#مسئله_چارچوب
#فلسفه_هوش_مصنوعی
🔴 دریفوس در برابر #هوش_مصنوعی استدلال می کند که توانایی ما در شناخت جهان و دیگر مردمان، یک نوع مهارت غیر توصیفی از سنخ دانستنِ چگونگی (know-how) است که قابل تقسیم به کدگذاری و برنامه نویسی و ... نیست.
انسانها این توانایی را دارند که براساس تجربه در هر موقعیت به نحوی معقول و متناسب رفتار کنند؛ بدون آنکه نیاز داشته باشند در فعّالیتهای روزمرّه شان بدنبال پیروی از دستورالعملها بروند.
🔵 هرچه بسمت کارکردهای تجربهایتر برویم (مثلاً کارکرد تربیتی)، این تمایز بیشتر آشکار میشود. مربّی در هر لحظه و در مواجهه با هر رفتار کودک، به فراخور تجربهای که از تعامل با او و سایر کودکان اندوخته و برحسب ادراک درونی که از نوع واکنش کودک در آن لحظه دارد، تصمیم خاصّی میگیرد که میتواند کاملاً موردی باشد.
این قبیل مهارتها غیر قابل بیان و پیشا مفهومی اند و یک بُعد #پدیدارشناسی ضروری دارند که نمی تواند بوسیله هیچ سیستم قاعدهمندی به تصویر درآید.
🔴 دریفوس حتّی تأکید داشت که شاید هیچ دسته واقعیتهای رها از کانتکست (Context-free) وجود نداشته باشد که شیوههای رفتاری را مشخّص نماید و ما باید فقط از تجربیات وسیع خود بیاموزیم که چطور به هزاران مورد معمول و رایج، پاسخ بدهیم.
🔵 او همچنین بر اهمیت ظرفیتهایی مانند تخیّل و بکارگیری استعاره و ... تأکید می کرد که همگی در مقابل تلقّی محاسباتی قرار دارند. (Dreyfus, 1999, What Computers Still Can't Do, p. xxvii.)
🔴 آنهایی که انتقاد #دریفوس به GOFAI (هوش مصنوعی کلاسیک) را جدّی میگیرند، میتوانند همانند خود وی برخی تردیدهای مشابه را درباره رویکرد #پیوندگرایی (Connectionism) هم داشته باشند.
🔵 کار در حوزه تقویت یادگیری شبکههای پیوندگرا بر مسائل محدودی تمرکز دارد.
رفتارها البته میتوانند تعریف شوند و به آسانی تمایز یابند، ولی هوش با رفتارهایی سر و کار دارد که دستهبندی مناسب آنها وابسته به شرایط و کانتکست است.
روال رایج در #شبکههای_نورونی مصنوعی که مستلزم دستهبندیهای ساده رفتارهاست، یک عنصر اساسی هوش را دور میزند و نادیده میگیرد؛ یعنی یادگیری این که چطور شرایط و کانتکست، بر اهمیت و معنای رفتار تأثیر میگذارد. (Robinson, 2014, The Cambridge Handbook of Artificial Intelligence, pp. 101-102.)
مهمترین مباحث فلسفی درباره ذهن/نفس و علوم شناختی را اینجا ببینید:
https://eitaa.com/joinchat/183304263Cbe50a0e2d9
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎭 #دیوید_چالمرز در این سخنرانی که دو سال قبل ارائه کرده، پیرامون #فرامسئله_آگاهی و دیدگاه #توهمگرایی برای حل آن صحبت میکند.
🎭 توهمگرایی (#illusionism) - که در واقع روایتی دیگر از دیدگاه #حذفگرایی درباره #تجربه_پدیداری است - تمامی #حالات_پدیداری و تجربههای درونی را نوعی توهم برساخته در فرآیند #فرگشت میداند که گونهی جانوری را در این جهان پیچیده حفظ کرده و بنابراین واقعیتی برای آن قائل نیست.
🎭 در نتیجه صورت #مسئله_دشوار آگاهی و تبیین #پدیدارشناسی از اساس پاک میشود؛ چیزی که واقعیت ندارد، نیاز به تبیین وجودشناختی هم ندارد.
🎭 یک چالش در برابر این دیدگاه اما آنست که خود توهم تجربه پدیداری، دارای پدیدارشناسی خاص خودش است و حتی اگر فقط همین یک #ویژگی_پدیداری هم وجود داشته باشد، همچنان مسئله دشوار (#HardProblem) تبیین چرایی و چگونگی برآمدن آن از فرآیندهای مغزی و فیزیولوژیک باقی میماند.
لینک آپارات:
https://aparat.com/v/i8LsF
مهمترین مباحث فلسفی درباره ذهن/نفس و علوم شناختی را اینجا ببینید:
@PhilMind
🎖شبکههای نورونی مصنوعی قادر به کارورزی (Training) برای رسیدن یا نزدیکشدن به یک "کارکرد" هستند. الگوریتمهای "یادگیری" با اهداف عمومی وجود دارند – مانند الگوریتم پردازش پشتیبان (Backpropagation) – که با بارهای تصادفی در شبکه آغاز میکند و مکرراً سیستم را بصورت تمرینی در معرض ورودیهای مختلف قرار داده و بارهای شبکه را تنظیم میکند تا اینکه بالاخره خروجی را هرچه نزدیکتر به مقدار صحیح برساند.
🎖این دستگاههای پیوندگرا البته قادر به تعمیم موقعیتها هستند؛ بدین معنا که هرگاه یک الگوی ورودی جدید را - که شبیه الگوهای تمرینشده قبلی است – دریافت میکنند، خروجیای تولید خواهند کرد که شبیه خروجی الگوی تمرینشده باشد.
بدین ترتیب آنها قادر به فراهمآوردن روابط شبه قانونی بین الگوهای ورودی و خروجی هستند بدون آنکه بازنماییهای درونی متناظر از قانونها را داشته باشند.
🎖این پیشرفتها که شباهت با ویژگیهای شناختی انسان را یادآور میشد، سبب انگیزش برخی علاقمندیها گردید و محققان را به این فکر انداخت که شاید رویکرد #پیوندگرایی (Connectionism) بتواند فرصتهایی برای #هوش_مصنوعی قوی فراهم آورد.
ولی هنوز پرسشهای مهم فلسفی پیشین، در برابر شبکههای پیوندگرا نیز پابرجا باقی مانده است.
🎖صرفنظر از اعاده مشکل حس عمومی (Common sense) یا نابجا بودن پاسخها در موقعیتهای جدید که حاصل تعمیم نابجای موقعیتها توسط ماشین بود، مسئله فقدان "یادگیری" بمعنای عمیق و واقعی آن رخنمایی میکرد.
شبکههای پیوندگرا نیز – مانند سیستمهای کلاسیک GOFAI – توانایی شناسایی موقعیتهایی که در آنها، آنچه آموختهاند نامربوط به حساب میآید را ندارند. این بستگی به کاربر انسانی دارد که شکستها و ناکارآمدیها را تشخیص بدهد و یا خروجی موقعیتهایی که قبلاً شبکه آموخته را بهبود ببخشد یا مواردی جدید فراهم آورد که به اصلاحات در رفتار ختم شود. از این منظر، شبکههای نورونی تقریباً همانقدر وابسته به هوش انسانی هستند که سیستمهای GOFAI.
🎖حتی رویکرد «تقویت یادگیری» (Reinforcement Learning) هم هرچند نیاز به معلّم دانای کلّ ندارد و فقط بازخوردهای محیط را در یک روند تدریجی بررسی میکند، اما همچنان فاقد آنچیزی است که در #یادگیری_ماشین بمعنای واقعی بدان نیاز داریم: آیا دستگاه میتواند مانند انسانهای کارشناس، #پدیدارشناسی را بعنوان ماهیت ذاتی یادگیری، بکار گیرد؟
یادگیری متوقف بر حس درونی و سابجکتیو از مسئله و راهحل است. این در واقع بیانی دیگر از قلب اشکال جان سرل در اتاق چینی هم هست که فیزیک کامپیوتر / روبات را یکسری جریانات بسیار پیچیده الکتریکی میدانست. اما چیزی که این پالسهای الکتریکی را معنادار میسازد، از همان دست واقعیتی است که نشانههای جوهر روی کاغذ کتاب را به جملات معنادار تبدیل میکند.
🎖"ما" این علائم را طراحی و برنامهریزی کردهایم؛ بنابراین میتوانیم نشانههای مذکور را تعریف و درک کنیم. یک تکّه کاغذ فقط در صورتی پول خواهد بود که مردم، فکر و قبول کنند آن کاغذ، پول است. این واقعیت که کاغذ مذکور از فیبرهای سلولوزی تشکیل یافته، یک واقعیت مستقل از مشاهدهکننده است و این واقعیت که معادل 20 دلار سرمایه است، وابسته به مشاهدهگر. محاسبات هم یک فرآیند انتزاعی است که فقط در نسبت با مشاهدهگر و تفسیرگر آگاه، معنا و وجود مییابد. مشاهدهکنندگان و مفسّرانی مانند ما معنای جملات یا رفتار خروجی ماشین را تفسیر میکنیم و آنها را بجا یا نابجا تشخیص میدهیم. اما این بدان معنا نیست که خود ماشین هم بنحوی اولشخص و پدیداری، معنای خروجیها را درک میکند یا "یاد گرفته" است.
@PhilMind
🌎 برَد تامپسون با سناریوی زمین دوقلوی فضا- مکانی تلاش کرده نشان دهد #بازنمودگرایی برونگرا درباره ادراک ویژگیهای فضا مکانی هم اشتباه است:
«دو شخص به نامهای اسکار و بیگاسکار را در نظر بگیرید. اسکار یک ادراککننده نرمال ساکن در زمین واقعی است و بیگاسکار در #زمین_دوقلو سکونت دارد. همه چیز در زمین دوقلو، دقیقاً شبیه همین زمین است، فقط با این تفاوت که بزرگی هرچیز، 2 برابر اندازه اشیاء متناظرشان در زمین ماست. متر معیار در زمین دوقلو نیز 2 برابر متر معیار در این زمین، طول دارد. بنابراین مکعّبی با حجم ح در این زمین، مکعّبی با حجم ۸ح در آن زمین خواهد بود.
اسکار، همزاد پدیداری بیگ اسکار است و زندگی آگاهانه آنها دقیقاً شبیه هم. وقتی اسکار به برج ایفل نگاه میکند، تجربهای خاص از شکل و رنگ و سایز دارد دقیقاً مشابه وقتی بیگ اسکار به بیگ برج ایفل در زمین دوقلو مینگرد؛ هرچند که این تجربه بهوسیله چیزی دو برابر آن در زمین ایجاد شده است.» (Thompson, 2010, "The Spatial Content of Experience", p.156)
🌍 تامپسون نتيجه ميگيرد كه تئوریهای بازنمودگرایانه برونگرا درباره تجربه ویژگیهای فضا- مکانی اشتباه هستند؛ دیدگاههایی که میگویند هرگاه دو تجربه از اندازه و فاصله بلحاظ پديداري يكسان باشند، ویژگی فضا- مكاني يكساني را بازنمایی میکنند. البته واضح است که مثال وی، نسخههای قوی بازنمودگرایانه وسیع - که قائل به اینهمانی #ویژگی_پدیداری با ویژگی بازنماییکردنِ محتوای بازنمودی (در نسخههای غیرخالص: به روشی خاص) است - را زیر سؤال میبرد، ولی نسخههای ضعیف بازنمودگرایی (که صرفاً بر ابتناء ویژگی پدیداری بر محتوای بازنمودی تأکید دارند) پاسخی روشن در برابر زمین معکوس تامپسون دارند: ابتناء #پدیدارشناسی بر محتوای بازنمایی به این معناست که در صورت یکسانی محتوای بازنمایی، #خصیصه_پدیداری هم یکسان خواهد بود و نه لزوماً بالعکس.
