✅ استاد سید منذر #حکیم: اصطلاح مکتب قم و مکتب نجف باعث سوءفهم می‌شود ▫️استاد سید منذر حکیم، مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم و رئیس پژوهشکده الذریه ‌النبویه معتقدند که به جای اصطلاح مکتب قم که ناظر به روش اجتهادی «تجمیع ظنون و قرائن» و اصطلاح مکتب نجف که ناظر به روش اجتهادی «تطبیق قواعد» است، باید از اصطلاحات #غیرجغرافیایی استفاده کرد تا به سوء برداشت نیانجامد؛ در ادامه بخشی از گفتگوی اختصاصی روشنا با استاد آمده است: 🔹این اصطلاح نجف و قم غلط انداز و دربردارنده یک سوء‌تفاهم یا سوءفهم جدی است؛ (شهر) نجف هم #خویی دارد، هم #سیستانی دارد که متاثر از مکتب بروجردی است و هم #صدر دارد، (خود)‌ آیت الله #بروجردی هم از نجف برخاسته؛ بنابراین اطلاق مکتب فقهی نجف و اراده برخی افراد یا برخی مسلک‌ها و جریان‌های اجتهادی در آن، اطلاق دقیقی نیست. 🔹(مضاف بر اینکه) ایجاد این اصطلاح خاص و نهادینه کردن آن، لازمه‌اش مجموعه‌ای از آثار منفی برای هردو حوزه است؛ دنیای #استکبار دنبال نجف و قم کردن (و ایجاد #دوقطبی) است تا فاصله‌ها را بیشتر کند. #اختصاصی_روشنا 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ مقایسه دو #مکتب بنیادین در روش اجتهاد #اختصاصی 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅استاد #مبلغی: در درس خارج باید #روش_اجتهاد آموزش داده شود، ولی... 🔹در درس خارج، استاد بايد شيوه استنباط را آموزش بدهد؛ ولى اين #اصلاً آموزش داده نمى‌شود، حوزه در باب درس خارج#هدف را گم کرده است، نتيجه اين می‌شود كه يك نفر ۲۰ الى ۳۰ سال در درس خارج می‌ماند. 🔹#درس_خارج باید شیوه‌ای را بياموزد كه اگر#5_الى_6_سال اين روند ادامه پيدا كند، اجتهاد حاصل شود و بعد از آن فرد بتواند به تحقيق بپردازد. 🔹هر استادى در درس خارج، به گونه #ارتكازى روشى دارد كه شاگرد اگر هوشيار باشد، پس از ساليانى (طولانی) درمی‌يابد كه استادش چه روشى دارد، لذا هميشه فقط #يكى_دو_نفر از اين شاگردان به درجه اجتهاد می‌رسند. ▫️برشی از یادداشت مهم «درس خارج، ماهیت‌شناسی و روش‌شناسی»، متن کامل در: http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/33 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ استاد #علیدوست: بدون #روش‌شناسی_اجتهاد راه به جایی نمی‌بریم 🔹روش‌شناسی یکی از مباحث #فلسفه_فقه است. روش‌شناسی باید در #کنار_اصول_‌فقه قرار بگیرد و مطرح شود. در حوزه اصول فقه خوانده می‌شود و بعد هم وارد فقهی می‌شوند که نیمه استدلالی است در حالی که علاوه بر این مباحث باید مباحث فلسفه‌های مضاف به خوبی فهم شود. 