📚مفهوم شوخ‌طبعی پیش از روان‌شناسی✍ #سعید_بی‌نیاز #روانشناسی_شوخ‌طبعی بخش اول✏️ 🔸بررسی اندیشمندانه‌ی شوخ‌طبعی یا آن‌گونه که در ادبیات معاصر روانشناسی متداول است «احساس شوخ‌طبعی»(sense of humor) پیش از آنکه روان‌شناسان را به خود علاقه‌مند کند، نظر فلاسفه را به خود جلب کرده بود. در واقع روان‌شناسی هم مانند دیگر علوم انسانی فرزند نوپای فلسفه است و مفهوم شوخ‌طبعی را از مادر کهن‌سالش به ارث برده است. با این حساب تعجبی ندارد که حتی معنای شوخ‌طبعی در طی قرن‌های متمادی عوض شده باشد. 🔸راچ (۱۹۹۶، به نقل از مارتین، ۲۰۰۷) ریشه‌شناسی هوشمندانه‌ای از کلمه‌ی شوخ‌طبعی(humor) ارائه داده است. به نظر او این کلمه در یک نظریه‌ی کلاسیک یونانی ریشه دارد که در آن بدن از چهار مزاج یا خلط(four humors) تشکیل شده است. در نظریه‌ی اَخلاط چهارگانه همه‌ی کارکردهای فیزیکی و روان‌شناختی آدمی از کم و زیاد شدن چهار مایع اصلی بدن (خون، صفرا، سودا و بلغم) سرچشمه می‌گیرد. 🔸با این حساب کلمه‌ی humor به‌معنای امروزی خُلق(mood) نزدیک است. این معنا از humor هنوز هم در ادبیات عامیانه‌ی غرب رواج دارد. کلمه‌های بدمزاج(bad humor) و خوش‌مزاج(good humor) که تحت‌تاثیر همین نظریه در زبان فارسی هم رایج است، درست به همین معنا از humor اشاره دارد. در همان زمان در یونان باستان humor به‌معنای ضمنی بذله‌گویی، سرخوشی و خنده‌رو بودن هم به کار می‌رفت. البته در مورد اینکه احساسات، خیرخواهانه و مثبت باشند، هیچ الزامی وجود نداشت. #تئوری_طنز #فلسفه_طنز #طنز_و_اخلاق #یادداشت_ها_و_مقالات @tarzetanz

📚مفهوم شوخ‌طبعی پیش از روان‌شناسی✍ #سعید_بی‌نیاز #روانشناسی_شوخ‌طبعی بخش دوم✏️✏️ 🔸تا انتهای قرن هفدهم، خندیدن به افرادی که از معلولیت جسمی یا بیماری‌های ذهنی رنج می‌بردند، از نظر اجتماعی مقبول بود. حتی رد و بدل کردن کنایه‌های خصمانه به‌عنوان شکل پذیرفته شده‌ای از تعامل اجتماعی کاملاً رایج بود. از قرن هجدهم به بعد است که شوخ طبعی جنبه‌های اخلاقی پیدا می‌کند. در این قرن تحت‌تاثیر جنبش‌های بشردوستانه(humanistic movements)، این شکل خندیدن‌های پرخاشگرانه(aggresssive forms of laughter)، یک رفتار نابهنجار و عوامانه به حساب می‌آمد. 🔸از قرن هجدهم به بعد، در فرهنگ غرب معنای شوخ‌طبعی تفاوت ظریفی پیدا کرد. فیلسوفان انسان‌گرا و معلمان اخلاق قرن هجدهم، مخاطبان خود را به شکل دیگری از خندیدن دعوت می‌کردند. آنها نوعی از خندیدن و سرگرمی را تشویق می‌کردند که از نظر اجتماعی نیز مناسب باشد و برای تشخیص جلوه‌های مقبول خندیدن از اصطلاح «شوخ‌طبعی» کمک گرفتند. از آن به بعد شوخ‌طبعی یک معنای محدود و خاص داشت و با دیگر پدیده‌های خنده‌آور مانند مسخره کردن(ridicule)، کمدی(comedy)، طعنه(sarcasm) و هجو(irony) فرق می‌کرد. 