✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨ ✨ ⭕️ #امام_باقر (ع) چه آثاری در فرهنگ و دانش اسلامی شيعی از خود به يادگار گذاشته است؟ (بخش اول) 🔷با نگاهی کوتاه به مسانید فقهی و تفسیری شیعه، به خوبی می‌توان دریافت که بخش زیادی از #روایات_فقهی، #اخلاقی و #تفسیری شیعه از #امام_باقر (ع) نقل شده است. «وسائل الشیعة» و کتب تفسیری مانند «البرهان» از بحرانی و «صافی» از فیض کاشانی، حاوی روایات زیادی در زمینه تبیین #مسائل_فقهی و #توضیح‌آیات‌قرآن و #شأن_نزول آنهاست که از آن حضرت روایت شده است. علاوه بر اینها مقدار زیادی #اخبار_تاریخی درباره امیرالمؤمنین (ع) و جنگ صفین نیز از آن حضرت نقل شده است.[۱] همچنین در زمینه #اخلاقیات، جملات گهربار و پرمغزی از #امام_باقر (ع) روایت گردیده است؛ جملات قصاری که در نهایت زیبایی و برخاسته از روح عصمت و کمالات درونی امام(ع) است. 🔷«اربلی» نوشته است که #اخبار_انبیاء، فراوان از #امام_باقر (ع) نقل شده و مردم اخبار «مغازی» را از ایشان نقل کرده‌ اند، و در احکام و مناسک حج به آنچه ایشان از رسول خدا (ص) نقل کرده استناد کرده‌ اند. آنها همچنین اخباری در تفسیر قرآن از وی نوشته و خاصه و عامه از آن بزرگوار #حدیث نقل کرده‌ اند.[۱] در این مورد «ابوزهره» نیز می‌نویسد: «آن حضرت مفسر قرآن و مبیّن فقه اسلامی بود و فلسفه اوامر و نواهی را درک می‌کرد و هدف آن را در حد نهایی آن می‌فهمید». [۳] همچنین وی در زمینه اندیشه‌ ها و جملات اخلاقی- اجتماعی امام(ع) می‌نویسد: «به خاطر کمال نفسانی و روشنی قلب و قدرت درکش، خداوند حکمت‌های اعجاب‌ انگیزی بر زبان او جاری ساخت و عباراتی درباره اخلاق شخصی و اجتماعی از آن حضرت روایت شده که اگر مرتب شوند یک روش گرانبها و جامعی از آن در زمینه‌ های اخلاقی به وجود می‌ آید». [۴] 🔷نمونه‌ ای از درس‌های اخلاق عملی #امام_باقر (ع)، مخالفت آن حضرت با خشک‌ مقدسی بود. آن حضرت در مقام عمل، با نظر آن دسته که گمان می‌کردند ترک کامل نعمت‌های دنیوی، ورع اسلامی و زهد است مقابله می‌کرد. عده‌ ای نیز فکر می‌کردند تلاش برای معاش، که نشانه فعالیت برای زندگی بهتر است، درست نیست. «محمد بن منکدر» یکی از حفّاظ قرآن در عصر امام باقر(ع) در ضمن تمجید از آن حضرت می‌گوید: «می‌خواستم او را وعظ کنم که او مرا موعظه فرمود. سؤال کردند چگونه؟ گفت: روزی از مدینه بیرون آمدم و در صحرا محمد بن علی بن الحسین(ع) را دیدم. او در کنار دو غلام سیاه کار می‌کرد، پیش خود گفتم: سبحان الله! پیرمردی از قریش، در چنین ساعتی با این وضعیت برای به دست آوردن دنیا در تلاش است. باید او را موعظه کنم! 🔷نزد او رفته و گفتم: «خداوند تو را حفظ کند، اگر در این حالی که هستی اجل تو برسد چه خواهی کرد؟!» فرمود: «اگر در این حالی که هستم اجلم سر رسد، در حالی که در اطاعت خدا بوده‌ ام از دنیا رفته‌ ام. من با کار کردنم، خودم و عیالم را از محتاج بودن به تو و به مردم حفظ می‌کنم. وقتی از سر رسیدن اجل هراسناک خواهم بود که اجل مرا در حال نافرمانی خدا دریافته باشد». گفتم: «ای فرزند رسول خدا! راست فرمودی، من می‌خواستم تو را موعظه کنم که تو مرا موعظه فرمودی». [۵] #امام_باقر (ع) به ویژه درباره #تفسیر، شهرت بسزایی دارد به همین جهت درباره شخصیت علمی او گفته‌ اند: «لَمْ يَظْهَرْ عَنْ أَحَدٍ مِنْ وُلْدِ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ ع مِنَ الْعُلُومِ مَا ظَهَرَ مِنْهُ مِنَ التَّفْسِيرِ وَ الْكَلَامِ وَ الْفُتْيَا وَ الْأَحْكَامِ وَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَام‏؛ این علوم از هیچیک از فرزندان امام حسن (ع) و امام حسین (ع)، آشکار نشده، به اندازه ای که از جانب وی (امام باقر ع) آشکار شده، (و به مردم اعطا شده) از علم تفسیر و کلام و فتوا و احکام و حلال و حرام». [۶] 🔷«مالک ابن اعین جهنی» #امام_باقر (ع) را چنین ستوده است: «اگر مردم در صدد جستجوی علم قرآن برآیند، باید بدانند که قریش اهل و عائله ایشان هستند و اگر فرزند دختر رسول خدا (ص) [امام باقر (ع)] درباره #علوم_قرآن لب به سخن بگشاید، فروع زیادی برای آن ترسیم می‌کند». [۷] درباره مسائل کلامی نیز #امام_باقر (ع) بسیاری از خطبه‌ های امیر مؤمنان(ع) را در مسائل مربوط به توحید و صفات خدا [۸] روایت کرده‌اند. پی نوشت: [۱] شرح‌نهج‌البلاغه، ابن أبی‌الحديد‏، محقق/ مصحح: محمد ابوالفضل ابراهيم، ج۲، ص ۲۱۲، ۲۱۳، ۲۲۹، ۲۳۴، ۲۸۶؛ تاريخ الأمم و الملوك، طبری، تحقيق: محمد أبوالفضل ابراهيم، ج۳، ص۳۷ [۲] كشف‌الغمةفی‌معرفةالأئمة، اربلى، محقق/ مصحح: رسولى محلاتى، هاشم‏‏، ج۲، ص۱۲۶ [۳] الامام‌الصادق(ع)، ابو زهره، ص۲۴ [۴] همان [۵] کافی، همان، ج۵، ص۷۳ و ج۶، ص۴۴۶ [۶] مناقب‌آل‌أبيطالب(ع)، ابن شهر آشوب مازندرانى، ج۳، ص۳۲۷ [۷] إتحاف بحب الأشراف‏، شبراوى‏، ص۱۴۴ [۸] حیاةالامام‌الباقر(ع)، شریف قرشی، باقر، ج۱ص۱۹۰ منبع: وبسایت آیت الله مکارم (بخش آئین رحمت) #امام_باقر @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد

✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨ ✨ ⭕️طبق روایات و تفاسیر اهل سنت «آيه انفاق» در شأن چه کسی نازل شده است؟ 🔹در «آيه ۲۷۴ سوره بقره» می خوانیم:  «اَلَّذينَ يُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ بِاللَّيلِ وَ النَّهارِ سِرّاً وَ عَلانِيَةً فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لَا خوفٌ عَلَيْهِمْ وَ لَا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ کسانی که #اموالشان را در شب و روز و پنهان و آشکار #انفاق می کنند، برای آنان نزد پروردگارشان #پاداشی_شایسته و مناسب است؛ و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.». بدون شك مفهوم آيه كلّى و جامع است و تشويق به #انفاق در راه خدا در اشكال مختلف است، آشكارا و پنهان، در شب و روز، و به كسانى كه #انفاق مى كنند #بشارت_عظيمى مى دهد که هم #پاداششان نزد پروردگارشان بزرگ است و هم [اين كه] #خوف و اندوهى از گذشته و آينده نخواهند داشت؛ 🔹ولى از روايات اسلامى استفاده مى شود كه فرد شاخص آن، امیرالمؤمنین #امام_على (عليه السلام) است؛ زيرا در #شأن_نزول اين آيه، #روايات_بسيارى وارد شده كه نشان مى دهد نخستين بار درباره #امام_على (عليه السلام) نازل گشت. ابن عبّاس مى گويد: اين آيه درباره #على‌بن‌ابيطالب (عليه السلام) نازل شد؛ او فقط چهار درهم داشت، درهمى را در #شب، درهمى را در #روز، درهمى را #آشكارا و درهمى را #پنهان در راه خدا #انفاق كرد. #رسول_خدا (ص) فرمود: «ما حَمَلَكَ عَلى هذا؟؛ چه چيز تو را بر اين كار واداشت؟»