مفهوم عرف به این که "صورتِ قانون مشروع، نزد صاحبان عادت و عرف نگرفته باشد" و رهایی مفهوم بنای عقلا از این تقیّد، مشاهده نمود ... کفایت معاطات در معاملات، بنای عقلاست و پس از قرار و اعتبار این کفایت،‌ نباید نام عرف را بر آن نهاد» (فقه و عرف، ص ۱۲۰). ▫️پی‌نوشت: «در مفاهمات و محاورات علمی، گاه این دو واژه از یکدیگر نمایندگی می‌نمایند» (همان، ص۱۲۱). 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ استاد #مَلّاک: اساتید درس خارج، #روش_اجتهاد خود را تبیین کنند ▫️حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمدعلی مَلّاک، استاد سطوح عالی حوزه علمیه تهران: 🔹#روش‌شناسی_اجتهاد یک امر لازم برای طلاب است که باعث استفاده بهینه از زمان می‌شود. 🔹وضعیت مطلوب یک #درس_خارج آن است که ابتدا استاد به صورت مستدل و تفصیلی روش اجتهاد و استنباط خود را تبیین کند و همچنین شباهت و تفاوت روش خود را با روش فقهیان دیگر بیان کند و سپس در مدت ۲-۳ سال، طبق آن الگوی ارائه شده، مسائل فقهی را حل کند تا طلاب روش اجتهاد را به خوبی درک کنند، نه اینکه طلبه‌ها پس از ۲۰ سال همچنان درگیر کشف روش اجتهاد استاد خود باشند. 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ نیازمندی فقه‌های تخصصی (#فقه_فرهنگ، فقه سیاسی، فقه رسانه و ...) به #روش‌شناسی_اجتهاد 🔹 استاد #مبلغی: بدون روش‌شناسی اجتهاد، ورود به رشته‌های تخصصی #بی‌ثمر است 🔹 روش‌شناسی اجتهاد #تنها_مسیر ی است که با پیمودن آن فضایی فراهم می‌شود که امکان پرداختن واقعی و کارآمد، و نه صوری و ظاهری، به رشته‌های #تخصصی فقهی فراهم می‌آید، در غیر این صورت ورود به رشته‌های تخصصی، یک حرکت عقیم و #بی‌ثمر است و این حركتی است که حوزه علمیه قم دیر یا زود باید به آن بپردازد، با این تفاوت که اگر دیر بپردازد #خسارت های بسیاری متوجه شما خواهد شد. ▫️متن کامل: http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/28 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/joinchat/2917400596Cb97bc66604 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ منتشر شد: 🔹ویژه‌نامه #روش‌شناسی_اجتهاد فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی (تابستان ۱۳۹۹) 🔹با مقالاتی از استاد #علیدوست، استاد #واسطی، استاد #خادمی‌کوشا و ... 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ مقاله مقایسه #روش_اجتهاد صاحب #جواهر و محقق #خویی 🔹به قلم: استاد #علیدوست و محمدجواد لطفی 🔹در این مقاله روش اجتهاد صاحب جواهر به نمایندگی از مکتب تجمیع ظنون یا #فقه_قناعت و روش اجتهاد محقق خویی به نمایندگی از مکتب تطبیق قواعد یا #فقه_صناعت مورد مقایسه قرار گرفته است. 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ مقایسه دو #مکتب_اصلی در فقه 🔹مقایسه مکتب فقه قناعت (مکتب تجمیع ظنون، قم)‌ و مکتب فقه صناعت (مکتب تطبیق قواعد، نجف) ▫️منبع: مقاله مقایسه روش اجتهاد صاحب جواهر و محقق خویی، به قلم استاد علیدوست و محمدجواد لطفی ▫️یادداشت مرتبط: مقایسه دو مکتب بنیادین در روش اجتهاد 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad