🔺کتاب «#کوانتا و ذهن: جستارهایی در باب پیوند میان #مکانیک #کوانتوم و #آگاهی» در سال 2019م با ویراستاری دو باروس (J. Acacio de Barros) و مونت‌مایر (Carlos Montemayor) منتشر شده است و برخی مقالات مهم در فلسفه #ذهن #کوانتومی را در بردارد. کتاب به سه بخش تقسیم می‌شود:
✅بخش اول (#کوانتا ذهن را آگاه می‌کند) نه مقاله در بردارد که عناوین برخی از آنها عبارت است از: اراده آزاد و جهان کوانتوم، ماده و #ذهن، کجا #کوانتا با ذهن برخورد می‌کند؟، #فلسفه‌ذهن بوهمی، و غیره.
✅بخش دوم (ذهن کوانتا را آگاه می‌سازد) نیز 6 مقاله در بردارد که عناوین برخی از مقالات هم عبارت است از: آیا جایی برای #آگاهی در مکانیک #کوانتوم هست؟ مکانیک #کوانتوم و آگاهی: برخی دیدگاه‌ها از ناویس ( Novic)، پانسایکیزم و مکانیک کوانتم: مناقشات تبیینی، درون‌نگری و برهم‌نهی و غیره.
✅بخش سوم (کوانتا و ذهن جهان‌بینی‌ها را آکاه می‌سازند) مقالاتی در خصوص ارتباط مکانیک #کوانتوم و ذهن و برخی جهان‌بینی‌ها را در بردارد. این بخش 5 مقاله در بردارد که عناوین برخی عبارتند از: حال مطلق، #ذن و #ذهن واحد شرودینگر، وحدت‌بخشیدن به تصمیم‌گیری، مشاهده و دسترسی به اطلاعات در جهان #کوانتوم و غیره.
@quantum_philosophy_of_mind
@hekmatebaleghe
#فیزیکالیسم #تقلیل‌گرا و #ناتقلیل‌گرا
✅جیگون کیم Jaegwon Kim به نکته‌ای در باب اهمیت #فیزیکالیسم در فلسفه #ذهن معاصر اشاره کرده است. فیزیکالیسم واکنش شدید #فلاسفه‌ذهن معاصر به دوگانه‌انگاری دکارتی بوده است.
✅دوگانه‌انگاری جوهری در #فلسفه‌ذهن معاصر به طور عمده به خاطر دلایل متعددی کنار نهاده شد. این ایده که جوهرهای غیرمادی بیرون از چارچوب مکان و زمان و در واکنش متقابل علّی با فرایندهای مادی، آن گونه که دکارت باور داشت، وجود دارند، به نظر بسیاری از اندیشمندان، بسیار معماگونه، رازآمیز و در نهایت نامنسجم است.
✅#فیزیکالیسم هستی‌شناختی؛ یعنی این دیدگاه که موجودات یا جواهر عینی در جهان مکان‌مند و زمان‌مند، غیر از ذرات مادی و توده‌هایی از آنها وجود ندارد، دیدگاهی مسلط در مسألة ذهن و بدن بوده است. در بسیاری از بحث‌های معاصر، فیزیکالیسم هستی‌شناختی، نه نتیجه‌ای که نیاز به اثبات دارد، بلکه نقطة آغاز بحث را تشکیل می‌دهد.
✅کیم در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که نزاع بر سر فیزیکالیسم در ادامه به محور دیگری انتقال یافته و آن نزاع میان فیزیکالیسم تقلیل‌گرا و فیزیکالیسم ناتقلیل‌گرا
✅✅ فیزیکالیسم #تقلیل‌گرا (reductive physicalism): فیزیکالیست تقلیل‌گرا می‌پذیرد که ویژگی‌های ذهنی قابل تقلیل به ویژگی‌های فیزیکی بوده، در نهایت روشن می‌شود که جزو همین ویژگی‌ها هستند. بنا به این دیدگاه، هیچ ویژگی‌های غیرفیزیکی در جهان وجود ندارد. همه ویژگی‌ها به ویژگی‌هایی تقلیل‌پذیرند که در فیزیک بنیادین آنها را مجاز می‌داند. به نظر کیم، برای بیش از دو دهه #تقلیل‌گرایی در حال انحطاط عمیق بوده است و گونه پرنفوذ فیزیکالیسم، فیزیکالیسم ناتقلیل‌گرا بوده است.
