#نکات_اصولی
#درمقام_بیان_بودن
💠 در صورت شک در مورد در مقام بیان بودن، اصل چیست؟
🔻 اگر در مقام بیان بودن آیه یا روایتی مورد #شک قرار گیرد، عدهای از اصولیون معتقدند: اگر شک داشته باشیم کلامی که صادر شده، در مقام بیان مطرح شده یا خیر، سیره عقلا این است که کلام را حمل بر مقام بیان بودن میکنند. بنابراین اگر در آیه یا روایتی شک شود، #اصل در مقام بیان بودن جاری است.
🔹 اشکال:
کلامی که اصل عقلایی آن را حمل بر مقام بیان بودن میکند، کلام اهل #عرف است. کلام عرف این خصوصیت را دارد که نوعاً و در موارد قریب به اتفاق، تمام کلامشان را در محاورات عرفی در #یککلام میگویند. اما اینکه این #اصلعقلایی را بخواهیم در مورد کسی که این خصوصیت اهل عرف را ندارد، (بلکه کلامهای# منفصل دارد، تشریع دارد، اجمال و تفصیل دارد و بسیاری از کلماتش در مقام بیان نیست و در مقام اصل #تشریع است، مخصوصاً آیات قرآن که بیشتر تشریعی است) سرایت بدهیم، صحیح نیست و نمیتوان به بنای عقلا تمسک کرد. در نتیجه اصالة البیان در کلام شارع مخدوش است و اگر در کلام شارع شک ایجاد شد، نمیتوان بر اساس بنای عقلا ـ مثلاً ـ به عمومیت یا ... در آیات تمسک کرد.
📚 برگرفته از درس خارج فقه #بورس استاد علی #عندلیب (زید عزه)
📌 ارسالی از حجت الاسلام علی #ظهیری (مقرر محترم درس خارج فقه بورس)
💎 برای دسترسی به کلیه فایلهای درس فقه #بورس به سایت مدرسه شهیدین مراجعه فرمایید:
🌐 https://shahidain.ir/fa/jurisprudence-methodology/extracurricular/777-2019-11-23-08-03-46
👈 نکات #اجتهادی بیشتر را از این طریق دنبال کنید:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدی
#نکات_اصولی
#تعیین_مفاهیم
#مرجعیت_عرف
💠 مرجعیت عرف در تعیین مفاهیم یا تطبیق مفاهیم؟
1️⃣ مبنای اول: مدرسه آیت الله بروجردی (آیت الله زنجانی) و آیت الله نائینی (آیات عظام خویی و تبریزی و وحید) حتی در ادله عقلی هم مرجع در تطبیق مفاهیم را، عرف میدانند. طبق این مبنا در احکام حکومتی و روایات عرفانی، برداشت های #عرفی - و لو اینکه در لفظ نباشد- ملاک خواهد بود.
2️⃣ مبنای دوم: مدرسه محقق خراسانی مرجعیت عرف را در تطبیق از اساس قبول ندارند و ملاک را دقت عقلی میداند.
🔻نکته حاشیه ای امام خمینی:
الف) تسامح و دقت عرفی دو گونه است.
🔹 گاهی «لو تفطّن بالمطلب العقلی لم ُیقرّ» و همچنان به تسامح عرفی خود ادامه میدهد؛ مثل رنگ خون و جرم خون؛ که عرض و جوهر اند و عرض از جوهر جدا نیست و لذا عقلا رنگ خون، خون به شمار میرود، ولی عرف آن را خون نمی داند.
🔸 و گاهی «لو تَفطن بالمطّلب العقلی یقر و یرجع عن التسامح» مثل #تسامحات در اوزان و مسافت شرعی و...
👈 مرجعيت #عرف تنها در قسم اول، است و در قسم دوم تسامح پذیرفته نخواهد شد.
ب) مطلق انکار مرجعیت عرف در #تطبیقات صحیح نیست؛ همانطور که همه اصولیون در استصحاب، وحدت موضوع عرفی را قبول دارند؛ چرا که احراز بقاء موضوع، تطبیق «لا تنقض الیقین بالشک» است نه #تعیین مفاهیم.
