⁉️علت هجمه جریان #افراطی #گنابادی به جانشین معرفی‌شده توسط قطب چیست؟
🔊به دنبال سخنرانی جنجالی «نورعلی تابنده»، قطب #فرقه_گنابادی در تیرماه گذشته که بعد از مدت‌ها سکوت صورت گرفت، موجی از حواشی در فرقه به پا خاست که هنوز هم فروننشسته و چه‌بسا هر روز خروشان‌تر می شود.
🔺اشاره تابنده به مسئله جانشینی و تعیین نمایندگان و نیز آقای «علیرضا جذبی»(یکی از مشایخ فرقه) به عنوان جانشین خود –تحت شرایط فعلی- ، برای بسیاری غیرمنتظره بود و آن ها را به تکاپو واداشت.
🔻 در این میان، #افراطیون که ازهمان ابتدا زاویه خود را با #مشایخ و #مأذونین –از طریق انتشار مطالب تند انتقادی- مشخص ساخته بودند، وارد میدان شده و نبردی تمام‌قد را علیه نمایندگان قطب و به‌ویژه فرد معرفی‌شده به عنوان جانشین، آغاز نمودند.
🔺این‌روزها این نبرد با انتساب لقب شیخ‌المشایخی(ثابت‌علیشاه) به نامبرده، حجمی مضاعف یافته و جریان افراطی به هر دستاویزی متوسل می‌شود تا اعتبار شخصی و بة‌اصطلاح طریقتی این فرد، نمایندگان قطب و بیانیه‌های صادرشده از سوی آن‌ها را زیرسؤال برد.
🔻صرف‌نظر از کم و کیف دسته‌بندی‌ها و اختلافات درون‌فرقه‌ای، پرسش از تمام هجمه‌زنندگان این است که آیا مخدوش ساختن فرمان قطب، زیر سؤال بردن سخنان و بیانیه‌های صادرشده از سوی وی، انتقاد و بی‌اعتبار جلوه دادن افراد مورد وثوق او(نمایندگان) و روا داشتن انواع و اقسام اتهامات به آن‌ها، چقدر با منش درویشی‌گری و رابطه مرید و مرادی، سنخیت دارد؟
🔺مشاهده این‌دست رقابت‌ها و اختلافات بر سر مقام #قطبیت در فرقه، بیش از پیش شائبه غلبه روحیه مادی‌گرایی و حب دنیوی را بر خوی معنوی در فرقه گنابادی، قوت می‌بخشد. به این مسئله اضافه کنید، #اغتشاشات #گلستان_هفتم را که روحیه تبرج‌خواهی و قدرت‌طلبی دراویش را بر همگان آشکار ساخت. با این اوصاف، آیا باید منتظر روی کار آمدن مدل تازه‌ای از درویشی‌گری باشیم؟
📚بخش تحلیلی روشنگر
@Feraghvaadyan
⤵️ بازگشت «آزمایش» با «یوگا-درویشی»
↙️ آخرین روزهای حیات درویشی سنتی؟
✍️فرقه نعمت‌اللهی گنابادی سلطانعلیشاهی از اسفندماه 96 تا به امروز، ایامی بسیار متفاوت از سابق را سپری نموده؛ دوره‌ا یکه شاید در تحلیل‌های جامعه‌شناسی بتوان از عنوان «گذار» برای آن بهره جست. فاجعه تأسفبار #گلستان_هفتم اسفندماه 1396، تعطیلی خانقاه‌ها و انزوای فرقه، بیماری و مرگ «#نورعلی_تابنده»(قطب سابق)، حواشی مربوط به تعیین جانشین و اینک، توسعه و تعمیق شکاف‌های درونی و جریان‌های قدرت‌طلب، محوری‌ترین وقایع گذشته بر فرقه مزبورند که ماهیت و ساختار آن را دستخوش تحولی اجتناب‌ناپذیر و تدریجی ساخته‌اند؛ حتی اگر بزرگان و دغدغه‌مندان #فرقه نیز تمام تلاش خود را برای حفظ سنت‌های بنیادی به کار بندند.
🌀چالش‌های این‌روزهای فرقه گنابادی، وارد فاز تازه‌ای شده که شاید ساده به نظر رسد یا چه‌بسا حتی به دیده خیل کثیری از #دراویش نیز نرسد! اما حقیقتی ساختارشکن، برنامة‌ریزی‌شده دارد که اساس فرقه را برای تحقق اهدافی درازمدت، هدف قرار داده؛ سخن از اقدامات تازه مأذون خارج‌نشین و نسبتاً به حاشیه رفته فرقه، «#مصطفی_آزمایش» است که با تحرکات اخیر، مهر تأییدی بر منش همواره متفاوت خود از دراویش و درویشی‌گری سنتی زد.