، عرض كرد: «حَمَلَنى عَلَيْها رَجاءَ اَنْ اَسْتَوجِبُ عَلَى اللهِ ماوَعَدَنى؛ براى اين بود كه وعده اى را كه خدا به من داده است استحقاق پيدا كنم»؛ رسول خدا (ص) فرمود: «اَلا ذلِكَ لَكَ؛ آگاه باش كه اين وعده درباره تو تحقّق يافت»؛ در اين هنگام #آيه_فوق نازل گشت. 🔹اين حديث را حاكم حسكانى در «شواهد التنزيل» به اضافه هفت حديث ديگر! به همين مضمون از طرق مختلف آورده است. [۱] سيوطى در «الدّرالمنثور» از طرق متعدّد، همين مضمون را از ابن عبّاس نقل مى كند، كه اين #آيه درباره #على‌بن‌ابيطالب (عليه السلام) نازل شده؛ #علی (عليه السلام) چهار درهم داشت، درهمى را در شب، درهمى را در روز، درهمى را پنهان و درهمى را آشكارا #انفاق كرد و اين آيه نازل شد. [۲] معنى اين حديث آن است كه #امام_على (عليه السلام) براى جلب خشنودى خداوند بوسیله #مسأله_انفاق از هر درى وارد مى شدند؛ اوّلا: آنچه در بساط داشت در راه خدا انفاق كرد، ثانياً در شب و در حال مختلف (پنهان و آشكار) انفاق كرد و در روز نيز در دو حالت مختلف (پنهان و آشكار) انفاق نمود. 🔹اين #ايثار و #اخلاص آميخته با اشتياق فراوان براى جلب #رضای_خداوند از هر طريق ممكن، مقبول درگاه الهى واقع شد و آيه شريفه نازل گشت. از كسانى كه روايت فوق را نقل كرده اند، محبّ الدين طبرى در «ذخائر العقبى» و سبط بن جوزى در «تذكره» و علامه گنجى در «كفاية الطّالب» و مفسّر معروف قرطبى در تفسيرش و گروهى ديگر اين حديث را به عين همان عبارت يا با تفاوت مختصرى در كتاب هاى خود آورده اند. شبلنجى در «نورالابصار» و شيخ سليمان قندوزى در «ينابيع المودة» نيز آن را ذكر كرده اند. نويسنده فضائل الخمسه در كتاب خود اين حديث را از گروه ديگرى نيز نقل مى كند از جمله ابن اثير در «اسد الغابه» و ابن حجر در «الصّواعق المحرقه» و واحدى در «اسباب النّزول». 🔹اين احاديث را با جمله اى از ابن ابى الحديد معتزلى پايان مى دهيم. او به هنگام برشمردن صفات والاى #امام_علی (عليه السلام) هنگامى كه به مسأله جود و سخاوت مى رسد، بعد از اشاره به آيات سوره «هَل آتى» مى گويد: «وَ رَوَى الْمُفَسِّرونَ اَنَّهُ لَم يَمْلِكْ اِلاّ اَرْبَعَةَ دَراهِمَ، فَتَصَدَّقَ بِدِرْهَم لَيْلا، وَ بِدِرْهَمِ نَهاراً، وَ بِدِرْهَمِ سِرّاً، وَ بِدِرْهَمِ عَلانِيَةً، فَاَنْزِلَ فيهِ اَلَّذينَ يُنْفِقُونَ اَمْوالُهُمْ...؛ مفسّران نقل كرده اند كه #على (علیه السلام) فقط چهار درهم داشت، درهمى را در #شب و درهمى را در #روز، درهمى #پنهانى و درهمى #آشكار #انفاق كرد و خداوند اين آيه را درباره او نازل فرمود». [۳] اين تعبير نشان مى دهد كه مسأله در ميان مفسّران مورد اتفاق يا لااقل مشهور است. پی نوشت‌ها؛ [۱] شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، حسكانى، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، ۱۴۱۱ ق، چ اول، ج ‏۱، ص ۱۴۰ [۲] الدرالمنثور فى تفسير المأثور، سيوطى، كتابخانه آية الله مرعشى نجفى، قم، ۱۴۰۴ ق، ج ‏۱، ص ۳۶۳ [۳] شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحديد، کتابخانه آية الله مرعشى نجفى، قم،‏ ۱۴۰۴ ق، چ اول، ج ‏۱، ص ۲۱ 📕پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۸۶ ش، چ ششم، ج ۹، ص ۳۷۵ منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت) #امام_علی #امیرالمؤمنین #انفاق @tabyinchannel #انتشاربدون‌لینک‌جایزنمیباشد