✅✅ فیزیکالیسم ناتقلیل‌گرا (nonreductive physicalism): بنا به این دیدگاه، ویژگی‌های ذهنی، همراه با دیگر ویژگی‌های سطح بالاتر ، حوزه‌ای مستقل را تشکیل می‌دهد که در برابر تقلیل به حوزة مادی مقاومت می‌کنند. این نوع دیدگاه ناتقلیل‌گرا به عنوان مبنای فلسفی علوم شناختی به کار رفته است و برای تأیید این ادعا مورد استفاده قرار گرفته که #علوم‌شناختی علمی مستقل و غیرقابل تقلیل با واژگان و روش متمایز خودشان را تشکیل می‌دهند که قابل پاسخ با محدودیت‌های روش‌شناختی و تبیینی علوم بنیادین؛ از قبیلِ #فیزیک و #زیست‌شناسی، نیست.
@quantum_philosophy_of_mind
@hekmatebaleghe
✅✅#درهم‌تنیدگی در برخی از مباحث #فلسفه‌ذهن مطرح شده است. از جمله:
1. رابطه #ذهن و بدن: گاهی رابطه #ذهن و #بدن بر اساس #درهم‌تنیدگی بیان می‌شود؛ بدین بیان که این دو درهم تنیده‌اند و رابطه #کوانتومی دارند.
2. نحوة ارتباط فرایندهای شناختی #مغز/ذهن: گاهی در نحوه ارتباط فرایندهای شناختی مغز یا با یکدیگر گفته می‌شود که آنها در هم تنیده‌اند.
3. نحوه ارتباط اذهان با یکدیگر و مسأله #ذهن‌خوانی (mind reading): این که ما چگونه ذهن دیگران را می‌خوانیم یا به باورها و نگاه‌های آنها پی می‌بریم یکی از مباحث مهم #علوم‌شناختی است. دسته‌ای بر اساس #درهم‌تنیدگی اذهان ادعان می‌کنند که این امر به کمک #درهم‌تنیدگی صورت می‌گیرد.
هر یک از دیدگاه‌ها مورد نقدهای جدی نیز قرار گرفته است.
@quantum_philosophy_of_mind
@hekmatebaleghe
#تحقق‌پذیری‌چندگانه
✅#تحقق‌پذیری‌چندگانه multiple realizability ایده‌ای مهم در #فلسفه‌ذهن است. پاتنم (۱۹۷۶) و فودور (۱۹۷۴) در رد دیدگاه اینهمانی مغز با #ذهن این ادعا را مطرح کردند که حالات ذهنی به صورت چندگانه تحقق‌پذیر هستند.
🔺پاتنم بر این گمان بود که یک حالت #ذهنی ممکن است با فرایندهای #عصبی مختلفی تحقق بیابد. چه بسا فریند عصبی که در انسان درد را ایجاد می‌کند با فرایند #عصبی که در برخی حیوانات درد را ایجاد می‌کند کاملاً تفاوت داشته باشد. به همین دلیل، پاتنم می‌گوید:
«[این فرض که درد از نظر عصبی به یک شیوه در طیف گسترده #ارگانیسم‌های ذی‌شعور تحقق می‌یابد] به یقین یک #فرضیه‌بلندپروازانه است» (۱۹۶۷)
🔺#تحقق‌پذیری‌چندگانه همچنین ایده‌ای بسیار مهم در #علوم‌اعصاب و #روانشناسی است. زیرا به تبیین انعطاف‌پذیری #سیستم‌های‌شناختی و #رفتاری ما کمک می‌کند. همچنین محدودیت‌های رویکردهای #تقلیل‌گرا را برجسته می‌کند که هدفشان تبیین پدیده‌های پیچیده صرفاً بر اساس #مکانیسم‌های #عصبی زیربنایی آنهاست.
@quantum_philosophy_of_mind
@hekmatebaleghe
کاربردهای #تحقق‌پذیری‌چندگانه
✅ایده #تحقق‌پذیری‌چندگانه دست‌کم در موارد زیر به کار رفته است:
۱. رد اینهمانی #ذهن با #مغز
۲. رد #رویکردهای‌تقلیل‌گرا
۳. تأیید #کارکردگرایی
۴. اثبات #دوگانه‌انگاری‌ویژگی
۴. رد تشخیص ویژگی‌های #ذهنی با ویژگی‌های هر یک از علوم طبیعی.