🌎 اما با توجه به جنبه دیگری در سناریوی تامپسون، ميتوان نسخه ضعيف بازنمودگرايي برونگرايانه را نيز زیر سؤال برد: فرض كنيد هم در برابر اسكار و هم در برابر بيگ اسكار، درختي به ارتفاع پنج متري و در فاصله ده متري آنها وجود دارد، و هر دو ادراك حسّي از اندازه درخت دارند. #محتواي_بازنمودي اين دو ادراك، يكسان است (هر دو ادراك طول واقعي را به درخت نسبت ميدهند). اما از سوي ديگر، به نظر ميرسد ويژگي پديداري ادراک اسکار و بیگاسکار، متفاوت خواهد بود. یعنی با وجود یکسان ماندن پایه ابتناء، خصیصه پدیداری متفاوت میشود. به اين ترتيب، زمین معکوس تامپسون علیه نسخه ضعیف برونگرایانه هم کارآمد است. در نهایت بنا بر آنچه ذکر شد، به نظر میرسد آزمون تامپسون، تمامی اقسام بازنمودگرایی برونگرا را به چالش میکشد.
بازنمودگرایی برونگرا مهمترین دیدگاه فیزیکالیستی برای تبیین #آگاهی طی دو دهه اخیر بوده است.
@PhilMind
درباره #حیث_التفاتی: #intentionality
🌕 این ادعا را در نظر بگیرید: «هوای امروز در شمال کشور، بارانی است». من میتوانم حالات ذهنی مختلفی نسبت به ادعای مذکور داشته باشم. ممکن است "باور داشته باشم" که هوای امروز شمال، بارانیست. یا "امید داشته باشم" که هوای امروز شمال، بارانیست. یا "ترس داشته باشیم" که هوای امروز شمال، بارانیست. یا "تردید داشته باشم" که هوای امروز شمال، بارانیست. و ...
🌕 باورها، امیدها، ترسها، تردیدها، میلها و ... حالاتی ذهنی هستند که در ادبیات #فلسفه_ذهن به نام #گرایشات_گزارهای (propositional attitudes) شناخته میشوند؛ زیرا دربردارنده یک گرایش خاص ذهنی ما بسوی یک محتوا/گزاره خاص هستند.
🌕 حال یک گرایش گزارهای خاص، مثلا "باور" به این جملات را در نظر بگیرید: باور به اینکه «فلسفه، مادر علوم است». و باور به اینکه «پذیرش یک دیدگاه علمی بدون توجه به مبانی و پیامدهای فلسفی آن، سادهانگاری رایجی است». و باور به اینکه «فلسفه در مراکز آکادمیک علوم شناختی ایران، مهجور است». هر باوری و از جمله اینها که ذکر شد، "بازنمودی" هستند؛ یعنی رویدادها یا اموری را از جهان بازنمایی (represent) میکنند.
🌕 در واقع تمامی گرایشات گزارهای، حالاتی بازنمودیاند. فیلسوفان ذهن به این بازنمودگرایی یا دربارگی، حیث التفاتی میگویند. حالاتی ذهنی که محتوای آنها، درباره اموری از جهان است، یا آن امور را بازنمایی میکند (این امور میتوانند انتزاعی یا حتی توهمی هم باشند).
حیث التفاتی بدین معنا یک اصطلاح خاص تکنیکال به شمار میرود و ارتباطی با #قصدمندی یا چیزی شبیه آن ندارد.
🌕 #بازنمودگرایی ( #representationalism) یا #التفات_گرایی ( #intentionalism) در ۲۵ سال اخیر، پرطرفدارترین تئوری #فیزیکالیسم برای تبیین #آگاهی / #تجربه_پدیداری بوده است. در این دیدگاه، حالات پدیداری (مانند غم و شادی و درد و ...) نیز علاوه بر گرایشات گزارهای، یک محتوای خاص را بازنمایی میکنند و حس پدیداری سابجکتیو، حاصل یا معادل این بازنمایی است.
بدین ترتیب تمامی حالات ذهنی، حالاتی التفاتی خواهند بود و #پدیدارشناسی به حیث التفاتی تحویل برده میشود. در نتیجه، هر نظریهای که درباره حیث التفاتی داشته باشید، برای تبیین مسئله #آگاهی_پدیداری هم بکار میرود.
🌕 فرض کنید من یک حس و حال پدیداری از مشاهده چمنزار سرسبز روبروی خویش دارم. حالت پدیداری #ادراک_بصری من، ویژگی فیزیکی رنگ و شکل چمنزار روبرویم را بازنمایی میکند که آن را محتوای بازنمودی یا ویژگی C مینامیم. طبق نسخه بازنمودگرایی تقلیلگرا، #ویژگی_پدیداری ادراک سبزی چمنزار، همان ویژگی بازنماییکردنِ ویژگی C (به شیوهای خاص) است.
یا ویژگی پدیداری درد، همان ویژگی بازنماییکردنِ آسیبِ بافتی بدن (به شیوهای خاص) است. و ...
@PhilMind
🔸دلیل بسیار خوبی وجود دارد که یک نظریه درباره #آگاهی، باید در مورد پدیدههایی توضیح دهد که نه تنها شامل تمایزگذاری، یکپارچهسازی، گزارشکردن و کارکردهایی اینچنین باشد، بلکه #تجربه_درونی را نیز در بر گیرد. ...