🔸شوخ‌طبعی حالا یک معنای همدلانه، مدارا آمیز و خیرخواهانه داشت. جدای از این کاربرد، شوخ‌طبعی در معنای زیاد جدی نگرفتن خود و داشتن دیدگاه شوخ‌طبعانه به زندگی هم به کار می‌رفت. این تفاوت ظریف بین شوخ‌طبعی و روش‌های دیگر خندیدن، در نظریه‌ی فروید هم نمود یافت. در واقع روان‌تحلیل‌گران، اولین گروهی بودند که به صورت علمی به شوخ‌طبعی پرداختند. 📎📎📎 منبع: (روان‌شناسی شوخ‌طبعی. سعید بی‌نیاز. صفحه ۱۲-۱۳) #تئوری_طنز #فلسفه_طنز #طنز_و_اخلاق #یادداشت_ها_و_مقالات @tarzetanz

📖فهم شوخ‌طبعی کودکان از نظر مک‌گی👶 #سعید_بی‌نیاز #سایت_شیرین_طنز #سایت_دفتر_طنز_حوزه_هنری بخش اول✏️ بعد از ارائه‌ی نظریه‌ی پیاژه در نیمه‌ی دوم قرن بیستم، نظریه‌های زیادی در حوزه‌های مختلف به وجود آمد که کاملاً تحت‌تأثیر نظریه‌ی پیاژه بود. یکی از شیرین‌ترین این نظریه‌ها، نظریه‌ی یکی از استادان دانشگاه تگزاس به نام «مک‌گی» است. او در مورد فهم شوخ‌طبعی در کودکان پژوهش می‌کرد و متوجه شد که مراحلی که پیاژه می‌گوید روی درک شوخ‌طبعی در کودکان موثر است. مک‌گی دریافت کودکان در فهم شوخ‌طبعی از این مراحل می‌گذرند: 🔸مرحله ۱ یک‌و‌نیم تا دو سالگی(عدم تجانس بین اشیا و کاربردشان) مک‌گی می‌گوید تا یک و نیم سالگی بچه‌ها شوخ‌طبعی را نمی‌فهمند. نه این‌که نمی‌خندند. بله کودکان می‌خندند، اما به شوخ‌طبعی ما یا خودشان نمی‌خندند. در این مرحله که پایان دوره‌ی حسی-حرکتی است، کودکان دارند با اشیا ور می‌روند تا کاربردشان را بدانند. در این آزمون و خطا، آن‌ها گاهی اشتباه‌های خنده‌داری می‌کنند. مثلاً از لیوان به‌جای گوشی تلفن استفاده می‌کنند. این استفاده‌ی تناقض‌آمیز موجب خنده‌ی بزرگسالان می‌شود. کودک بدون این‌که بداند کارش اشتباه است، فقط به خاطر خنده‌ی دیگران این کار را تکرار می‌کند. این شروع عمل شوخ‌طبعانه در کودکان است. #تئوری_طنز #فلسفه_طنز #روانشناسی_طنز #رویداد_های_طنز_روز #یادداشت_ها_و_مقالات #بررسی_واژگان_مهم_در_حوزه_طنز 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan

📖فهم شوخ‌طبعی کودکان از نظر مک‌گی👶 #سعید_بی‌نیاز #سایت_شیرین_طنز #سایت_دفتر_طنز_حوزه_هنری بخش دوم✏️✏️ 🔸مرحله ۲ از دو تا سه سالگی (عدم تجانس میان کلمات) در این مرحله که دایره‌ی واژگانی کودک به طرز شگفت‌انگیزی دارد وسیع می‌شود. بارها پیش می‌آید که اشتباهاً کلماتی را به‌جای هم به‌کار ببرد. مثلاً دست به‌جای پا، سگ به‌جای گربه و غیره. این اول، باعث خنده‌ی دیگران و بعد باعث خنده‌ی خود کودک می‌شود. 🔸مرحله ۳ از سه تا هفت سالگی (عدم تجانس میان مفاهیم) در این مرحله که تقریباً منطبق با مرحله‌ی پیش عملیاتی پیاژه است کم‌کم دارد مفاهیم در ذهن کودکان شکل می‌گیرد. «مفهوم» یعنی مجموعه‌ای از نشانه‌ها که نشان‌گر یک چیز در ذهن کودک هستند. مثلاً این‌که گربه یک موجود پشمالو با چشم‌های بادامی براق و صدای «میو» است. حالا هر وقت که بین این نشانه‌ها تناقضی پیش بیاید، مثلاً گربه به‌جای صدای همیشگی(میو) صدای گاو(ما) را در بیاورد، برای کودک خنده‌دار است. ایده‌ای که می‌تواند برای شخصیت طنز ساختن برای کودکان بسیار الهام‌بخش باشد. #تئوری_طنز #فلسفه_طنز #روانشناسی_طنز #رویداد_های_طنز_روز #یادداشت_ها_و_مقالات #بررسی_واژگان_مهم_در_حوزه_طنز 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan

📖فهم شوخ‌طبعی کودکان از نظر مک‌گی👶 #سعید_بی‌نیاز #سایت_شیرین_طنز #سایت_دفتر_طنز_حوزه_هنری بخش سوم✏️✏️✏️ 🔸مرحله ۴ از هفت تا یازده سالگی (خندیدن به معناهای دوگانه) در این سن که مطابق با مرحله‌ی عملیات عینی پیاژه است، کودک به‌خاطر خاصیت «برگشت پذیری» ذهنش می‌تواند معناهای دوگانه‌ی کلمات یا اصطلاح‌ها را درک کند. بسیاری از طنازی‌های نویسندگان و شاعران ادبیات کودک بر پایه‌ی همین معناهای دوگانه است. به‌عنوان مثال، کودک در این سن معنای دوگانه «مگر زبان نداری» در این لطیفه را متوجه می‌شود: بچه‌ای دستش را دراز می‌کند و از آن‌طرف سفره نمک برمی‌دارد، پدرش به او می‌گوید: مگر زبان نداری؟ او می‌گوید: زبان دارم اما تا آن‌طرف سفره نمی‌رسد! 🔸مرحله ۵ از یازده سالگی به بعد (شوخ‌طبعی‌های انتزاعی) نظریه‌ی مک‌گی در مرحله‌ی قبل تمام می‌شود، اما نظریه‌های جدیدتر می‌گویند مرحله‌ی پنجمی هم وجود دارد. در مرحله‌ی پنجم که مطابق با مرحله‌ی تفکر انتزاعی پیاژه است، ما می‌توانیم به طنزهایی که یک فرم را کاملاً به‌هم زده‌اند بخندیم. چون خندیدن به این ساختارشکنی احتیاج به یک تفکر انتزاعی دارد. مثلاً در این سن است که تازه این سری از معماهای معروف برای ما خنده‌دار می‌شود: سوال: می‌دانی که چطور ۶ فیل در یک فولکس‌واگن جا می‌شوند؟ پاسخ: سه‌تا فیل جلو و سه‌تا فیل عقب! 📎📎📎 منبع: سایت شیرین‌طنز (shirintanz.ir) سایت دفتر طنز حوزه هنری (daftaretanz.ir) #تئوری_طنز #فلسفه_طنز #روانشناسی_طنز #رویداد_های_طنز_روز #یادداشت_ها_و_مقالات #بررسی_واژگان_مهم_در_حوزه_طنز 🆔 ایتا : @tarzetanz 🆔 تلگرام : @tarzetanz 🆔 اینستاگرام : @hassan__malekan