۵. رد رابطه یک به یک میان حالات #ذهنی و حالات #مغزی
✅بنا به ایده تحقق‌پذیری چندگانه #نگاشت یک به یک میان حالات #ذهنی و حالات مغزی در کار نیست و گونه‌ای عدم تعین در این مورد وجود دارد؛ بدین معنا که مشخص نیست یک حالت ذهنی دقیقاً با چه حالت مغزی پدید می‌آید.
✅به نظر مندیک، بنا به #تحقق‌پذیری‌چندگانه، پدیده‌های #ذهنی ممکن است در چندین بستر مختلف و شاید حتی زیرلایه‌های غیرفیزیکی به وجود آیند. #فیزیکالیست‌ها فرض می‌گیرند که یک انسان به خاطر اتفاقات فیزیکی خاصی در داخل بدن، به ویژه در داخل سیستم عصبی دارای حالات ذهنی، مانند یک باور یا یک درد، است. بنا بر این، اگر ممکن است یک باور یا درد در یک سیستم فیزیکی بسیار متفاوت، مانند یک #ربات که دارای یک «#مغز» کامپیوتری ساخته شده از سیلیکون و آرسنید گالیم (به جای لیپیدها و پروتئین‌های تشکیل دهنده مغز انسان) تحقق یابد، در این صورت حالات #ذهنی ممکن است دارای چندین صورت تحقق فیزیکی باشند. از این گذشته، اگر امکان تحقق یک باور یا درد نه تنها در بسترهای #فیزیکی مانند #مغز انسان، بلکه در «جسم اثیری» غیر فیزیکی که ارواح از آن تشکیل شده است، وجود داشته باشد، حالات ذهنی ممکن است تحقق‌های غیرفیزیکی هم داشته باشند.
@quantum_philosophy_of_mind
@hekmatebaleghe
#مسأله‌جفت‌شدگی
✅جیگون کیم در مقاله‌ای با عنوان «ارواح تنها: علیت و دوگانه‌انگاری جوهری» که در سال 2010م در کتاب «روح، بدن، و بقا» منتشر شده است، در رد #دوگانه‌انگاری جوهری مسأله جفت‌شدگی (pairing problem) را مطرح می‌کند. بنا به #دوگانه‌انگاری دکارتی، #نفس یا #ذهن امری غیرمادی است که با بدن مادی رابطة علّی دارد. #جواهر ذهنی بیرون از فضای #مادی هستند و می‌توانند رابطه علّی با اشیائی داشته باشد که در مکان #مادی قرار دارند؛ یعنی رابطه ضروری باید داشته باشند که اساس روابط علّی است.
🔍می‌توانیم استدلال کیم را به صورت زیر بازسازی کنیم:
(1) برای این که دوگانه‌انگاری جوهری قابل درک باشد، ذهن و جسم باید قادر به تعامل علّی باشند.
(2) اگر بین هر دو رویداد (مثلاً فعل ذهنی موجود غیر مادی و فعل فیزیکی موجودیت مادی) تعامل علی وجود داشته باشد، باید بین آنها رابطه جفت‌شدگی وجود داشته باشد (یعنی باید آنها به نحو مناسب و معقول جفت شوند).
(3) در تمام موارد #فیزیکی، روابط مکانی خاص بین امور مرتبط به ما اجازه می‌دهد تا رابطه #جفت‌شدگی مناسب را انتخاب کنیم، یا با داشتن روابط مکانی مستقیم و یا با اتصال به زنجیره‌ای از رویدادهای به‌هم پیوسته مکانی. به نظر می رسد هیچ چیز دیگری نمی‌تواند این نقش را ایفا کند.
(4) بنابراین، به احتمال زیاد روابط #جفت‌شدگی تنها زمانی امکان پذیرند که هر دو شیئ مورد نظر مختصات مکانی خاصی را اشغال کنند. 👇👇👇
@quantum_philosophy_of_mind
@hekmatebaleghe
https://www.aparat.com/v/dfrZX
ویدیوی فوق نشست علمی سیستم‌های #التفاتی و #ابزارانگاری #دنیل‌دنت - دکتر #قائمی‌نیا - پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی - 22 مهرماه 1402
خلاصه این نشست به شرح ذیل است:
✅ بحث سیستم‌های #التفاتی هسته اصلی برنامه پژوهشی #دنیل‌دنت را تشکیل می‌دهد. #دنت به کمک این ایده مسایل عدیده‌ای را حل می‌کند. از جمله: تبیین #ماهیت #ذهن، مسأله حالات ذهنی و #حیث‌التفاتی و #روش‌شناسی #علوم شناختی و غیره.
