🔰 بخش دوم:
#حضرت_امیر(نهج البلاغه، خطبه206) در جنگ #صفین، وقتی شنید گروهی از اصحاب شروع کردند به دشنام دادن به سپاهیان #شام، فرمود:
➕«إِنِّي أَكْرَهُ لَكُمْ أَنْ تَكُونُوا سَبَّابِينَ وَ لَكِنَّكُمْ لَوْ وَصَفْتُمْ أَعْمَالَهُمْ وَ ذَكَرْتُمْ حَالَهُمْ كَانَ أَصْوَبَ فِي الْقَوْلِ وَ أَبْلَغَ فِي الْعُذْر»
🔸 من نمی پسندم كه شما به مردم شام #دشنام بدهيد اما بهتر این است که كردار و #رفتار_غلط آنها را بيان و #نقد كنید. یعنی به جای فحش دادن، کار اشتباه آنها را گوش زد کنید.
🔸 چرا؟ چون این روش، #نتیجه_بخش و #موثر خواهد بود، چه اینکه اساسا هدف لشکر اسلام، #هدایت انسان هاست و این مهم، با روش فحش دادن، پیش نمیرود.
🔸 بعد حضرت تاکید میکنند به جای دشنام دادن، به آنها بگویید:
بار خدايا خون هاى ما و آنها را از ريختن حفظ فرما، و ميان ما و آنها را اصلاح نما، و آنان را از گمراهيشان رهانیده و هدایت کن.
(وَ قُلْتُمْ مَكَانَ سَبِّكُمْ إِيَّاهُمْ اللَّهُمَّ احْقِنْ دِمَاءَنَا وَ دِمَاءَهُمْ وَ أَصْلِحْ ذَاتَ بَيْنِنَا وَ بَيْنِهِمْ وَ اهْدِهِمْ مِنْ ضَلَالَتِهِم)
🔸 خب چرا چنین روشی؟ حضرت تاکید میکنند: تا بواسطه این روش، كسي كه نادان و #جاهل به حقّ است، آن را بشناسد و #هدایت بشود و آنكه حريص و شيفته گمراهى و دشمنى است، از آن باز ايستد.
(حَتَّى يَعْرِفَ الْحَقَّ مَنْ جَهِلَهُ وَ يَرْعَوِيَ عَنِ الْغَيِّ وَ الْعُدْوَانِ مَنْ لَهِجَ بِه)
🔸در اينجا اميرالمؤمنين(ع) در عينِ نهي از دشنامگويي، ياران خود را به #افشاگري درباره عملكردِ دشمن فرا مي خواند. لذا پرهيز از دشنامگويي به معناي #سكوت در مقابل #انحرافات نيست
بلكه به معناي #روشنگريِ_مؤدبانه و #استدلالي است كه احتمال #هدايت_مخاطبان را بيشتر مي كند و در پيشگاه خداوند و در مقابل #افكار_عمومي نيز بهتر قابل دفاع است.
📌 خب حالا این روش حضرت امیر رو بگذاریم کنار #روش_های_غلط عده ای که به جای هدایت مخالفان خویش، اساسا به دنبال #گمراهی آنها و به #لج_انداختن آنها هستند.
📍آیات و روایات اجتماعی | عضو شوید📍
💠 چرا نباید در میانه جنگ، دست به تفرقه و اختلاف زد؟
🔺قرآن کریم در آیه شریفه 46 سوره انفال میفرماید:
➕از خدا و پيامبرش #اطاعت کنید و با يكديگر به نزاع و #اختلاف نپردازید چرا که انرژی و توان شما را خواهد گرفت و #سست مىشويد و نتیجه آن، از بین رفتن قدرت، شوكت و اُبُّهَت شماست!پس #صبر و استقامت كنيد كه خداوند با صابران است
🔺حضرت امیر ابتدای جنگ های سه گانه #جمل، #صفین و #نهروان، همین آیه را خوانده و تاکید بر مراقبت برآن دارند(روایت)
🔺جای دیگری حضرت امیر با استناد به همین آیه شریفه و در تفسیر و تطبیق آن میفرمایند:(روایت)
▫️به حكمرانان خود، خيانت نكنيد و از رهبرانتان عیب نگیرید و امامان خود را جاهل و ناآگاه نشمارید. از ريسمان الهىِ خود دست برنداريد كه سست میشويد و اقتدارتان از بين میرود
▫️كارهايتان بايد بر اين پايه بنا شود، و از اين راه جدا نشويد. اگر آنچه را مردگانِ شما مشاهده كردند، شما هم مشاهده مىكرديد -كه آنها به آنچه شما به آن فراخوانده مىشويد، به مخالفت پرداختند-،
▫️قطعا سراسيمه بيرون شده و فرمان میبرديد
امّا آنچه آنان مشاهده كردند، از شما پوشيده است و زود است كه پرده فرو افتد
🔺جالب اینکه درانتهای آیه شریفه، خداوند مومنین را دعوت به صبر میکند. رابطه این صبر با دستورات پیش از آن چیست؟
به نظر میرسد خداوند با ذکر این نکته میخواهند بگویند:
🔺اطاعت از رهبرى و مسئولین جامعه و حفظ ارتباط درونى و اجتماعى، و کار را به تفرقه و اختلاف نکشاندن، خصوصا در میانه جنگ، نیازمند یک #صبر_راهبردی است، یعنی چنین کاری هرچند سخت است اما باید یکدیگر را #تحمل کرد
📍آیات و روایات اجتماعی|عضوشوید📍
💠 در میانه جنگ، تو دل مردم را خالی نکن، امیدوار کن!
🔺مرحوم #کلینی در کافی به نقل از #عدى_بن_حاتم میگوید: هنگامى كه امیرالمومنین(ع) در #صفّين با معاويه رو در رو شد، صدايش را بلند مىكرد تا يارانش بشنوند و مىفرمود:
«به خدا سوگند، #معاويه و يارانش را خواهم كُشت!». آنگاه در آخر سخن، صدايش را آهسته مىكرد و مىگفت: «إن شاء اللّه!».
(وَاللّهِ لَأَقتُلَنَّ مُعاوِيَةَ و أصحابَهُ، ثُمَّ يَقولُ في آخِرِ قَولِهِ: إن شاءَ اللّهُ يَخفِضُ بِها صَوتَهُ)
🔺من نزديك ايشان بودم و گفتم: اى اميرمؤمنان! به درستى كه سوگند ياد كردى بر آنچه انجام مىدهى. سپس «ان شاء اللّه» گفتى. منظورتان از اين، چه بود؟
🔺فرمود: «جنگ، #نيرنگ[و #تاکتیک] است و من نزد مؤمنان، دروغگو نيستم. خواستم تا يارانم را بر دشمن #تهییج کرده و بشورانم تا #سُستى نكنند و به نبردِ با آنان، #رغبت پيدا كنند. پس در آينده، داناترين آنان، از اين سخنْ سود خواهد بُرد. إن شاء اللّه!».
(إنَّ الحَربَ خُدعَةٌ، و أنَا عِندَ المُؤمِنينَ غَيرُ كَذوبٍ، فَأَرَدتُ أن اُحَرِّضَ أصحابي عَلَيهِم؛ كَيلا يَفشَلوا، و كَي يَطمَعوا فيهِم، فَأَفقَهُهُم يَنتَفِعُ بِها بَعدَ اليَومِ إن شاءَ اللّهُ)
🔺بدان! خداوند، #موسى(ع) هنگامى كه او را به سوى #فرعون فرستاد، فرمود:«پس به آرامى با او سخن بگو تا متذكر گردد و بترسد»، در حالىكه خداوند مىدانست که فرعون نه متذكر مىشود و نه مىترسد؛ اما اين كار، موسى(ع) را بر رفتن بيشتر #تحريك مىكرد.
(وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَالَ لِمُوسى حَيْثُ أَرْسَلَهُ إِلى فِرْعَوْنَ: «فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشى» وَ قَدْ عَلِمَ أَنَّهُ لَايَتَذَكَّرُ وَ لَا يَخْشى، وَ لكِنْ لِيَكُونَ ذلِكَ أَحْرَصَ لِمُوسى عَلَى الذَّهَابِ.)
📌پ.ن: توجه به سه نکته ناظر به این روایت، ضروری است:
1️⃣ در نگاه برخی، #شعار و تهیج احساسات، صرفا امری بی خود و حتی مضر است اما این روایت نشان میدهد، شعار در جای خودش بسیار لازم و ضروری است.
همین بزرگنمایی و شعارها، #تاکتیکی در #جنگ_روانی و روایی است که تو دل حریف را خالی کرده و #ترس را در وجود آنها ایجاد میکند و طبیعتا تحقق پیروزی را بیشتر میکند.
2️⃣ اینکه مردم باید حال مبارزه داشته و مطلع از واقعیات بوده و دچار تخیلات نباشند، امر درستی است اما اگر هر داده و اطلاعاتی که نتیجه اش #ناامیدی، #ترس و خالی کردن تو دل مردم باشد، قطعا مطرح کردنش مضر و #حرام است.