💢اقدامات و رویکرد کنونی آزمایش را باید محصول ایام به‌ظاهر انزوا و کم‌کاری وی در ماه‌های منتهی به بیماری و مرگ تابنده تلقی کرد که گویا در تدارک پیاده‌سازی مقدمات استراتژی تازه خود به‌سر می‌برده‌‌است.
مروری بر رسانه‌های منتسب به نامبرده(کانال تلگرامی و سایت موسوم به اینفوصوفی)، این‌روزها بیشتر تداعی‌کننده یکی از رسانه‌های تبلیغی آیین‌های شرقی است که با تصاویری از وی در حالات #مدیتیشن و انجام حرکات #یوگا، مزین گشته.
🧘🏻♂️آزمایش با تعطیل کردن کلاس‌های تفسیر قرآن خود -که با انتقادات زیادی از جمله تفسیر به‌رأی بودن همراه بود- این‌بار بسته آموزشی تلفیق آموزه‌های #ادیان_شرقی با آداب طریقتی، تدارک دیده و در حال انتشار آموزه‌های التقاطی خود در قالب مقالات و فیلم‌های آموزشی است.
⚠️نکته غالب در این آموزه‌ها، بٌعد واضح از آداب و مبانی اعتقادی درویشی سنتی و ترویج نهانی #شریعت_گریزی یا با نگاهی خوشبینانه، ارائه تفاسیر شخصی از شریعت بر پایه مفاهیم موجود در عرفان‌های هندی و یوگاست. در یکی از مقالاتن منتشرشده با نام «یحیی خوشمرام» می‌خوانیم: «همان‌گونه که در آیۀ شریفه بدان تصریح شده است هر قومی و هر آئینی، شرعیات مخصوص بخود را داراست و باید دانست این شرعیات یعنی مجموعۀ «باید» ها و «نباید» ها برای اقوام مختلف در زمان‌های گوناگون و مناطق مختلف، متفاوت است و ممکن است شرعیات مختص به یک منطقه مکانی خاص یا یک برهۀ زمانی بخصوص برای دیگران در مناطق یا زمان‌های دیگر کارآیی نداشته باشد. اگر این اصول مورد توجه قرار گیرد و تلاش نشود تا شرعیات یک زمان یا یک مکان خاص به زور و جبر در زمان یا مکان دیگری که سازگار نیست، پیاده شود دیگر معضلاتی مانند «عبادت در قطبین» یا «چگونگی» تعیین قبله برای کسی که در ایستگاه قضایی مستقر است و می خواهد اقامه نماز کند و … که مدعیان شریعت را درمانده کرده ، سالبه به انتفاء موضوع خواهند بود.»( 1)
فهوای این نوشته و حرکات و سکنات آزمایش در تلفیق #یوگا و #مدیتیشن با آداب #درویشی و آنچه «سلوک» می‌خواند، همه حکایت از طراحی تازه وی در ارائه تفاسیر شخصی از شریعت و طریقت دارد که بیش از گذشته، تمایلات وی و همپالگی‌هایش را در ارائه قرائت‌های نوین از درویشی‌گری با عنوان «درویشی مدرن» را یادآور می‌گردد.
⭕️تصمیم آزمایش برای عیان ساختن خط فکری متفاوت خود و اشاعه آن در میان دراویش، نشانه‌هایی از حرکت جدی‌تر این مأذون به حاشیه‌رفته در مسیر سوق دادن #فرقه_نعمت‌اللهی به سمت و سویی متفاوت -و صدالبته مطابق میل نامبرده- و متعاقباً تلاش برای تحقق آرزوی تکیه بر اریکه قدرت دارد. سودای #قطبیت بر فرقه با عنایت به کهولت سن و منش متفاوت قطب تازه(#علیرضاجذبی) مبنی بر سیاست سکوت، آزمایش و دیگر جریان‌های قدرت‌طلب درونی را به تکاپوهایی تازه واداشته که حاصلش رقم زند چالش‌های نوین برای #فرقه_گنابادی است. تلاش برای ارائه قرائت های تازه از درویشی‌گری مبتنی بر همگرایی با ارزش‌ها و هنجارهای مدرنیته را در دیگر جریان های درویشی نیز شاهد بوده‌ایم که «فرقه اویسی شاه‌مقصودی»، مصداق بارز آن است و این‌روزها آن را باید از خانقاه‌هایی با مریدانی از هر دین و مرام در حال انجام حرکات یوگا بازشناخت. آیا فرقه گنابادی نیز چنین سرنوشتی خواهد داشت و شاهد آخرین روزهای حیات درویشی سنتی مبتنی بر شریعت هستیم؟ نتیجه را زورآزمایی درویشی سنتی و مدرن تعیین خواهدکرد.