او می‌گوید فرض کنید با یک کامپیوتر شطرنج بازی می‌کنیم. در این صورت سه وضعیت برای تبیین رفتارهای این کامپیوتر داریم:
📌 وضعیت طراحی design stance که بنا به آن فرض می‌گیریم این کامپیوتر به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که چنین رفتارهایی از آن سر می‌زند.
📌 وضعیت فیزیکی physical stance که بنا به آن از مؤلفه‌های #فیزیکی این #کامپیوتر آگاه می‌شویم و رفتارهای آن را تبیین می‌کنیم.
📌 وضعیت #التفاتی intentional stance که بر طبق آن فرض می‌گیریم کامپیوتر هم #حیث‌التفاتی و آگاهی و قصد و غیره دارد.
✅ از آنجا که رفتارهای این #کامپیوتر موفقیت‌آمیز است می‌توانیم #حیث‌التفاتی را به آن نسبت دهیم. فرض وجود #حیث‌التفاتی در این مورد ابزاری برای تبیین رفتارهای #کامپیوتر است.
📌نقدهای متعددی بر دیدگاه دنت شده است. از قبیل: مخالفت با #عقل سلیم و #تعارض درونی و عدم همخوانی با #تحلیل #تجربه.
#حکمت‌بالغه
@quantum_philosophy_of_mind
✅ علوم شناختی، مطالعه‌ی بین رشته‌ای #ذهن است و بر اساس آن کانال «#علوم‌شناختی‌دین» (Cognitive Science of Religion - CSR) تاسیس شده است.
📌 اصولاً #علوم‌شناختی‌دین با استفاده از رویکردها و ابزارهای تحلیلی #علوم‌شناختی، درصدد توضیح این واقعیت است که چرا باورها و رفتارهای #دینی در انسان‌های زیادی وجود دارد.
📌 هدف از تاسیس این کانال معرفی و نقد ایده‌ها و آثار در #علم‌شناختی‌دین بوده و مطالب آن توسط دکتر علیرضا #قائمی‌نیا تهیه می‌شود.
✅ برای دریافت مطالب مرتبط می‌توانید عضو کانال به آدرس ذیل شوید:
@cognitive_science_of_religion
https://www.aparat.com/v/OI1eD
✅ ویدیوی فوق #نشست‌علمی #هوش‌مصنوعی و #شناخت 4E که توسط موسسه #حکمت‌بالغه در تاریخ 15 بهمن ماه 1402 برگزار گردید. جناب دکتر #قائمی‌نیا در این نشست مباحث ذیل را مطرح کردند:
📌 #علوم‌شناختی کلاسیک به نسل اول و دوم تقسیم می‌شود: در نسل اول از مدلهای #کامپیوتری برای فهم #ذهن استفاده می‌شود. در نسل دوم از مدلهای #عصب‌شناختی بهره گرفته می‌شود.
📌 اصطلاح محاسباتی دو کاربرد در #علوم‌شناختی دارد: خاص که بر نسل اول اطلاق می‌شود و گاهی به آن مدل محاسباتی #ذهن گفته می‌شود و گاهی بر #علوم‌شناختی کلاسیک (هر دو نسل) گفته می‌شود که فرایندهای #ذهنی را نوعی فرایندهای محاسبه‌پذیر می‌دانند.
📌 نظریه 4E cognition علوم شناختی کلاسیک را نفی می‌کند و #شناخت را صرفاً پدیده‌ای درون #مغز و #محاسباتی نمی‌داند.
📌 بنا به نظریه 4E cognition شناخت #انسان به معنای دقیق کلمه در #هوش‌مصنوعی قابلیت مدلسازی ندارد.
@hekmatebaleghe
@quantum_philosophy_of_mind
https://www.aparat.com/v/rcvvf03
🎥 ویدیوی فوق مربوط به نشست علمی تخصصی «#هوش‌مصنوعی و آینده #تمدن و #علوم‌انسانی» است که در تاریخ ۱۴۰۳/۰۸/۰۱ در جمع دانشجویان و اساتید علوم انسانی #دانشگاه #امام‌حسین ع برگزار گردید.
