۱. اول آنکه شیوه مراجعه به قرآن ثابت و منحصر نیست، هر محققی بسته به پرسشی که او را درگیر کرده می تواند روش خاصی را بر گزیند. مثلا مطالعه ی ترتیبی یا موضوعی یا .... .
۲. اینجانب با توجه به دغدغه هایی که در مسایل اجتماعی و تاریخی از دیرباز ذهنم را مشغول کرده بود، با این پرسش رجوع به قرآن کردم که بشری که این تاریخ را پشت سر گذاشته و به این نقطه رسیده، قرآن برای پر کردن کدام خلأ در زندگی او نازل شده.
۳. تصمیم گرفتم یک دور قرآن را به صورت سبک و کلی و با نگاه ماهواره ای مرور کنم، نه اینکه فقط آن را بخوانم و ترجمه اش را بفهمم، بلکه بمانند یک رمان که تمام فصل ها و بخش هایش پی در پی و وابسته بهم است، تلاش کردم تا آن ربط بین آیات و سوره ها و در نهایت غرض و پیام قرآن را استخراج کنم.
۴. این کار حدود دو سال طول کشید و بنده روزی یک صفحه و گاهی نیم صفحه را از روی ترجمه ی تفسیری آقای صفوی مطالعه و نکات پرتکرار در آن را فیش برداری نمودم.
خوبی ترجمه ی ایشان این بود که خلاصه ی المیزان را هم در پایین صفحه ذکر کرده بود و این برای غرض و پرسش من خیلی نزدیک بود.
۵. در مسیر سوالات متعددی هم از آیات پیش می امد، اینها را در فیش جداگانه ای ثبت می کردم، بسیاری از آن پرسش ها جواب خود را در آیات بعد پیدا می کرد.
۶. در نهایت به این نتیجه رسیدم که قرآن کریم دارای ۷-۸ محور اصلی و بسیاری سرفصل های فرعی است که تحت آن سرفصل های کلی باید فهم شود.
۷. آن سرفصل های کلی عبارت بودند از توحید و مسایل ان، ربوبیت خدا بر همه چیز، آیات الهی، نبوت عامه و خاصه، سیر تاریخی حیات بشر و مسائل مربوط به جوامع انسانی بصورت عام یا خاص، قیامت و مسائل آن ، شریعت و مسایل آن و..... ، مباحث انسان شناسی
۸. دست یافتن به همین ها و تطبیق آن با تاریخ بشر خیلی شورانگیز و حتی برای فهم مسائل اجتماعی روز خیلی گره گشا بود.
۹. در پایان همین ها چارچوبی شد برای فهم هستی، انسان، جامعه و تاریخ و.... که بعدها نیز همین چارچوب قرانی، در فهم نظام مند سایر علوم اسلامی خیلی موثر بود.
مثلا این نتیجه قطعی حاصل شد که با توجه به عنایت خاص قرآن به تاریخ، روایت ما از تاریخ اساسا ناصواب و پرخطاست. (موضوع تاثیر چارچوب های قرآنی بر علوم اسلامی خودش می تواند موضوع گفت و گوی جداگانه ای باشد. نکاتی دارم که دیگر در اینجا مجال ذکرش نیست.)
🔹این کلیتی بود از سیری که بنده با توجه به پرسش های آن مقطع طی کردم و برایم خیلی مفید و کارساز بود. الحمدلله.
امیدوارم برای شما هم مفید بوده باشد. یاعلی🌷
#مطالعات_قرآنی
@taamollat
تأملات اجتماعی
📌تا بحال حدود ۲۶ یادداشت، پیرامون کتاب «درامدی بر علوم انسانی از دیدگاه آیت الله خامنه ای » منتشر شده که برخی شرح مطالب کتاب است و برخی مقدمات تاریخی و مبانی ناگفته ی آن.
به زودی فهرستی از مطالب از ابتدا تا اینجا عرضه خواهم کردن، انشالله.
@taamollat
📌 از تربیت اخلاقی تا جامعه سازی
🔹 مدتهاست که با برداشتی از آیات و روایات به این نتیجه رسیده ام که تا تربیت و اعتدال اخلاقی در وجود انسان مستقر نشود، ایمان هم در وجود او مستقر نخواهد شد.
اگر می خواهیم جامعه ی سالم و با ایمانی داشته باشیم، اول باید نظام اخلاقی کتقنی را وجود انسانها و در میان آنها مستقر کنیم.
مادامیکه نظام اخلاقی مستقر و فراگیر نشود، هیچ نظام شرعی و قانونی نمی تواند کاری از پیش ببرد.
دیروز و روزهای گذشته حوادثی در مسجد رخ داد که به این باور یقین پیدا کردم. وقتی تربیت اخلاقی نباشد، دینداری هم سر از کجراهه در می آورد.
@taamollat
📌 عقلانیت و عملگرایی
🔹درباره ی نسبت این دو باید بیشتر تحقیق کرد و خواند و نوشت.
-عملگرایی و هدفمندی اگر بر بستر عقلانیت، منطق و اخلاق نباشد، اصلا نمی تواند بلند مدت فکر کند، در نتیجه خیلی زود به اقدامات کوتاه مدت، کور و بی هدف می رسد، و با سر به زمین می خورد.
- جالب است که در قرآن کریم، سوره ی عصر، دعوت به ایمان و عمل، همراه با تواصی به حق و صبر است، گویی یکی از آفات ایمان همین دورشدن از حق و صبر است.
- سالها بعد از یکی از عاقلانه ترین و عملگرایانه ترین انقلاب های تاریخ، ما هنوز در جمع بین عقلانیت و ثبات، و اقدام و عمل در لایه های بعدی مانده ایم، یعنی نتوانسته ایم آن الگوی امام در ایجاد انقلاب را که واجد هر دو بعد عقلانیت و عمل بود را، در نهادهای بعدی بدرستی پیاده کنیم.
از اینرو در احزاب سیاسی، بین طیف تندرو و معتدل، و در جایی مثل مساجد بین هیئت امنا و مردم و بسیج و.... در دورانیم.
گاهی اینها آنها را با سیاستشان دفع می کنند و گاهی آنها با عملشان آن دیگری را عقب می زنند.
▪️برای حل این مناقشه، قطعا عمل باید در برابر عقلانیت سر تسلیم فرود آورد و عقلانیت نیز با سنجش همه ی جوانب، میدان عمل را راهبری کند.
ادامه اش بماند.
▪️کانال «امتداد حکمت قرآنی و فلسفه ی الهی» ، از چند ماه قبل، اقدام به انتشار یادداشت هایی نمود با عنوان «تغییر و تغایر در گفتمان انقلاب اسلامی» که موضوع آن عموما به لایه های فلسفی این دو مقوله (عقلانیت و ثبات، حرکت و تغییر) و نتایج سیاسی آن مربوط می شود.
آن یادداشت ها به این نکته توجه می دهد که شکل گیری این دو مدل کنش فردی و اجتماعی، صرفا ریشه ی روانی ندارد، بلکه گاهی ریشه ی شناختی و فلسفی دارد و مملو است از امتدادهای سیاسی و اجتماعی است.
امام ره از آغاز انقلاب به زیبایی و ظرافت این دو را با هم جمع کرد و انقلاب را به نتیجه رسانید، اما جریان های فکری و سیاسی، در حفظ آن توازن چندان کامیاب نبودند و جامعه نیز به تبع.
آن یادداشت ها، که بی صبرانه منتظر ادامه اش هستیم، لایه های جدیدی از این مناقشه ی فکری و عملی و راه حل آن را با تمرکز بر یکی از جریانات فکری خاص، می کاود. حتما دنبال کنید.
یادداشت اولش اینجاست:
(https://eitaa.com/hekmat121/1842)
▪️«الگوی عقلانیت انقلاب اسلامی» یکی از دغدغه های و مبانی هر آن چیزی است که در این درگاه قرار داده می شود؛ از انجمله اعتقادمان این است که دیدگاه علوم انسانی رهبر انقلاب، یکی از ثمرات عقلانیت انقلاب اسلامی است که سهم ثبات و تغییر در ترسیم حیات اجتماعی انسان یکجا در آن دیده شده. با این دید بنگرید.