📖پي‌نوشت:
1. «نماز و اسرار یوگا»، اینفوصوفی، 11 آوریل 2020.
✅بخش تحلیلی روشنگر
@feraghvaadyan
روشنگر مدیا
⭕️📜از کمپین‌های مختلف سیاسی تا بیانیه تازه قطب فرقه «گنابادی سلطانعلیشاهی» 🔺قطبی شدن دراویش گناباد
↙️در بحبوحه دست و پا کردن بهانه و مستمسک برای تحرکات سیاسی طیف افراطی و به‌تعبیری، «مدرن» #فرقه_نعمت‌اللهی_سلطانعلیشاهی و راه‌اندازی چند کمپین و شوی رسانه‌ای با مدیریت مأذون خارج‌نشین فرقه، «مصطفی آزمایش»، نشانه‌های بروز نوعی قطبی شدن در این فرقه،عیان شده و شاید همین مسئله است که #قطب ساکت و کم‌بیان دراویش، «علیرضا جذبی» را به صدور بیانیه‌ای تازه واداشته.
🔄جانشین «نورعلی تابنده» با عنایت به ازسرگیری تحرکات #سیاسی و به‌دور از آداب طریقتی و اهداف درویشی طیفی خاص از دراویش، بیانیه‌ای تازه منتشر و در آن بار دیگر بر سیاسی نبودن #درویشی تأکید نمود و در عین حال، حمایت خود را از برخی چهره‌های مورد خدشه کمپین‌های افراطیون، اعلام داشت تا ضمن روشنگری، یکبار دیگر بر تمرد جرگه‌ای از #دراویش از فرامین مراد، مهر تأیید زند.
📃این بیانیه را با توجه به قلت سخنرانی و صدور فرمان قطب تاره، می‌توان تلنگر و به عبارتی، «تذکر» به طیف مدرن تلقی کرد و کشیدن خط تمایز میان ایشان و دراویش.
📛علی‌ایحال، تشدید تحرکات سیاسی جرگه افراطی، افزایش تنش میان تنی‌چند از مدعیان #قطبیت و صد البته، تحرکات پنهانی و بسترسازی‌های افراطیون قدیمی، به‌ویژه «مجذوبان‌نور»، بیش و پیش از هر چیز، سرنخی است به سمت قطبی شدن #فرقه_گنابادی ؛ امری که از واقعه تأسفبار «#گلستان_هفتم» به صورت جدی و عملی کلید خورد و با مرگ نورعلی تابنده(قطب سابق) در مسیری تازه قرار گرفت که اینک شاهد هرچه بیشتر عیان‌شدنش هستیم.
🔎با این اوصاف در ارزیابی‌های آتی این فرقه، می‌توان از چندین دسته و جرگه نام برد، اما اینکه در نهایت، کدامیک باقی خواهند ماند، علامت سؤالی است که در آینده پاسخ داده خواهدشد. نخستین پیامد این شرایط، سردرگمی هویتی وچه‌بسا تزلزل اعتقادی قاطبه دراویش خواهد بود که ازقضا، یک بحران بنیادین برای این #فرقه ، تحلیل می‌شود.
@feraghvaadyan
🔺توصیه متوهم قطبیت به «مصطفی آزمایش»
👈وقتی «صلاحی» هم به تحرکات تفرقه‌افکنانه، معترض می‌شود
💢تداوم تحرکات تفرقه‌افکنانه و سیاسی مأذون خارج‌نشین فرقه «نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی» در هجمه به بزرگان و برخی شخصیت‌های #فرقه از یک‌سو و حاکمیت و نظام از سوی دیگر، متوهم قطبیت(محمد اسمعیل صلاحی) را نیز نگران ساخت، به‌طوری‌که با نگارش نامه‌ای از جایگاه «قطب جلیل‌القدر سلسله»! خطاب به آزمایش -البته با لحنی محتاطانه- خواستار پایان بخشیدن به این‌دست تحرکات شد. این نامه از سوی مدعی جاشینی و متوهم #قطبیت به –درواقع- رقیب و مدعی دیگر فرقه، صرف‌نظر از تبعات و واکنش‌های احتمالی طرفین، بیش از پیش نمودی است از درونِ شکسته و امواج فزاینده چنددستگی در #فرقه_گنابادی_سلطانعلیشاهی و چندان دیر و دور نیست که قطبی شدن جریان مزبور، تحولاتی اساسی –به‌صورت نرم و تدریجی- در ماهیت و ساختار فرقه ایجاد کند. چنانچه نشانه‌هایش را نیز تا به امروز و به‌خصوص طی چند سال اخیر شاهد بوده‌ایم. پرسش آن است که آیا مقاومت جریان سنتی و محافظه‌کار در برابر این چالش، کافی و مستدام خواهدبود؟ یا اینکه سرانجام تسلیم شده و استحاله فرقه محقق خواهدشد؟ آیا تناقضات درونی قاطبه #دراویش در این ایام، بسترساز این تحول خواهدشد یا اینکه برعکس، با درک مسائل و درس گرفتن از تجربیات گذشته، مطالبه‌گر احیای درویشی حقیقی و بازگشت به سنت‌ها خواهند شد؟
@Feraghvaadyan
💢ائتلاف «آزمایش» و «صلاحی»؟
▫️«قطبيت در سايه»، بحران تازه فرقه نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی
🔘«محمد اسمعیل صلاحی»، متوهم #قطبیت که خود را جانشین #قطب سابق فرقه‌نعمت‌اللهی( #نورعلی_تابنده ) می‌داند، با انتشار پستی، از کمپین‌های مجازی مأذون خارج‌نشین #فرقه، « #مصطفی_آزمایش » حمایت کرد.
🔺این در حالی است که این قطب خودخوانده در مطالب پیشین خود، آزمایش را به پرهیز از هجمه و تخریب وجهه شخصیت‌های برجسته #فرقه، فراخوانده و نسبت به این‌دست حرکات اخیر آزمایش، ابراز نگرانی کرده بود.
↩️اکنون، ضمن عمیق‌تر شدن امواج سردرگمی و تناقضات این متوهم قطبیت، شائبه‌های ائتلاف وی با یکی از به‌اصطلاح رقبایش در مسیر قدرت، پررنگ‌تر می‌شود.
🔍باید دید واکنش مأذون خارج‌نشین نسبت به این مواضع –از اندرز و انذار تا حمایت- چه خواهدبود و آیا #ائتلاف این دو مدعی، محتمل است؟ با این اوضاع، تحلیل‌ها در باب تحولات ماهیت و ساختاری #فرقه_نعمت‌اللهی_سلطانعلی_شاهی در مسیری نو قرار خواهدگرفت.
♨️تشدید تحرکات #سیاسی و تحریک احساسات #دراویش از سوی آزمایش، اقدامات برخی مدعیان جانشینی چون #صلاحی و رویه متفاوت قطب تازه(#علیرضاجذبی) در مسیر سکوت و سکون، جریان مزبور را در نوعی بحران قرار داده که شاید واژه عبارت «قطبیت در #سایه» برای آن مناسب باشد.
@Feraghvaadyan
💢چوب حراج به آبروی فقری
⚠️سالگرد قتل «تابنده»؟!
♨️گویا افراط‌گری، مرز و حدی نمی‌شناسد و قدم گذاشتن در مسیر تندروی و تعصب، رفتن تا ته خط است!
⏮بارزترین مصداق این امر، آخرین اقدام طیف تندرو و مدرن‌گرای #دراویش فرقه سلطانعلیشاهی در افزودن مناسبتی تازه به تقویم خودساخته‌شان است؛ سالروز «قتل» قطب سابق فرقه!
🔺شاید خودِ «#نورعلی_تابنده» نیز تصورش را نمی‌کرد که شاگردانش دست‌پرورده مکتبش در این مسیر از وی پیشی گیرند و به قیمت ریختن به‌اصطلاح آبروی #فقری، اهداف قدرت‌طلبانه خویش را پی گیرند.
👈تابنده که زمانی با ابداع روزی خودخوانده به نام درویش، به‌نوعی پیشرو این مسئله بود، امروز باید نتیجه آموزه‌های غیرطریقتی‌اش را در بازی با مقام #قطبیت شاهد می‌بود. قطبیت؛ این خط‌قرمز درویشی، گویا این روزها دیگر معنای سابق را ندارد که شماری تندرو اینچنین آن را دستمایه مطامع خود قرار داده و به جای گرامیداشت یاد مراد قبلی، با سالگردسازی و اشاعه تئوری توطئه، آنهم از نوع قتل! آبروی #فقر و #درویشی را به بازی گرفته‌اند.
🍂سایه خزان افتاده بر سر این #فرقه و متعاقب آن، مرگ تنی‌چند از چهره‌های مطرح طیف سنتی(مانند یوسف مرادی و احمد شریعت)، در کنار منش سکوت قطب فعلی(علیرضا جذبی)، باعث شده تا جرگه مزبور تا حدی میدان را برای بازی باز ببینند؛ اما آیا #دراویش این‌دست بازی‌ها را برمی‌تابند؟ احتمال اتمام صبر طیف محافظه‌کار و تاختن به تندروها چقدراست؟ تنش‌ها در این فرقه به کدام مسیر خواهد رفت؟
@Feraghvaadyan