🔹استدلال #دنت (بعنوان مخالف این تفکیک) بنحو بسیار جالبی، نوعی تمسک به #پدیدارشناسی است. او پدیدارشناسی خودش را بررسی میکند و به ما میگوید چیزی غیر از کارکردها نیافته تا تبیین نماید.
🔸... در وهله اوّل، اصلاً واضح نیست که حتی تمام موارد موجود در فهرست دنت - «احساس پیشبینی»، «خیالپردازیها»، «لذت و ناراحتی» - موضوعاتی صرفاً کارکردی باشند. اینکه بدون استدلال ادعا کنیم تمام آنچه برای تبیین چنین مواردی لازم داریم، کارکردهای مرتبط هستند، بنظر میرسد همان سؤال اساسی بحث باشد.
🔹و اگر این موارد بحثبرانگیز را کنار بگذاریم، بنظر میرسد فهرست دنت یک فهرست ناقص از آنچیزهایی است که باید در #تبیین_آگاهی توضیح داده شوند. «توانایی اشکریختن» و «بیتوجهی خوشدلانه نسبت به جزئیات ادراکی» پدیدههای قابل توجهی هستند، ولی با واضحترین پدیدههایی که لااقل خود من در هنگام #درون_نگری مییابم، فاصله زیادی دارند.
بسیار واضحتر، تجربه #عواطف و خود حوزه #ادراک_بصری پدیداری است و هیچکدام از توضیحات دنت دلیلی برای این باور به ما نمیدهد که چنین مواردی نیاز به تبیین ندارند یا اینکه تبیین کارکردهای مرتبط، آنها را تبیین میکند.
🔸چه اتفاقی ممکن است در اینجا افتاده باشد؟ شاید کلید اصلی در نکتهای باشد که جاهای دیگر به عنوان پایه و اساس فلسفه دنت توصیف شده است: «مطلقگرایی سوم-شخص» (third-person absolutism).
اگر فردی منظر سومشخص را درباره خودش در نظر بگیرد - به اصطلاح از بیرون به خود نگاه کند - بدون شک این واکنشها و کارکردها، کانون اصلی مشاهدات هستند. اما مسئله دشوار در مورد تبیین آگاهی، دیدگاه از منظر اوّلشخص است.
🔹تغییر به منظر سومشخص درباره منظر اولشخص - که یکی از حرکات مورد علاقه دنت است - دوباره فرض میگیرد که آنچه نیاز به تبیین دارد، موضوعاتی کارکردی مانند پردازشها و واکنشها و گزارشهاست و لذا در یک قالب دوری شکل، استدلال میکند.
🔸... دنت در مقالهاش مرا به چالش میکشد تا شواهد «مستقل» (احتمالاً شواهد رفتاری یا کارکردی) برای «بدیهیشمردن» تجربه ارائه کنم. اما او دارد نکته را از دست میدهد. تجربه آگاهانه به نوبه خود برای تبیین سایر پدیدهها «بدیهی گرفته» نمیشود؛ بلکه پدیدهای است که باید در جای خود تبیین شود.
و اگر معلوم شد که نمیتوان آن را در قالب هویات پایهایتر تبیین کرد، باید آن را تقلیلناپذیر در نظر گرفت؛ همانطور که در مورد مقولاتی مانند مکان و زمان اتفاق میافتد.
Chalmers, 2010, The Character of Consciousness, pp. 31-33.
@PhilMind
♦️تونونی در استدلال برای تئوری یکپارچهسازی اطلاعات (Integrated Information Theory: IIT) میگوید این نظریه از #پدیدارشناسی شروع میشود و از آزمون فکری برای ادعای اینکه آگاهی همان اطلاعات یکپارچهشده است، استفاده میکند (Tononi, 2008, "Consciousness as integrated information: A provisional manifesto", P. 216).
♦️وی از ما میخواهد که یک دیود حساس به نور و یک شخص انسانی را تصور کنیم که هر دو به یک اتاق تاریک نگاه میکنند. به بیان تونونی، وقتی دیود حساس به نور، به اتاق تاریک نگاه میکند، تنها میتواند یک حالت را رد کند: اینکه اتاق تاریک است و نه روشن.
ولی در مورد شخص بیدار میگوید: «وضعیت کاملاً متفاوت است. شاید فکر کنید که انسان بیدار هم بین روشنایی و تاریکی اتاق همان تمایز دیود بین نور و تاریکی را انجام میدهد. حال آنکه در واقع تعداد بسیار بیشتری از تمایز بین گزینهها میگذارد و در نتیجه بیتهای اطلاعات بیشتری تولید میکند» (Ibid, p. 218).
♦️به بیان دیگر این شخص علاوه بر نفی روشنایی اتاق، هر حالت دیگری که امکان ادراک حسی آن را دارد (مثلاً حرکت فیل آبی در اتاق و ...) نیز رد میکند.
تونونی مدعی است که سطح #آگاهی مستقیماً با مقدار احتمالات ادراکی که توسط سیستم رد شده است، ارتباط دارد. این را "اصل حذف اطلاعات" (principle of information exclusion) نامیدهاند.
تونونی سپس از این اصل برای تعریف اطلاعات یکپارچه استفاده میکند: «این تحلیل پدیدارشناختی [آزمایش فکری دیود نوری] نشان میدهد که یک سیستم فیزیکی برای ایجاد آگاهی باید بتواند بین مجموعه بزرگی از حالات، تمایز قائل شود (اطلاعات) و باید این کار را بعنوان یک سیستم واحد انجام دهد؛ سیستمی که به مجموعهای از اجزای علیت مستقل تجزیه نمیشود (یکپارچه)» (Ibid, p. 219).