🔺سخن درست، #تفصیل است؛ یعنی در ادله لفظیه که بحث ظهور است عرف در تطبیق مفاهیم، با همان تفسیر مذکور مرجع است و در سایر ادله مثل ادله عقلی عرف در تطبیق مفاهیم مرجع نیست.
📚 برای مطالعه بیشتر ر.ک: کفایۀ، ج1، ص 109، مقدمه سیزدهم بحث مشتق، موخره پنجم، کیفیۀ قیام المبادی بالذات.
📌 ارسالی از استاد #گوهری (از اساتید کفایه مدرسه شهیدین)
👈 نکات #اصولی بیشتر را از این طریق دنبال کنید:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم
#نکات_فقهی
💠 مرجعیّت #عرف در تشخیص مصادیق:
1️⃣ مبنای اول (مرحوم امام و آیتالله مکارم): هم در تشخیص #مفهوم و هم تشخیص #مصداق، عرف #ملاک است. (كتاب البيع (للإمام الخميني) 1: 354؛ بحوث فقهیة هامّة (آیتالله مکارم) 375)
2️⃣ مبنای دوم (آیتالله خویی، شهید صدر و آیت الله تبریزی): عرف تنها #مرجع در تشخیص #مفاهیم است و تشخیص #مصداق باید بر اساس دقّت علمی و عقلی انجام گیرد و رجوع به عرف در اینجا صحیح نیست؛ زیرا شاید عرف در تشخیص مصداق خطا کند. (موسوعة الإمام الخوئي 1: 232؛ بحوث في علم الأصول 3: 52؛ استفتائات جديد (تبريزى) 1: 403)
📚 برگرفته از درس خارج فقه استاد محمدتقی #شهیدی (دام عزه)
👈 نکات #فقهی بیشتر را در این کانال ببینید:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین
#نکات_فقهی
#عرف
💠 مراحل تمسک به دلیل شرعی و جایگاه عرف در آنها:
1️⃣ مرحله اول: فهم معنای کلام در مقام خطاب:
این مرحله همان ظهور میباشد و به #عرف واگذار شده است.
2️⃣ مرحله دوم: تشخیص موضوع:
به طور مثال، در دلیل «رجل شک بین الثلاث والاربع»، معنای رجل از حیث لغت و عرف «مرد» است، حال آیا همین «رجل» به معنای مذکر موضوع دلیل است؟ پاسخ میدهند که با توجه به الغای خصوصیت و تناسب حکم و موضوع، «رجل» برای مثال در کلام ذکر شده است و موضوع «انسان» است و مرد بودن موضوعیّت ندارد. این مرحله نیز به #عرف واگذار شده است.
3️⃣ مرحله سوم: تطبیق موضوع بر مصادیق:
در مورد اینکه در این مرحله شارع، #عقل و یا #عرف مرجع است، اختلاف وجود دارد، اما نظری که با تحقیق به آن رسیدهایم این است که مرجع در این مرحله نیز عرف است. به طور مثال، دلیل میگوید: «الدم نجس»، حال اگر رنگ خونی که روی لباس بوده و آن را شستهایم، بر لباس باقی بماند، آیا موضوع دلیل بر این رنگ نیز تطبیق میشود یا خیر؟ میگوییم با دقت عقلی کاری نداریم که کسی بگوید: «این عرض است و هنوز جرم خون موجود است»، بلکه نظر عرف را میپذیریم که میگوید: «این دیگر خون نیست». بنابراین دلیل نجاست خون بر این مصداق منطبق نمیشود. البته بحث در مخترعات شرعیّه مثل «صلاة» نمیباشد، بلکه بحث در مفاهیم عرفیّه است.
📚 ر.ک: فقه بورس و اوراق بهادار، استاد #عندلیبی ، ج1، ص 17 ـ 18.
👈 نکات #فقهی بیشتر را از این طریق دنبال کنید:
🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341
🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم