✨به مناسبت همزمانی سالگرد #علامه_شعرانی در ۱۲ آبان با چهلمین روز رحلت #علامه_حسن_زاده_آملی
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🗓به مناسبت همزمانی سالگرد #علامه_شعرانی در ۱۲ آبان با چهلمین روز رحلت #علامه_حسن_زاده_آملی
✨علامه حسنزاده آملی می‌فرمود:
🔹آقای شعرانی ذوالفنون بودند. بنده هیچ یک از اساتیدم را به تبحر در فنون مثل ایشان ندیدم. یکی از کتاب‌های دوره شفا، علم موسیقی است. مرحوم آقای شعرانی، موسیقی هم میدانست. فرانسه را به اندازه عربی میدانست و مسلّط بود. ترکی خوب میدانست و تلفظ می‌کرد. انگلیسی‌اش خوب بود اما نه مثل فرانسه‌اش. عبری را میدانست. خودش به من می‌گفت که من عبری را پیش یک ملای یهودی خوانده‌ام.
🔸جناب علامه شعرانی در ادبیات، قلم توانایی داشت. فارسی را خیلی سنگین، قوی و فصیح می‌نوشت. در ریاضیات عالیه، در نجوم، در میان علمای روحانی ما، در عصر خودم بنده کسی را به تبحر در ریاضیات از ایشان برتر ندیده‌ام.
🌨 يکي از خاطرات خوشي که از محضر شريف ايشان دارم اين است که يک روز زمستان که برف خيلي سنگيني آمده بود من از حجره بيرون آمدم، برف را نگاه کردم و مردد بودم که به درس بروم يا نه. اگر نميرفتم، دليل بر تنبلي من و عدم عشق و شوق من بود، به هر حال تصميم گرفتم بروم.
رفتم تا در خانه ايشان در سه راه سيروس( #چهار_راه_سيروس فعلي) خواستم در بزنم، با آن برف سنگين که آمده بود، خجالت کشيدم. مدتي ايستادم که کسي بيرون بيايد، اما کسي نيامد. ديدم وقت درس هم دارد مي‌گذرد. در هر صورت در زدم.
آقازاده‌هايشان در را باز کردند وارد شدم و رفتم. ديدم ايشان مشغول نوشتن هستند. با انفعال وارد شدم سلام کردم و به محض نشستن عذرخواهي کردم.
گفتم آقا در اين برف مزاحم شدم، مي‌خواستم نيايم. گفتند چرا؟ گفتم در اين برف نمي‌خواستم مزاحم بشوم.
گفتند: مگر شما که از #مدرسه_مروی تا اينجا مي‌آمديد، گداها در راه ننشسته بودند و گدايي نمي‌کردند؟ گفتم چرا بودند.
ايشان گفتند: خوب آنها که تعطيل نکردند، ما چرا تعطيل کنيم؟!»
📚اندیشه نامه علامه شعرانی، ج۱، ص ۱۷۴_۱۷۰
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
.
🔰 روزهایی که گذشت یادآور رحلت آیت‌الله #سید_محمدرضا_علوی_تهرانی است. خاندان ایشان تا پنج پست همگی از اهل علم بودند و پدرشان آیت‌الله #سید_محمدباقر_علوی_تهرانی مشهور به #مسجد_حوضی از علمای طراز اول تهران بود که در مسجد #مدرسه_سپهسالار_قدیم اقامه جماعت می‌کرد. ( قاب عکس بر دیوار، تصویر آیت‌الله سید محمدباقر مسجدحوضی)
☘️ سید محمدرضا علوی تحصیل خود را در همین مدرسه سپهسالار آغاز کرد و در دوران تحصیل بیش از همه با #دکتر_مهدی_محقق در ارتباط بود و از محضر اساتیدی چون آیت‌الله #شیخ_محمدتقی_آملی ، #علامه_شعرانی ، #میرزا_مهدی_آشتیانی و #سید_کاظم_عصار بهره برد.
🔸آیت‌الله علوی تهرانی پس از دوره‌ای تحصیلات عالی در حوزه قم، در سال ۱۳۴۵ به تهران بازگشت و از سال ۱۳۵۱ش در #مسجد_حضرت_امیر (ع) در خیابان کارگر شمالی به اقامه جماعت و تعلیم و تربیت پرداخت.
🍃 آیت‌الله علوی تهرانی در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۷۵ دارفانی را وداع گفت.
✨ ایشان ۲۰ روز قبل از وفات فرموده بودند: دوست خوبی از من دعوت کرده است. وقتی اطرافیان چند مرتبه اصرار کردند که چه کسی از شما دعوت کرده است، فرمودند: «میهمان حضرت امام محمدباقر علیه السلام هستم.» تا آنکه در روز ولادت امام محمدباقر (ع) رحلت فرمودند.
🔸اکنون فرزند ایشان واعظ ارجمند حجت‌الاسلام سید محمدباقر علوی تهرانی به جای پدر در مسجد حضرت امیر(ع) به اقامه جماعت می‌پردازد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
✍️ روز گذشته یعنی ۱۶ بهمن که پیکر مرحوم استاد آیت‌الله #شیخ_ابوالحسن_طبرستانی در خاک آرمید، مصادف بود با درگذشت استاد او حکیم الهی، آقا #شیخ_علی_محمد_جولستانی که پس از حدود یک قرن حیات پاک، در سال ۱۳۶۵ش در تهران دار فانی را وداع گفت.
راقم این سطور از استاد طبرستانی شنیدم که بیشترین استفاده را در حکمت از محضر مرحوم جولستانی برده است و می‌فرمود: «آقای جولستانی مرد بزرگ و گمنامی بود و خودش می‌گفت که من در خصوص فلسفه از آقای شعرانی بیشتر زحمت کشیده‌ام، گرچه آقای شعرانی جامعیت بیشتری دارد و در ریاضیات و طب و... به‌خوبی کار کرده است.»
حکیم جولستانی مدت ۹ سال در #مدرسه_سپهسالار_قدیم از محضر #میرزا_مهدی_آشتیانی بهره برد و آن #حکیم_شرق در وصف شاگردش چنین مرقوم فرمود:
«جناب مستطاب شریعتمدار مروّج الأحکام، قدوة الأفاضل، عمدة المحققین، آقای شیخ علی‌محمد تویسرکانی ـ سلّمه الله تعالی ـ از افاضل طلاب و محصلین مدرسۀ مبارکۀ مرحوم محمدخان سپهسالار هستند و عمر خود را در تحصیل علوم عقلیه و نقلیه مصروف داشته و سنین متمادیه در مجلس درس این حقیر حضور به هم رسانیده‌اند و مراتب شامخه و مقامات علمیه و محاسن اخلاق ایشان بر احدی از ابناء زمان، مخفی و مستور نیست».
یکی از شاگردان حلقه درس حکمت آیت‌الله جولستانی می‌نویسد:
«ایشان در این اواخر، دوران سختی را میگذراند، بطوری که تقریبا در هر صد قدمی که بر می‌داشتند، چندین بار به کناری استراحت و تجدید نفس می‌نمودند. بدون اغراق تنها یک نماز چهار رکعتی ایشان حدود بیست دقیقه به طول می‌انجامید. ولی با این حال حتی‌الامکان نماز جماعت را بپا می‌داشت... مرحوم جولستانی شیفتگی خاصی به خاندان وحی (س) داشت و به همین جهت سالهای سال شب‌های پنجشنبه مجلس عزاداری و مرثیه خوانی داشتند، و این مجلس تا آخرین پنجشنبه یعنی یک روز قبل از رحلت ایشان برقرار بود.» گاهی #علامه_شعرانی هم در این مجلس روضه شرکت می‌کردند.
آیت‌الله طبرستانی که خود در این جلسات شب‌های جمعه شرکت می‌کرد، می‌فرمود: «مرحوم #میرزا_محمدعلی_مدرس_تبریزی، صاحب #ریحانة_الادب هم گاهی در این روضه شرکت می‌کرد. آقای #جوادی_آملی هم می‌آمد و شب‌هایی که اطعام بود، به مرحوم آقای جولستانی با مزاح می‌گفت: "آقا! امشب شب قدر است؟" یعنی اطعام هم دارید؟»
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
سرمایه‌های انسانی حوزه حکمی تهران
✍ در دوره متأخر که حکمایی بزرگ همچون #علامه_شعرانی ، #علامه_رفیعی_قزوینی ، #آیت_الله_جولستانی ، #حکیم_الهی_قمشه_ای و دیگر بزرگان، مسند نشین تدریس فلسفه و عرفان در #حوزه_تهران بودند، دو طیف از جویندگان حکمت از محضرشان بهره میبردند که در طبقه بعدی تدریس حکمت، نقش آفریدند.
یک دسته آنها که در کسوت روحانیت بسر میبردند و متاسفانه جز اندکی، دیگر اثری از آن نسل باقی نمانده و آن قلیل هم کالمعدوم؛
دسته دیگر حکمایی که گرچه برخاسته از #حوزه_حکمی_تهران هستند، و بعضا در دوران گذشته در لباس روحانیت بودند، اما در این عرصه دیده نمیشوند؛ با این حال سهم بزرگی در حراست از میراث حکمی تهران دارند و متأسفانه قدرشان ناشناخته است.
امروز هم که چراغ حکمت در حوزه تهران بسیار کمفروغ شده، این اندک روشنایی که سوسو میکند، بخش عمدهای مرهون همین طیف از اهل حکمت است. بزرگانی چون #دکتر_دینانی ، #دکتر_مهدی_محقق ، #دکتر_اعوانی ، #دکتر_صدوقی_سها و دیگران که بهخاطر ضعف در مدیریت صحنه، ارتباطشان با محیط حوزوی قطع شد، اما در حال حاضر تقریبا تنها بازماندگان سلسله حکمی تهراناند.
از همین خیل مفاخر حکمی تهران، استاد #غلامحسین_رضانژاد متخلص به نوشین بود که در روزهای گذشته دار فانی را وداع گفت و متاسفانه قدر او دانسته نشد.
📜مرحوم آیت‌الله #حاج_آقارضی_شیرازی در حاشیه لوح تقدیمی خود به مرحوم استاد رضانژاد نوشین (تصویر بالا) مرقوم فرمودند:
«هدیه منی الی الأستاد العلامه الفحل الادیب العارف الحکیم الدکتور رضانژاد»
🔹آیت‌الله سید رضی شیرازی در جای دیگری دربارهی استاد رضانژاد به مناسبت ذکر خیری از استاد مشترکشان آیت الله رفیعی قزوینی میفرمایند:
«مرد فاضل و آگاه و مسلط بر ادبیات فارسی است و شاعر بزرگواری است و مسلط است بر کتب فلسفه و عرفان، شرح فصوص را شرح کرده، شرح منظومه را شرح کرده و این مرد در فن خودش استادی است و انصافاً مرد جامعی است.»
📖 (حافظان شریعت؛ سیری در حیات علمی و اخلاقی آیت الله سیّد رضی شیرازی؛ ص ۹۴)
🔹 #آسیب_شناسی_حوزه_تهران
🙏باتشکر از آقای شهاب‌الدین شهرابی که مستندات این نوشتار را در اختیار این کمترین قرار دادند.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🗓 درگذشت آیت‌الله #شیخ_محمدتقی_آملی در ۲۹ شوال ۱۳۹۱ق (۱۳۵۰ش)
✍ ایشان گرچه در زمینه فلسفه و عرفان و سیر و سلوک معنوی بسیار زحمت کشیده بود، اما می‌کوشید تنها جنبه فقاهتی‌شان نمود یابد. از این‌رو معمولا درخواست شاگردانش مبنی بر تدریس حکمت را یا نمی‌پذیرفت، یا منوط به حضور در درس فقه می‌کرد. #علامه_رفیعی_قزوینی هم در دوران حضور خود در تهران همین شیوه را اتخاذ کرد.
🔹یکی از دلایل این امر آن است که در آن زمان چنین تشخیص داده بودند که فضای دینی و اجتماعی تهران بیشتر به فقیه و مرجع تقلید نیاز دارد تا حکیم. از این‌رو نمی‌خواستند جنبه‌های فقاهتی‌شان تحت‌الشعاع قرارگیرد.
🔹آیت‌الله شیخ محمدتقی آملی به لحاظ فقهی در رتبه‌ای بود که در جایی می‌دیدم: #علامه_شعرانی برخی طلاب را در امر تقلید به ایشان ارجاع داده بودند.
🍁پدر ایشان آخوند #ملا_محمد_آملی از یاران #شیخ_فضل_الله_نوری بود و یک روز بعد از شهادت شیخ شهید، بساط اعدام او را هم در #میدان_توپخانه فراهم کردند، اما آشفتگی شهر در اثر شهادت شیخ، آنها را از اعدام آخوند منصرف کرد و به تبعید وی رضایت دادند. شیخ محمدتقی در آن دوره، محنت بسیاری از سوی #مشروطه_خواهان چشید و سرانجام نیز از تهران به نجف رفت.
✨از مهمترین رویدادهای زندگی وی، استفاده از محضر آیت‌الله #سید_علی_قاضی بود. حکایاتی از تشرف به محضر امام زمان (ع) نیز برای آیت‌الله شیخ محمدتقی آملی بیان شده است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
🕌 #مدارس_تهران
✍ یکی از مهمترین مدارس علمیه تهران در گذشته، #مدرسه_منیریه بود که از مراکز مهم تعلیم حکمت در #حوزه_حکمی_تهران به شمار می‌آمد.
این مدرسه توسط منیر السلطنه همسر ناصرالدین شاه و مادر کامران میرزا نایب السلطنه است بنا شد.
🔹مدرسه منیریه در سال ۱۲۷۳ش در مجاورت امامزاده سید نصرالدین (واقع در خیابان خیام فعلی) بنا شد و متأسفانه در طرح احداث خیابان خیام در سال ۱۳۱۱ش در زمان رضاخان بخش عمدهای از آن ویران شد و تنها کلاس درس آن در شرق خیابان خیام و تعداد هشت حجره و یک ایوان رفیع که به رواق امامزاده باز می‌شود، در غرب خیابان باقی مانده است. قسمت شرقی تا مدتها زغال دانی بود و سپس توسط متولی موقوفات منیر السلطنه به سفره خانه واگذار شد.
✨درخشان‌ترین دوران مدرسه منیرینه که جمع کثیری از جویندگان علم و حکمت را به سوی خود کشید، دوران حضور حکیم بزرگ، آخوند #ملا_محمد_هیدجی در آن است که بیش از ۲۵ سال در مدرسه منیریه به تدریس معقول اشتغال داشت و در همین مدرسه هم زندگی می‌کرد.
🔸برخی از مهمترین شاگردان آخوند هیدجی که در مدرسه منیریه از محضر وی بهره برده اند عبارتند از: #علامه_رفیعی_قزوینی، #علامه_شعرانی، #میرزا_احمد_آشتیانی، آخوند #ملا_علی_همدانی و آیت الله #شیخ_محمدتقی_آملی.
🔹مدرسه منیریه در حال حاضر کاربری مدرسه ندارد و کاشیکاری‌های آن نیز در سالهای اخیر بازسازی شده است.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
📷 سه تن از دانش‌آموختگان #حوزه_حکمی_تهران؛ آیت‌الله العظمی صالحی مازندرانی در کنار آیات #جوادی_آملی و #حسن_زاده_آملی
🗓 ۹ شهریور سالروز رحلت آیت‌الله العظمی #صالحی_مازندرانی
آیت‌الله العظمی صالحی مازندرانی علاوه بر آنکه پیش از عزیمت به قم مدتها در #حوزه_تهران به تحصیل اشتغال داشتند، بعدها نیز ارتباط علمی‌شان با این حوزه قطع نشد.
📖 ایشان در خاطرات خود میفرمایند:
سال ۱۳۴۶ش سه ماه تابستان را در #مدرسه_مروی گذراندم و در این مدت با مرحوم #علامه_شعرانی آشنا شدم... از محضر ایشان استفاده‌های زیادی بردم. مدتی را که در تهران بودم مرحوم شعرانی علاقه و محبت خاصی به من پیدا کردند و دو سال بعد جویای احوالاتم شدند. در آن دیدار از مرحوم شعرانی تقاضا کردم که به قم بیاید تا حوزه قم از محضرشان استفاده کند. ایشان فرمودند: من به قم بیایم که چه کنم؟ خرج من ماهی دو هزار تومان است. (ایشان عیالوار بودند و این مبلغ هم در آن زمان پول زیادی بود) چه کسی به من این مبلغ را می‌دهد و در حالی که تاسف می‌خوردند این جمله را می‌فرمودند که موجب تأسف است که نمی‌توانند در قم رحلت اقامت کنند.»
📚خاطرات آیت‌الله شیخ اسماعیل صالحی مازندرانی ص۴۱ و ۴۲
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💠به مناسبت درگذشت حکیم محمدحسین #فاضل_تونی در ۱۳ بهمن ۱۳۳۹ش
#علامه_حسنزاده_آملی:
«اين كمترين شرح قيصرى بر #فصوص_الحكم، و قسمتى از اوائل طبيعيات شفاى شيخ رئيس را در محضر مباركش درس خوانده است، و مدرس ما دار العلم آنجناب اعنى سراى آن سرور در #كوچه_ميرزا_محمود_وزير جنب #سرچشمه تهران بود كه به فرمان آن بزرگوار صبح هر روز اول طلوع آفتاب از #مدرسه_مروى بدانجا براى درس حاضر مى‌شديم.»
علامه حسنزاده آملی به نقل از استاد خود #علامه_شعرانی:
«من به سنّ شما بودم و در تهران درس مى‌خواندم، در همان وقت آقاى فاضل تونى يكى از اساتيد حوزه علمى اصفهان بود و آوازه‌اى بسزا داشت و شهرت علمى تمام.»
«پس از شرح فصوص يادشده خواستم شفا را دو درسه بخوانم، چه اين كه يك درس از كتاب نفس آن را در محضر استاد شعرانى مشغول بودم، باز از آنجناب راهنمايى خواستم كه اجازه مى‌فرماييد شفا را از اول طبيعات نزد فلانى (يكى از روحانيون نامدار آن روز طهران را اسم بردم) بخوانم؟ در جوابم فرمود:
«اين آقا از خارج حرف و مطلب خيلى مى‌داند ولى ملّاى كتابى نيست، طلبه بايد پيش ملّاى كتابى درس بخواند، اگر آقاى فاضل تونى درس شفا را براى شما قبول كند خيلى خوب است.»
مرحوم فاضل تونی در نیمه شعبان ۱۳۸۰ق برابر با ۱۳ بهمن ۳۹ درگذشت و در #قبرستان_شیخان قم به خاک سپرده شد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
💠 امروز سعادت زیارت قبر منور مرحوم #علامه_شعرانی نصیب شد.
مرقد ایشان جنب حرم مطهر حضرت عبدالعظیم علیه السلام در مقبره خانوادگی زمردی قرار دارد. مرحوم زمردی شوهر همشیره علامه بودند.
و به حسن اتفاق صبیه علامه شعرانی هم در مقبره به فاتحه مشغول بودند و الحمدلله نکات و خاطراتی از مرحوم پدرشان بیان داشتند.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran
هدایت شده از تاریخ حوزه طهران
✍ #میر_سید_محمد_فاطمی_قمی از شاگردان #میرزا_حسن_آشتیانی، #میرزا_هاشم_اشکوری، #میرزا_حسن_کرمانشاهی و #آقا_شیخ_علی_نوری مشهور به #شیخ_شوارق بود.
وی حلقه وصل حکمت از طبقه اساتید خود به حکمای طبقه بعدی است.
به عنوان مثال #دکتر_صدوقی_سها نقل کرده‌اند که عمده تحصیلات #علامه_شعرانی در علوم عقلی از محضر مرحوم فاطمی قمی بوده است. (منتخب معجم الحکما ص۳۳)
🔹میر سید محمد فاطمی در زمان رضاخان مقام ریاست شعبۀ چهارم دیوان عالی کشور را عهده‌دار بود و در کنار مرحوم #سید_کاظم_عصار، #سید_نصرالله_تقوی و دیگران، به نگارش و تدوین نخستین قانون مدنی کشور پرداخت.
🔹یکی از آثار خیر این حکیم، بنای #بیمارستان_فاطمی در زادگاهش شهر مقدس قم است.
🍁میر سید محمد فاطمی قمی در تاریخ ۱۰ رمضان ۱۳۶۴ق برابر با ۱۳۲۴ش دار فانی را وداع گفت و در #قبرستان_شیخان قم به خاک سپرده شد.
🕌 @tarikh_hawzah_tehran