♦️تونونی هیچ استدلال دیگری ارائه نمیکند، بلکه در مقالات متعدد از 2003 تا 2014 به صورتبندی تعاریف ریاضیاتی اطلاعات یکپارچه میپردازد. در حالی که یکی از مشکلات اساسی با تئوری او اینست که چرا باید آگاهی را حاصل اطلاعاتی از نفی گزینهها بدانیم؟
وی از پدیدارشناسی #تجربه_حسی خودش شروع کرده. پدیدارشناسی حتماً نقشی کلیدی در درک علمی آگاهی دارد. اما همانطور که استراوسون در نقد IIT متذکر شده، افراد میتوانند براساس تجربیات سابجکتیو خودشان، به نتایج بسیار متفاوتی در مورد ویژگیهای اساسی آگاهی برسند.
♦️بار اثبات بزرگی بر دوش تونونی وجود دارد تا دلایلی فراتر از شهود شخصی و مثالهای ابتدایی برای حمایت از اصل حذف اطلاعات ارائه دهد.
ضمن اینکه بدون استدلالهای بیشتر و قویتر، معقول بنظر نمیرسد که فرض کنیم اطلاعات یکپارچه، مولد آگاهی یا معادل آنست. حتی اگر اصل حذف اطلاعات را صحیح فرض کنیم، حداکثر نشان دهنده اینست که اطلاعات یکپارچه برای آگاهی لازم است، اما چرا کافی است؟
@PhilMind
🌕 یکی از اعتراضات به رویکرد #بازنمودگرایی درباره #خصیصه_پدیداری درد، بر تفاوت منظر سوّمشخص بین ادراکات حسی و #احساسات_بدنی استوار شده است. #پدیدارشناسی تجربه درد نمیتواند با مشاهده آسیب بافتی در پای شخصی دیگر تحصیل شود، ولی تجربه ادراک قرمزی جعبه گوجه فرنگی، با مشاهده آن از سوی هر ادراککنندهای احساس میشود.
محتوای بازنمودی #ادراک_حسی مشاهده آسیب بافتی در پای شخص دیگر، دقیقاً یکسان یا دستکم بسیار شبیه به محتوای بازنمودی "درد" اوست: هر دو، «آسیب بافتی» را بازنمایی میکنند. حال آنکه #حس_پدیداری این دو تجربه، کاملاً با هم متفاوتند.
🌖 چرا وقتی من رنگ فیروزهای را روی دست شما میبینم، همان حس پدیداری را تجربه میکنم که خود شما از دیدن آن تجربه مینمایید؛ اما وقتی آسیب بافتی را روی دست شما میبینم، حس پدیداری درد شما از آن را ندارم؟
🌗 استراتژی مایکل تای در پاسخ به اشکال فوق اینست که تجربه "درد"، بنحوی غیرمفهومی "آسیب بافتی" را بازنمایی میکند و نه شکل و رنگ بدن را. در حالی که تجربه "ادراک حسی" پای مجروح شخص دیگر، بنحو غیر مفهومی "شکل و رنگ پا"ی او را بازنمایی میکند و نه آسیب بافتی را. بنابراین محتوای بازنمودی ادراک حسی با محتوای بازنمودی درد، متفاوت هستند. (See: Tye, 2000, PP. 60-62.)
🌘 ولی پاسخ تای ابهامآمیز بنظر میرسد. واقعاً چه تفاوتی میان «رنگ» و «آسیب بافتی» (در عضو بدن شخصی دیگر) در ادراک حسّی وجود دارد که اوّلی، بنحو غیرمفهومی بازنمایی میشود و دوّمی نه؟ چگونه است که «رنگ» چه بر عضو بدن شخصی دیگر باشد و چه بر عضو بدن خودم، بنحو غیرمفهومی و بگونهای یکسان برای همه بازنمایی میشود؛ اما «آسیب بافتی» اگر در عضو بدن شخصی دیگر باشد، بازنمایی غیرمفهومی برای سایرین ندارد و آنگاه که در عضو بدن خود شخص رخ بدهد، دارای بازنمایی غیرمفهومی خواهد شد؟
🌗 فرض کنید یک جراحت و بریدگی شدید در پای من وجود دارد و شما این بریدگیها و ورمها را مشاهده میکنید. آسیب بافتی دقیقاً چیست؟ غیر از همین بریدگیها؟ هر تعریف دیگری که از آسیب بافتی داشته باشیم و هر چقدر که آن را تخصّصیتر و میکروسکوپیتر در نظر بگیریم، باز بنظر میرسد همین اختلالات ریزبافتی را در آزمایشگاه و زیر میکروسکوپ هم میتوان مشاهده کرد.
در اینصورت فرق گذاشتن بین محتوای بازنمایی ادراک حسی آسیب بافتی و محتوای بازنمایی احساس بدنی آسیب بافتی، دشوار بنظر میرسد.
🌖 استراتژی بهتر شاید این باشد که اختلاف پدیداری بین ادراک حسی و احساس بدنی را به تفاوت در مودالیتی ارجاع بدهیم؛ محتوای یکسان یکبار از طریق ادراک حسی و بار دیگر از طریق احساس بدنی تجربه میشود.
در تعریف بازنمودگرایی غیرخالص، علاوه بر محتوای بازنمودی، عوامل دیگری از جمله مودالیتی یا حامل بازنمایی را هم دخیل در تجربه میدانند؛ حال آن که بازنمودگرایی خالص فقط بر محتوای بازنمایی تأکید دارد و نقش سایر موارد را نفی میکند. بدین ترتیب رویکرد بازنمودگرایی غیرخالص میتواند پاسخی روشن به اشکال مذکور داشته باشد.
🌕 البته تای و درتسکی از چهرههای شاخص بازنمودگرایی خالص هستند که بر تأثیر انحصاری محتوا – و نه هیچ عامل دیگر – تأکید دارند. با توجّه به این مطلب، تلاش تای برای توجیه مسئله براساس صِرف محتوا، قابل درک است؛ هرچند که قانعکننده بنظر نمیرسد.
@PhilMind
📚 #معرفی_کتاب
📙مجموعه بزرگ 6 جلدی تاریخ #فلسفه_ذهن (انتشارات راتلج)، موضوعات و صاحبنظران کلیدی در این حوزه از یونان باستان تا عصر حاضر را پوشش میدهد. ادیت هرجلد برعهده یکی از پژوهشگران معتبر بوده و مقالات آن توسط گروهی بینالمللی از اساتید شناختهشده نوشته شده است.
📕جلد ششم این مجموعه با عنوان «فلسفه ذهن در قرون 20 و 21» مشتمل بر 350 صفحه میباشد که در سال 2019 بچاپ رسیده است. عناوین فصول جلد 6 عبارتند از:
فلسفه ذهن در سنت #پدیدارشناسی،
مسئله ذهن-بدن در فلسفه قرن 20،
تاریخچهای کوتاه از نظریات فلسفی #آگاهی در قرن 20،
نظریههای #هویت_شخصی در قرن 20،
#درون_نگری در قرن 20،
مباحث #علیت_ذهنی در قرن 20،
#حیث_التفاتی از برنتانو تا #بازنمودگرایی،
#ویتگنشتاین و میراث او،
مرزهای ذهن،
ظهور #علوم_شناختی در قرن 20،
فلسفه ذهن چگونه میتواند آینده را شکل بدهد؟
📗مجموعه تاریخ فلسفه ذهن علاوه بر دانشجویان و پژوهشگران فلسفه، برای سایر علاقمندان از رشتههای مرتبط مانند #روان_شناسی، علومشناختی، ادبیات، ادیان و ... نیز کارآمد بنظر میرسد.
@PhilMind
📚 #معرفی_کتاب
📒ویراست سوم کتاب ذهن پدیدارشناسانه به قلم گالاگر و زهاوی در سال ۲۰۲۱ و در ۲۵۷ صفحه توسط انتشارات راتلج به چاپ رسیده است.
📘نویسندگان در این کتاب با تکیه بر سنت #پدیدارشناسی - به معنای رویکرد #هوسرل و #هایدگر و #مرلوپونتی و ... در #فلسفه_قاره_ای - به دنبال تبیین ماهیت ذهن و نحوه عملکرد آن هستند.
📗این کتاب هرچند پرسشهای معروف فلسفی در باب ذهن را پیگیری میکند، اما درآمیخته با یافتههای تجربی در #نوروساینس و #روانشناسی_شناختی و ... است و منبع قابل توجهی در حوزه #فلسفه_ذهن و فلسفه #علوم_شناختی بر پایه سنت قارهای فراهم آورده است.
📕ذهن پدیدارشناسانه که تاکنون به ۸ زبان ترجمه شده، دارای ۱۰ فصل است.
در فصل ۱و۲ مقدمهای در باب فلسفه ذهن و علوم شناختی و روشهای پدیدارشناسانه آمده است. فصل ۳ نیز بر #آگاهی و #خودآگاهی تمرکز دارد.
📔فصل ۴ زمان- آگاهی و ساختار خُرد آگاهی و خودآگاهی را محور بحث قرار میدهد و فصل ۵ به #حیث_التفاتی و بازنمایی ذهنی میپردازد. نویسندگان در تمام این تاملات بر رویکرد پدیدارشناسی و #برونگرایی تکیه دارند.
📓فصل ۶ با موضوع #ادراک_حسی و فصل ۷ با موضوع #بدنمندی، مسائل مهم پیرامون این دو موضوع را بررسی میکنند. فصل ۸ نیز عاملیت را با رویکرد پدیدارشناسی میکاود. خود، شخصیت و #اذهان_دیگر هم موضوعات فصول ۹و۱۰ کتاباند.
@PhilMind
📚#معرفی_کتاب
📗کتاب «جوهر آگاهی؛ یک دفاعیه جامع از دوئالیسم جوهری معاصر» نوشته ریکابوف و مورلند بتازگی توسط انتشارات ویلی بلکول و در 390 صفحه بچاپ رسیده است.
📙فصل اول کتاب پس از مرور #دوگانه_انگاری جوهری در قرن 21، به برخی مناقشات از سوی #طبیعی_گرایی که آنها را نوعی انحراف وجودشناختی مینامد، میپردازد و با تکیه بر #آگاهی، رویگردانی نسبی از #فیزیکالیسم در دو دهه اخیر را به بحث میگذارد.
📕نویسندگان در فصل دوم با تکیه بر #درون_نگری، #حیث_التفاتی و #خودآگاهی، استدلالهایی را بسود #دوئالیسم ارائه میدهند.
📘فصل سوم با عنوان «وحدت بنیادین موجودات آگاه»، با استفاده از #پدیدارشناسی و #ذات_گرایی، بر وحدت و تحقق یکجای نفس غیرفیزیکی استدلال میکند که خود در هفت بخش با رفتوبرگشتهای متعدد همراه است.
📒مؤلفان در فصل چهارم با تکیه بر بروزرسانی استدلال موجهات (مودال) و عاملیت آزاد، سعی در تقویت #دوئالیسم_جوهری دارند.
📔فصل پنجم و ششم نیز به پاسخ به کامنتها علیه دوئالیسم و ترسیم چشماندازی برای آینده #دوگانه_انگاری_جوهری اختصاص دارد و برنامههای پژوهشی جدید برای دوئالیسم جوهری در قرن 21 را تشریح میکند.
@PhilMind
برونگرایی تجربه پدیداری 1
🌏 پاتنم در مقاله "معنای معنا"، یک آزمون فکری با استفاده از همزاد زمین مطرح میکند؛ زمینی که از هر جهت دقیقاً شبیه زمین واقعی است؛ فقط با این تفاوت که مایع شفاف و بیرنگ و بیبویی که از ابرها میبارد و «آب» نامیده میشود، دارای ترکیب مولکولی XYZ است و نه H2O.
اسکار در زمین واقعی و همزاد اسکار در همزاد زمین، بلحاظ درونی مولکول به مولکول شبیه هم هستند و حتی تاریخچه و سوابق علّی یکسانی هم دارند.
پاتنم بنحوی مقبول استدلال میکند که وقتی همزاد اسکار در همزاد زمین، واژه «آب» را به كار میبرد، همان معنایی را نمیدهد که برای اسکار در زمین واقعی دارد. «آب» برای همزاد اسکار، به معنای مایعی با ترکیب مولکولی XYZ است و برای اسکار به معنای مایعی با ترکیب مولکولی H2O (ولو اینکه هیچکدام از آنها اطلاعی از ترکیبهای مولکولی نداشته باشند).
🌍 بنابراین با اینکه تمامی وضعیتهای دروني اسکار و همزاد اسکار، یکسان و مشترک بود، معنای واژه «آب» برای آن دو متفاوت گردید، و این تفاوت از اختلاف بیرونی و محیطی ناشی میشود.
نتیجه استدلال پاتنم آنست که باورهاي ما درباره انواع طبیعی، #محتوای_وسيع (برونگرا) دارند و صرفاً به آنچه در درون ذهنها و سرهاي ما رخ ميدهد، وابسته نيستند و نمیتوانند صرفاً بر حالات نوروفیزیولوژیک یکسانمان سوپروین شوند (Putnam, 1975, "The Meaning of Meaning").
البته پاتنم خود در برونگرایی معنا متوقف میماند، اما تایلر برج چند سال بعد، به سادگی استدلال وی را به #برون_گرایی_محتوا هم تعمیم داده است.
🌎 یکی از مهمترین انگيزههای فیلسوفان برای پذيرش #برون_گرایی، استدلالیست كه بواسطه آزمونهاي فكري پاتنم و بِرج تثبيت شد. بعنوان مثال لایکن در مواجهه با رویکرد درونگرايانه هورگان و تینسون، از همین آزمون بهره میگیرد. هورگان و تینسون #تجربه_پدیداری را مبتنی بر حالات درونی شخص ادراککننده میدانند، و نقش ویژگی بیرونی را صرفاً در حد علت ایجادکننده حالت درونی، به رسمیت میشناسند. طبق این دیدگاه، اگر حالت درونی مذکور به هر نحو دیگری – حتی مغز در خمره - هم تحقق یابد، تجربهی آگاهانه ظاهر خواهد شد. طبق تبیین ایشان، عوامل محیطی، علّت دور تجربههای حسی بشمار ميآيند که بوسیله تحریکات فیزیکی در سیستم ادراکی بدن تأثیرگذارند. این تأثیرات بوسیله تکانههای نورونی - که حاصل عبور دادهها از گیرندههای حسی بدن است – پدید میآیند. بنابراین تجربه آگاهانه شما میتواند دقیقاً بلحاظ پدیداری مشابه الان باشد، حتی اگر علل بیرون از مغز که باعث فعالیتهای نورونی میشوند، کاملاً متفاوت از چیزی باشند که الان هستند. فقط کافیست فعالیتهای درونی سیستم نورونی، مشابه و یکسان باقی بمانند. (Horgan & Tienson, 2002, "The Intentionality of Phenomenology and The Phenomenology of Intentionality"pp.526-527).
🌏 لايكن در اعتراض به اين ديدگاه خاطرنشان ميكند كه در آزمون پاتنم نیز تمام زنجیرههای علّی بین ابژه بیرونی و سیستم ادراکی درونی، ميان اسكار و همزاد اسكار يكسان است، و حالات درونی آنها هم کاملاً مشابه است. پس اگر در مثال پاتنم ميپذيريم كه بدليل تفاوت در محيط، محتوای باورها متفاوت ميشود، چرا در حالات پديداري به ديدگاهي مشابهی قائل نشويم؟ لايكن از هورگان و تینسون میخواهد که در متن توضيح ديدگاهشان، واژگانی مانند «#پدیدارشناسی» و «تجربه» را با «محتوای باور» جایگزین کنند. به باور لايكن، نتيجه اين جايگزيني، استدلالی غلط علیه برونگرایی خواهد بود. (Lycan, 2008, "Phenomenal Intentionalities" p.246)
🌍 یکی از مهمترین نتایج بحث از این قرار است که طبق استراتژی درونگرایانه، هر دو شخص S1 و S2 که در لحظه t بلحاظ درونی اینهمان بوده و حالات نوروفیزیولوژیک کاملا یکسانی داشته باشند، حالات ذهنی دقیقا یکسانی هم در آن زمان خواهند داشت. اما براساس برونگرایی کاملاً ممکن است که S1 و S2 در زمان t دارای #حالات_پدیداری متفاوتی باشند؛ با اینکه شلیکها و شبکه #اتصالات_نورونی این دو دقیقاً مشابه هم باشد. بدین ترتیب صرفا مطالعه محاسبات مغزی و #پردازش_اطلاعات نمیتواند تبیینکننده درستی برای حالات ذهنیشان باشد.
ادامه دارد ...