3️⃣ اینکه رهبر انقلاب اِخبار و #وعده_قطعی_پیروزی در آینده میدهند، گاهی ناظر به #سنت_های_الهی است که قطعا پیروزی برای متقین و اهل ایمان است، گاهی ناظر به #اطلاعات_میدانی و واقعی است اما گاهی «#جملاتی_انشائیِ_در_قالب_اخبار» است.
یعنی ای کسانی که مسئولیت های مختلف مرتبط با این حیطه دارید، قطعا این وعده من، متکی به تلاش های شماست. یعنی این وعده من در صورتی محقق میشود که شما تمام تلاش خود را بکار بگیرید، نه اینکه وعده من منجر به #تخدیر و بی خیالی شما بشود و بالعکس تلاش شما کمتر بشود.
در خاطرات یکی از شهدا آمده(شهید طهرانی مقدم یا شهید صیاد شیرازی) پس از بایدها و وعده های رهبر انقلاب، تلاش خود را بیشتر کرده و میگفتند: این بایدها و وعده های رهبری برای مردم عادی یک خبر از آینده است اما برای من، یعنی تو باید تمام تلاشت را بکنی که این وعده محقق بشود. این وعده رهبری یعنی سنگینی آن را بر دوش خود احساس کن و تلاشت را بیشتر کن.
در وعده های رهبری، همه ما باید چنین احساسی داشته باشیم و تلاش کنیم که این وعده ها تحقق یابد و وظیفه خود را به خوبی انجام ندهیم، نه اینکه وعده ها، ما را به تخدیر و سکون بکشاند.
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
💠 ضرورت پنهان داشتن آنچه به روحیه سپاهیان و مردم آسیب میزند
🔺#وقعة_الصفین نقل میکند: زياد بن نصر در روز #صِفّين به عبداللّٰه بن بُديل گفت:
امروز، روز #سختى است و تنها افراد نيرومندِ دلير و پاك نيّت و ثابت قدم، #پايدارى خواهند ورزید. به خدا سوگند، گمان نمىكنم كه امروز از لشکر دشمن و از سپاهیان ما کسی باقی بماند، مگر اندکی.
🔺عبداللّٰه بن بُديل گفت: به خدا قسم كه من نيز چنین فکر میکردم که اوضاع خراب است و امروز خیلی کشته خواهیم داد.
این سخن اين دو نفر، به گوش حضرت امیر رسيد.
🔺حضرت به آنان فرمود:
«اين سخن را در سينههاى خود مخفى نگه داريد و آشكار نسازيد و مواظب باشید که كسى آن را از شما نشنود.»
(لِيَكن هذَا الكَلامُ مَخزونا في صُدورِكُما، لا تُظهِراهُ، و لا يَسمَعهُ مِنكُما سامِع)
📌پ.ن: «یک عدّهای البتّه همّتشان این است که توی دل مردم را خالی کنند؛ این نباید اتّفاق بیفتد؛ حالا بعضی در #خارج این کار را میکنند؛
#تلویزیونهای_خارجی، #رادیوهای_خارجی، #روزنامههای_خارجی به زبان فارسی با مردم حرف میزنند، جوری قضایا را تصویر میکنند که مردم را #بترسانند، توی دل مردم را خالی کنند؛ حالا آن تکلیفش جور دیگر است و با آنها جور دیگری باید برخورد کرد
امّا در #داخل کسی نباید این کار را بکند. در داخل اگر کسی در تحلیلی، در بیانی جوری حرف بزند که معنایش خالی کردن توی دل مردم باشد، این #جرم است و باید #دنبال بشود.»
آیت الله خامنه ای، 21/9/1403.
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
💠 حضرت امیر و تنبیه أَبُوالأَسوَد دُئلِی، برای یک امر در ظاهر کوچک
🔺نقل است حضرت امیر(ع)، «#أَبُو_الأَسْوَدِ_الدُّئَلِيّ» را به منصب #قضا منصوب و پس از مدت كوتاهى او را #عزل كرد. وقتى ابو الاسود فرمان عزل خود را شنيد، متحیّر نزد امام رفت و علت را پرسيد، درحالی که نه #خیانت کرده بود و نه #جنایت؟
🔺حضرت فرمود:
اگر چه تو در ادعای خود #صادق و در انجام وظيفه، شرط #امانت را رعايت كرده اى، اما بازرسان من گزارش کرده اند كه در هنگام محاكمه، صداى تو #بلندتر از صداى متهمان و متخاصمان بوده؛ لذا به این جهت تو را عزل كردم.
(نقل اول: قال: إنّي رَأَيتُ كَلامَكَ يَعلو عَلى كَلامِ الخَصم.[عوالي اللآلي، ج2، ص343]
نقل دوم: قَالَ: بَلَغَنِي أَنَّ كَلَامَكَ يَعْلُو كَلَامَ الْخَصْمَيْنِ إذَا تَحَاكَمَا إلَيْك.[معالم القربه، ج1، ص203])
📌پ.ن: ابوالاسود، شخصيّت برجستهاى از اصحاب حضرت امیر(ع) و حسنین(ع) و امام سجاد(ع) بود. او #مؤسّس_علم_نحو عربى بود که خودش میگفت: اصول این علم را حضرت امیر به من آموخت و من تفریع کردم.
در جنگ #جمل و #صِفّين، در صف ياران حضرت امیر حضور داشت. نخستين كسى بود كه «قرآن كريم» را #اعراب_گذارى كرد، و از تحريف شدن و غلط خواندن محفوظ داشت، و حقّ بزرگی بر اسلام و مسلمين پيدا كرد.
حضرت امیر، چنين شخصيّتى را به عنوان قاضى بصره، منصوب كرد؛ امّا پس از مدت کوتاهی، بازرسان حضرت به ایشان اطلاع دادند که ابوالاسود در مقام قضاوت، صدایش از متخاصمین بلندتر است. اینجا بود که حضرت با چشم پوشی از همه برجستگی های ابوالاسود، او را عزل کرد.
ای کاش قُضات عزیز ما هم این شاخص ها را عامل باشند، که البته خیلی ها هم هستند. در نگاه حضرت امیر، تا این حدّ باید امنیت و احترام متخاصمین حفظ شود. کمترین توهینِ به مردم را تحمل نمیکند. وقتی یک قاضی این شاخص ها را رعایت نمیکند، علاوه بر اجحافی که میکند، قطعا چهره اسلام را نیز بدنام میکند که همه اینها وبال او خواهند بود.
➕برخی از گزارش ها پیرامون شخصیت ویژه ابوالاسود را از کتاب «اصحاب امام علی(ع)، ج1، نوشته سید اصغر ناظم زاده قمی در (اینجا) بخوانید.
💢 آیات و روایات اجتماعی | #عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9
💠 تاکتیک های جنگ روانی حضرت امیر در میانه جنگ
🔺#عدى_بن_حاتم نقل میکند:
هنگامى كه امیرالمومنین(ع) در #صفّين با معاويه رو در رو شد، صدايش را بلند مىكرد تا يارانش بشنوند و مىفرمود:
«به خدا سوگند، #معاويه و يارانش را خواهم كُشت!». آنگاه در آخر سخن، صدايش را آهسته مىكرد و مىگفت: «إن شاء اللّه!».
🔺من به ايشان گفتم:
اى اميرمؤمنان! چرا ابتدا بلند سوگند یاد کردید و سپس آرام «ان شاء اللّه» گفتید؟
🔺فرمود:
▫️«جنگ، #نيرنگ[و #تاکتیک] است و من نزد مؤمنان، دروغگو نيستم. خواستم تا يارانم را بر دشمن #تهییج کرده و بشورانم تا #سُستى نكنند و به نبردِ با آنان، #رغبت پيدا كنند. پس در آينده، داناترين آنان، از اين سخنْ سود خواهد بُرد. إن شاء اللّه!».
(إنَّ الحَربَ خُدعةٌ، و أنا عند المؤمنينَ غيرُ كَذوبٍ، فأَرَدتُ أن اُحَرِّضَ أصحابي عليهم؛ كَيلا يَفشَلوا، و كَي يَطمَعوا فيهم، فأَفقَهُهُم يَنتَفِعُ بها بعد اليومِ إن شاءاللّه)
▫️بدان! خداوند، هنگامی که #موسى(ع) را به سوى #فرعون فرستاد، فرمود:
«پس به آرامى با او سخن بگو تا متذكر گردد و بترسد»، در حالىكه خداوند مىدانست که فرعون نه متذكر مىشود و نه مىترسد؛ اما اين كار، موسى(ع) را بر رفتن بيشتر #تحريك مىكرد.
📚 الکافي، ج۷، ص۴۶۰.
📌پ.ن:
1️⃣ «شعار» و «تهییج احساسات»، تاکتیکی مهم در «جنگ روانی»:
▫️برخلاف نگاه سطحیِ برخی که #شعار و تهییج احساسات را صرفا امری بی خود و حتی مضر میپندارند، این روایت نشان میدهد که شعارهای سنجیده، در جای خود، عنصری حیاتی و مؤثر در مدیریت روانی جنگ و جامعه است.
▫️اینکه حضرت بلند میگویند «به خدا سوگند، معاویه را خواهم کشت»، نه برای #اغراق_بیپایه بلکه برای ایجاد #شور، #قوت_قلب و تهییج یاران خویش چنین گفت، و این تاکتیک، علاوه بر بالا بردن انگیزه درونجبههای، موجب ایجاد تزلزل و ترس در دل دشمن نیز میشود.
در واقع حضرت در این مقام، نه فقط «#واقعیتگو»، بلکه «#واقعیتساز» است؛ کسی که با سخن، توان عمل اجتماعی میآفریند.
▫️در واقع، «شعار» در چنین بزنگاههایی، بخشی از #نبرد_روایی و روانی است؛ همانقدر #واقعی و تعیینکننده که شمشیر و صفآرایی آنگونه اند، و حتی قوی تر از آن.
پس شعار، اگر برخاسته از واقعبینی، حکمت و درک شرایط میدان باشد، خود یک «#سلاح» است؛ سلاحی برای شکستن هیمنه دشمن و تزریق ایمان در دل مؤمنان.
2️⃣ مرز باریک میان آگاهیبخشی و یأس آفرینی:
▫️اینکه مردم باید از واقعیات، مطلع باشند، امری درست و کلیدی در مدیریت عمومی است، اما هر داده یا تحلیلی که نتیجهاش #ناامیدی، #تسلیم، #ترس، و فروریختن روحیه مردم باشد، قطعا مطرح کردنش مضر و #حرام است.
▫️لذا موثرین اجتماعی، باید مرز باریک میان #آگاهیبخشی و #یأس_آفرینی را بشناسند، چرا که هر کلمه، یا «سازنده» است یا «سوزاننده».
▫️امروز در میانه نبرد حساس با رژیم صهیونی، توجه به این مسئله بسیار مهم است. رژیم صهیونیستی در این مسئله بسیار دقیق رفتار میکند و ای کاش ما هم کمی از آنها یاد بگیریم.
3️⃣ رعایت صداقت در اخذ تاکتیک ها:
▫️حضرت میداند که «واقعیت»، در هر زمان نباید بهگونهای بیان شود که منجر به سستی و فروپاشی روحیه جمعی شود، اما از خط قرمز اخلاقی نیز عبور نمیکند. لذا میگوید: «من نزد مؤمنان، دروغگو نیستم». بنابراین او از #تاکتیک بهره میبرد، اما از #فریب نه. یعنی حتی تاکتیک ها نیز باید با صداقت هماهنگ باشد، تا سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی خدشه دار نشود.
4️⃣ نوع نگاه صحیح به وعده های امام جامعه:
▫️هرگاه امام جامعه، وعده قطعی پیروزی در آینده میدهد، این وعده را میتوان در سه سطح فهم کرد:
1. گاه مبتنی بر #سنتهای_الهی است؛ که قطعا پیروزی برای متقین و اهل ایمان است.
2. گاه بر اطلاعات دقیق میدانی و تحلیلهای راهبردی استوار است.
3. و گاه، جملهای است «اِنشائی در مقام اِخبار»؛ یعنی خبری است از آینده، #مشروط_به_تلاش، همت و مجاهدت امروز شما.
▫️این نوع سوم، نه وعدهای #تخدیری، بلکه تکلیفیست بر دوش خواص و توده های مردم، هر کس متناسب با مسئولیتش. یعنی: اگر میخواهید این وعده محقق شود، باید چون کوه بایستید و چون آتش بجوشید.
▫️لذا این وعده ها، نباید منجر به #تخدیر و بی خیالی شما شده و تلاش شما کمتر بشود.
▫️خاطرم هست یکی از شهدا(شهید طهرانی مقدم یا شهید صیاد شیرازی) دراین باره میگفتند:
این بایدها و وعده های رهبری، برای مردم عادی، یک خبر خوش از آینده است، اما برای منِ مسئول، یعنی تو باید تمام تلاشت را بکنی که این وعده محقق بشود. این وعده رهبری یعنی سنگینی آن را بر دوش خود احساس کن.
▫️این نگاه، همان درک صحیح از رابطه وعدههای الهی و وظایف انسانی است؛ وعدههایی که اهل یقین، آن را نه مایه سکون و رخوت، بلکه منشأ مسئولیت میدانند.
💢 آیات و روایات اجتماعی|#عضویت👇
https://eitaa.com/joinchat/269877266Cf07fc0f3c9