هدایت شده از قبسات
📚 نگاهی اجمالی به ویژگی‌های برخی دروس خارج فقه (4)
ویژگی‌های درس خارج فقه حضرت استاد شب‌زنده‌دار
1. تتبع گسترده و فقه تفصیلی
یکی از مهم‌ترین نکات درس حضرت استاد، تتبع گسترده و شامل نسبت به اقوال و انظار پیرامون مسئله است. تتبعی که از اقوال اساطین فقه آغاز می‌شود و تا فقهای معاصر و حتی کمتر شناخته‌شده امتداد می‌یابد. تتبعی که می‌کوشد مسئله را از جوانب مختلف بررسی کند، زوایای دید مختلف را بیان کند تا دیدی جامع نسبت به ابعاد مسئله بسازد و از نکته‌سنجی دیگر فقها محروم نماند. البته این حد از تفصیل برای همه سلائق و نیز برای طلابی که تازه وارد خارج می‌شوند قابل توصیه نیست.
2. تفریع فروع و طراحی جامع بحث
حضرت استاد برای بررسی هر مسئله یک طراحی جامع تنظیم می‌کنند. يعنی تدریس مبتنی بر یک طراحی منسجم، هندسه منطقی است. برخلافِ بسیاری از اساتید که با محوريت یک کتاب فقهی و در همان چارچوب مثلا جواهر یا مستند عروه مرحوم خویی درس را به پیش می‌برند، ایشان خود هندسه جدیدی برای بحث طراحی می‌کنند که هم دارای #جامعیت نسبت به ابعاد بحث است و هم برخوردار از سیری منطقی.
3. بیان سلیس، شیوا
بیان جناب استاد در عین فنی و دقیق بودن، عاری از اغلاق و تعقید بوده و شفاف، گویا و منظم است. طلبه دچار سردرگمی عبارات و کلمات نمی‌شود. بیان شیوا موجب می‌شود طلبه بر محتوا تمرکز بیشتری بیابد تا اینکه در پیچ عبارات متوقف شود.
4. فقه جواهری
🔹درس جناب استاد نمونه‌ای کامل، بارز و قابل الگوگیری از #فقه_جواهری پاکیزه و متقن است.
🔹برخی دروس خارج به‌این نحو است که تکیه به برخی عناصر آنقدر پر رنگ است که دیگر عناصر به حاشیه می‌روند مثلا عمده به تطبیقات اصولی می‌گذرد یا عمده بحث صرف تحقیقات رجالی می‌شود یا بیشتر بحث صرف نقل و نقد اقوال و تتبعات است. اما جناب استاد همه عناصر را به‌صورت متناسب، به‌جا و بهینه به‌کار می‌گیرند.
🔹درس خارج فقه ایشان به تعبیر برخی قدیمی‌ها کاملاً طعم فقه دارد آن هم فقه جواهری. از حیث تتبع اقوال فقهی، تدقیق در کلمات فقها، تحلیل و درایة احادیث با رویکردی کاملاً فنی است. در جای خود استفاده از بررسی‌های دقیق رجالی، تطبیقات اصولی، به‌کارگیری قواعد همه به‌صورت #متوازن و به‌هنگام انجام می‌شود.
🔹پس اولا تنوع در به‌کارگیری عناصر اجتهاد، ثانیاً عدم افراط و تفریط در این زمینه و استفاده متوازن، ثالثاً به‌کارگیری فنی و بر اساس اصول استنباط
همه ویژگی‌های تفقه استاد است.
4. تحقیقات رجالی
اعتنای استاد در درس به تحقیقات رجالی کاملاً دقیق، تفصیلی و فنی است. خروجی برخی از این ابحاث در قالب کتبی منتشر شده است. برخی از این کتاب‌ها عبارتند از:
📗کافی شریف
📗مسعدة بن صدقه
📗تفسیر علی بن ابراهیم قمی
📗 معلی بن خنیس - کتاب ابن غضائری
5. جمع‌بندی فنی
اما نکته مهم شیوه جمع‌بندی نهایی، اجتهاد و نتيجه‌گیری نهایی استاد است. آنچه در این حلقه آخر به‌چشم می‌آید جمع‌بندی فنی و مبتنی بر قواعد است. برخلافِ برخی شیوه‌ها که برداشت‌های ذوقی جای جمع‌بندی فنی را می‌گیرد.
6. تعامل با شاگردان
نکته دیگر درس استاد اینکه جنابشان علی رغم جمعیت بالای درس، هم در بین درس امکان سوال و جواب می‌دهند و هم پس درس مدتی را به گعده و پرسش و پاسخ اختصاص می‌دهند.
7. اعتنا به مسائل نظام و انقلاب
درس خارج استاد، درسی بریده از انقلاب، نیازهای آن و حوادث جاری در مملکت نیست. درس خارج یک استاد فقیه و انقلابی این‌گونه است که در ابتدای درس درصورتی که حادثه مهمی در ایران یا جهان رخ داده باشد، استاد معظم نسبت به آن تذکار و رهنمود می‌دهند.
اینکه استاد عزیز چندسالی بحث امر به معروف و نهی از منکر را برای خارج فقه برگزیدند و یا اینکه مدتی پیرامون #بیانیه_گام_دوم سخن می‌گفتند و یا اینکه در بحث #فقه_معاصر اثرگذاری محوری دارند، همه نشانه یک #فقیه_انقلابی و درس خارج متناسب با انقلاب اسلامی است.
#منهج_شناسی
#مکتب‌شناسی
#درس_خارج
#آیت‌الله_شب‌زنده‌دار
🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻
🆔https://eitaa.com/ghabas
تعلیقات
به‌بهانه روز معلم (شیوه‌ای برای تجليل راهبردی مقام استاد) 🔻 رشد هر جامعه‌ای در گرو معلمان و بزرگان
📝 فرصتِ حضور آیت‌الله تحریری در تهران برای جبهه انقلاب
🔹 پیشینه حوزه حکمی تهران
🔻 حوزه علمیه تهران طی دو قرن اخیر پایتخت حکمی حوزه‌های علمیه به‌شمار می‌آمد. بزرگان و سرآمدانی چون حکیم جلوه، آقا علی مدرس زنوزی، محمدتقی آملی، محمدعلی شاه‌آبادی، رفیعی قزوینی، فاضل تونی، الهی قمشه‌ای و ابوالحسن شعرانی برخی حکمای مشهور این حوزه بودند.
🔻 در نیم قرن اخیر علی‌رغم رحلت بزرگان نسل قبل، وجود علمایی چون سیدرضی شیرازی، خسروشاهی، خوشوقت، آقامرتضی و آقامجتبی تهرانی، حق‌شناس، شیخ حسن پهلوانی و... به این حوزه قوام می‌بخشید. مهم‌ترین ویژگی حوزه تهران برجستگی اخلاقی و عرفانی و حکمی آن بود.
تدبیر رهبری
🔻 با رحلت اکثر قریب به اتفاق این بزرگان حوزه تهران دیگر چون سابق کمتر شاهد تکیه‌گاه هایی محکم بود مگر معدودی از علما. رهبر فرزانه انقلاب کوشیدند با دعوت از برخی چهره‌ها به جبران بخشی از این نقیصه بپردازد. انتصاب آیت‌الله شیخ محمدباقر تحریری به تولیت مدرسه مروی و درج تعبیر کم‌سابقه "جنابعالی که حائز مقام علمی و معنوی" هستید و تأکید بر #مقام_معنوی وی، شاید به‌نوعی اشاره‌ای بود برای مخاطبین.
🔹 جامعیت علمی
🔻 #آیت‌الله_تحریری از یک‌سو شاگرد برجسته مرحوم آیت‌الله سعادت پرور است و ازسوی دیگر در فقه و اصول و فلسفه و تفسیر صاحب کرسی درس خارج، به‌نوعی دارای یک #جامعیت نسبی که می‌تواند بخشی از خلاء حوزه تهران را جبران کند.
🔹 دارای مکتب عرفانی
🔻 آیت‌الله تحریری دارای #سبک_تربیتی ویژه‌ای است که امتداد #مکتب_عرفانی_علامه طباطبایی به‌شمار می‌آید و در آن نقش ادعیه و روایات بسیار پررنگ است که بايد مجزا درباره آن سخن گفت.
🔹 عارف انقلابی
🔻 نکته مهم دیگر درباره وی بعد انقلابی و اجتماعی وی است. آیت‌الله تحریری عارفی #انقلابی است که در بزنگاه ها صریحاً موضع می‌گیرد و رهنمود می‌بخشد نه در کنج عزلت و احتیاط پنهان شود.
🔹 محور رشد جبهه انقلاب
🔻 حضور بزرگان حوزه تهران نه‌تنها موجب رونق حوزه تهران که منشأ رشد جامعه متدینین تهران بود. امروز حضور آیت‌الله تحریری در تهران یک فرصت و نعمت برای #حوزه_تهران و #جبهه_انقلاب است تا از وجود ایشان بهره ببرند و رشد کنند. جبهه انقلاب بدون #رشد_معنوی و فکری نمی‌تواند بارهای بزرگ انقلاب را به دوش بکشد.
🔻 هجرت آیت‌الله تحریری از قم به تهران صرف تولیت یک حوزه علمیه نیست بلکه فرصتی برای ارتقای معنوی و معرفتی جبهه انقلاب است. مبادا این فرصت را قدر ندانیم. و البته بهره‌مندی از بزرگان قواعدی دارد که باید بیاموزیم.
🔻🔻🔻
☘ دروس اخلاق استاد تحریری در تهران:
🔹 سه‌شنبه‌ها (بعد از نماز مغرب):
مسجد مدرسه مروی
🔹 جمعه‌ها (صبح):
مسجد مدرسه معیر
کانال استاد:
🆔 @seratemostaghim_ir
➖➖➖➖
❇️ ای‌کاش مدیریت حوزه علمیه تهران برای جبران افول #حوزه_پایتخت تدبیری کند و از چهره‌های اثرگذار برای هجرت به تهران دعوت.
#آیت‌الله_تحریری
#جبهه_انقلاب
#رشد_معنوی
#حوزه_تهران
#ظرفیت‌های_انسانی
🔻🔻🔻🔻
🆔@taalighat
دغدغه امتداد #رئیسی
(طیفی از جبهه انقلاب در انتخابات نماینده ایده‌آل ندارد...)
🔻 انتخابات اخیر ویژگی‌های خاصی دارد، هنوز طیف قابل توجهی از جبهه انقلاب در سکوت و عدم اقبال به نامزدهای مطرح است و فضای انتخابات هنوز آن‌چنان که باید، گرم نشده است. این سکوت و تردید نشان از یک واقعیت دارد:
🔻 امروز شخصیت‌هایی چون #جلیلی و #قالیباف از سرمایه‌های بزرگ جبهه انقلاب و حاصل دهه‌ها مجاهدت مستمر این جبهه در عرصه‌های مختلف هستند، اما انصاف این است که در کنار نقاط قوت، نقاط ضعفی نیز دارند. در چنین وضعیتی است که طیف وسیعی از نیروهای انقلابی مطلوب تام خود را در هیچکدام از این دو نمی‌یابند. با عینک تردید در ترجیح یکی از نامزدهای موجود می‌نگرد و نمی‌تواند به راحتی و تمام قد پشت یکی از آن‌ها بایستد.
وضعیت واقعی به این نحو است که در گفتگو با #نخبگان بسیاری تردید و عدم دلبستگی کامل به یکی از این دو نامزد را به‌وضوح می‌بینیم لذا بیشتر پشت گفتمان می‌ایستند نه شخص معین درنتيجه آن گرما و شور لازم انتخاباتی را مشاهده نمی‌کنیم.
این نیروها در نهایت اولویت قطعی و #مصلحت نهایی انقلاب را در انتخاب و حمایت یکی از همین‌ها می‌بیند اما در دل احساس تعلق خاطر تامی نیز ندارند.
🔻 مسئله اینجاست، رئیسی به تعبیر آقا نصاب جدیدی در ریاست‌جمهوری ایجاد کرد. #رئیسی نماد عقلانیت ویژه‌ای بود که می‌توانست از دغدغه‌های این طیف نمایندگی کند. امروز این #جامعیت در شخصیت و رویکرد، نماینده ایده‌آل و تامی ندارد.
🔻 رهبری فرزانه انقلاب وصف جامعیت ایشان را به‌نحوی دیگر ترسیم کردند، رئیسی را مدیری #کارآمد و با کفایت و #مظهر_شعارهای_انقلاب و شخصیتی جامع الاطراف می‌داند، این نکته محوری موجب شده بخش قابل توجهی از جبهه انقلاب در انتخابات دچار عدم تعلق خاطر تام و تمام به گزینه‌های موجود باشد. "کسی‌که بتواند توأمان مظهر شعارهای انقلاب و نماد کارآمدی باشد."
🔻 #جلیلی چون بر گفتمان انقلاب اسلامی پافشاری می‌کند و بدون لنکت از آن سخن می‌گوید و نماد مذاکره اصولی در پرونده هسته‌ای است، نماینده مکتبی جبهه انقلاب است اما نگرانی‌هایی درباره خود او و اطرافیانش در کنش سیاسی و امکان مدیریت کشور در قامت رئیس‌جمهور، و... وجود دارد.
🔻 #قالیباف مرد اقدام است، مدیری جهادی است، به مقاومت اعتقاد دارد، مجلسی که ریاستش را داشت مدال مجلس انقلابی از رهبری گرفت، اما درباره او هم نگرانی کم نیست. درباره استحکام مبانی، توفیق در مقابله با فساد، دقت در به‌کارگیری افراد متعهد و...
پس در هر دو ناحیه ابهامات جدی وجود دارد.
🔻 البته نکته مهم برای این طیف وسیع این است که در وضعیت حساس فعلی، نمی‌توان بدون موضع بود و اساساً رقابت اصلی بین ما و #جریان_غربگرا است نه جریان خودی. #اولویت عدم بازگشت به عقب است، پس بايد با اتکا به سرمایه های واقعی یک نقطه کانونی ایستاد.
🔻 اما در این میان موجودیت و دغدغه‌های این طیف نگران را نیز باید دید و محترم شمرد. مختصات این طیف را (که البته موارد زیادی از آن در بسیاری دوستان انقلابی حامی دیگر نامزدها نیز وجود دارد و به‌معنای انحصار نیست) می‌توان این‌گونه برشمرد:
🔹 طیفی که به #گفتمان_انقلاب در فرهنگ و سیاست و اقتصاد باور دارد، تمدن‌گراست، معتقد به #عقلانیت_انقلابی است، #عدالت‌خواه و فسادستیز است، اما درگیر عدالتخواهی حاشیه‌ساز و عدالت‌سوز نمی‌شود. اهل رعایت خطوط قرمز است اما مرزها را آن‌چنان تنگ نمی‌کند که دایره انقلابی‌ها محدود به چندنفر شود. به‌شدت به #گفتمان_پیشرفت معتقد است. اما بسته عمل نمی‌کند، تحقق اهداف انقلاب را مرحله‌ای و فرآیندی می‌داند. به اخلاق و تقوای سیاسی در سیاست‌ورزی معتقد است. مسئله #کارآمدی را به جد باور دارد و تحقق پیشرفت را منوط به کارآمدی می‌داند. #نگاه_جبهه‌ای دارند و با رویکرد طیفی جمعیت وسیعی را داخل در دایره انقلاب می‌دانند.
🔻 اما میراث افتخار آمیز برجای مانده از رئیسی و وجود نمایندگان برجسته‌ای از جبهه انقلاب در عرصه انتخابات سرمایه‌هایی واقعی است که بايد به آن توجه داشت.
📍بااین همه اولویت قطعی تمرکز بر افزایش مشارکت، گفتمان انقلاب و موفقیت این گفتمان بر جریان غربگرا است.
#انتخابات
#رئیسی
#کارآمدی
#جریان_غربگرا
#جبهه_انقلاب
#گفتمان_انقلاب
#گفتمان_پیشرفت
#مظهر_شعارهای_انقلاب
🔻🔻🔻🔻
🆔@taalighat
📝 تجليل از یک اقدام مهم در راستای معرفی اندیشه فقهی رهبر معظم انقلاب
🔻 #حجاب_معاصرت موجب شده است رهبری سیاسی بر وجاهت و شخصیت علمی رهبر معظم انقلاب سایه بیفکند. رهبر انقلاب که دانش‌آموخته مکتب فقهی بزرگان فقاهت است، امروز کمتر ازاین زاویه شناخته می‌شود. در این ایام غلبه حجاب معاصرت اما گاه اقدامات قابل تقدیری به‌چشم می‌آید که درخور تمجید است که به آن اشاره می‌کنیم:
🔻 آیت‌الله محمد #محمدی_قائینی از اساتيد برجسته و انقلابی دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از شاگردان مرحوم آیت‌الله العظمی شیخ جواد تبریزی بوده که در کنار فقه و اصول از اساتيد مبرز فلسفه، عرفان و تفسیر نیز به‌شمار آمده و در ردیف شاگردان قدیمی و برجسته درس تفسير حضرت آیت‌الله جوادی آملی است. این #جامعیت در نوع خود قابل اعتنا و اهمیت است.
🔻 اما یک #اقدام_مهم از جانب این استاد معظم، عبور از سد حجاب معاصرت و توجه و بهره‌مندی از مباحث فقهی مقام معظم رهبری است. ایشان در سالتحصیلی 1400 درس خارج فقه خود را با محوریت کتاب #ثلاث_رسائل_فی_الجهاد اثر رهبر معظم انقلاب قرار داد. اتفاقی که تا پیش از آن و در سطح یک استاد برجسته حوزه و در لایه دروس خارج رسمی حوزه سابقه نداشت (هرچند بعدها دفتر حفظ و نشر آثار رهبری در قم اقدام به برگزاری دوره تابستانه با محوریت کتب رهبری نمود.)
🔻 در فضای علمی حوزه هنگامی یک متن به‌عنوان #متن_محوری_درس_خارج انتخاب می‌شود دارای اتقان علمی، استحکام مبانی، قابلیت نقد و بررسی و توسعه دانش حول آن باشد. از سویی متن محوری درس خارج، به‌طور طبیعی ذهن طلبه را به خود و سبک کار علمی خود معطوف می‌دارد. یعنی متن محوری هم به‌لحاظ #نظام_ارزشی علمی و هم به‌لحاظ اثر تربیتی بر طلبه، مهم است.
🔻 انتخاب اثر فقهی رهبری تلاشی در راستای #معرفی_اندیشه فقهی، برجسته‌سازی، #ترویج و جلب انظار حوزویان به آثار و اندیشه‌های فقهی ایشان بود. این اقدام گام مهمی برای هدف مذکور بود. پس از پایان این دوره، عملاً کتاب ثلاث رسائل فی الجهاد رهبری یک دوره به‌صورت مبسوط و در وزان درس خارج تدریس شده و بسط داده شده بود.
🔻 استاد محمدی قائینی در گام دوم در نشست‌های متعددی به بررسی #مکتب_فقهی_رهبری پرداختند.
https://eitaa.com/ghaeeni/1337
و اکنون در تابستان 1403 به‌همت حوزه علمیه اهواز در حال تدریس فشرده درس خارج فقه با محوریت تقریرات درس #خارج_فقه_غنا مقام معظم رهبری هستند.
🔻 معرفی بُعد فقهی و علمی رهبر معظم انقلاب گامی مهم برای ایجاد شناختی دقیق از رهبر معظم انقلاب است. به‌نوبه خود وظیفه دیدم این اقدام را معرفی نموده و از استاد گرامی تجلیل نمایم و تأکید کنم ادامه این دست اقدامات موجب ارتقای حوزه‌های علمیه است.
➖➖➖➖➖➖
🔻 پی‌نوشت:
📌نگاهی به سوابق علمی استاد محمدی قائینی
https://eitaa.com/ghaeeni/46
📌 نگاهی به ویژگی‌های تدریس خارج استاد محمدی قائینی
https://eitaa.com/ghabas/16
#استاد_محمدی_قائینی
#مکتب_فقهی_رهبری
#ظرفیت‌شناسی_نخبگان
🔻🔻🔻🔻
🆔@taalighat