@PhilMind
فلسفه ذهن
برونگرایی تجربه پدیداری 1 🌏 پاتنم در مقاله "معنای معنا"، یک آزمون فکری با استفاده از همزاد زمین مط
برونگرایی تجربه پدیداری ۲
🌕یک راهکار مهم برای #بازنمودگرایی درونگرا در برابر استدلالهای فلسفی پاتنم و برج و ... از این قرار بوده که #محتوای_بازنمودی را به دو نوع مختلف تقسیم کنند؛ یک نوع از محتوای بازنمایی که منشاء #خصیصه_پدیداری است، و نوع دیگر از محتوای بازنمایی که در شکلگیری خصیصه پدیداری نقش ندارد (مثل محتواهای گزارهای در باورها و قصدها و امیال و ...). براي مثال، خصیصه پدیداری تجربهاي كه از آب داريم در حقيقت همان بازنمايي ویژگیهای حسی و ظاهری مایع درون اقیانوسهاست، ويژگيهايي چون رنگ، شفافیت، مزه، بو، امواج و ... .
🌕در تجربه بصري اسكار از water (در زمین ما) و نیز در تجربه همزاد او از twater (در زمین دوقلو)، همين ويژگيهاي ظاهري يكسان، بازنمايي ميشوند. بنابراين، محتواي پديداري تجربيات اسكار و همزاد او يكسان باقي ميماند و به ديگر سخن، ترکیب مولکولی متفاوت water و twater، نقشی در محتوای بازنمایی پدیداری ندارد و بخشی از آن نیست. (See: Block, 2007, Consciousness, Function, and Representation, p.537)
🌕#دیوید_چالمرز هم در توضیح استراتژی درونگرایانه و در برابر استدلالهاي پاتنم و برج، همین پاسخ مبتنی بر تفکیک بین ویژگیهای بازنمودی را ارائه میدهد؛ یعنی استدلالهای مذکور را دلایل خوبی برای این میداند که بسیاری از ویژگیهای بازنمودی، وسیعاند؛ ولي اين استدلالها، وسيع بودن همه ويژگيهاي بازنمودي را نتیجه نميدهند. وی با تأکید بر اینکه «برخی» ویژگیهای بازنمودی میتوانند محدود باشند، ناسازگاریِ ميان درونیبودن ويژگيهاي پدیداري و بیرونیبودن #بازنمایی را از همین طریق، برطرف میسازد.
🌕طبق این استراتژی اگرچه دو باور مختلف درباره «آب» در زمین و زمین دوقلو متفاوتاند، چرا که یکی درباره H2O است و دیگری درباره XYZ، اما همچنان این باورها میتوانند محتواهایی محدود مشتركي داشته باشند، که این مایعها را در جنبههای کیفی و ویژگیهای ظاهری توصیف میکنند. ( Chalmers, 2010, The Character of Consciousness, pp.354-355.)
بدینترتیب لااقل بخش مهمی از حالات ذهنی – که شامل باورها و نیتها و امیال و ... و سایر گرایشات گزارهای است – بنحوی برونگرایانه و با ابتناء (سوپروین) بر پایهای متشکل از محیط و اجتماع و #فیزیولوژی و #مغز تحقق مییابد.
🌕اما وضعیت میتواند از این هم فراتر رود. چراکه طبق یک استراتژی معقول که برای گرایشات گزارهای نیز قائل به جنبه پدیداری است، تبیین بازنمایی در حالاتی مانند باور و میل و ... بصورت دوگانهی درونگرایانه (در جنبه پدیداری باور) و برونگرایانه (در جنبه محتوایی آن) ناسازگار و دشوار بنظر میرسد.
طبق این استراتژی که بر استدلال فیلسوفانی مانند چارلز سیورت و دیوید پیت استوار میشود، كيفيت پديداري حالات گزارهای (مانند باور)، تفرد بخش (individuative) است، بدين معنا كه محتواي بازنمودي باور را تقوّم ميبخشد (constitute).
🌕مطابق این استدلال، تفکرات آگاهانه با محتواهای بازنمودی متفاوت، پدیدارشناسیهای متمایز از سنخِ شناختی دارند که همین #پدیدارشناسی، مقوّم محتوای بازنمودی آنهاست (See: Pitt, "The Phenomenology of Cognition", 2004, pp.7-8).
یعنی آنچه که به جنبه پدیداری باور مربوط میشود، مقوّم آنچیزی است که با جنبه گزارهای آن ارتباط دارد. سیورت پس از ارائه استدلال برای پدیدارانه بودن تمام حالات التفاتی (See: Siewert, 1998, The Significance of Consciousness, pp.275-276)، #تجربه_پدیداری و #حیث_التفاتی را کرانههایی تفکیک ناپذیر میداند، نه فقط در تجربیات حسی و تخیلات؛ بلکه همچنین در قلمرو حکمکردن، تفکر مفهومی، و ادراک زبانی.
🌕بدینترتیب استراتژی تفکیک بین نحوه بازنمایی در جنبه پدیداری و جنبه محتوایی حالاتی مانند باورها، به مشکل برخواهد خورد و بنظر میرسد همان نحوه بازنمایی که درونگرایان براساس استدلال پاتنم و برج برای جنبه محتوایی میپذیرند، باید برای جنبه پدیداری نیز پذیرا باشند.
در نتیجه برونگرایی نه فقط در محتوای گزارهای و حالاتی مانند باور و میل و قصد و ...، بلکه در تجربه پدیداری و حالاتی مانند ادراک حسی و غم و شادی و خشم و ... هم قوت مییابد.
🌕از مهمترین پیامدهای برونگرایی اینست که مطالعه حالات ذهنی صرفا با #روش_محاسباتی و براساس فعالیتهای نورونی، لزوما به نتایج درستی نمیانجامد و بلکه میتواند گمراهکننده باشد. طبق برونگرایی، دو شخص S1 و S2 میتوانند بلحاظ درونی و فعالیتهای نورونی دقیقا شبیه هم باشند، اما بدلیل تفاوت محیط و تاریخچه، حالات ذهنی متفاوتی را تجربه کنند. چرا که طبق برونگرایی، ذهن بر پایهای ترکیبیافته از مغز و بدن و محیط و اجتماع و ... سوپروین میشود.
@PhilMind