📌 دکتر #قائمی‌نیا در این سخنرانی به برخی محورهای مهم اشاره کرده‌اند و از نسبت #علوم‌انسانی و تمدن آینده با #هوش‌مصنوعی بحث کرده‌اند:
✅ بشر قبل از تولد #هوش‌مصنوعی سه عالم داشت (عالم #مادی و عالم #ذهن و عالم #جامعه و #فرهنگ). اما #هوش‌مصنوعی پای او را به عالم چهارمی؛ یعنی #عالم‌دیجیتال باز کرده که بر سه عالم دیگر سیطره دارد. 👇👇👇
https://www.aparat.com/v/vtv24gz
🎥 (ادامه از جلسه اول) لینک ویدیوی فوق مربوط به جلسه دوم «نشست علمی #فلسفه و #هوش‌مصنوعی» است.
📌در #علوم‌شناختی نگاه اطلاعاتی-پردازشی به #ذهن وجود دارد. اطلاعاتی از خارج به #ذهن یا #مغز می‌آید و #ذهن ما آنها را پردازش می‌کند.
📌 اساس بسیاری از کسانی که بنیانگذار #هوش‌مصنوعی بودند #فیزیکالیسم‌محاسباتی computational physicalism بوده است. این نوع #فیزیکالیسم دو ادعا دارد: تمام ابعاد انسان به فرایندهای #ذهنی تقلیل پیدا می‌کند. ثانیا، همه ابعاد #شناختی هم به بُعد محاسبه بر می‌گردد (ریاضی‌سازی #ذهن).
📌 معرفت از دیدگاه #هایدگر به معرفت #محاسبه‌گر و #معنوی تقسیم می‌شود. معرفت #معنوی در #هوش‌مصنوعی وجود ندارد. یادگیری عمیق در واقع حاصل #ریاضی‌سازی مقولات است. تلفیق مفهومی در این نوع تفکر راه ندارد.
@quantum_philosophy_of_mind
@hekmatebaleghe
🎥 https://www.aparat.com/v/jjnru44
✅ لینک فوق ویدیو #نشست‌علمی «نظریه #بوم‌شناختی #مغز» (the ecological theory of the brain) است که در تاریخ 403/12/23 در مجمع عالی حکمت ارائه شد. اهم محورهایی که دکتر علیرضا #قائمی‌نیا در این نشست مطرح کردند عبارتند از:
📌 تفاوت رویکردهای #کلاسیک و #کنش‌مند در #علوم‌شناختی. رویکردهای #کلاسیک #بازنمودگرا هستند و به ارتباط #مغز با محیط و نقش آن در فرایندهای #شناختی توجه ندارند. برخی از دانشمندان مانند #آنتونیوداماسیو و #فرنسیس‌کریگ و #دیویدایگلمن این رویکرد را پذیرفته‌اند.
📌 #نظریه #بوم‌شناختی #مغز رویکردی #کنش‌مند است که از #پدیدارشناسی #مرلوپونتی و #فلسفه حیات و #زیست‌شناسی #بوم‌گرایانه تأثیر پذیرفته است. این نظریه را نخست بار #ایوان‌تامپسن در کتاب «#ذهن در #زندگی» مطرح کرده و سپس #فوکس آن را به شکل کاملتر و با تغییراتی در کتاب «#بوم‌شناسی #مغز» مطرح کرده است.
📌 تفکیک سه نوع رویکرد در #نوروفلسفه وجود دارد: #حذف‌گرا، #ناتقلیل‌گرا، #کنش‌مند
📌 این نظریه #برساخت‌گرایی‌عصبی (Neuroconstructivism) را که بنا به آن #مغز صرفا #داده‌هایی را می‌گیرد و آنها را با مدلهایی بازسازی می‌کند نفی می‌کند.
📌 بنا به این نظریه، #علیت موجود زنده با #علیت در امور #فیزیکی فرق دارد. #علیت در امور #فیزیکی خطی است. اما #علیت در موجودات زنده دوری یا #حلقوی است.
📌 دو نوع #علیت #عمودی (طولی) و #افقی (عرضی) در #ارگانیسم زنده وجود دارند که #علیت #یکپارچه را می‌سازند.
@quantum_philosophy_of_mind
@hekmatebaleghe