▪️ آنچه از دیشب ذهنم را دوباره درگیر این مطلب کرد، اقدام نابخردانه و عجولانه ی یکی از گروه های نامدار، اما ناپخته ی انقلابی و اجتماعی در یک اقدام فرهنگی در مسجد بود. جای نگرانی نیست و انشالله قضیه ختم بخیر شود، شرحی از آن نوشتن خواهم کردن «با عبرت هایش» به فضل الهی.
#عقلانیت
#عملگرایی
@taamollat
📌 واقعیت تلخی است که چنانکه ما در فهم دین، قرآن را کم بها داده ایم وپشت سرگذاشته ایم و کتاب دینداری را از وسط شروع کرده ایم، در فهم تاریخ اسلام نیز به همین آفت دچار شده ایم و رسول خدا را که نقطه ی آغاز حرکت اسلامی است پشت سر گذاشته و تاریخ اسلام را نیز از فصول میانی یاد گرفته ایم.
شخصیت رسول خدا و اقدامات ایشان پرتو جدیدی است از فهم اسلام، چنانکه تعالیم قرآن.
هر چند سال یک بار باید کتاب دینداری مان را بازنگری کنیم.
السلام علیک یا رسول الله
@taamollat
📌 کمال عقل عملی در کلام امام رضا (ع): (خلاصه ی بحث امروز، سه شنبه ۱۳ شهریور, در یکی از روستاهای مازندران)
۱. علی رغم آنکه در نگاه ما عقل تنها کارکرد شناختی و معرفتی دارد، در نگاه اسلامی، عقل واجد کارکرد عملی هم هست.
به عبارت دیگر عقل چنانکه فهم می کند، عمل هم می کند.
۲. بسیاری از احکام و ویژگیهایی که در روایات به عقل نسبت داده می شود، نه ناظر به عقل نظری، بلکه کاملا ناظر به قوه ی عقل عملی در وجود انسان است.
روایت زیر از امام رضا ع دقیقا ویژگیهای عقل عملی تمام را تصویر می کند.
بنابر این راه تربیت و بارور کردن عقل عملی هم با عقل عملی متفاوت است.
عقل نظری ممکن است با شنیدن و آگاه شدن مغز و گوش به غایت خودش برسد، اما این مقدار برای بارور کردن عقل عملی کافی نیست.
چه بسا شنیدن و سمع اصلا عقل عملی را از کمالش دورتر کند.
۵. از همین رو در توصیه های تربیتی، سفارش می شود که بدون کلام و صرفا با عمل مردم را دعوت کنید. چون راه تربیت عقل عملی دیدن و وجدان کردن است، نه صرف شنیدن .
۷. « لا یَتِمُّ عَقْلُ امْرِء مُسْلِم حَتّى تَکُونَ فیهِ عَشْرُ خِصال:
أَلْخَیْرُ مِنْهُ مَأمُولٌ.
وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ.
یَسْتَکْثِرُ قَلیلَ الْخَیْرِ مِنْ غَیْرِهِ،
وَ یَسْتَقِلُّ کَثیرَ الْخَیْرِ مِنْ نَفْسِهِ.
لا یَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوائِجِ إِلَیْهِ،
وَ لا یَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ.
أَلْفَقْرُ فِى اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْغِنى.
وَ الذُّلُّ فىِ اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْعِزِّ فى عَدُوِّهِ.
وَ الْخُمُولُ أَشْهى إِلَیْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ. ثُمَّ قالَ(علیه السلام): أَلْعاشِرَةُ وَ مَا الْعاشِرَةُ؟ قیلَ لَهُ: ما هِىَ؟ قالَ(علیه السلام): لا یَرى أَحَدًا إِلاّ قالَ: هُوَ خَیْرٌ مِنّى وَ أَتْقى ». (تحف العقول، ص 161)
۸. چنانکه در روایت امام رضا علیه السلام روشن است، این ویژگیها همگی ناظر به عقل در مقام عمل است.
این نشان می دهد که ما در تربیت خود و فرزندانمان به هر دو بعد عقلانیت باید دقت داشته باشیم.
#عقلانیت
#عقل_عملی
@taamollat
تأملات اجتماعی
📌فهرست و آدرس یادداشت های منتشر شده، تاکنون، پیرامون کتاب «درامدی بر نظریه ی علوم انسانی آیت الله خامنه ای»
▪️مقدمه: نقطه ی عطف (جایگاه شناسی کتاب، در میان آثار علوم انسانی اسلامی)
https://eitaa.com/taamollat/977
▪️یادداشت اول: مروری بر روش شناسی کتاب، در معرفی نظام اندیشه ی آیت الله خامنه ای
https://eitaa.com/taamollat/978
▪️یادداشت دوم:
- ادامه ی روش شناسی تحقیق در اندیشه ی متفکران مسلمان
- معرفی «الهیات اجتماعی» بعنوان خاستگاه نظریه ی علوم انسانی ایشان
https://eitaa.com/taamollat/1072
👈 درباره ی الهیات اجتماعی (مفهوم و تاثیر آن در علوم انسانی)
https://eitaa.com/taamollat/1073
▪️یادداشت سوم:
تبیین بیشتر الهیات اجتماعی بمثابه ی خاستگاه علوم انسانی (بخش اول) ،
تبار شناسی تاریخی مبنای الهیات اجتماعی
https://eitaa.com/taamollat/1078
👈الهیات اجتماعی بمثابه خاستگاه علوم انسانی آیت الله خامنه ای ، مهمترین و مبنایی ترین مدعای کتاب:
https://eitaa.com/taamollat/1079
👈نوآوری متفکران مسلمان در ایجاد خاستگاه دینی برای علوم انسانی
https://eitaa.com/taamollat/1088
▪️یادداشت چهارم:
الهیات اجتماعی بمثابه ی خاستگاه علوم انسانی (بخش دوم)
https://eitaa.com/taamollat/1093
▪️یادداشت پنجم:
گزارشی از فرایند روش تحقیق در نظام اندیشه ایت الله خامنه ای، بمنظور دستیابی به نظریه ی علوم انسانی ایشان
https://eitaa.com/taamollat/1109
👈 چرا پرداختن به نظریه ی علوم انسانی و نظریه ی اجتماعی متفکران انقلاب اسلامی مهم است؟ https://eitaa.com/taamollat/1110
▪️یادداشت ششم:
گزارش فصل دوم: «شخصیت علمی و پایگاه معرفتی آیت الله خامنه ای»
https://eitaa.com/taamollat/1112
👈درباره ی نظریه ی اجتماعی:
https://eitaa.com/taamollat/1116
▪️یادداشت هفتم:
علم در اندیشه ی آیت الله خامنه ای ، مقدمات تاریخی
https://eitaa.com/taamollat/1153
👈تعریف علم در اندیشه ی آیت الله خامنه ای و تاثیرات آن بر نظریه ی علوم انسانی
https://eitaa.com/taamollat/1155
▪️یادداشت هشتم:
مقایسه ی کوتاه بین فضای علم در غرب و جهان اسلام
https://eitaa.com/taamollat/1179
https://eitaa.com/taamollat/1195
▪️یادداشت نهم:
چیستی علم: لایه های نگاه ایشان به مقوله ی علم
https://eitaa.com/taamollat/1218
👈دو نکته در رابطه با علم و حیات اجتماعی
https://eitaa.com/taamollat/1220
👈درباره ی روش استخراج نظام اندیشه متفکران(روش شناسی خود کتاب)
https://eitaa.com/taamollat/1221
#علوم_انسانی_اسلامی
@taamollat
📌 این، تصویر جمعی از بزرگان و اهالی روستایی است در لابلای کوه های در هم تنیده ی مازندران که اینجانب از حدود ۱۴ سال پیش به آنجا رفت و آمد مداوم دارم.
روستا و منطقه از لحاظ هویتی تا حد زیادی دست نخورده باقی مانده و یک علت عمده ی آن همین جمع نورانی و باصفاست.
ساعتی پیش، در خنکای غروب دوشنبه ۱۲شهریور، به محل اسکان ما آمده بودند، متصلا صحبت درباره ی آداب و رسوم و فرهنگ گذشته ی روستا بود، خصوصا آن پیرمرد نورانی در گوشه ی چپ تصویر، که خود تجسم فرهنگ و آداب منطقه است و انقدر اشعار و نکات تاریخی نغز در ذهن دارد که هیچ جای دیگر یافت می نشود.