🔹اگر مکاسب را بخوانیم ولی با روش و #منهج_شیخ آشنایی نداشته باشیم، جان مطلب شیخ به دستمان نمی‌آید و لذا جایی اشکال می‌کنیم که شیخ علی المبنی سخن گفته و جایی قبول می‌کنیم که شیخ اشتباه رفته است. 🔹گاهی شیخ از کلمه «لکن الانصاف» استفاده می‌کند که برخی از این عبارت برداشت کرده‌اند که شیخ در صدد بیان یک دلیل مستقل است در حالی‌که اگر کسی توجه داشته باشد که روش و متُد شیخ در فقاهت بر اساس #تجمیع_ظنون است، عبارت «لکن الانصاف» بخشی از فرایند استنباط او می‌شود، نه بخشی از دلیل او! 🔹طلبه باید راهی به #مطالعات_روش‌شناسی به عنوان یکی از مباحث #فلسفه_فقه باز کند. روش‌شناسی شاخه‌های مختلفی دارد، مثل روش‌شناسی #فقه_معیار، روش‌شناسی صاحب جواهر، روش‌شناسی شیخ انصاری و ... 🔹اگر فقیهی روش فقاهت نداشته باشد که برخی از فقهای به‌نام ما این طور هستند؛ دچار روزمرگی می‌شود که هر بار باید تصمیم بگیرد که این بار چه باید بکند و اگر چنین باشد راه به جایی نخواهیم برد. ▫️بیان شده در: نشست روش‌شناسی فقه معیار، ضرورت‌ها و آسیب‌ها (۶ اردیبهشت ۱۳۹۷) ▫️متن تفصیلی در: http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/56 🔸کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ فایل صوتی نشست #روش‌شناسی #فقه_معیار 🔹ارائه: استاد #علیدوست (۱۳۹۷/۲/۲۴) 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ به‌زودی منتشر می‌شود: ویژه‌نامه #روش‌شناسی فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی (شماره ۱۹، تابستان ۱۳۹۹) برخی مقالات این شماره: 🔹بررسی تطبیقی #روش اجتهادی صاحب #جواهر و محقق #خویی / محمدجواد لطفی؛ ابوالقاسم #علیدوست 🔹 بررسی روش‌شناسی اجتهاد در مسائل نوپدید / اکبر محمودی 🔹 روش بهره‌گیری از عمومات و مطلقات در حل مسائل مستحدثه/محمدعلی #خادمی‌کوشا 🔹 ماهیت‌شناسی الگوریتم اجتهاد/ عبدالحمید #واسطی 🔹 فرآیند حکم‌شناسی در استنباط / سید محمدباقر قدمی؛ رضا میهن دوست 🔹روش شناخت فقهی موضوعات عرفی /حجت الله بیات 🔹 نگاهی به شیوه های معرفی نشده جمع ادلّه در کتاب جواهرالکلام و ارائه الگوریتم متناسب با آن/ محمدامین بزرگمهر، حسین صابری، محمدتقی فخلعی www.jostar-fiqh.maalem.ir @jostar_fiqh_maalem_ir 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ #روش_استنباط فقه ارتباطات 🔹ارائه: استاد محمدعلی #حیدری 🔹زمان: جمعه ۲۴ مرداد، ساعت ۱۰ مکان: پردیسان، موسسه فتوح اندیشه 🔹درگاه ورود مجازی به نشست: https://bit.ly/2YjFIpz @fotooh @feghherasane 🔸کانال رَسادین؛ رسانه‌پژوهی دینی 🆔@rasadin

🔆 #شمسه (۱): تفاوت #عرف و #بنای_عقلا 🔹دو دلیل قابل استفاده در #فرایند_اجتهاد، «عرف» و «بنای عقلا» است؛ تفاوت این دو دلیل چیست؟ 🔹پاسخ: اگر #عرف (عادات و بنای مردم) قرار و اعتبار بیابد، تبدیل به #بنای_عقلا (سیره عقلا) می‌شود. استاد #علیدوست: «این دو در مفهوم، #متباین و در مصداق، عام و خاص من وجه‌اند. تباین مفهومی این دو را می‌توان در تقید مفهوم عرف به این که "صورتِ قانون مشروع، نزد صاحبان عادت و عرف نگرفته باشد" و رهایی مفهوم بنای عقلا از این تقیّد، مشاهده نمود ... کفایت معاطات در معاملات، بنای عقلاست و پس از قرار و اعتبار این کفایت،‌ نباید نام عرف را بر آن نهاد» (فقه و عرف، ص ۱۲۰). ▫️پی‌نوشت: «در مفاهمات و محاورات علمی، گاه این دو واژه از یکدیگر نمایندگی می‌نمایند» (همان، ص۱۲۱). 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ استاد #مَلّاک: اساتید درس خارج، #روش_اجتهاد خود را تبیین کنند ▫️حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمدعلی مَلّاک، استاد سطوح عالی حوزه علمیه تهران: 🔹#روش‌شناسی_اجتهاد یک امر لازم برای طلاب است که باعث استفاده بهینه از زمان می‌شود. 🔹وضعیت مطلوب یک #درس_خارج آن است که ابتدا استاد به صورت مستدل و تفصیلی روش اجتهاد و استنباط خود را تبیین کند و همچنین شباهت و تفاوت روش خود را با روش فقهیان دیگر بیان کند و سپس در مدت ۲-۳ سال، طبق آن الگوی ارائه شده، مسائل فقهی را حل کند تا طلاب روش اجتهاد را به خوبی درک کنند، نه اینکه طلبه‌ها پس از ۲۰ سال همچنان درگیر کشف روش اجتهاد استاد خود باشند. 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ نیازمندی فقه‌های تخصصی (#فقه_فرهنگ، فقه سیاسی، فقه رسانه و ...) به #روش‌شناسی_اجتهاد 🔹 استاد #مبلغی: بدون روش‌شناسی اجتهاد، ورود به رشته‌های تخصصی #بی‌ثمر است 🔹 روش‌شناسی اجتهاد #تنها_مسیر ی است که با پیمودن آن فضایی فراهم می‌شود که امکان پرداختن واقعی و کارآمد، و نه صوری و ظاهری، به رشته‌های #تخصصی فقهی فراهم می‌آید، در غیر این صورت ورود به رشته‌های تخصصی، یک حرکت عقیم و #بی‌ثمر است و این حركتی است که حوزه علمیه قم دیر یا زود باید به آن بپردازد، با این تفاوت که اگر دیر بپردازد #خسارت های بسیاری متوجه شما خواهد شد. ▫️متن کامل: http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/28 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/joinchat/2917400596Cb97bc66604 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ منتشر شد: 🔹ویژه‌نامه #روش‌شناسی_اجتهاد فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی (تابستان ۱۳۹۹) 🔹با مقالاتی از استاد #علیدوست، استاد #واسطی، استاد #خادمی‌کوشا و ... 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ مقاله مقایسه #روش_اجتهاد صاحب #جواهر و محقق #خویی 🔹به قلم: استاد #علیدوست و محمدجواد لطفی 🔹در این مقاله روش اجتهاد صاحب جواهر به نمایندگی از مکتب تجمیع ظنون یا #فقه_قناعت و روش اجتهاد محقق خویی به نمایندگی از مکتب تطبیق قواعد یا #فقه_صناعت مورد مقایسه قرار گرفته است. 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ مقایسه دو #مکتب_اصلی در فقه 🔹مقایسه مکتب فقه قناعت (مکتب تجمیع ظنون، قم)‌ و مکتب فقه صناعت (مکتب تطبیق قواعد، نجف) ▫️منبع: مقاله مقایسه روش اجتهاد صاحب جواهر و محقق خویی، به قلم استاد علیدوست و محمدجواد لطفی ▫️یادداشت مرتبط: مقایسه دو مکتب بنیادین در روش اجتهاد 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

✅ #روش‌شناسی اجتهاد استاد #شب‌زنده‌دار (ویرایش جدید) 🔹در این فایل کوشیده شده است بر اساس ۶۶ جلسه درس خارج فقه استاد شب‌زنده‌دار، منطق و روش اجتهاد و استنباط استاد به دست آید (در این فایل، که از سوی نگارنده در اختیار روشنا قرار گرفته است، اصلاحات مختصری نسبت به نسخه پیشین انجام شده است) 🔹تدوین: حجت الاسلام و المسلمین مجتبی خندق‌آبادی ▫️پی‌نوشت: شما نیز اگر فرایند اجتهاد فقیهی را به صورت روشمند تدوین کرده‌اید، برای روشنا ارسال نمایید. #اختصاصی_روشنا 🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ #روش

بررسی سندی

#روایت تدوین: ثقةالاسلام علی #سراج؛ طلبه سطح ۳ حوزه علمیه مشکات (@alieseraj) 🔹در این فایل که با عنوان راهنمای اعتباریابی حدیث تدوین شده است، پژوهشگر کوشیده تا روش بررسی سندی روایات را با بیانی روان ارائه نماید. #اختصاصی #خرده‌فرایند_بررسی_سندی ▫️پی‌نوشت: روشنا از پژوهشگر محترم بابت ارسال فایل سپاسگزاری می‌نماید. شما نیز اگر در فرایند کلان اجتهاد یا خرده‌فرایندهای اجتهاد، پژوهشی داشته‌اید، می‌توانید برای روشنا ارسال نمایید تا به نام شما منتشر شود. 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (

روشنا

) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ مقاله #منهجیة_الاستنباط فی المدرسة الفقهیة الامامیة 🔹نگارش: استاد #سیدمنذر_حکیم و سید محمدحسن حکیم 🔹در این مقاله که به زبان عربی به نگارش درآمده است، به بررسی #روش_اجتهاد جمعی از فقیهان گذشته و معاصر پرداخته شده است. 🔸کانال روش‌شناسی اجتهاد (

روشنا

) 🆔@ravesh_ejtehad

✅ مروری بر روش اجتهادی آیت الله #صانعی 🔹روش فقاهت آیت‌الله صانعی در نهایت می‌تواند به عرفی شدن فقاهت سنتی و انفعال جامعه شیعه در برابر هژمونی علمی و رسانه‌ای تمدن غرب بیانجامد، ولی در عین حال عدم طرح مباحث اختلافی و چالشی ایشان و امثال ایشان در مجامع علمی، در دراز مدت برای عقلانیت و جامعه شیعی به مراتب ضرری بیشتر دارد. 🔹 از منظر مدیریت دانش، اختلاف مبانی و #روش_اجتهادی ایشان با مبانی و شیوه متداول فقها، زمینه خوبی برای خودآگاه‌تر کردن چارچوب‌های فقاهت موجود و مشخص کردن حدود و ثغور آن است. 🔹تفاوت نگاه آیت الله صانعی را باید در #روش ‌های زیر جستجو کرد: ➖ حاکمیت و توسعه کاربرد قاعده #نفی_عسر و حرج و سرایت آن به احکام وضعی مانند محرمیت در نظر مرد نسبت به دخترخوانده خود ➖ حاکمیت و توسعه‌ی کاربرد قاعده #عدالت و ارجاع به #عرف امروزین برای فهم معانی و مصادیق آن ➖استفاده گستره از قاعده #سهولت_شریعت که در نگاه ایشان متفاوت از قاعده نفی عسر و حرج است و ایشان در فتوای خود در به بلوغ رسیدن دختران در ۱۳ سالگی تطبیق کرده‌اند ➖ تلاش برای انطباق احکام شرعی با رویه ها و #ارتکازات_عقلایی عصر کنونی در حقوق بشر 🔹این #اختلاف_روشی، ایشان را به مبانی و قواعد خاصی در موارد زیر رسانیده که تأثیر گسترده ای در فتاوای ایشان داشته است: ➖ عدم دخالت جنسيت در مسائلی مانند مرجعیت، رهبری جامعه، قضاوت، شهادت، دیه، قصاص و امامت جماعت و جمعه، ➖کرامت و حرمت ذاتی انسان ➖ محوریت حقوق مردم و مدخلیت اراده آنها در مشروعیت حکومت ➖ تباین میان کافر و غیر مسلمان ➖ مجال رخصت در اجرای حدود و تعزیرات در دوره غیبت ➖ نظام حقوق زن و مرد در بستر خانواده، مانند محدودیت مرد در متعه و ازدواج مجدد و ... ▫️نگارش: حجت الاسلام و المسلمین علی محمدی، مدیر موسسه معنا https://eitaa.com/alimohammadi1389/158 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad

✅ مقاله #روش بهره‌گیری از #عمومات و مطلقات در حل مسائل مستحدثه 🔹نگارش: استاد #خادمی‌کوشا 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad

✅ روش فقهی شناخت #موضوعات عرفی 🔹نگارش: حجت الله #بیات #خرده‌فرایند_موضوع‌شناسی 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad

✅ #روش جمع ادله در #جواهر_الکلام 🔹نویسندگان: محمدامین بزرگمهر، حسین صابری، محمدتقی فخلعی 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad

✅ #روش_شناسی اجتهاد #شیخ_انصاری 🔹ارائه: استاد مجتبی #الهی_خراسانی منبع: @howzehpajohesh 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad

✅ #تقریر نشست #روش‌شناسی اجتهاد #شیخ_انصاری، استاد الهی خراسانی 🔹نگارش: حجت الاسلام علی محدث 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad 🌐http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/60

✅ استاد #علیدوست: #روش‌شناسی استنباط نظام اقتصادی اسلام 🔹اولاً، نظام اقتصادی در اسلام هست. ثانیاً، این نظام قابل استنباط یا لازم الاستنباط است و ثالثاً، استنباط نظام اقتصادی روش خاص خود را دارد. 🔹 به نظر ما حداقل باید چهار کار صورت گیرد تا روش پاسخگو در نظام اقتصادی اسلام به دست آید: 1️⃣ ظرفیت‌شناسی مصادر استنباط: ما باید از ظرفیت نهادینه شده در #عقل، #عرف و #مصلحت استفاده کنیم. 2️⃣ توسعه مسائل اصول فقه: ما برای کشف نظام اقتصادی اسلام ناچاریم اصول فقه را توسعه دهیم، البته منظورمان مسائل اصول فقه است نه مباحث آن. 3️⃣ توجه به ظرفیت #عمومات: در معاملات اسلامی یک سری اسناد عام داریم، مانند «الناس مسلطون علی اموالهم» کسی که می‌خواهد استنباط نظام کند باید به این ظرفیت‌ها توجه کند. 4️⃣ اصلاح نگاه حداقلی و قدر متیقن‌گیری: برای نمونه در مسأله مضاربه ادعای اجماع شده که مضاربه باید با درهم و دینار صورت گیرد. اگر کسی بخواهد نظام اقتصادی اسلام را استنباط کند، باید این نگاه را اصلاح کند. 🔹 اگر نظام اقتصادی اسلام توسط فقیهانی مبرز استنباط و استخراج شود، می‌تواند در مقابل نظام سوسیالیسم و کاپیتالیسم حرف برای گفتن داشته باشد. @meftaah_com 📖 متن کامل در: 🌐 http://ravesh-ejtehad.blog.ir/post/61 #روش‌شناسی_فقه_تخصصی #روش‌شناسی_فقه_اجتماعی 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad

✅ فایل #صوتی نشست #روش‌شناسی استنباط نظام اقتصادی اسلام 🔹ارائه: استاد #علیدوست (۱۳۹۹/۷/۳) منبع:‌@alidost_fiqh #روش‌شناسی_فقه_تخصصی #روش‌شناسی_فقه_اجتماعی 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad

✅ مقاله #روش‌شناسی استنباط نظام اقتصادی اسلام 🔹نگارش: استاد احمدعلی #یوسفی 🔹استاد یوسفی: روش‌های کشف نظام‌های اجتماعی شامل موارد ذیل است: ۱. روش #امضا: که همان فقه منفعل است ۲. روش #اکتشاف: یعنی حرکت از روبنا به زیربنا، به این صورت که با مطالعه احکام فقهی که از فقه اصغر استخراج می شود، به اصول و قواعد کلی که ما را به عدالت می‌رساند دست یابیم. شهید صدر این نظریه را پذیرفته و با توجه به قاعده منطقه الفراغ این را بسط می‌دهد ۳. روش #تکوین: یعنی حرکت از زیربنا به روبنا، یعنی از مبانی شروع کنیم و به سمت روبناها حرکت کنیم ۴. روش #ترکیب: بدین معنا که هیچ کدام از این روش‌ها به تنهایی کفایت نمی‌کند #روش‌شناسی_فقه_تخصصی #روش‌شناسی_فقه_اجتماعی 🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (

روشنا

) 🆔 https://eitaa.com/ravesh_ejtehad 🆔 https://ble.ir/ravesh_ejtehad 🌐 http://ravesh-ejtehad.blog.ir