یکی از جوانان روستا را سپرده بودم از مدت ها قبل که هرچه او گوید و برخی دیگر از معمرین، ثبت کند، گفت می کنم.
اینگونه است که هویت فرهنگی یک منطقه و سپس اخلاق و ارزش ها در یک منطقه پایدار می ماند.
ای کاش دوستانی که برای تبلیغ به شهرها و روستاها می روند، برای تقویت دینداری مردم، حفظ هویت و میراث را مقدمه ی هر اقدام دیگر تلقی کنند.
این جانب در طول این سالها، کدها و داستانهای متعددی از نقاط قوت فرهنگی و تاریخی این منطقه از کلمات پراکنده ی روستا جمع کرده و در سخنرانی ها و گفت وگوها به کار بردم.
شناخت هویت و حفظ میراث فرهنگی پایه ی عزت نفس و عزت نفس نیز پایه ی سلامت و اعتدال و عقلانیت فردی و اجتماعی است.
درباره ی اعمال این فرایند و دشواری های آن در روستا و سپس در مسجد خاطره و گفتنی بسیار دارم که بتدریج نوشتن خواهم کردن و مقدمه ای خواهد بود برای فهم مدیریت فرهنگی در محیطهای کلان تر شهری.
@taamollat
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
غزل جدیدی از رهبر انقلاب با عنوان «شرح حال» منتشر شد
🔹در جریان دیدار رمضانی امسال شاعران با رهبر انقلاب، حجتالاسلام انصارینژاد از شعرای برجسته کشور که بهتازگی کتابی با عنوان «امین شعر انقلاب» تدوین و منتشر کرده، از حضرت آیتالله خامنهای درخواست کرد تا غزل منتشر نشدهای از سرودههایشان را برای انتشار در چاپ جدید این کتاب در اختیارش قرار دهند.
🔹رهبر انقلاب نیز با تقدیر از آقای انصارینژاد با این پیشنهاد موافقت و غزلی از سرودههای معظمله در اختیار این شاعر قرار گرفت.
«شرح حال»
گامی به راه و گامی در انتظار دارم
سرگشته روزگاری پَرگارـوار دارم
دلبستهی امیدی در سنگلاخ گیتی
رَه بیشکیب پویم، دل بیقرار دارم
یک عمر میزدم لاف از اختیار و اینک
چون شمع، اشک و آهی بیاختیار دارم
گو ابرِ غم ببارد تا همنشین عشقم
از غم چه باک دارم کاین غمگسار دارم
نبود روا که گیرم جا در حضیض پَستی
سیلم که هستی خود از کوهسار دارم
سرشارم از جوانی هر چند پیر دهرم
چون سرو در خزان نیز رنگ بهار دارم
از خاک پاک مشهد نقشی است بر جبینم
شادم «امین» که از دوست، این یادگار دارم
سیدعلی خامنهای
🔹رهبر انقلاب در نوروز امسال و در جریان محفل شعرخوانی شاعران، یک بیت از این غزل را خوانده بودند.
@Farsna
تأملات اجتماعی
غزل جدیدی از رهبر انقلاب با عنوان «شرح حال» منتشر شد 🔹در جریان دیدار رمضانی امسال شاعران با رهبر ان
غزلی زیبا و دلنشین بر وزن «مفعول و فاعلاتن مفعول و فاعلاتن»، که مثل سایر غزل های ایشان، صاف و بدون اغلاق است، چه در وزن و چه در محتوا.
از جهت مضمون نیز اشتراکات بسیاری دارد با غزل قدیمی و معروف ایشان با این مطلع: «سرخوش ز سبوی غم پنهانی خویشم....»
سرگشتگی و حیرانی، در عین ثبات، و انتظار، مضامین مشترک هر دو غزل است.
از اینجهت می توان اشعار ایشان را پنجره ای تلقی کرد به عالم روحی و معنوی ایشان.
خدایا به سلامت دارش.
@taamollat